Swivono Leswi Humaka eTikweni Leri Tshembisiweke

Xi Wundle Vaisrayele eSinayi

ANAKANYA hi timiliyoni—vavanuna, vavasati ni vana—leti nghenaka eka “mananga la’makulu, la’ma tšhav̌isaka, ešikari ka tinyoka le’to hisa, ni ŝipame, ne ŝivandleni le’ŝi omeke, laha ku nga riki na mati”!

Marito wolawo ya Xikwembu lama kumekaka eka Deuteronoma 8:15 ma hi nyika xivono xa leswi swi nga ha vaka swi vonake ku ri riendzo ro chavisa leri a ri langutane ni Vaisrayele loko va huma aEgipta kutani va nghena emananga ya Sinayi. Xiphiqo xin’wana lexikulu a xi ri xa leswaku: I mani la nga ta va nyika swakudya ni mati lama ringaneke?

Vaisrayele a va ri evuhlongeni exikarhi ka milambu ya Nile, kambe a a va nga pfumali nchumu. Swifaniso leswi swi nga eka masirha-bakwa ya khale swi kombisa tinxaka to hambana-hambana ta madiriva, makalavatla ni mihandzu yin’wana kun’we ni tinhlampfi ni tihuku leti fuyiweke leswi a swi endla ku va ni swakudya swo hambana-hambana. Vona ndlela leyi ku n’unun’uta ka vona ka le mananga ku fanelaka ha yona: “I mani l’a nga ta hi nyika nyama, hi dya? Ha ṭunḍuka tinhlampfi leti hi ṭhamaka hi ti dya ntsena e Egipta, ni maranga ni makhalav̌atlha, ni tinyala, ni ŝinyalanyana.”—Tinhlayo 11:4, 5; 20:5.

Endzhaku ka loko Vaisrayele va tsemakanye Lwandle ro Tshwuka, hi ku hatlisa va twisise leswi Sinayi yi nga swona. A va fambanga hi ndlela leyi tolovelekeke yo ya en’walungwini kambe va kongome emakun’wini ya nhlonhla ya tinhla tinharhu. Loko va fambe kwalomu ka tikhilomitara ta 80 emananga, ku ve ni xilaveko lexikulu swinene xa mati. A va nga ta swi kota ku nwa lawa va ma kumeke, hikuva a ma bava naswona kumbexana a ma ri ni vuvabyi. Va huwelerile va ku: “Hi ta nwa yini?” Xikwembu xi nghenelerile, xi hundzula mati ma nyanganya.—Eksoda 15:22-25.

Vona nongonoko wa tikamela laha henhla. U ta twisisa mhaka ya leswaku Israyele a a ta fambisa ku yini emananga ku ya eNtshaveni ya Sinayi. A va ta hambeta va ma kumisa ku yini mati lama eneleke—ni swakudya—swa vona kun’we ni swa swifuwo ni mintlhambi ya vona leswi a va swi lava leswaku va ta hambeta va hanya?—Eksoda 12:38.

Va ye edzongeni naswona hi ku hatlisa va kume mati lama phyuphyisaka ni swakudya le Elima. (Eksoda 15:27) Hambi swi ri tano, a ku nga ri laha va yaka kona. A va ya “e nṭhav̌eni ya Šikwembu,” Ntshava ya Sinayi. (Eksoda 3:1; 18:5; 19:2; 24:12-18) Yoleyo a ku ri ndhawu ya tikhilomitara to tala leyi omeke—leyi a yi ri kwalomu ka tikhilomitara ta 120 hi vukule.

Loko ntshungu lowukulu wu tshinela ekusuhi ni Ntshava ya Sinayi, wu tshinerile—kumbexana wu yime kona—eka xihlovo-mananga lexikulu lexi tivekaka tanihi Feiran. Xiphemu lexitsongo xa xona xa vonaka eka xifaniso lexi nga etlukeni leri nga etlhelo.a Xi famba xi hundza hi le mananga xi ya eka Lwandle ro Tshwuka (Nsonga-nkulu wa Suez). Vona ku phyuphya loku va nga ta ku kuma kwalaho!

Hambi leswi mananga ya Sinayi hi ntolovelo ma nga faneriwaka hi ku va “mananga la’makulu, la’ma tšhav̌isaka,” Vaisrayele a va ta tsakela ndzhuti wa mincindzu ni mirhi yin’wana eka xihlovo-mananga xa Feiran. A va ta kuma mihandzu leyi tsokombelaka ya mincindzu, yi va nyika swakudya kwalaho ni mphakelo lowu a va ta famba na wona.

Hinkwaswo leswi a swi koteka hikuva a ku ri ni ximbyarumbyaru eFeiran. Anakanya hi laha a wu ta titwa ha kona loko a wu ri emananga lama omeke naswona hi xihatla u kuma mati lama tengeke yo nwa! Leswi swi komba leswaku hambi ku ri eSinayi a ku ri ni tindhawu leti mati a ma kumeka eka tona. Minkarhi yin’wana xihlovo a xi ceriwa xi enta. Kutani a swi ri ntirho ku rhwala mabakiti kumbe makhuwana lama teleke hi mati, ngopfu-ngopfu loko swifuwo ni mintlhambi swi lava mati. Ni namuntlha Vabedowini va le Sinayi va kokiwa hi swihlovo, laha va kotaka ku kuma mati ya vona ni ya tikamela eka swona.—Ringanisa Genesa 24:11-20; 26:18-22.

Ina, ku nga khathariseki minkarhi leyi va n’unun’uteke ha yona onge hi loko a va pfumala swinene, Vaisrayele a a va ri na wona mati ni swakudya. Minkarhi yin’wana Xikwembu xi va nyike sweswo hi singita. (Eksoda 16:11-18, 31; 17:2-6) Eka minkarhi yin’wana xi va kongomise eka “šiv̌andla ša ku wisa” laha swilaveko swa vona swi nga ha vaka swi enerisiwe hi swakudya swa ntumbuluko. (Tinhlayo 10:33-36) Minkarhi hinkwayo, a a xi va vekele ndzalo leyi a yi yimele vatshembeki eTikweni leri Tshembisiweke.—Deuteronoma 11:10-15.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 25]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 25]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.