Vutomi—Nyiko Leyi Humaka Eka Xikwembu

MAKUME-MBIRHI-MUNE wa tiawara hi siku, mbilu ya hina yi pompa ngati ya nkoka emirini wa hina. Hambi hi khomiwe hi vurhongo, mahahu ya hina ma hambeta ma kukumuka ma tlhela ma vohla. Hambi hi dya swakudya, swakudya swa kona swi tigayekela hi swoxe. Leswi hinkwaswo swi endleka siku rin’wana ni rin’wana, hi nga swi twi kumbe hi swi twa katsongo. Maendlelo lawa ya xihundla ni yo hlamarisa, lama tekeriwaka ehansi, i xiphemu xa nyiko leyi hi yi vulaka vutomi. Hi ndlela yin’wana i nyiko leyi yi nga vuriwaka ya mahlori.

Xiya endlelo ra ku tika ni ku veleka. Hambi leswi hi ntolovelo miri wu humesaka tinyama leti nga riki xiphemu xa wona, mbeleko wu amukela tandza leri nonisiweke. Ematshan’wini yo humesa xitumbulukwa lexi kulaka tanihi nyama leyi nga riki xiphemu xa xona, wa xi wundla ni ku xi sirhelela ku fikela loko xi lulamele ku humela ehandle tanihi n’wana. Handle ka vuswikoti bya mbeleko bya ku hlawula loku ka nkoka eka tirhele ro humesa tinyama leti nga riki xiphemu xa wona, ku velekiwa ka munhu a ku nga ta koteka.

Hambi swi ri tano, vutomi bya n’wana loyi a ha ku velekiwaka a byi ta va byi komile loko a ku nga ri na ku kula loku humelelaka embelekweni loko n’wana la nga si velekiwaka a ri ni tin’hweti ta kwalomu ka mune ntsena. Enkarhini wolowo u sungula ku mama xikhudzwana xa yena, a toloveta tinyama leti a nga ta kota ku ti tirhisa loko a tiwundla hi mavele ya mana wa yena. Leti i tin’wana ta timhaka leti katsaka ku fa ni ku hanya leti endliwaka loko n’wana a nga si velekiwa.

Loko n’wana loyi a nga si velekiwaka a ha ri embelekweni, ku va ni mbhovo embilwini ya yena. Hambi swi ri tano, mbhovo lowu wa tipfalekela loko a velekiwa. Ku engetela kwalaho, nsiha lowukulu lowu fambisaka ngati lowu gegaka mahahu loko n’wana la nga si velekiwaka a ha ri embelekweni wa tipfalekela loko a velekiwa; sweswi ngati yi ya emahahwini, laha yi nga ta kuma okisijini loko n’wana a sungula ku hefemula.

Hinkwaswo leswi ko va masungulo ntsena. Evuton’wini hinkwabyo, nongonoko wa mafambiselo lama endliweke hi xiyimo xa le henhla (yo tanihi ku hefemula, ku famba ka ngati, tinsinga, ni matirhele ya tinhlaribya) wu tirha wu tlhela wu fambisana ni mintirho ya wona hi ndlela leyi munhu a tsandzekaka ku yi twisisa—hinkwaswo swi endleka evuton’wini hinkwabyo. A swi hlamarisi leswi mutsari wa khale a vuleke leswi malunghana ni Xikwembu: “Nḍa ku nkhensa hikwalaho ka mahlori ya šiv̌umbeko ša mina. Mitiro ya wena ya hlamarisa, moya[-xiviri] wa mina wa ŝi tiv̌a ŝinene ngopfu.”—Psalma 139:14.

Handle ko kanakana, mutsari wa marito wolawo lamanene a a nga pfumeli leswaku vutomi i nchumu lowu nga lo tiendlekela, wa hundzuluko. Loko sweswo a swi ri tano, a hi nga ta va ni mindzhwalo kumbe vutihlamuleri bya xiviri bya ndlela leyi a hi fanele hi tirhisa vutomi bya hina ha yona. Hambi swi ri tano, matirhele ya vutomi ma kombisa leswaku ma kunguhatiwile, naswona ku kunguhatiwa ku ni mukunguhati. Bibele yi veka nsinya lowu wa nawu: “Hikuva yindlu yin’wana ni yin’wana yi akiwile hi munhu, kambe muaki wa swilo hinkwaswo i Xikwembu.” (Vaheveru 3:4) Hikokwalaho i swa nkoka ku “pfumela leŝaku yena Yehova i Šikwembu! Hi yena l’a nga hi endla, a hi hina.” (Psalma 100:3) Ina, vutomi a ko va mhangu ntsena; i nyiko leyi humaka eka Xikwembu hi xoxe.—Psalma 36:9.

Loko sweswo swi ri tano, hi ni mindzhwalo yihi eka Munyiki wa vutomi? U lava leswaku hi byi tirhisa njhani vutomi bya hina? Swivutiso leswi ni swin’wana leswi yelanaka na swona swi ta kambisisiwa eka xihloko lexi landzelaka.