Vakreste Hinkwavo Va Ntiyiso Va Fanele Ku Va Vavuri Va Evhangeli
“Tirha ntirho wa muvuri wa evhangeli [kumbe murhumiwa].”—2 TIMOTIYA 4:5, NW, nhlamuselo ya le hansi.
1. Hi wahi mahungu lamanene lama chumayeriweke hi vavuri va evhangeli eka lembe xidzana ro sungula?
SWI vula yini namuntlha ku va muvuri wa evhangeli? Xana u yena ke? Xiga lexi nge “muvuri wa evhangeli” xi huma eka rito ra Xigriki leri nge eu·ag·ge·li·stesʹ, leswi vulaka “muchumayeri wa mahungu lamanene.” Ku sukela loko ku simekiwe vandlha ra Vukreste hi 33 C.E., mahungu lamanene ya Vukreste ma kandziyise ndlela ya Xikwembu yo ponisa ni ku twarisa leswaku Yesu Kreste a a ta vuya endzhaku a ta sungula vulawuri bya yena bya Mfumo ehenhla ka vanhu.—Matewu 25:31, 32; 2 Timotiya 4:1; Vaheveru 10:12, 13.
2. (a) Rungula ra mahungu lamanene ri engeteriwe njhani esikwini ra hina? (b) I ndzhwalo wihi lowu nga eka Vakreste hinkwavo va ntiyiso namuntlha?
2 Ku sukela hi 1914 ku ya emahlweni, ku sungule ku andza ka vumbhoni bya leswaku xikombiso lexi Yesu a xi nyikeleke malunghana ni ku vuya ka yena ni vukona bya yena lebyi nga vonakiki a xi hetiseka. (Matewu 24:3-13, 33) Nakambe, mahungu lamanene a ma katsa marito lama nge “Mfumo wa Xikwembu wu le kusuhi.” (Luka 21:7, 31; Marka 1:14, 15) Hakunene, se a ku fike nkarhi wa leswaku vuprofeta bya Yesu lebyi rhekhodiweke eka Matewu 24:14 byi hetiseka hi ndlela leyi xiyekaka: “Evhangeli leyi ya Mfumo yi ta twarisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.” Hikwalaho, ku vula evhangeli sweswi swi katsa ku twarisa ku tlhomiwa ka Mfumo wa Xikwembu ni mikateko leyi ku nga ri khale wu nga ta yi tisela vanhu lava yingisaka. Vakreste hinkwavo va lerisiwe ku endla ntirho lowu ni ku “endla vadyondzisiwa.”—Matewu 28:19, 20; Nhlavutelo 22:17.
3. (a) Xiga lexi nge “muvuri wa evhangeli” xi na nhlamuselo yihi yin’wana? (Vona Insight on the Scriptures, Vholumo 1, tluka 770, kholumo ya vumbirhi, ndzimana 2.) (b) Leswi swi tlakusa swivutiso swihi?
3 Ku tlhandlekela eku chumayeriweni ka mahungu lamanene loku tolovelekeke, Bibele yi tirhisa xiga lexi nge “muvuri wa evhangeli” hi mongo lowu hlawulekeke, malunghana ni lava va siyaka nsimu ya ka vona leswaku va ya chumayela mahungu lamanene etindhawini leti nga si tirhiwaka. Eka lembe xidzana ro sungula, a ku ri ni vavuri vo tala va evhangeli lava nga varhumiwa, vo tanihi Filipi, Pawulo, Barnaba, Silasi na Timotiya. (Mintirho 21:8; Vaefesa 4:11) Kambe ku vuriwa yini hi nkarhi wa hina wo hlawuleka ku sukela hi 1914? Xana vanhu va Yehovha namuntlha va tiendle va kumeka tanihi vavuri va evhangeli lava tirhaka nsimu ya ka vona kun’we ni lava tirhaka nsimu ya matiko mambe?
Nhluvuko Ku Sukela Hi 1919
4, 5. Mintshembo ya ntirho wo vula evhangeli a yi ri yihi endzhakunyana ka 1914?
4 Loko Nyimpi yo Sungula ya Misava yi ri kusuhi ni ku hela hi 1918, malandza ya Xikwembu ma tokote nkaneto lowu engetelekaka wa vagwinehi ni vafundhisi va Vujagana ni vanakulobye va vona va politiki. Kahle-kahle, ku vula evhangeli ka Vakreste va ntiyiso ku lave ku hela hi June 1918 loko vatirheli lava rhangelaka va Sosayiti ya Watch Tower le United States va gweviwe malembe ya 20 ekhotsweni hi swihehlo swa mavunwa. Xana valala va Xikwembu va humelerile eku yimiseni ka ku chumayela mahungu lamanene?
5 Swi nga languteriwanga, hi March 1919 vatirheli va Sosayiti va ntshunxiwile ivi endzhaku va kumiwa va nga ri na nandzu eka swihehlo swa mavunwa leswi va yiseke ekhotsweni. Loko va ha ku kuma ntshunxeko, Vakreste lava va totiweke va xiye leswaku a ka ha ri ni ntirho lowo tala lowu a wu fanele ku endliwa va nga si hlengeletiwa va ya kuma hakelo ya vona ya le tilweni tanihi vadyandzhaka-kulobye eMfun’weni wa Xikwembu.—Varhoma 8:17; 2 Timotiya 2:12; 4:18.
6. Ntirho wo vula evhangeli wu hluvukise ku yini exikarhi ka 1919 na 1939?
6 Le ndzhaku hi 1919, lava a va vika tanihi lava hlanganyelaka eku hangalaseni ka mahungu lamanene a va ri ehansi ka 4 000. Eka makume-mbirhi wa malembe lama landzeleke, vavanuna vo hlaya va tinyikerile tanihi vavuri va evhangeli lava nga varhumiwa, naswona van’wana va rhumeriwe ematikweni ya Afrika, Asia ni le Yuropa. Hi 1939, endzhaku ka malembe ya 20 ya ku chumayeriwa ka timhaka ta Mfumo, Timbhoni ta Yehovha ti engetelekile ti tlula 73 000. Ku engeteleka loku ku xiyekaka, loku hetisisiweke ku ri ni nxaniso lowukulu a ku fana ni leswi swi endlekeke emalembeni yo sungula ya vandlha ra Vukreste.—Mintirho 6:7; 8:4, 14-17; 11:19-21.
7. Hi lembe ra 47 C.E. ni ra 1939, i xiyimo xihi lexi fanaka lexi humeleleke malunghana ni ntirho wa Vakreste wo vula evhangeli?
7 Hambi swi ri tano, vunyingi bya Timbhoni ta Yehovha hi nkarhi wolowo a byi yisa nyingiso eka matiko ya Maprotestente lama vulavulaka Xinghezi. Entiyisweni, tiphesente leti tlulaka 75 ta vahuweleri va Mfumo va 73 000 a ti huma eAustralia, Britain, Canada, New Zealand ni le United States. Hi laha a swi ri ha kona kwalomu ka 47 C.E., a ku laveka xo karhi leswaku ku khutaziwa vavuri va evhangeli ku nyikela nyingiso lowu engetelekeke eka matiko lama nga tirhiwangiki ngopfu emisaveni.
8. Ku fikela hi 1992, Xikolo xa Gilead se a xi hetisise yini?
8 Minsivelo ni minxaniso ya nkarhi wa nyimpi a swi wu sivelanga moya lowo kwetsima wa matimba wa Yehovha ku susumetela malandza ya yena ku tilulamisela ku andza lokukulu. Hi 1943, loko Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava yi ri emaninginingini, nhlengeletano ya Xikwembu yi simeke Xikolo xa Bibele xa Gilead xa Watchtower hi xikongomelo xo hangalasa mahungu lamanene hi laha ku engetelekeke. Hi March 1992, xikolo lexi se a xi rhumele varhumiwa va 6 517 ematikweni yo hambana-hambana ya 171. Ku tlhandlekela kwalaho, ku leteriwe vavanuna leswaku va langutela marhavi ya Sosayiti ya Watch Tower ematikweni mambe. Ku ta fikela hi 1992, eka 97 wa vahlanganisi va Tikomiti ta Marhavi, 75 wa vona va leteriwe eGilead.
9. I minongonoko yihi yo letela leyi pfuneteke eku hluvukeni ka ntirho wo vula evhangeli ni wo endla vadyondzisiwa?
9 Handle ka Xikolo xa Gilead, minongonoko yin’wana yo letela yi hlomisele vanhu va Yehovha ku ndlandlamuxa ni ku antswisa ntirho wa vona wa ku vula evhangeli. Hi xikombiso, Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni xa khomiwa emavandlheni ya Timbhoni ta Yehovha emisaveni hinkwayo. Lunghiselelo leri, kun’we ni Nhlangano wa Ntirho wa vhiki na vhiki, ri letele timiliyoni ta vahuweleri va Mfumo leswaku va humelela evutirhelini bya le rivaleni. Nakambe ku na Xikolo xa Vutirheli bya Mfumo lexi nyikelaka vuleteri lebyi pfunaka eka vakulu na malandza ya vutirheli leswaku va ta khathalela mavandlha lama kulaka hi ndlela leyi antswaka. Xikolo xa Ntirho wa Vuphayona xi pfune vavuri vo tala va evhangeli va nkarhi hinkwawo ku va lava humelelaka swinene entirhweni wa vona wo chumayela. Sweswinyana, Xikolo xa Vuleteri bya Vutirheli xi khomiwile ematikweni yo hambana-hambana leswaku xi pfuna vakulu ni malandza ya vutirheli lava nga tekangiki leswaku va va Vatimotiya va manguva lawa.
10. Vuyelo bya vuleteri hinkwabyo lebyinene lebyi nyikeriweke hi ku tirhisa nhlengeletano ya Xikwembu byi ve byihi? (Katsa ni rungula leri nga ebokisini.)
10 Xana vuyelo bya vuleteri lebyi hinkwabyo byi ve byihi ke? Hi 1991, Timbhoni ta Yehovha ti fikelele nhlohlorhi ya vahuweleri va Mfumo lava tlulaka mune wa timiliyoni lava gingiritekaka ematikweni ya 212. Hambi swi ri tano, ku hambana ni xiyimo lexi veke kona hi 1939, tiphesente leti tlulaka 70 ta vahuweleri lava ti huma ematikweni ya Khatoliki, Orthodox, matiko lama nga riki ya Vukreste ni man’wana, laha ririmi ra Xinghezi ku nga riki rona leri tirhaka ngopfu.—Vona bokisi leri nge “Ku Engeteleka Ku Sukela Hi 1939.”
Mhaka Leyi Va Humelelaka Ha Yona
11. Muapostola Pawulo u vule leswaku ku humelela ka yena tanihi mutirheli ku endliwa hi mani?
11 Timbhoni ta Yehovha a ti vuli swona leswaku hi tona ti nga vanga ku engeteleka loku. Ematshan’wini ya sweswo, va languta ntirho wa vona hi ndlela leyi muapostola Pawulo a wu languteke ha yona, hi laha a hlamuseleke ha kona epapileni ra yena leri yaka eka Vakorinto. “Apolosi i ncini? Na Pawulo i ncini? I malandza ntsena lawa mi pfumeleke hi mhaka ya wona; un’wana ni un’wana wa hina ú tirha leswi Hosi yi n’wi nyikeke ku swi tirha. Mina ndzi byarile, Apolosi ú cheletile; kambe Xikwembu hi xona xi miriseke. Hikokwalaho, loyi a byalaka a hi nchumu, hambi loyi a cheletaka, kambe i Xikwembu, hikuva hi xona xi mirisaka. Hikuva hina hi vatirhi-kulo[rhi va] Xikwembu, n’wina mi nsimu ya Xikwembu, mi yindlu ya Xikwembu.”—1 Vakorinto 3:5-7, 9.
12. (a) Rito ra Xikwembu ri pfuna yini eku vuriweni loku humelelaka ka evhangeli ya Vukreste? (b) I mani loyi a vekiweke ku va Nhloko ya vandlha ra Vukreste, naswona hi yihi ndlela yin’wana ya nkoka yo kombisa ku titsongahata ka hina eka vunhloko bya yena?
12 A ku na ku kanakana leswaku ku andza loku xiyekaka loku tokotiwaka hi Timbhoni ta Yehovha ku hikwalaho ka ku katekisiwa hi Xikwembu. I ntirho wa Xikwembu. Hi ku xiya ntiyiso lowu, va hambeta va tikarhatela ku dyondza Rito ra Xikwembu nkarhi na nkarhi. Xin’wana ni xin’wana lexi va xi dyondzisaka entirhweni wa vona wo vula evhangeli va xi seketela hi Bibele. (1 Vakorinto 4:6; 2 Timotiya 3:16) Xilotlelo xin’wana lexi endlaka leswaku ku vula ka vona evhangeli ku humelela hi leswi va xiximaka swinene Loyi Xikwembu xi n’wi vekeke tanihi Nhloko ya vandlha, a nga Hosi Yesu Kreste. (Vaefesa 5:23) Vakreste va lembe xidzana ro sungula va kombise leswi hi ku tirhisana ni lava Yesu a va vekeke tanihi vaapostola. Vavanuna lava, kun’we ni vakulu van’wana va vandlha ra Yerusalema, va vumbe huvo leyi fumaka ya Vakreste va lembe xidzana ro sungula. A ri etilweni, Hosi Yesu Kreste u tirhise ntlawa lowu wa Vakreste lava vupfeke ku ntlhantlha timhaka ni ku nyikela vukongomisi eka ntirho wo vula evhangeli. Ku namarhela ka Pawulo loku xiyekaka ka lunghiselelo leri ra Xikwembu swi endle leswaku ku va ni ku andza eka mavandlha lama a ma endzeleke. (Mintirho 16:4, 5; Vagalatiya 2:9) Hi laha ku fanaka namuntlha, hi ku namarhela swinene eka Rito ra Xikwembu ni ku namarhela swinene vukongomisi lebyi humaka eka Huvo leyi Fumaka, vavuri va evhangeli va Vukreste va tiyisekisiwa leswaku va ta humelela evutirhelini bya vona.—Tito 1:9; Vaheveru 13:17.
Ku Xiya Van’wana Tanihi Lava Tlakukeke Eka Hina
13, 14. (a) I ndzayo yihi leyi muapostola Pawulo a yi nyikeleke leyi rhekhodiweke eka Vafilipiya 2:1-4? (b) Ha yini swi ri swa nkoka ku tsundzuka ndzayo leyi loko hi ri karhi hi hlanganyela entirhweni wo vula evhangeli?
13 Muapostola Pawulo u kombise rirhandzu ra xiviri eka vanhu lava lavaka ntiyiso naswona a nga kombisanga langutelo ra ku va lonkulu kumbe ra ku tekela rixaka rin’wana ehenhla. Xisweswo, u swi kotile ku tsundzuxa vapfumeri-kulobye leswaku ‘va teka van’wana tanihi lava tlakukeke eka vona.’—Vafilipiya 2:1-4.
14 Hi mukhuva lowu fanaka, vavuri va evhangeli va Vukreste va ntiyiso namuntlha a va tilanguti va tlakukile eka van’wana loko va ri karhi va vulavula ni vanhu va tinxaka ni va swiyimo swo hambana-hambana. Un’wana wa Timbhoni ta Yehovha loyi a humaka eUnited States, loyi a averiweke ku tirha tanihi murhumiwa eAfrika u ri: “Ndzi swi tiva kahle leswaku a hi tlakukanga eka vona. Kumbexana hi na mali leyi engetelekeke ni leswi vuriwaka dyondzo leyi tlakukeke ku tlula vona, kambe [vanhu va ndhawu leyi] va ni timfanelo leti tlulaka ta hina.”
15. Lava va averiweke ku tirha ematikweni mambe va nga xi kombisa njhani xichavo xa xiviri eka vanhu lava va nga vaka vadyondzisiwa?
15 Hi ku kombisa xichavo xa xiviri eka lava hi avelanaka mahungu lamanene na vona, entiyisweni hi ta endla leswaku swi va olovela ku amukela rungula ra Bibele. Nakambe swa pfuna loko muvuri wa evhangeli loyi a nga murhumiwa a kombisa leswaku wa swi tsakela ku hanya exikarhi ka vanhu lava a averiweke ku va pfuna. Murhumiwa la humelelaka loyi a heteke malembe lama hundzeke ya 38 a ri eAfrika u hlamusela a ku: “Ndzi swi twa swi suka embilwini leswaku laha hi le kaya ka mina, naswona lava va nga evandlheni leri ndzi averiweke eka rona i vamakwerhu. Loko ndzi tlhelele eCanada hi nkarhi wo wisa, a ndzi titwi ndzi ri ekaya. Loko se ndzi saleriwe hi nkarhi wa kwalomu ka vhiki ndzi ri eCanada, ndzi twa ndzi hisekela ku tlhelela exiavelweni xa mina. Ndzi titwa hi ndlela yoleyo minkarhi hinkwayo. Ndzi byela swichudeni swa mina swa Bibele ni vamakwerhu leswaku ndzi titwa ndzi tsakile swonghasi loko ndzi vuyile, naswona va swi tlangela leswi ndzi swi rhandzaka ku va na vona.”—1 Vatesalonika 2:8.
16, 17. (a) I mphikamakaneta yihi leyi varhumiwa vo tala ni vavuri va kwalaho va evhangeli va yi amukeleke leswaku va ta humelela swinene evutirhelini bya vona? (b) Hi wihi ntokoto lowu murhumiwa un’wana a veke na wona hikwalaho ko vulavula hi ririmi ra le ndhawini leyi a ri eka yona?
16 Loko va kuma leswaku ririmi ro karhi leri nga rimbe hi rona leri tirhaka ngopfu ensin’wini ya ka vona, van’wana va endle matshalatshala yo dyondza ririmi rero, va swi kombisa hi ndlela leyi leswaku va teka van’wana va ri lava tlakukeke eka vona. Murhumiwa un’wana u ri: “Edzongeni wa Afrika, minkarhi yin’wana ku ni ku nga tshembani exikarhi ka Vantima ni Valungu. Kambe ku vulavula ka hina hi ririmi ra kwalaho swi herisa ntlhaveko lowu hi xihatla.” Ku vulavula ririmi ra lava hi avelanaka mahungu lamanene na vona i mpfuno lowukulu eku fikeleleni ka timbilu ta vona. Swi lava ku tikarhata ni ku phikelela hi ku titsongahata. Hi laha murhumiwa loyi a nga etikweni ra Asia a hlamuselaka ha kona: “Ku tshamela ku endla swihoxo loko u tshamela ku hlekiwa hikwalaho ka swihoxo leswi u swi endlaka swi nga va ndzingo. Swi nga vonaka swi antswa ku tshika.” Hambi swi ri tano, ku rhandza Xikwembu ni munhu-kulobye swi pfune murhumiwa loyi ku phikelela.—Marka 12:30, 31.
17 Hi laha ku twisisekaka, vanhu va khutazeka loko munhu loyi a humaka etikweni rimbe a ringeta ku avela mahungu lamanene hi ririmi ra ka vona. Minkarhi yin’wana swi tisa mikateko leyi nga languteriwangiki. Murhumiwa loyi a nga etikweni ra Lesotho leri nga eAfrika a a vulavula hi ririmi ra Xisuthu ni wansati un’wana loyi a a tirha exitolo xa swikhavisi leswi lukiweke. Holobye wa tiko rin’wana ra le Afrika a a ri karhi a valanga muako kutani a twa bulo leri. U yile a ya n’wi bumabumela swinene, ivi yena a sungula ku vulavula ni holobye loyi hi ririmi ra yena. Holobye u vutisile a ku: “Ha yini u nga ti [etikweni ra ka hina] u ta tirha exikarhi ka vanhu va ka hina, tanihi leswi u vulavulaka ni Xiswahili?” Hi vuxiyaxiya, murhumiwa u hlamurile a ku: “Sweswo a swi ta tsakisa swinene. Kambe ndzi un’wana wa Timbhoni ta Yehovha, naswona sweswi ntirho wa hina wu yirisiwile etikweni ra ka n’wina.” U hlamurile a ku: “U nga anakanyi leswaku hinkwerhu ka hina hi kaneta ntirho wa n’wina. Vo tala va hina ha ti rhandza Timbhoni ta Yehovha. Kumbexana siku rin’wana mi ta swi kota ku chumayela handle ko siveriwa exikarhi ka vanhu va ka hina.” Endzhakunyana, murhumiwa loyi u tsake ngopfu loko a twa leswaku Timbhoni ta Yehovha ti nyikiwe ntshunxeko wa vugandzeri etikweni rero.
Ku Tiyimisela Ku Titsona Leswi Ku Faneleke
18, 19. (a) Pawulo u tikarhatele ku tekelela Yesu Kreste, Murhangeri wa yena hi ndlela yihi ya nkoka? (b) Hlamusela ntokoto (lowu nga endzimaneni kumbe wa wena) ku kombisa nkoka wo papalata xivangelo xihi na xihi xo khunguvanyisa lava hi avelanaka mahungu lamanene na vona.
18 Loko muapostola Pawulo a tsala a ku: “Tekelelani mina, kukotisa leswi na mina ndzi tekelelaka Kriste,” a a ha ku hlamusela xilaveko xo papalata ku khunguvanyisa van’wana, a ku: “Hambi ma dya, hambi ma nwa, hambi mi endla yini na yini, endlani hinkwaswo ku dzunisa Xikwembu. Mi nga khunguvanyisi Vayuda, hambi Vagriki, hambi [vandlha ra, NW] Xikwembu. Tekelelani mina, hikuva ndzi tsakisa vanhu hinkwavo hi tindlela hinkwato, ndzi nga tilaveli leswi pfunaka mina ntsena, kambe ndzi lava leswi pfunaka lavo tala, leswaku va ta ponisiwa.”—1 Vakorinto 10:31-33; 11:1.
19 Vavuri va evhangeli vo tanihi Pawulo, lava tiyimiseleke ku tinyiketela leswaku ku pfuneka lava va va chumayelaka, va kuma mikateko. Hi xikombiso, etikweni rin’wana ra le Afrika, mpatswa wun’wana wa varhumiwa wu ye ehotela ya kwalaho leswaku wu ya kuma swakudya swo tsundzuka siku ra ku cata ka wona. Eku sunguleni a va lava ku xava vhinyo ni swakudya, tanihi leswi ku tirhisiwa ka swakunwa leswi nga ni xihoko hi ku ringanisela swi nga yirisiwiki eBibeleni. (Pisalema 104:15) Kambe mpatswa lowu wu fikelele makumu ya leswaku wu nga endli tano leswaku swi nga tshuki swi khunguvanyisa vanhu va kwalaho. “Endzhakunyana,” ku tsundzuka nuna wa kona, “hi hlangane ni wanuna loyi a a ri musweki ehotela yoleyo, kutani hi sungula dyondzo ya Bibele na yena. Endzhaku ka nkarhi u hi byele a ku: ‘Xana ma ha swi tsundzuka loko mi tela swakudya ehotela? Hinkwerhu a hi ri endzhaku ka rivanti ra le kamareni ro swekela eka rona hi mi langutile. Phela varhumiwa va tikereke va hi byele leswaku swi hoxile ku nwa. Hambi swi ri tano, loko va ta ehotela, va kombela vhinyo hi ku ntshunxeka. Hikwalaho hi endle xiboho xa leswaku loko mi kombela swakunwa swa xihoko hi nge mi yingisi loko mi ta hi chumayela.’” Namuntlha, musweki yoloye ni van’wana lava a va tirha ehotela i Timbhoni leti khuvuriweke.
Ntirho Lowu Faneleke Ku Endliwa Wa Ha Tele
20. Ha yini swi ri swa nkoka leswaku hi tiyisela tanihi vavuri va evhangeli lava chivirikaka, naswona i lunghelo rihi leri tsakisaka leri vo tala va ri kumaka?
20 Tanihi leswi makumu ya mafambiselo lawa yo homboloka ma tshinelaka hi ku hatlisa, vo tala va ha navela ku twa mahungu lamanene, naswona i swa xihatla swinene ku tlula rini na rini leswaku Mukreste un’wana ni un’wana a tiyisela tanihi muvuri la tshembekaka wa evhangeli. (Matewu 24:13) Xana u nga ndlandlamuxa ku hlanganyela ka wena entirhweni lowu hi ku va muvuri wa evhangeli hi ndlela leyi hlawulekeke, tanihi Filipi, Pawulo, Barnaba, Silasi na Timotiya? Vo tala va endla leswi fanaka na sweswo hi ku joyina maphayona ni ku tiendla va kumeka leswaku va tirha etindhawini leti ku nga ni xilaveko lexikulu eka tona.
21. Vanhu va Yehovha va “pfuleriwe nyangwa ya ntirho lowo saseka” hi ndlela yihi?
21 Sweswinyana, masimu lamakulu yo nyikela evhangeli eka wona ma pfuriwile ematikweni ya Afrika, Asia ni le Yuropa Vuxa, laha ntirho wa Timbhoni ta Yehovha a wu siveriwile eku sunguleni. Hi laha a swi ri ha kona eka muapostola Pawulo, vanhu va Yehovha va “pfuleriwe nyangwa ya ntirho lowo saseka.” (1 Vakorinto 16:9) Hi xikombiso, vavuri va evhangeli lava nga varhumiwa lava ha ku fikaka etikweni ra Mozambhiki leri nga eAfrika a va swi koti ku hlangavetana ni nhlayo ya vanhu lava lavaka tidyondzo ta Bibele. Hi nga tsaka swonghasi leswi ntirho wa Timbhoni ta Yehovha wu amukeriweke ximfumo etikweni rero ku sukela hi February 11, 1991!
22. Hambi loko nsimu ya ka hina yi tirhiwa hi rixaladza kumbe e-e, hinkwerhu ka hina hi fanele hi tiyimisela ku endla yini?
22 Ematikweni lawa ana se a hi ri ni ntshunxeko wa vugandzeri eka wona, vamakwerhu na vona va tsakela ku engeteleka loku hambetaka. Ina, kwihi na kwihi laha hi tshamaka kona, ka ha ri na ‘swo tala leswi faneleke ku endliwa entirhweni wa Hosi.’ (1 Vakorinto 15:58) Leswi swi nga tano, a hi hambeteni hi tirhisa nkarhi lowu saleke hi vutlharhi loko un’wana ni un’wana wa hina a ‘endla ntirho wa muvuri wa evhangeli, a hetisisa vutirheli bya yena hi xitalo.’—2 Timotiya 4:5; Vaefesa 5:15, 16.
U Nga Hlamusela Xana?
◻ Muvuri wa evhangeli i yini?
◻ Rungula ra mahungu lamanene ri engeteriwe njhani endzhaku ka 1914?
◻ Ntirho wo vula evhangeli wu hluvukise ku yini ku sukela hi 1919?
◻ I yini leswi hoxeke xandla swinene eku humeleleni ka ntirho lowu wo vula evhangeli?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]
Ku Engeteleka Ku Sukela Hi 1939
Xiya swikombiso leswi humaka eka matiko-nkulu manharhu laha varhumiwa lava leteriweke eGilead va rhumeriweke kona. Le ndzhaku hi 1939, a ku ri ni vahuweleri va Mfumo va 636 ntsena lava a va vika eAfrika Vupela-dyambu. Hi 1991, nhlayo leyi yi engetelekile yi tlula 200 000 ematikweni ya 12 ya le Afrika Vupela-dyambu. Varhumiwa nakambe va nghenise xandla eku engetelekeni loku xiyekaka ematikweni ya Amerika Dzonga. Rin’wana ra wona i Brazil, leri engetelekeke ku suka eka vahuweleri va Mfumo va 114 hi 1939 ku ya eka 335 039 hi April 1992. Ku engeteleka loku fanaka ku landzerile endzhaku ka loko ku fike varhumiwa ematikweni ya Asia. Hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, nhlayo leyitsongo ya Timbhoni ta Yehovha eJapani ti xanisiwe swinene, naswona ntirho wa tona wu yimile. Endzhaku, hi 1949, varhumiwa va 13 va fikile leswaku va ta pfuneta ku tlhela ku hleriwa ntirho. Hi lembe rero ra ntirho, vahuweleri va kwalaho lava nga ehansi ka khume va vikile ntirho wa nsimu eJapani hinkwaro, kasi hi April 1992, ntsengo wa vahuweleri wu fike eka 167 370.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]
Vujagana Ni Xiphiqo XA Ririmi
Van’wana va varhumiwa va Vujagana va endle matshalatshala lamakulu leswaku va dyondza ririmi rimbe, kambe vo tala va langutele vanhu va kwalaho leswaku va vulavula ririmi ra vona ra Xilungu. Hi laha Geoffrey Moorhouse a hlamuselaka ha kona ebukwini yakwe leyi nge The Missionaries:
“Xiphiqo hi leswi ku dyondza ririmi ra le ndhawini leyi va nga eka yona hakanyingi a swi vonaka swi endleriwa ku hundzuluxela Matsalwa. A ku endliwa matshalatshala lama nga nyawuriki hi vanhu kumbe mavandla lama va tholeke, eku tiyisekiseni ka leswaku murhumiwa a vulavula ririmi ra le ndhawini leyi a nga eka yona hi ku rhelela loku nga endlaka leswaku vanhu vambirhi va twisisana kahle. Murhumiwa un’wana ni un’wana a a dyondza mavulavulelo ya kwalaho lama nga nyawuriki . . . Ku tlula kwalaho, ku vulavurisana a ku endliwa hi marito lama tsemaka nhlana ni ya vuhunguki ya leswi vuriwaka Xinghezi lexi olovisiweke, laha entiyisweni Muntima a a fanele ku titsongahatela mimpimanyeto ya muendzi wa Munghezi. Lexi nyanyisaka, lexi a ku ri xikombiso xin’wana xo tlakusa rixaka ro karhi.”
Hi 1922, Xikolo xa Tidyondzo ta le Vuxeni ni ta le Afrika le London xi humese xiviko ehenhleni ka xiphiqo xa ririmi. “Hi swi xiya kahle,” ku vula xiviko lexi, “leswaku mpimo wa vutshila lebyi kumiweke hi varhumiwa eka ririmi ra ndhawu leyi va nga eka yona . . . wu le hansi swinene.”
Varhumiwa va Sosayiti ya Watch Tower minkarhi hinkwayo va teke ku dyondza ririmi ra ndhawu leyi va nga eka yona tanihi xiboho, leswi pfunaka ku hlamusela ku humelela ka vona ensin’wini leyi va rhumeriweke eka yona.