Ku Tirhisa Ka Yehovha ‘Vuhunguki’ Leswaku A Ponisa Lava Pfumelaka
‘Leswi evutlharhini bya Xikwembu, misava yi nga tsandzeka ku tiva Xikwembu hikwalaho ka vutlharhi bya yona, Xikwembu xi vone swi ri swinene ku ponisa lava pfumelaka, hi ku tirhisa vuhunguki bya leswi ku chumayeriwaka ha swona.’—1 VAKORINTO 1:21.
1. Xana Yehovha u tirhisa ‘vuhunguki’ hi mongo wihi, naswona hi swi tivisa ku yini leswaku hi vutlharhi bya yona, misava a yi si xi tiva Xikwembu?
YINI? Xana Xikwembu xi nga byi tirhisa vuhunguki? E-e! Kambe xi nga swi tirhisa naswona xa swi tirhisa leswi vonakaka swi ri vuhunguki emisaveni. Xi endla tano leswaku xi ponisa vanhu lava va xi tivaka ni ku xi rhandza. Hi vutlharhi bya yona, misava yi nge swi koti ku tiva Xikwembu. Yesu Kreste u andlale leswi loko a ku exikhongelweni: “Tatana la lulameke, misava a yi ku tivanga.”—Yohane 17:25.
2. I ndlela yihi leyi swi nga ha vonakaka ha yona onge tindlela ta Yehovha ta fambisana ni tindlela ta misava, kambe ntiyiso hi wihi?
2 Marito ya Yesu ma komba leswaku tindlela ta Yehovha ta hambana ni leta misava. Hi mahlo swi nga ha vonaka onge kungu ra Yehovha ni ra misava ma fambisana. Swi nga ha vonaka onge swikongomelo swa misava leyi swa katekisiwa hi Xikwembu. Hi xikombiso, Bibele yi ri Xikwembu xi ta tlhoma hulumendhe leyi nga ta tisa vutomi byo rhula, bya ntsako ni lebyi humelelaka eka vanhu emisaveni. (Esaya 9:6, 7; Matewu 6:10) Hi laha ku fanaka, misava yi huwelela makungu ya yona ya ku tisela vanhu ku rhula, ntshamiseko ni hulumendhe leyinene hi ndlela leyi vona va yi vulaka fambiselo lerintshwa ra misava. Kambe swikongomelo swa Xikwembu swi hambanile ni swa misava. Xikongomelo xa Yehovha i ku tilwela tanihi Mulawuri la Tlakukeke wa vuako. Leswi u ta swi endla hi ku tirhisa hulumendhe ya le tilweni leyi nga ta herisa tihulumendhe ta misava hinkwato. (Daniyele 2:44; Nhlavutelo 4:11; 12:10) Hikwalaho, Xikwembu a xi tirhisani ni misava leyi. (Yohane 18:36; 1 Yohane 2:15-17) Hi yona mhaka leyi Bibele yi vulavulaka hi tinxaka timbirhi ta vutlharhi—‘vutlharhi bya Xikwembu’ ni ‘vutlharhi bya misava.’—1 Vakorinto 1:20, 21.
Khombo Lerikulu Ra Vutlharhi Bya Misava
3. Hambi leswi vutlharhi bya misava byi nga vonakaka byi hlamarisa, ha yini xitshembiso xa munhu xa fambiselo lerintshwa ra misava xi nga enerisi?
3 Eka lava nga kongomisiwiki hi vutlharhi bya Xikwembu, vutlharhi bya misava byi vonaka byi ri lebyi hlamarisaka. Ku ni tifilosofi ta misava leti vonakaka ti tlakukile, leti hlohlotelaka miehleketo. Magidi ya swivandla swa dyondzo ya le henhla swi dyondzisa dyondzo leyi yi humaka eka leswi vo tala va swi tekaka swi ri miehleketo leyikulu ya vanhu. Tilayiburari letikulu ti tele hi vutivi lebyi hlengeletiweke bya ntokoto wa vanhu wa malembe xidzana. Hambi swi ri tano, ku nga khathariseki leswi, fambiselo lerintshwa ra misava leri vafumi va misava va ri kunguhataka ri to va vulawuri bya munhu la nga hetisekangiki, la thyakisiweke hi xidyoho, la faka. Hikwalaho, fambiselo rero ri ta va leri nga hetisekangiki, leri nga ta tlhela ri endla swihoxo swo tala swa nkarhi lowu hundzeke naswona ri nge pfuki ri enerise swilaveko hinkwaswo swa vanhu.—Varhoma 3:10-12; 5:12.
4. Xana fambiselo lerintshwa ra misava leri kunguhatiweke ri lawuriwa ha yini, naswona ku ta va ni vuyelo byihi?
4 Fambiselo lerintshwa ra misava leri kunguhatiweke hi munhu, a ri lawuriwi ntsena hi ku tsana ka munhu kambe ri lawuriwa ni hi nkucetelo wa swivumbiwa swa moya swo homboloka—ina, Sathana Diyavulosi ni mademona yakwe. Sathana u mphumerise mahlo ya vanhu leswaku va nga pfumeri “ku vangama ka Mahungu Lamanene lama twarisaka ku kwetsima ka Kriste.” (2 Vakorinto 4:3, 4; Vaefesa 6:12) Hikwalaho ka sweswo, misava yi karhatiwa hi mikitsikitsi leyi nga heriki. Ya kayakayeka ni ku karhateka hi matshalatshala ya yona lama nga ni khombo, ya ku lava ku tifuma handle ko pfuniwa hi Xikwembu ni hi ku nga xiximi ku rhandza ka xona. (Yeremiya 10:23; Yakobo 3:15, 16) Xisweswo, hi laha muapostola Pawulo a nga vula ha kona, ‘misava yi tsandzeke ku tiva Xikwembu hikwalaho ka vutlharhi bya yona.’—1 Vakorinto 1:21.
5. Hi rihi khombo lerikulu ra vutlharhi bya misava leyi?
5 Kutani ke, hi rihi khombo lerikulu ra vutlharhi bya misava, ku katsa ni makungu ya yona ya fambiselo lerintshwa ra misava? Hi leswaku misava yi honisa leswi nga fanelangiki ku honisiwa loko yi ta humelela—vulawuri lebyi tlakukeke bya Yehovha Xikwembu. Yi ala ku xixima vulawuri bya Xikwembu. Misava a yi lavi ku nghenisa Yehovha emakungwini ya yona hinkwawo naswona yi titshege hi vuswikoti ni marhengu ya yona. (Ringanisa Daniyele 4:31-34; Yohane 18:37.) Bibele yi swi veka swi twisiseka leswaku “masungulo ya v̌utlhari i ku tšhav̌a Yehova.” (Swivuriso 9:10; Pisalema 111:10) Hambi swi ri tano, misava a yi si dyondza ni xilaveko lexi xa xisekelo xa vutlharhi. Hikwalaho, handle ka ku pfuniwa hi Xikwembu, yi nga swi kotisa ku yini ku humelela?—Pisalema 127:1.
Ku Chumayela Hi Mfumo—I Vuhunguki Kumbe Ka Pfuna?
6, 7. (a) Xana lava kongomisiwaka hi vutlharhi bya Xikwembu va chumayela yini, kambe misava yi va languta njhani? (b) Xana vafundhisi va Vujagana va chumayela hi ku ya hi vutlharhi bya mani, naswona ku va ni vuyelo byihi?
6 Hi hala tlhelo, lava tivaka Xikwembu va kombisa vutlharhi bya Xikwembu naswona va hlawula ku kongomisiwa hi xona. Hi laha Yesu a vhumbheke ha kona, va chumayela “Evhangeli leyi ya Mfumo . . . emisaveni hinkwayo.” (Matewu 24:14; 28:19, 20) Xana sweswi ku chumayela koloko ka pfuna, leswi misava yi teleke hi mpfilumpfilu, nthyakiso, vusweti ni ku xaniseka ka vanhu? Eka tintlharhi ta misava ku chumayela koloko ku vonaka ku ri vuhunguki naswona a ku tirhi. Va languta vachumayeri va Mfumo wa Xikwembu tanihi mpingu wo tika lowu hingakanyaka Mfumo ni ku nonokisa nhluvuko wa wona malunghana ni swikongomelo swa hulumendhe swa tipolitiki. Eka leswi, va kuceteriwa hi vafundhisi va Vujagana, lava chumayelaka hi ku ya hi vutlharhi bya misava leyi naswona a va va byeli vanhu leswi va lavaka ku swi tiva hi misava leyintshwa ya Xikwembu ni hulumendhe ya yona ya Mfumo, hambi leswi leswi swi veke dyondzo-nkulu ya Kreste.—Matewu 4:17; Marka 1:14, 15.
7 N’wamatimu H. G. Wells u vulavule hi ku tsandzeka loku ka vafundhisi va Vujagana. U tsarile: “Lexi xiyekaka i ntikelo lowukulu lowu nyikeriweke hi Yesu eka dyondzo leyi a nga yi vula Mfumo wa Matilo, ni ku nga pfuni ka yona eka endlelo ni dyondziselo ra tikereke to tala ta Vujagana.” Kambe, loko vanhu va nkarhi lowu va lava ku kuma vutomi, va fanele va rhanga hi ku twa ta Mfumo lowu simekiweke wa Xikwembu, naswona leswaku va twa sweswo, vanhu van’wana va fanele ku chumayela mahungu lamanene mayelana na wona.—Varhoma 10:14, 15.
8. Ha yini ku chumayela mahungu lamanene ya Xikwembu ku ri nchumu lowu tirhaka ngopfu wo wu endla namuntlha, kambe i ndlela yihi leyi nga ta va ni mpfuno lowu nga khomeleliki?
8 Kutani ku chumayela mahungu lamanene ya Xikwembu i nchumu lowu pfunaka ngopfu lowu faneleke ku endliwa namuntlha. Leswi swi tano hikuva marungula ya Mfumo ma nyika ntshembo wa ntiyiso lowu tataka mbilu ya munhu hi ntsako emasikwini lawa ya makumu laha ‘minkarhi yo nonon’hwa, leyi tikaka ku langutana na yona yi fikeke.’ (2 Timotiya 3:1-5; Varhoma 12:12; Tito 2:13) Hambi leswi vutomi emisaveni leyi byi nga tshembekiki naswona byi komeke, vutomi emisaveni leyintshwa ya Xikwembu byi ta va lebyi nga heriki, lebyi teleke ntsako, ndzalo ni ku rhula kwala misaveni. (Pisalema 37:3, 4, 11) Hi laha Yesu Kreste a nga vula ha kona, “loko munhu a kota ku fuwa misava hinkwayo, kambe a lahlekeriwa hi vutomi bya yena, swi ta va swi n’wi pfune yini ke? Kumbe munhu ú ta humesa yini ku xava vutomi bya yena xana?” Loko munhu a lahlekeriwa hi lunghelo ra ku hanya emisaveni leyintshwa ya Xikwembu, kutani xana misava leyi yi hundzaka yi pfuna yini? Ku tiphina koloko ka munhu hi swilo swa nyama sweswi, ko va ka hava, a ku pfuni naswona ku hatla ku hela.—Matewu 16:26; Eklesiasta 1:14; Marka 10:29, 30.
9. (a) Loko munhu loyi a rhamberiwe ku va mulandzeri wa Yesu a kombele ku tlhentlhisa nkarhi, xana Yesu u n’wi khutaze ku endla yini? (b) Xana nhlamulo ya Yesu yi fanele ku hi khumbisa ku yini?
9 Munhu un’wana loyi Yesu a n’wi rhambeke ku va mulandzeri wakwe u te: “Wa nga ndzi pfumelela ndzi rhanga hi ku ya lahla tatana.” Xana Yesu u n’wi khutaze ku endla yini? Hi ku tiva leswaku munhu loyi a a ta tlhentlhisa ntirho wa nkoka ngopfu ku kondza vatswari vakwe va fa, Yesu u angule a ku: “Tshika vafi, va lahla vafi va vona; kambe wena famba, u ya twarisa ta Mfumo wa Xikwembu.” (Luka 9:59, 60) Lava va kombisaka vutlharhi hi ku yingisa Kreste va nge tshiki ku hetisisa ntirho wa vona wa ku chumayela rungula ra Mfumo. Vutlharhi bya Xikwembu byi va endla va swi vona leswaku misava leyi ni vafumi va yona yi avanyisiwile. (1 Vakorinto 2:6; 1 Yohane 2:17) Vaseketeri va vulawuri bya Xikwembu va swi tiva leswaku ntshembo wa vanhu lowu nga wona wa ntiyiso wu titshege hi mpfuno wa Xikwembu ni vuhosi bya xona. (Zakariya 9:10) Hikwalaho, ni loko lava nga ni vutlharhi bya misava leyi va nga pfumeli eMfun’weni wa Xikwembu naswona va nga yi lavi hulumendhe ya le tilweni, vanhu lava kongomisiwaka hi vutlharhi bya Xikwembu va endla leswi tisaka ntshembo lowu tiyeke eka vanhu-kulobye, va va lunghiselela vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa leyi tshembisiweke hi Yehovha.—Yohane 3:16; 2 Petro 3:13.
“Vuhunguki Eka Lava Faka”
10. (a) Loko Sawulo wa le Tarso a hundzuriwile, xana u nghenele ntirho wihi, naswona u wu langute njhani? (b) Hi swihi leswi Magriki ya khale a ma tiviwa ha swona, kambe Xikwembu xi byi langute njhani vutlharhi bya wona?
10 Sawulo wa le Tarso, loyi a veke Pawulo muapostola wa Yesu Kreste, u nghenele ntirho lowu wo ponisa vutomi. Xana swa twala ku ehleketa leswaku Yesu Kreste loko a hundzula Sawulo, A n’wi avela ku nghenela ntirho wa vuhunguki? Pawulo a nga ehleketanga tano. (Vafilipiya 2:16) Enkarhini wolowo Magriki a ma tekiwa ma ri vanhu lava tlhariheke ngopfu emisaveni. A ma titlakusa hi vativi va wona va filosofi ni tintlharhi. Hambi leswi Pawulo a a vulavula Xigriki, a nga yi landzelelanga filosofi ni vutlharhi bya Magriki. Ha yini? Hikuva vutlharhi byo tano bya misava leyi i vuhunguki eka Xikwembu.a Pawulo u lave vutlharhi bya Xikwembu, lebyi n’wi susumeteleke ku chumayela mahungu lamanene hi yindlu ni yindlu. Yesu Kreste, Muchumayeri lonkulu wa nkarhi hinkwawo, u veke xikombiso naswona u n’wi letele ku endla ntirho lowu fanaka.—Luka 4:43; Mintirho 20:20, 21; 26:15-20; 1 Vakorinto 9:16.
11. Kahle-kahle, xana Pawulo u vule yini hi ntirho wakwe wo chumayela ni hi vutlharhi bya misava?
11 Pawulo u vula leswi hi ntirho wo chumayela: ‘Kreste u ndzi rhumile, ku nga ri ku ta khuvula, kambe ku ta twarisa mahungu lamanene; naswona, ku nga ri hi vutlhari eku vulavuleni, leswaku mhandzi ya nxaniso ya Kreste yi nga tshuki yi hundzuka swa hava. Dyondzo ya mhadzi ya nxaniso [gandzelo ra Yesu ra nkutsulo] i vuhunguki eka lava lovaka; kambe eka hina lava ponisiwaka i matimba ya Xikwembu. Hikuva ku tsariwile leswaku: “Ndzi ta onha vutlharhi bya tintlharhi, ndzi bakanya vutivi bya vativi.” Yi kwihi ntlharhi xana [yo fana ni vativi va filosofi]? U kwihi mutsari xana? Loyi a tsakelaka ku phikisana ni van’wana hi swa misava leyi, u kwihi ke? Xana Xikwembu a xi kombanga leswaku vutlharhi bya misava leyi i vuhunguki ke? Hikuva leswi evutlharhini bya Xikwembu, misava yi nga tsandzeka ku tiva Xikwembu hikwalaho ka vutlharhi bya yona, Xikwembu xi vone swi ri swinene ku ponisa lava pfumelaka, hi ku tirhisa vuhunguki bya leswi ku chumayeriwaka ha swona.’—1 Vakorinto 1:17-21.
12. Xana Yehovha u hetisisa yini hi ku tirhisa ‘vuhunguki bya leswi ku chumayeriwaka ha swona,’ naswona lava va lavaka “vutlhari byo ta hi le henhla” va ta endlisa ku yini?
12 Lexi hlamarisaka, vona lava misava yi va vulaka swihunguki, hi vona lava Yehovha a va tirhisaka ku va vachumayeri vakwe. Ee, hi vuhunguki bya vutirheli bya vachumayeri lava, Xikwembu xi ponisa lava pfumelaka. Yehovha u hlela swilo leswaku vachumayeri va “vuhunguki” lebyi va nga tidzunisi, ni leswaku vanhu van’wana va nga dzunisi lava va tweke mahungu lamanene eka vona. Leswi swi endleriwa leswaku “ku nga vi na munhu ni un’we loyi a tidzunisaka emahlweni ka [Xikwembu, NW].” (1 Vakorinto 1:28-31; 3:6, 7) I ntiyiso, muchumayeri u endla ntirho wa nkoka, kambe rungula leri a lerisiweke ku ri chumayela hi rona ri tirhaka loko munhu a ri pfumela. Lava va lavaka “vutlhari byo ta hi le henhla” va nge ri ali rungula ra muchumayeri hi mhaka ya leswi a langutekaka a ri xihunguki, a nga nyawuli, a xanisiwa, ni leswi a fambaka hi yindlu ni yindlu. Ku ri na sweswo, lavo rhula va ta xixima mutwarisi wa Mfumo tanihi muchumayeri la rhumiweke hi Yehovha ni la taka hi vito ra Xikwembu. Va ta tlangela nkoka lowukulu wa rungula leri muchumayeri a ri tisaka hi nomu ni hi tibuku.—Yakobo 3:17; 1 Vatesalonika 2:13.
13. (a) Xana Vayuda ni Magriki va ku langute njhani ku chumayela hi Kreste la beleriweke? (b) Hi le mintlaweni yihi ya vanhu, laha a va ri vatsongo lava vitaniweke leswaku va va valandzeri va Yesu, naswona ha yini?
13 Loko a yisa emahlweni bulo rakwe ra tindlela ta Xikwembu, Pawulo u ri: “Vayuda va kombela mahlori, Vagriki vona va lava vutlhari, kambe loko hi ri hina hi twarisa Kriste la [beleriweke], loyi a nga xikhunguvanyiso eka Vayuda ni vuhunguki eka vamatiko; kambe eka lava vitaniweke, hambi va ri Vayuda, hambi va ri Vagriki, Kriste i matimba ya Xikwembu ni vutlhari bya xona. Hikuva leswi vanhu va nge i ‘vuhunguki bya Xikwembu’, swi ni vutlhari ku tlula vutlhari bya vanhu, ni leswi va nge i ‘ku tsana ka Xikwembu’, swi ni matimba ku tlula matimba ya vanhu. Hikokwalaho vamakwerhu, anakanyani leswi a mi ri swona loko mi vitaniwa: Hi ku vona ka vanhu, lava tlhariheke, ni lava tiyeke, ni lavo chaviseka, a va nga talanga exikarhi ka n’wina; kambe Xikwembu xi hlawurile leswi misava yi swi vonaka swi ri ‘swa vuhunguki’, ku khomisa tintlhari etingana. Xikwembu xi hlawurile leswi misava yi swi vonaka swi ri ni ku tsana, ku khomisa leswi nga ni matimba etingana.”—1 Vakorinto 1:22-27; ringanisa Esaya 55:8, 9.
14. (a) Loko ti vutisiwa switifiketi swa tona, xana Timbhoni ta Yehovha ti komba eka yini? (b) Ha yini Pawulo a ale ku tsakisa Magriki hi ku endla hambi yini na yini xa vutlharhi bya misava?
14 Loko Yesu a ri emisaveni, Vayuda va kombele xikombiso lexi humaka etilweni. (Matewu 12:38, 39; 16:1) Kambe Yesu u arile ku nyika xikombiso xihi ni xihi. Hi mukhuva lowu fanaka, namuntlha Timbhoni ta Yehovha a ti kombisi swikombiso swo karhi swo fana ni switifiketi. Ku ri na sweswo, va komba eka ntirho wa vona wo chumayela mahungu lamanene, hi laha wu tsariweke ha kona eka tindzimana ta Bibele, tanihi Esaya 61:1, 2; Marka 13:10; na Nhlavutelo 22:17. Magriki ya khale a ma langutele ku kuma vutlharhi ni dyondzo ya le henhla eswilweni swa misava leyi. Hambi leswi Pawulo a dyondzekile eka vutlharhi bya misava leyi, u arile ku tsakisa Magriki hi ku endla hambi yini na yini xa vutlharhi bya misava. (Mintirho 22:3) U vulavule a tlhela a tsala hi ndlela ya Xigriki xo burisana xa vanhu lava tolovelekeke, ku nga ri Xigriki xo tlhokovetsela. Pawulo u byele Vakorinto a ku: “Vamakwerhu, mina loko ndzi tile eka n’wina, a ndzi tanga hi ku tiendla la hlamarisaka hi ku vulavula kumbe hi vutlhari, siku ndzi mi tiviseke xihundla xa makungu ya Xikwembu. . . . A ndzi tirhisanga marito lama khorwisaka ya vutlhari, eku vulavuleni ka mina ni loko ndzi twarisa Rito. Kambe ndzi vekile xikombiso xa Moya ni xa matimba ya Xikwembu, leswaku ku pfumela ka n’wina ku nga akiwi ehenhla ka vutlhari bya munhu, kambe ku akiwa ehenhla ka matimba ya Xikwembu.”—1 Vakorinto 2:1-5.
15. Xana Petro u tsundzuxe vasandzi va mahungu lamanene ha yini, naswona xiyimo xa sweswi xi fanisa ku yini ni lexiya xa siku ra Nowa?
15 Emasikwini lawa ya makumu, lava sandzaka mahungu lamanene ya Xikwembu ya misava leyintshwa leyi taka ni makumu lama tshinelaka ya misava leyi, va tsundzuxiwa hi muapostola Petro leswaku misava ya siku ra Nowa “yi dyiwile hi mati ya ndhambi, yi lova.” (2 Petro 3:3-7) Loko a langutane ni makumu wolawo lama tsemaka nhlana, xana Nowa u endle yini? Vanhu vo tala va n’wi teka a ri muaki wa ngalava ntsena. Kambe Petro u vula leswaku loko Xikwembu xi tisa Ndhambi emisaveni ya khale, xi “hlayise Nowa mutwarisi wa leswo lulama, swin’we ni vanhu van’wana va 7.” (2 Petro 2:5) Hi vutlharhi bya vona bya misava, vanhu volavo lava nga chaviki Xikwembu lava hanyeke emahlweni ka ndhambi, handle ko kanakana va hlekule leswi Nowa a a swi chumayela, va n’wi vula xihunguki, muhembi ni la nga pfuniki nchumu. Namuntlha, Vakreste va ntiyiso va langutane ni xiyimo lexi fanaka, tanihi laha Yesu a nga fanisa ha kona rixaka ra hina ni ra siku ra Nowa. Hambi swi ri tano, ku nga khathariseki vahlekuri, ku chumayeriwa ka mahungu lamanene ya Mfumo a ko va ka nomu ntsena. Ku fana ni ku chumayela loku endliweke hi Nowa, ku vula ku pona eka loyi a chumayelaka ni le ka lava n’wi yingisaka!—Matewu 24:37-39; 1 Timotiya 4:16.
‘Ku Va Swihunguki Leswaku Hi Ta Tlhariha’
16. Ku ta humelela yini hi vutlharhi bya misava leyi eArmagedoni, naswona i mani la nga ta ponela emisaveni leyintshwa ya Xikwembu?
16 Ku nga ri khale, eArmagedoni, Yehovha Xikwembu u ta endla leswaku hinkwabyo ‘vutlhari bya tintlhari’ byi hela. U ta bakanya hinkwabyo ‘vutivi bya vativi’ lava vhumbheke ndlela leyi fambiselo ra vona ra misava leyintshwa ri nga ta tisa ha yona swiyimo leswi antswaka swa vanhu. ‘Nyimpi ya siku lerikulu ra Xikwembu xa Matimba Hinkwawo’ yi ta herisa vukanganyisi, tifilosofi ni vutlharhi hinkwabyo bya misava leyi. (1 Vakorinto 1:19; Nhlavutelo 16:14-16) Lava va nga ta pona nyimpi yoleyo ivi va kuma vutomi emisaveni leyintshwa ya Xikwembu hi lava va yingisaka leswi misava leyi yi swi vulaka vuhunguki—ina, mahungu lamanene lama vangamaka ya Mfumo wa Xikwembu.
17. Xana Timbhoni ta Yehovha ti hundzuke ‘swihunguki’ hi ndlela yihi, naswona hi swihi leswi vachumayeri va Xikwembu va mahungu lamanene va tiyimiseleke ku swi endla?
17 Timbhoni ta Yehovha, leti kongomisiwaka hi moya, a ti na tingana ku chumayela hi leswi misava yi swi vulaka vuhunguki. Ematshan’wini yo va ti ringeta ku tlhariha hi swa misava, ti hundzuke ‘swihunguki.’ Hikwalaho ka yini? Hi ku endla ntirho wo chumayela hi Mfumo leswaku ti ta tlhariha, hi laha Pawulo a tsaleke ha kona a ku: “Loko un’wana exikarhi ka n’wina a tivona a ri la tlhariheke hi ku ya hi swa minkarhi leyi, a a hundzuke wo ke mano, leswaku a ta va lowo tlhariha.” (1 Vakorinto 3:18-20) Vachumayeri va Yehovha va mahungu lamanene va wu vona nkoka wa rungula ra vona leri ponisaka vutomi, naswona va ta hambeta va ri chumayela va nga tshiki ku fikela loko ku hela misava leyi ni vutlharhi bya yona enyimpini ya Armagedoni. Hi ku hatlisa, Yehovha Xikwembu u ta lwela vulawuri byakwe bya hinkwako-nkwako, a tisa vutomi lebyi nga heriki eka hinkwavo lava sweswi va pfumelaka ni ku hanya hi ‘vuhunguki bya leswi ku chumayeriwaka ha swona.’
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Ku nga khathariseki minjhekanjhekisano ya filosofi ni mindzavisiso hinkwayo ya tintlharhi ta le Greece wa khale, matsalwa ya vona ma komba leswaku ku hava xisekelo lexi tiyeke xa ntshembo lexi va xi kumeke. Profesa J. R. S. Sterrett na Samuel Angus va kombisa: “Ku hava buku leyi nga ni minkhongotelo yo tala eka gome ra vutomi, emabulweni ya rirhandzu, eka ntshembo lowu nga tiyangiki, ni le ka mbitsi leyi tisiwaka hi rifu.”—Funk and Wagnalls New “Standard” Bible Dictionary, 1936, tluka 313.
Tinhlamulo Ta Wena Hi Tihi?
◻ Hi tihi tinxaka timbirhi leti nga kona ta vutlharhi?
◻ Hi kwihi ku tsana lokukulu ka vutlharhi bya misava leyi?
◻ Ha yini ku chumayela mahungu lamanene ku ri nchumu lowu pfunaka ngopfu lowu faneleke ku endliwa?
◻ Ku nga ri khale ku ta humelela yini hi vutlharhi bya misava?
◻ Ha yini Timbhoni ta Yehovha ti nga ri na tingana ku chumayela leswi misava yi swi vulaka vuhunguki?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
Magriki a ma lava vutlharhi bya misava naswona a ma tala ku languta ku chumayela ka Pawulo tanihi vuhunguki