“Hi Kumile Mesiya”!

“[Andriya] ú rhangile a kuma Simoni makwavo wa yena, kutani a ku ka yena: ‘Hi kumile Mesiya’ (hileswaku Kriste).”—YOHANE 1:41.

1. Yohane Mukhuvuri u nyikele vumbhoni byihi malunghana na Yesu wa Nazareta, naswona Andriya u fikelele makumu wahi malunghana na yena?

ANDRIYA u langute wanuna wa Muyuda loyi a vuriwaka Yesu wa Nazareta nkarhi wo leha, hi vukheta. A a nga vonaki a ri ni xiyimo xa hosi, kumbe wanuna wa vutlharhi, kumbe mufundhisi. A a nga ri na swiambalo swa vuhosi, kumbe misisi ya timpfi, kumbe mavoko ni nhlonge yo olova. Yesu a a ri muntshwa—a ri na kwalomu ka 30 wa malembe hi vukhale—a ri ni mavoko ni nhlonge yo tsindziyela tanihi munhu loyi a tirhisaka mavoko ya yena. Kutani Andriya u fanele a nga hlamalanga loko a tive leswaku a a ri muvatli. Hambi swi ri tano, loko a vulavula hi wanuna loyi, Yohane Mukhuvuri u te: “Vonani! Hi lexi Xinyimpfana xa Xikwembu!” Siku ra le mahlweni ka rero, Yohane u vule mhaka leyi hlamarisaka swinene a ku: “Loyi hi yena N’wana wa Xikwembu.” Xana leswi a ku ri ntiyiso ke? Andriya u hete nkarhi wo karhi a ri karhi a yingisela Yesu siku rero. A hi swi tivi leswi Yesu a swi vuleke; leswi hi swi tivaka hi leswaku marito ya yena ma hundzule vutomi bya Andriya. U tsutsumele eka makwavo Simoni ivi a huwelela a ku, “Hi kumile Mesiya”!—Yohane 1:34-41.

2. Ha yini swi ri swa nkoka ku xiya vumbhoni bya loko Yesu a ri Mesiya loyi a tshembisiweke kumbe e-e?

² Andriya na Simoni (loyi Yesu a n’wi thyeke vito ra Petro) endzhaku va ve vaapostola va Yesu. Endzhaku ka malembe lama tlulaka mambirhi va ri vadyondzisiwa va yena, Petro u byele Yesu a ku: “U [Kreste] Mesiya, N’wana wa Xikwembu lexi hanyaka.” (Matewu 16:16) Vaapostola ni vadyondzisiwa lavo tshembeka eku heteleleni va tikombise va tiyimisele ku fela ku pfumela koloko. Namuntlha, timiliyoni ta vanhu lava tshembekaka ti tinyiketele hi laha ku fanaka. Kambe ehenhla ka vumbhoni byihi ke? Phela vumbhoni byi endla ku hambana exikarhi ka ripfumelo ni ku kholwa ntsena handle ka xivangelo. (Vona Vaheveru 11:1.) Kutani a hi kambisiseni swikombiso swinharhu leswi tolovelekeke swa vumbhoni lebyi kombisaka leswaku Yesu hakunene a a ri Mesiya.

Xivongo Xa Yesu

3. Tievhangeli ta Matewu na Luka ti nyikela vuxokoxoko byihi malunghana ni xivongo xa Yesu?

³ Xivongo xa Yesu i vumbhoni byo sungula lebyi Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki ma byi nyikelaka eku seketeleni ka Vumesiya bya yena. Bibele yi vhumbhe leswaku Mesiya a a ta huma enxaxamelweni wa ndyangu wa Hosi Davhida. (Pisalema 132:11, 12; Esaya 11:1, 10) Evhangeli ya Matewu yi sungula hi ku: “Buku ya rišaka ra Yesu Kriste, ṅwana Davida, ṅwana Abrahama.” Matewu u seketela marito lawa hi ku landzelerisa xivongo xa Yesu hi ku tirhisa xivongo xa tata wakwe wa muwundli, Yosefa. (Matewu 1:1-16, BX) Evhangeli ya Luka yi landzelerisa xivongo xa Yesu hi xivongo xa mana wakwe wa ntumbuluko, Mariya, ku tlhelela le ndzhaku eka Davhida, Abrahama na Adamu. (Luka 3:23-38)a Xisweswo vatsari va Tievhangeli va ma seketela kahle marito ya vona ya leswaku Yesu a a ri n’wana wa ndzhaka wa Davhida, hi nawu na hi ntumbuluko.

4, 5. (a) Xana vanhu lava hanyeke enkarhini wa Yesu wa swi kanetile leswaku i ntukulu wa Davhida, naswona ha yini leswi swi ri swa nkoka? (b) Tibuku leti nga riki ta Bibele ti xi seketela njhani xivongo xa Yesu?

⁴ Hambi ku ri mukaneti lonkulu wa Vumesiya bya Yesu a nge ma kaneti marito ya Yesu ya leswaku i n’wana wa Davhida. Ha yini ke? Ku ni swivangelo swimbirhi. Xo sungula, marito wolawo ma phindha-phindhiwile eYerusalema hi makume ya malembe emahlweni ka ku lovisiwa ka muti wolowo hi 70 C.E. (Ringanisa Matewu 21:9; Mintirho 4:27; 5:27, 28.) Loko marito wolawo a ma ri mavunwa, vakaneti vahi ni vahi va Yesu—tanihi leswi a a ri ni vo tala—a va ta va va kombise Yesu a ri mukanganyisi hi ku kambisisa mavito ya xivongo xa yena evuhlayiselweni bya tirhekhodo bya mani na mani.b Kambe matimu a ma na yona rhekhodo ya munhu wihi ni wihi loyi a kanetaka leswaku Yesu i ntukulu wa Hosi Davhida. Handle ko kanakana, marito ya yena a ma nga kaneteki. A swi kanakanisi leswaku Matewu na Luka va kope mavito lama fanelaka ya xivongo xa yena etirhekhodweni ta vanhu hi ku kongoma ivi va ma nghenisa etimhakeni ta vona.

⁵ Xa vumbirhi, tibuku tin’wana handle ka Bibele ti tiyisa ku amukeriwa loku tolovelekeke ka xivongo xa Yesu. Hi xikombiso, Talmud yi rhekhoda mufundhisi wa lembe xidzana ra vumune loyi a solaka Mariya mana wa Yesu hi matimba hikwalaho ko ‘oswana ni vavatli’; kambe ndzimana leyi fanaka ya pfumela leswaku “a a ri ntukulu wa tihosana na vafumi.” Xikombiso xa khale i Hegesippus, n’wamatimu wa lembe xidzana ra vumbirhi. U hlamusele leswaku loko Khezari wa Rhoma la vuriwaka Domitian a lava ku herisa vatukulu va Davhida, valala van’wana va Vakreste vo sungula va hehle vatukulu va Yuda, makwavo wa Yesu hi manana, “tanihi va ndyangu wa Davhida.” Loko Yuda a tiviwe tanihi ntukulu wa Davhida, xana Yesu a a nga ri yena ke? Nhlamulo yi le rivaleni!—Vagalatiya 1:19; Yuda 1.

Vuprofeta Bya Vumesiya

6. Vuprofeta bya Mesiya byi tele ku fikela kwihi eMatsalweni ya Xiheveru?

⁶ Xikombiso xin’wana xa vumbhoni xa leswaku Yesu a a ri Mesiya i vuprofeta lebyi hetisekeke. Vuprofeta lebyi tirhaka eka Mesiya byi tele eMatsalweni ya Xiheveru. Ebukwini yakwe leyi nge The Life and Times of Jesus the Messiah, Alfred Edersheim u xaxamete 456 wa tindzimana leti nga eMatsalweni ya Xiheveru leti vafundhisi va khale a va ti teka tanihi ta vumesiya. Hambi swi ri tano, mianakanyo yo tala ya vafundhisi ehenhleni ka Mesiya a yi hoxile; to tala ta tindzimana leti va ti kombiseke a ti fambelani na mesiya nikatsongo. Hambi swi ri tano, ku ni vuprofeta byo tala lebyi funghaka Yesu tanihi Mesiya.—Ringanisa Nhlavutelo 19:10.

7. Hi byihi byin’wana bya vuprofeta lebyi Yesu a byi hetisiseke hi nkarhi wa vutomi bya yena laha misaveni?

⁷ Exikarhi ka byona ku na: doroba leri a a ta velekeriwa eka rona (Mikiya 5:2; Luka 2:4-11); khombo ra ku dlayeteriwa ka tincece leri humeleleke endzhaku ka ku velekiwa ka yena (Yeremiya 31:15; Matewu 2:16-18); a a ta vitaniwa leswaku a huma aEgipta (Hosiya 11:1; Matewu 2:15); vafumi va matiko a va ta hlangana leswaku va n’wi dlaya (Pisalema 2:1, 2; Mintirho 4:25-28); ku xengiwa ka yena hi swiphemu swa 30 swa silivhere (Zakariya 11:12; Matewu 26:15); hambi ku ri ndlela leyi a a ta fa ha yona.—Pisalema 22:16, NW, nhlamuselo ya le hansi; Yohane 19:18, 23; 20:25, 27.c

Ku Fika Ka Yena Ku Profetiwile

8. (a) Hi byihi vuprofeta lebyi kombisaka nkarhi lowu Mesiya a a ta fika ha wona? (b) Hi swihi swilo swimbirhi leswi fanelaka ku tiviwa leswaku hi twisisa vuprofeta lebyi?

⁸ A hi yiseni nyingiso eka vuprofeta byin’we ntsena. Eka Daniyele 9:25, Vayuda va byeriwile leswaku Mesiya u ta ta rini. Yi ri: “Tiv̌a u twisisa leŝaku e ku suka e ritweni le’ri leriseke leŝaku Yerusalem wu ta tlhela wu akiwa ku ya fika e ka Mesia Hosi, ku ta hunḍa maviki ya ntlhanu na mambiri ni maviki ya 62.” Loko u nga si byi kambisisa kahle, vuprofeta lebyi byi nga vonaka byi pfilunganya. Kambe entiyisweni, byi lava leswaku hi lavisisa marungula lama nga hi matlhelo mambirhi: yinhla yo sungula eka yona ni mpimo wa nkarhi wa kona. Hi xikombiso, loko u ri ni mepe lowu kombisaka ndhawu leyi nga ni rifuwo leri celeriweke eka “swisungunu swa 50 evuxeni bya xihlovo lexi nga ephakeni ya doroba,” u nga kuma vukongomisi bya kona byi nga twisiseki—ngopfu-ngopfu loko u nga swi tivi leswaku xihlovo lexi xi kumeka kwihi, kumbe leswaku ‘xisungunu’ i mpimo wo tanihi kwihi. Xana a wu nga ta kambisisa swilo sweswo swimbirhi leswaku u ta tiva laha rifuwo ri nga kona? Kutani vuprofeta bya Daniyele byi tano, handle ka leswi hi lavaka ku kuma nkarhi wo sungula eka wona ni ku pima nkarhi lowu landzelaka.

9, 10. (a) Mavhiki ya 69 ma hlayeriwa ku sukela kwihi? (b) Mavhiki ya 69 a ma lehe ku fikela kwihi, naswona hi swi tivisa ku yini leswi?

⁹ Xo sungula, hi lava yinhla ya hina yo sungula eka yona, siku leri ‘rito ra ku kondleteriwa ni ku pfuxiwa ka Yerusalema ri vuriweke ha rona.’ Endzhaku, hi fanele ku tiva mpfhuka wo sukela eka yinhla yoleyo, leswaku mavhiki lawa ya 69 (7 hi hlanganisa na 62) a ma lehe ku fikela kwihi. A swi nonon’hwi ku kuma nhlamulo ya marungula lawa ha mambirhi. Nehemiya u hi byela hi laha ku twisisekaka swinene leswaku ku vuriwe rito ra leswaku ku ya tlhela ku pfuxiwa rirhangu leri rhendzelaka Yerusalema, ivi eku heteleleni wu va muti lowu pfuxetiweke, “hi lembe ra makume mambiri ra ku fuma ka Artakserkses.” (Nehemiya 2:1, 5, 7, 8) Sweswo swi veka yinhla ya hina yo sungula eka 455 B.C.E.d

¹⁰ Kutani malunghana ni mavhiki lawa ya 69, xana ma nga va ma ri mavhiki ya xiviri ya masiku ya nkombo ke? E-e, hikuva Mesiya a nga humelelanga ku tlulanyana lembe rin’we endzhaku ka 455 B.C.E. Xisweswo vadyondzi vo tala va Bibele ni ku hundzuluxela ko tala (ku katsa ni Tanakh ya Xiyuda eka nhlamuselo ya le hansi ya ndzimana leyi) va pfumela leswaku lawa i mavhiki “ya malembe.” Nhlamuselo leyi ya ‘vhiki ra malembe,’ kumbe malembe ya nkombo a yi tolovelekile eka Vayuda va khale. Tanihi leswi a va tlangela siku ra savata lembe rin’wana ni rin’wana ra vunkombo, a va tlangela lembe ra savata eka lembe rin’wana ni rin’wana ra vunkombo. (Eksoda 20:8-11; 23:10, 11) Kutani mavhiki ya 69 ya malembe a ma ta endla 69 hi andzisa hi malembe ya 7, kumbe 483 wa malembe. Leswi swi hi saleleke i ku hlayela ntsena. Loko ho hlayela malembe ya 483 ku sukela eka 455 B.C.E., swi hi yisa eka lembe ra 29 C.E.—ku nga lembe leri Yesu a khuvuriweke ha rona kutani a va ma·shiʹach, ku nga Mesiya!—Vona “Seventy Weeks,” eka Insight on the Scriptures, Vholumo 2, tluka 899.

11. Hi nga va hlamurisa ku yini lava va vulaka leswaku leyi i ndlela ya manguva lawa yo hlamusela vuprofeta bya Daniyele?

¹¹ Van’wana va nga ha vula leswaku leyi ko va ndlela ya manguva lawa yo hlamusela vuprofeta lebyi leswaku byi fanelekela matimu. Loko swi ri tano, ha yini vanhu va le sikwini ra Yesu a va langutele leswaku Mesiya a humelela hi nkarhi wolowo? N’wamatimu wa Vukreste Luka, van’wamatimu va Varhoma Tacitus na Suetonius, n’wamatimu wa Muyuda Josephus ni mutivi wa filosofi wa Muyuda Philo, hinkwavo va hanye ekusuhi ni nkarhi lowu, naswona va tiyise mhaka leyi ya ku langutela. (Luka 3:15) Vadyondzi van’wana namuntlha va vula hi ku phikelela leswaku a ku ri ntshikilelo wa Varhoma lowu a wu endla leswaku Vayuda va navela ni ku langutela Mesiya emasikwini wolawo. Kambe ha yini Vayuda va langutele Mesiya enkarhini wolowo ematshan’wini yo va va n’wi langutele hi malembe xidzana ya le mahlweni laha a va xanisiwa hi tihanyi hi Magriki? Ha yini Tacitus a vule leswaku a ku ri “vuprofeta bya xihundla” lebyi vangeleke Vayuda ku langutela vafumi va matimba leswaku va huma hi le Yudiya kutani “va kuma vuhosi bya misava hinkwayo”? Abba Hillel Silver, ebukwini yakwe leyi nge A History of Messianic Speculation in Israel, wa pfumela leswaku “Mesiya a a languteriwe kwalomu ka kotara ya vumbirhi ya lembe xidzana ro sungula C.E.,” hayi hikwalaho ka nxaniso wa Rhoma, kambe hikwalaho ka “timhaka leti tolovelekeke ta siku rero leti humelelaka hi nkarhi wa kona,” leti ti kumiweke hi ku komisa ebukwini ya Daniyele.

Ku Funghiwa Loku Sukaka eHenhla

12. Yehovha u n’wi tivise njhani Yesu tanihi Mesiya?

¹² Xikombiso xa vunharhu xa vumbhoni bya Vumesiya bya Yesu i vumbhoni lebyi humaka eka Xikwembu hi xoxe. Hi ku ya hi Luka 3:21, 22, endzhaku ka ku khuvuriwa ka Yesu, u totiwe hi matimba yo hlawuleka ni lamakulu swinene evuakweni hinkwabyo, moya lowo kwetsima wa Yehovha Xikwembu hi byakwe. Naswona hi rito ra yena n’wini, Yehovha u vule leswaku u amukele N’wana wa yena, Yesu. Hi makhamba man’wana mambirhi, Yehovha u vulavule na Yesu hi ku kongoma a ri etilweni, xisweswo a kombisa ku n’wi amukela ka Yena: hi khamba rin’wana a vulavula swi ri karhi swi twiwa hi vadyondzisiwa vanharhu va Yesu, lerin’wana a vulavula swi ri karhi swi twiwa hi ntshungu wa vanhu lava hlaleleke. (Matewu 17:1-5; Yohane 12:28, 29) Ku tlula kwalaho, tintsumi ti rhumiwe ti suka ehenhla leswaku ti ta tiyisa xiyimo xa Yesu tanihi Kreste kumbe Mesiya.—Luka 2:10, 11.

13, 14. Yehovha u kombise ku amukela ka yena Yesu tanihi Mesiya hi ndlela yihi?

¹³ Yehovha u kombise leswaku u amukela mutotiwa wa yena hi ku n’wi nyika matimba leswaku a endla mintirho leyi hlamarisaka. Hi xikombiso, Yesu u vule vuprofeta lebyi vumbeke matimu ka ha ri emahlweni—laha man’wana ma teke ma ta fika ni le sikwini ra hina.e Nakambe u endle masingita, yo tanihi ku phamela mintshungu leyi nga ni ndlala ni ku horisa lava vabyaka. U tlhele a pfuxa vanhu lava feke. Xana valandzeri va yena va vumbe switori ntsena swa mintirho leyi yi hlamarisaka endzhaku ka loko swi humelerile? Yesu u endle yo tala ya masingita ya yena emahlweni ka timbhoni leti swi voneke hi mahlo, minkarhi yin’wana swi voniwa hi magidi ya vanhu hi nkarhi wo karhi. Hambi va ri valala va Yesu a va kanetanga leswaku u swi endlile swilo leswi. (Marka 6:2; Yohane 11:47) Handle ka sweswo, loko valandzeri va Yesu a va tiyimisele ku vumba timhaka to tano ti nga endlekanga, kutani ha yini ti hlamusele ku hluleka ka vona hi laha ku kongomeke swinene? Xana entiyisweni a va ta va va tiyimisele ku fela ripfumelo leri sekeriweke emintsheketweni ntsena, leyi vona hi voxe va yi vumbeke? E-e. Masingita ya Yesu i mintiyiso ya matimu.

¹⁴ Vumbhoni bya Xikwembu ehenhleni ka Yesu tanihi Mesiya byi ye emahlweni. Hi ku tirhisa moya lowo kwetsima xi tiyisekise leswaku vumbhoni bya Vumesiya bya Yesu byi tsariwa ni ku va xiphemu xa buku leyi hundzuluxeriweke ni ku hangalasiwa swinene ku tlula hinkwato ematin’wini.

Ha Yini Vayuda Va Nga N’wi Amukelanga Yesu?

15. (a) Mimfungho leyi kombisaka Yesu tanihi Mesiya yi tale ku fikela kwihi? (b) I yini leswi Vayuda a va langutele swona leswi vangeleke vo tala va vona ku ala Yesu tanihi Mesiya?

¹⁵ Swikombiso leswi swinharhu swa vumbhoni loko swi hlanganile swi katsa madzana ya timhaka leti kombisaka Yesu tanihi Mesiya. Xana sweswo a swi enelanga ke? Anakanya u endla xikombelo xo kuma tsalwa ra mpfumelelo wa ku chayela kumbe khadi ra mpfumelelo wo xava hi xikweleti kutani u byeriwa leswaku swiyenge swinharhu swa ku titivisa a swi nga enelanga—u fanele ku nyikela madzana ya swona. Sweswo a swi ta va swi nga twali! Kutani entiyisweni Yesu u hlamuseriwa hi laha ku anameke eBibeleni. Kambe ha yini vanhu vo tala va ka va Yesu va ale vumbhoni lebyi hinkwabyo bya leswaku a a ri Mesiya? Hikuva vumbhoni, hambi leswi byi nga bya nkoka eka ripfumelo ra ntiyiso, a byi ri tiyisekisi ripfumelo. Lexi khomisaka gome, vanhu vo tala va kholwa leswi va lavaka ku swi kholwa, hambi loko ku ri ni vumbhoni lebyi nga kanetekiki. Malunghana na Mesiya, Vayuda vo tala a va ri ni mianakanyo leyi tiyeke swinene ehenhleni ka leswi a va swi lava. A va lava mesiya wa politiki, loyi a a ta herisa ntshikilelo wa Varhoma ivi a endla leswaku Israyele ri tlhela ri dzuneka hi tlhelo ra leswi vonakaka hi laha a ri ri ha kona hi nkarhi wa Solomoni. Kutani ke, xana a va ta n’wi amukerisa ku yini n’wana loyi a nga nyawuriki wa muvatli, Munazareta loyi a a nga kombisi ku tsakela tipolitiki kumbe rifuwo? Xana a a ta va Mesiya hi ndlela yihi ngopfu-ngopfu endzhaku ka loko a xanisekile ni ku fa hi ndlela leyi khomisaka tingana emhandzini ya nxaniso?

16. Ha yini valandzeri va Yesu a va fanele ku lulamisa ku langutela ka vona malunghana na Mesiya?

¹⁶ Vadyondzisiwa va Yesu hi byakwe va karhatekile hi rifu ra yena. Endzhaku ka ku pfuxiwa kakwe loku vangamaka, entiyisweni va langutele leswaku a ‘kondletela mfumo wa Israyele’ hi ku hatlisa. (Mintirho 1:6) Kambe a va n’wi landzulanga Yesu tanihi Mesiya hikwalaho ka leswi ntshembo lowu a va ri na wona wu nga hetisekangiki. Va kombise ripfumelo eka yena leri a ri sekeriwe eka vumbhoni lebyi eneleke lebyi a byi ri kona, naswona ku twisisa ka vona ku kurile hakatsongo-tsongo; swihundla swi susiwile. Va sungule ku vona leswaku Mesiya a a nga ta hetisisa vuprofeta hinkwabyo ehenhleni ka yena hi nkarhi wa yena wo koma tanihi munhu wa nyama laha misaveni. Phela, vuprofeta byin’wana byi vulavule hi ku fika ka yena tanihi loku nga nyawuriki, a khandziye ximbhongolwana, ku nga n’wana wa mbhongolo ya xisati, loko byin’wana byi vulavule hi ku ta ka yena loku dzunekaka a ri emapapeni! Xana vuprofeta lebyi ha byimbirhi a byi ta va ntiyiso hi ndlela yihi? Handle ko kanakana a a fanele ku ta ra vumbirhi.—Daniyele 7:13; Zakariya 9:9.

Mhaka Leyi Mesiya A A Fanele Ku Fa Ha Yona

17. Vuprofeta bya Daniyele byi swi veke njhani erivaleni leswaku Mesiya a a fanele ku fa, naswona a a ta fela yini?

¹⁷ Nakambe, vuprofeta bya Mesiya byi swi veke erivaleni leswaku Mesiya a a fanele ku fa. Hi xikombiso, vuprofeta lebyi vhumbheke nkarhi wa ku fika ka Mesiya, eka ndzimana leyi landzelaka byi te: “E nḍaku ka maviki lawa ya 62 [lama landzeleke mavhiki ya nkombo], Mesia o ta susiwa.” (Daniyele 9:26) Rito ra Xiheveru leri nge ka·rathʹ leri laha ri tirhisiweke eka “susiwa” i rito leri fanaka ni leri tirhiseriweke xigwevo xa rifu ehansi ka Nawu wa Muxe. Handle ko kanakana Mesiya a a fanele ku fa. Ha yini ke? Ndzimana 24 yi hi nyika nhlamulo: “Ku herisa ŝidyoho, ni ku kuṭula ku homboloka, ni ku humelerisa ku lulama lo’ku nga heriki.” Vayuda a va swi tiva kahle leswaku i gandzelo ntsena, leri ku nga rifu leri a ri ta endla leswaku ku dyoha ku rivaleriwa.—Levhitika 17:11; ringanisa Vaheveru 9:22.

18. (a) Esaya ndzima 53 yi swi kombisa njhani leswaku Mesiya a a fanele ku xaniseka ni ku fa? (b) Vuprofeta lebyi byi vonaka byi nyikela mhaka yihi leyi kanetanaka?

¹⁸ Esaya ndzima 53 yi vulavula hi Mesiya tanihi Nandza wo hlawuleka wa Yehovha loyi a a fanele ku xaniseka ni ku fa leswaku ku rivaleriwa swidyoho swa van’wana. Ndzimana 5 yi ri: “O tlhav̌iwile hikwalaho ka ŝidyoho ŝa hina, o ṭhov̌iwile hikwalaho ka ku homboloka ka hina.” Vuprofeta lebyi fanaka, endzhaku ko hi byela leswaku Mesiya loyi u fanele ku fa tanihi “mhamba ya ŝidyoho,” byi paluxa leswaku Yena yoloyi u “ta lehisa masiku ya yena, kutani ntiro wa Yehova wu ta kateka e mav̌okweni ya yena.” (Ndzimana 10) Xana loku a hi ku kanetana ke? Xana a swi ta endlekisa ku yini leswaku Mesiya a fa, kutani endzhaku a “lehisa masiku ya yena”? Xana a swi ta endlekisa ku yini leswaku a nyikeriwa tanihi gandzelo ivi endzhaku a endla ‘leswaku leswi tsakisaka Yehovha swi humelela’? Xana a swi ta endlekisa ku yini hakunene leswaku a fa a nga ha pfuki handle ko hetisisa vuprofeta bya nkoka swinene lebyi yelanaka na yena n’wini, tanihi lebyi nge a a ta fuma hi laha ku nga heriki tanihi Hosi kutani a tisa ku rhula ni ntsako emisaveni hinkwayo?—Esaya 9:6, 7.

19. Xana ku pfuxiwa ka Yesu ku byi twananisa njhani vuprofeta lebyi vonakaka byi kanetana ehenhleni ka Mesiya?

¹⁹ Marito lawa ma vonakaka onge ma tikaneta, ma ntlhantlhiwe hi singita rin’we, leri hlamarisaka. Yesu u pfuxiwile. Madzana ya Vayuda va timbilu letinene ma ve timbhoni leti swi voneke hi mahlo ta ntiyiso lowu wu vangamaka. (1 Vakorinto 15:6) Muapostola Pawulo endzhaku u tsarile a ku: “[Yesu] Kriste ú humesile kan’we gandzelo rin’we ro susa swidyoho, a ri humesela vanhu va minkarhi hinkwayo, kutani ú yile a ya tshama evokweni ra xinene ra Xikwembu. Ku sukela kwalaho ú yimele leswaku Xikwembu xi veka valala va yena ehansi ka minkondzo ya yena.” (Vaheveru 10:10, 12, 13) Ina, a ku ri endzhaku ka loko Yesu a pfuxeriwe evuton’wini bya le tilweni, naswona endzhaku ka loko a ‘yimile,’ leswaku eku heteleleni a vekiwa exiluvelweni tanihi Hosi ni ku teka goza ro lwisana ni valala va Tata wa yena, Yehovha. Entirhweni wa yena tanihi Hosi ya le tilweni, Yesu Mesiya u khumba vutomi bya munhu un’wana ni un’wana loyi a hanyaka sweswi. Hi ndlela yihi ke? Xihloko xa hina lexi landzelaka xi ta kambisisa leswi.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini Ke?

◻ Ha yini hi kambisisa vumbhoni ku kuma loko Yesu a ri Mesiya la tshembisiweke kumbe e-e?

◻ Xivongo xa Yesu xi byi seketela njhani Vumesiya bya yena?

◻ Vuprofeta bya Bibele byi pfuna njhani ku kombisa leswaku Yesu a a ri Mesiya?

◻ Yehovha hi byakwe u swi tiyise njhani leswaku Yesu hi yena Mesiya?

◻ Ha yini Vayuda lavo tala swinene va ale Yesu tanihi Mesiya, naswona ha yini swivangelo leswi a swi nga twali?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]

Rin’wana ni rin’wana ra masingita layo tala ya Yesu ri nyikele vumbhoni byin’wana bya Vumesiya bya yena