Yehovha, Muendli Wa Masingita

“U lo’nkulu, u tira masingita; u Šikwembu u le ŝa ku.”—PISALEMA 86:10.

1, 2. (a) Swilo leswi endliweke hi munhu swi yi khumbise ku yini misava? (b) Hi nga wu kuma kwihi ntshembo wa swilo leswi antswaka?

MUNHU namuntlha a nga tibumabumela hikwalaho ka swilo swo hlamarisa leswi a swi endleke—michini ya gezi, ku vulavurisana mi hambanile hi mpfhuka, vhidiyo, movha, ku famba hi swihaha-mpfhuka ni thekinoloji leyi lawuriwaka hi tikhompyuta. Leswi swi endle leswaku misava yi va nyandza yin’we. Kambe i nyandza yin’we leyi tsemaka nhlana! Ematshan’wini ya ku va ni ku rhula, ku humelela ni ndzalo eka un’wana ni un’wana, vanhu va hlaseriwa hi tinyimpi leti dlayaka, vugevenga, vutherorisi, nthyakiso, mavabyi ni vusweti. Naswona matlhari ya nyutliya lama hangalakeke emisaveni hinkwayo, hambi leswi nhlayo ya wona yi hungutiweke, ma nga swi kota ku herisa rixaka ra vanhu. Vanhu lava endlaka bindzu leri dlayaka, ku nga vaendli va matlhari, leri hi rona bindzu lerikulu emisaveni. Swigwili swi ya emahlweni swi fuwa, naswona swisiwana swi ya emahlweni swi pfumala. Xana munhu a nga wu kuma ntlhantlho wa kona ke?

² Ina! Hikuva ku na Munhu loyi a tiyisekisaka ku kutsuriwa ka vanhu, “l’a tlakukeke henhla ka uṅwana l’a tlakukeke,” ku nga Yehovha Xikwembu. (Eklesiasta 5:8) Hi yena a nga huhutela ku tsariwa ka tipisalema, leti chavelelaka swinene ni ku nyikela xitsundzuxo xa vutlharhi eminkarhini ya maxangu. Yin’wana ya tona i Pisalema 86, leyi nga ni nhloko-mhaka leyi nga erivaleni leyi nge: “Ku khongela ka Davida.” I xikhongelo lexi u nga xi endlaka xa wena.

Ku Tshembeka Hambi U Ri Eku Vavisekeni

3. Eminkarhini leyi, hi xihi xikombiso lexi khutazaka lexi Davhida a hi nyikaka xona?

³ Davhida u tsale pisalema leyi a ri eku vavisekeni. Hina lava namuntlha hi hanyaka ‘emasikwini ya makumu’ ya mafambiselo ya Sathana, ku nga ‘minkarhi leyi yi nonon’hwaka ku hlangavetana na yona,’ hi langutane ni swiphiqo leswi fanaka. (2 Timotiya 3:1; nakambe vona Matewu 24:9-13.) Ku fana na hina, Davhida u tokote maxangu ni ntshikilelo hikwalaho ka swiphiqo leswi a swi n’wi khumba. Kambe a nga kalanga a pfumelela swiphiqo swo tano leswaku swi tsanisa ku tshemba Muvumbi wa yena hi mbilu ya yena hinkwayo. U huwelerile a ku: “Oho Yehova riya ndlev̌e, u nḍi yingisa! Hikuv̌a nḍi le ku v̌av̌isekeni ne v̌usiwaneni. Hlayisa [moya-xiviri] wa mina, hikuv̌a nḍi muṭhembeki wa wena! Oho Šikwembu ša nga, ponisa nanḍa wa wena l’a ku ṭhembaka!”—Pisalema 86:1, 2.

4. Hi fanele hi kombisa ku tiyiseka ka hina hi ndlela yihi?

⁴ Ku fana na Davhida, hi nga tiyiseka leswaku “Xikwembu lexi ku chavelela hinkwako ku humaka eka xona,” Yehovha, u ta rhiya ndleve ya yena emisaveni leyi, a yingisa swikhongelo swa hina swa ku titsongahata. (2 Vakorinto 1:3, 4) Hi ku tshemba Xikwembu xa hina hi mbilu hinkwayo, hi nga landzela xitsundzuxo xa Davhida lexi nge: “Nyiketa Yehova e timhaka ta wena, o ta ku seketela; a nga ka a nga pfumeli ni siku riṅwe l’a lulameke a ṭekaṭekisiwa.”—Pisalema 55:22.

Ku Va Ni Vuxaka Na Yehovha

5. (a) Vuhundzuluxeri byin’wana lebyi endliweke hi vukheta byi swi lulamise njhani swihoxo swa vatsari va Vayuda? (b) Pisalema ya vu-85 ni ya vu-86 yi n’wi kurisa njhani Yehovha? (Vona nhlamuselo ya le hansi.)

⁵ Eka Pisalema ya vu-86 (NW), Davhida u tirhisa xiga lexi nge “Oho Yehova” hi minkarhi ya 11. Vona ndlela leyi xikhongelo xa Davhida xi nyikeriwaka hi ku hiseka ha yona, naswona xiya vuxaka lebyikulu lebyi a nga na byona na Yehovha! Endzhakunyana, ku tirhisiwa koloko lokukulu ka vito ra Xikwembu ku ve loku nga tsakisiki eka vatsari va Vayuda, ngopfu-ngopfu Vasoferimu. Va kurise nchavo lowu sekeriweke eka vukholwa-hava malunghana ni ku tirhisa vito leri hi ndlela leyi hoxeke. Hi ku honisa ntiyiso wa leswaku munhu u vumbiwe hi xifaniso xa Xikwembu, va ale ku pfumela leswaku Xikwembu xi ni timfanelo leti ni vanhu va ti kombisaka. Kutani etindhawini ta 7 eka leta 11 laha ku humelelaka vito ra Xikwembu etsalweni ra Xiheveru ra pisalema leyi yin’we, va sive vito ra YHWH (Yehovha) hi xithopo lexi nge ʼAdho-naiʹ (Hosi). Ha tlangela leswi New World Translation of the Holy Scriptures, kun’we ni vuhundzuluxeri byin’wana byo hlayanyana lebyi endliweke hi vukheta, byi vuyiseleke vito ra Xikwembu endhawini ya rona leyi faneleke eRitweni ra Xikwembu. Hikwalaho, vuxaka bya hina na Yehovha byi kandziyisiwa hi ndlela leyi faneleke.a

6. Hi nga swi kombisa hi tindlela tihi leswaku vito ra Yehovha i ra risima eka hina?

⁶ Xikhongelo xa Davhida xi ya emahlweni: “U nḍi twela v̌usiwana, oho Yehova! Hikuv̌a nḍi huwelela ka wena hi siku hikwaro. U ṭakisa moya wa nanḍa wa wena, hikuv̌a nḍi tlakusa [moya-xiviri] wa mina e ka wena, Yehova.” (Pisalema 86:3, 4) Xiya leswaku Davhida a a hambeta a huwelela Yehovha “siku hikwaro.” Entiyisweni, hakanyingi a a khongela vusiku hinkwabyo, tanihi loko a ri mubaleki emananga. (Pisalema 63:6, 7) Hi ku fanana namuntlha, Timbhoni tin’wana loko ti ri ekhombyeni ra ku pfinyiwa kumbe nhlaselo wun’wana wa vugevenga, ti huwelele swinene eka Yehovha. Minkarhi yin’wana ti hlamarisiwile hi vuyelo lebyi tsakisaka.b Vito ra Yehovha i ra risima eka hina, hi laha a ri ri ha kona eka “Yesu Kriste, n’wana Davhida,” loko a ha ri emisaveni. Yesu u dyondzise vadyondzisiwa va yena ku khongelela ku kwetsimisiwa ka vito ra Yehovha ni ku va byela leswi vito rero ri yimelaka swona.—Matewu 1:1; 6:9; Yohane 17:6, 25, 26.

7. I swikombiso swihi leswi hi nga na swona swa leswaku Yehovha u tlakusa moya-xiviri wa malandza ya yena, naswona hi fanele hi endla yini?

⁷ Davhida u tlakusele moya-xiviri wa yena, ku nga yena hi byakwe, eka Yehovha. U hi khutaza ku endla leswi fanaka, a vula leswi landzelaka eka Pisalema 37:5: “Ṭhikela Yehova e ndlela ya wena, u ṅwi ṭhemba, kutani yena o ta tira.” Xisweswo xikombelo xa hina eka Yehovha xa leswaku a tsakisa moya-xiviri wa hina xi ta hlamuriwa. Malandza yo tala ya Yehovha lama hlayisaka vutshembeki ma hambeta ma kuma ntsako lowukulu entirhweni wa yena—hambi ku ri ni swiphiqo, ku xanisiwa ni mavabyi. Vamakwerhu lava nga ematikweni lama hlaseriweke hi nyimpi eAfrika, tanihi Angola, Liberia, Mozambhiki ni le Zaire va hambete va rhangisa ntirho wa Yehovha emahlweni evuton’wini bya vona.c Hakunene u endle leswaku va va ni ntshovelo lowukulu hi tlhelo ra swa moya. Leswi va tiyiseleke, na hina hi fanele ku tiyisela. (Varhoma 5:3-5) Naswona loko hi tiyisela, ha tiyisekisiwa: ‘Xivono xa ha yimele nkarhi lowu xi vekeriweke wona, naswona xi hatlisela makumu. A xi nge hlweli.’ (Habakuku 2:3) Hi ku tshemba Yehovha hi laha ku hetisekeke, onge na hina hi nga ‘hatlisela makumu.’

Vunene Bya Yehovha

8. I vuxaka byihi lebyi hi nga vaka na byona na Yehovha, naswona u kombise vunene bya yena hi ndlela yihi?

⁸ Davhida u endla xikombelo xin’wana lexi humaka embilwini a ku: “Hikuv̌a wena, Yehova, u lo’nene, l’a riv̌alelaka; tintŝalo ta wena ti tala e ka la’v̌a ku khongelaka. Oho Yehova, yingisa ku khongela ka mina, yingisa rito ra ku huwelela ka mina! Nḍa ku khongela hi siku ra [ku karhateka ka, NW] mina, hikuv̌a wa nḍi yingisa.” (Pisalema 86:5-7) “Oho Yehova”—hi ku phindha-phindha hi nyanyuriwa hi ntlhaveko wa vuxaka lebyi kombisiwaka hi xiga lexi! I vuxaka lebyi nga hlakuleriwaka nkarhi na nkarhi hi xikhongelo. Nkarhi wun’wana Davhida u khongerile a ku: “U nga anakanyi ŝidyoho ŝa v̌untŝha bya mina, ni ku tlula ka mina; u nḍi anakanya hi nsov̌o wa wena, hikwalaho ka tintŝalo ta wena, oho Yehova.” (Pisalema 25:7) Yehovha i ximunhuhato xa vunene—hi ku nyikela nkutsulo ha Yesu, hi ku tsetselela vadyohi lava hundzukaka na hi ku kombisa tintswalo ta rirhandzu eka Timbhoni takwe leti tshembekaka ni leti tlangelaka.—Pisalema 100:3-5; Malakiya 3:10.

9. I xitiyisekiso xihi lexi vadyohi lava hundzukeke va faneleke ku xi xiya swinene?

⁹ Xana hi fanele hi karhateka hi swihoxo swa nkarhi lowu hundzeke? Loko sweswi hi lulamisa tindlela leti hi fambaka ha tona, hi va ni ntshembo loko hi tsundzuka xitiyisekiso xa muapostola Petro malunghana ni vanhu lava hundzukeke, xa leswaku “minkarhi yo phyuphya” yi ta ta yi huma eka Yehovha. (Mintirho 3:20) A hi tshineleni kusuhi na Yehovha hi xikhongelo hi vito ra Yesu loyi a nga Mukutsuri wa hina loyi hi rirhandzu a nga te: “Tanani ka mina, n’wina hinkwenu lava karheleke, ni lava tikeriwaka, ndzi ta mi wisisa. Rhwalani joko ra mina, mi dyondza ka mina, hikuva ndzi ni mbilu yo rhula ni ya tintswalo; kutani [mimoya-xiviri] ya n’win[a] yi ta kuma ku wisa.” Tanihi leswi Timbhoni leti tshembekaka ti khongelaka eka Yehovha namuntlha hi vito ra risima ra Yesu, hakunene ti kuma ku wisa.—Matewu 11:28, 29; Yohane 15:16.

10. Buku ya Tipisalema yi kombisa ku tlakuka ka tintswalo ta rirhandzu ta Yehovha hi ndlela yihi?

¹⁰ Buku ya Tipisalema yi kombetela eka “tintswalo ta rirhandzu” ta Yehovha hi makhamba lama tlulaka dzana. Tintswalo to tano ta rirhandzu ti tele hakunene! Eka tindzimana ta yona to sungula ta mune, Pisalema ya vu-118 (NW), yi khongotela malandza ya Xikwembu leswaku ma nkhensa Yehovha, yi phindha hi makhamba ya mune yi ku, “hikuva tintswalo ta yena ta rirhandzu hi leti nga heriki.” Pisalema ya vu-136 (NW), yi kandziyisa mfanelo leyi rhandzekaka ya “tintswalo ta yena ta rirhandzu” hi makhamba ya 26. Eka swihoxo swa hina hinkwaswo—naswona hi laha Yakobo 3:2 yi vulaka ha kona, “hinkwerhu hi ni swihoxo swo tala”—onge hi nga tiyimisela ku lava ku rivaleriwa hi Yehovha, hi tiyiseka hi ku tsetselela ni tintswalo takwe ta rirhandzu. Tintswalo takwe ta rirhandzu i xikombiso xa rirhandzu ra yena ro tshembeka eka hina. Loko hi hambeta hi endla ku rhandza ka Xikwembu hi ku tshembeka, xi ta kombisa rirhandzu ra xona ro tshembeka hi ku hi tiyisa leswaku hi hlangavetana ni ndzingo wihi ni wihi.—1 Vakorinto 10:13.

11. Xiendlo xa vakulu xi nga pfuna ku susa mintlhaveko ya ku tivona nandzu hi ndlela yihi?

¹¹ Ku nga va ni minkarhi leyi hi khunguvanyisiwaka hi van’wana. Ku vavisiwa emintlhavekweni kumbe emirini loko ha ha ri swihlangi, swi siye van’wana va titwa va ri ni nandzu kumbe va titwa va nga pfuni nchumu nikatsongo. Muhlaseriwa wo tano a nga huwelela eka Yehovha, hi ku tiyiseka leswaku u ta n’wi hlamula. (Pisalema 55:16, 17) Nkulu wa musa a nga tsakela ku pfuna munhu wo tano leswaku a amukela ntiyiso wa leswaku muhlaseriwa a nga na nandzu. Endzhaku ka kwalaho, loko nkulu a ba riqingho ra xinghana nkarhi na nkarhi swi nga pfuna munhu yoloye ku kondza eku heteleleni a kota ku ‘rhwala ndzhwalo lowu.’—Vagalatiya 6:2, 5.

12. Mahlomulo ma andzise ku yini, kambe xana hi nga hlangavetana na wona njhani hi ndlela leyi humelelaka?

¹² Ku ni swiyimo swin’wana swo tala leswi khomisaka gome leswi vanhu va Yehovha va faneleke ku langutana na swona namuntlha. Ku sukela hi Nyimpi yo Sungula ya Misava hi 1914, makhombo lamakulu ma sungule ku hlasela misava leyi. Hi laha Yesu a vhumbheke ha kona, a ku ri “ku sungula ka mahlomulo.” Mahlomulo ma andzile loko hi nghena swinene ‘eku heleni ka mafambiselo ya swilo.’ (Matewu 24:3, 8) ‘Nkarhi wo koma’ wa Diyavulosi wu ya eku chaputeni ka wona. (Nhlavutelo 12:12) “Ku fana ni nghala leyi bongaka,” leyi lavaka lexi yi nga xi dyaka, Nala yoloye lonkulu u tirhisa vukanganyisi byihi ni byihi lebyi nga kona leswaku a hi hambanisa ni ntlhambi wa Xikwembu ni ku hi herisa. (1 Petro 5:8) Kambe a nge humeleli! Hikuva tanihi Davhida, hi tshemba Yehovha, Xikwembu xa hina hi laha ku heleleke.

13. Vatswari ni vana va vona va nga byi kuma njhani vunene bya Yehovha?

¹³ Handle ko kanakana, Davhida u nghenise xilaveko xo titshega hi vunene bya Yehovha embilwini ya Solomoni, n’wana wakwe. Xisweswo, Solomoni u kote ku letela n’wana wakwe wa xinuna a ku: “Ṭhemba Yehova hi mbilu ya wena hikwayo, u nga tiṭhembi ku tlhariha ka wena. U ṅwi nghenisa e makungwini ya wena hikwawo, o ta lulamisa tindlela ta wena. U nga tiv̌oni v̌utlhari, tšhav̌a Yehova, u papalata ŝo biha.” (Swivuriso 3:5-7) Hi ndlela leyi fanaka, namuntlha vatswari va fanele ku dyondzisa vana va vona ndlela yo khongela ha yona hi ku tshemba Yehovha, ni ndlela yo hlangavetana ha yona ni minhlaselo ya misava leyi nga riki na ripfalo—tanihi nhlonhlotelo wa tintangha exikolweni ni miringo yo tikhoma hi ndlela yo biha. Ku toloveta vana va wena ni ntiyiso siku na siku swi nga dzikisa ku rhandza Yehovha hi xiviri etimbilwini ta vona ni ku titshega ha yena hi xikhongelo.—Deteronoma 6:4-9; 11:18, 19.

Mintirho Ya Yehovha Leyi Nga Ringanisiwiki Na Nchumu

14, 15. Hi yihi yin’wana ya mintirho ya Yehovha leyi nga ringanisiwiki na nchumu?

¹⁴ Hi ku tiyiseka lokukulu, Davhida u ri: “A ku na l’a ringanaka na wena e šikari ka ŝikwembu, wee Yehova, a ku na mitiro le’yi fanaka ni ya wena.” (Pisalema 86:8) Mintirho ya Yehovha i yikulu, ya hlamarisa, yi tlakuke swinene ku tlula hambi ku nga va yini lexi munhu a nga xi anakanyaka. Hi ku ya hi ku valanganyana ka sayense ya manguva lawa, vuako lebyi vumbiweke—vukulu bya byona, ku hlangana ka byona, ku hlamarisa ka byona—ku tikombe ku ri singita lerikulu ku tlula rihi ni rihi leri Davhida a ri anakanyeke. Kambe hambi a ri yena u boheke ku: “Matilo ma v̌ula ku kwetsima ka Šikwembu, ni mpfhuka wu tiv̌isa ntiro wa mav̌oko ya šona.”—Pisalema 19:1.

¹⁵ Mintirho ya Yehovha yi tlhela yi vonaka yi ri leyi hlamarisaka hi ndlela leyi a vekeke ni ku lunghiselela misava, yi endla leswaku ku va ni nhlikanhi ni vusiku, tinguva, nkarhi wa ku byala ni wa ntshovelo, ni swilo swo tala leswi tsakisaka leswaku vanhu va ta tiphina ha swona enkarhini lowu taka. Naswona vona ndlela leyi hina hi hexe hi endliweke ni ku hlomisiwa ha yona leswaku hi kota ku tsakela mintirho ya Yehovha leyi hi rhendzeleke!—Genesa 2:7-9; 8:22; Pisalema 139:14.

16. Hi xihi xikombiso lexikulu xa vunene bya Yehovha, lexi yisaka eka mintirho yihi yin’wana leyi nga ringanisiwiki na nchumu?

¹⁶ Endzhaku ka loko vatswari va hina vo sungula va nga xi yingisanga Xikwembu, va vanga mahlomulo lawa ma hlaselaka vanhu ku ta fikela namuntlha, Yehovha, hikwalaho ka rirhandzu ra yena u endle singita hi ku rhuma N’wana wa yena emisaveni leswaku a ta twarisa Mfumo wa Xikwembu ni ku fa tanihi nkutsulo wa vanhu. Vona singita ronghasi! Yehovha endzhaku u pfuxe Kreste leswaku a va Hosi-kulobye leyi a yi hlawuleke. (Matewu 20:28; Mintirho 2:32, 34) Xikwembu xi tlhele xi hlawula ‘swivumbiwa leswintshwa’ exikarhi ka vanhu lava tshembekaka, leswi nga ta fuma na Kreste tanihi “tilo lerintshwa” leri lulameke leri nga ta fuma vandla ra “misava leyintshwa” leri nga ta katsa tibiliyoni ta vanhu lava pfuxiweke eku feni. (2 Vakorinto 5:17; Nhlavutelo 21:1, 5-7; 1 Vakorinto 15:22-26) Mintirho ya Yehovha xisweswo yi ta fika eku chaputeni loku dzunekaka! Kunene, hi nga huwelela marito lama nge: ‘Oho Yehovha, vunene bya wena lebyi u byi hlayiseleke lava va ku chavaka byi tele swonghasi!’—Pisalema 31:17-19.

17. Malunghana ni mintirho ya Yehovha, Pisalema 86:9 yi hetiseka njhani sweswi?

¹⁷ Mintirho ya Yehovha ya namuntlha yi katsa leswi Davhida a swi hlamuselaka eka Pisalema 86:9: “Matiko hikwawo lawa u ma endleke ma ta ta, ma ta ku nkhinsamela, wena Yehova, ma ta twarisa v̌ito ra wena.” Endzhaku ko vitana masalela ya swivumbiwa swa yena leswintshwa, ku nga “ntlhambinyana” wa vadyandzhaka va Mfumo, leswaku ma huma exikarhi ka vanhu, Yehovha u ye emahlweni a hlengeleta “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana” lowu humaka eka “matiko hinkwawo,” ku nga timiliyoni leti na tona ti kombisaka ripfumelo engatini ya Yesu leyi halatiweke. U va hlengelete va va nhlengeletano leyikulu, vandla leri ku nga rona ntsena emisaveni hinkwayo, leri ri nga ra varhandzi va ku rhula namuntlha. Hi ku xiya leswi, mavandla ya le tilweni ma nkhinsama emahlweni ka Yehovha, ma ku: “Ku vongiwa, ni ku twala, ni vutlhari, ni ku nkhensiwa, ni ku dzuneka, ni matimba, ni ntamu, a swi ve eka Xikwembu xa hina, hi laha ku nga heriki.” Ntshungu lowukulu na wona wu dzunisa vito ra Yehovha, wu n’wi tirhela “vusiku ni nhlekanhi,” wu ri ni ntshembo wo pona makumu ya misava leyi ni ku hanya hi laha ku nga heriki emisaveni ya paradeyisi.—Luka 12:32; Nhlavutelo 7:9-17; Yohane 10:16.

Vukulukumba Bya Yehovha

18. Yehovha u swi kombise njhani leswaku hi yena ‘Xikwembu a ri swakwe’?

¹⁸ Endzhaku Davhida u yisa nyingiso eka Vukwembu bya Yehovha, a ku: “U lo’nkulu, u tira masingita; u Šikwembu u le ŝa ku.” (Pisalema 86:10) Ku sukela khale, Yehovha a a kombisa leswaku hakunene hi yena ‘Xikwembu a ri swakwe.’ A ku ri Faro wa le Egipta la fumaka hi tihanyi loyi hi ku delela a ntlhontlheke Muxe a ku: “Yehova i mani leŝaku nḍi yingisa rito ra yena, nḍi ṭhika Israel a famba? Yehova a nḍi ṅwi tiv̌i.” Kambe hi ku hatlisa u swi tivile leswaku Yehovha u nkulukumba ku fikela kwihi! Xikwembu xa Matimba Hinkwawo xi tsongahate swikwembu swa Egipta ni vaprista va vangoma hi ku rhumela mintungu leyi tisaka khombo, xi dlaya vana va mativula va xinuna va le Egipta, ni ku dlaya Faro ni vuthu ra yena leri tlakukeke eLwandle ro Tshwuka. Kunene, ku hava xikwembu lexi fanaka na Yehovha!—Eksoda 5:2; 15:11, 12.

19, 20. (a) Risimu ra Nhlavutelo 15:3, 4 ri ta phofuriwa rini hi xitalo? (b) Hambi ku ri sweswi, hi nga hlanganyerisa ku yini entirhweni wa Yehovha?

¹⁹ Tanihi Xikwembu lexi nga xoxe, Yehovha u hambete a endla masingita leswaku a pfula ndlela yo kutsula vagandzeri va yena lava yingisaka aEgipta wa manguva lawa—ku nga misava ya Sathana. U endle leswaku ku avanyisa ka yena ka le henhla ku twarisiwa emisaveni hinkwayo, tanihi vumbhoni, hi ku tirhisa tsima lerikulu ku tlula hinkwawo ematin’wini ra ku chumayela, xisweswo ku hetiseka vuprofeta bya Yesu lebyi nga eka Matewu 24:14. Ku nga ri khale, “makumu” ma ta fika, loko Yehovha a kombisa vukulukumba bya yena hi mpimo lowu nga si tshamaka wu va kona loko a herisa vuhomboloki hinkwabyo emisaveni. (Pisalema 145:20) Kutani risimu ra Muxe ni risimu ra Xinyimpfana ri ta fikelela maninginingi ya rona: “We Hosi, Xikwembu xa matimba hinkwawo, a hi ku kula ni ku hlamarisa ka mintirho ya wena; we Mufumi wa matiko hinkwawo, a hi ku lulama ni ku tshembeka ka tindlela ta wena! I mani la nga ta ka a nga ku chavi, we Hosi, i mani la nga ta ala ku twarisa vito ra wena ke? Hi wena ntsena loyi a kwetsimeke.”—Nhlavutelo 15:3, 4.

²⁰ Loko hi ri hina, onge hi nga chivirika eku byeleni ka van’wana hi swikongomelo leswi swikulu swa Xikwembu. (Ringanisa Mintirho 2:11.) Yehovha u ta ya emahlweni a endla swilo leswikulu ni masingita esikwini ra hina ni le nkarhini lowu taka, hi laha xihloko xa hina lexi landzelaka xi nga ta hlamusela ha kona.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

◻ Ha yini hi fanele ku endla xikhongelo xa Pisalema 86 xi va xa hina?

◻ Hi nga byi endlisa ku yini vuxaka na Yehovha?

◻ Yehovha u byi kombisa njhani vunene bya yena eka hina?

◻ Hi yihi yin’wana ya mintirho ya Yehovha leyi nga ringanisiwiki na nchumu?

◻ Yehovha i ‘Xikwembu a ri swakwe’ malunghana ni vukulu byakwe hi ndlela yihi?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Eka “misava leyintshwa” leyi taka, masingita ya Yehovha ma ta hambeta ma tiyisa ku dzuneka ni vunene bya yena