Xana Leswinene Swi Ta Kala Swi Hlula Swo Biha?

KWALOMU ka malembe ya magidi mambirhi lama hundzeke, vutomi bya Yesu Kreste, munhu loyi a a ri hava xidyoho, a byi ri ekhombyeni. Vanhu lavo biha a va endla rhengu ra ku n’wi dlaya hikwalaho ka leswi a a vulavula ntiyiso. U lumbetiwe hi xihehlo xa mavunwa xa leswaku u tirhisa vukanganyisi, naswona ntshungu wu yime hi rito rin’we ra leswaku a dlayiwa. Mufumi wa le Rhoma, loyi a a teka xiyimo xa yena xa politiki xi ri lexi tlakukeke swinene ku tlula vutomi bya muvatli la nga nyawuriki, u avanyisele Yesu rifu ra tihanyi. Hi ndlela leyi swi langutekaka ha yona, vubihi byi tikomba byi hlurile hi ku helela.

Hambi swi ri tano, hi vusiku bya le mahlweni ka ku dlayiwa ka yena, Yesu u byele vadyondzisiwa va yena a ku: “Ndzi hlurile misava.” (Yohane 16:33) Xana a a vula yini ke? Hi ku komisa, a a vula leswaku vubihi bya misava a byi n’wi hlundzukisanga kumbe ku n’wi susumetela ku rihisela hi ndlela leyi fanaka. Misava a yi n’wi susumetelanga ku endla leswo biha. (Ringanisa Varhoma 12:2, Phillips.) Ni le nkarhini wa ku fa ka yena, u khongelele vadlayi va yena a ku: “Tatana, va rivalele, hikuva a va tivi leswi va swi endlaka.”—Luka 23:34.

Yesu u swi kombisile—ku fikela loko a fa—leswaku vubihi byi nga hluriwa. U khutaze valandzeri vakwe leswaku na vona va lwisana ni vubihi. Xana va nga swi endlisa ku yini ke? Hi ku landzela xitsundzuxo xa Matsalwa lexi nge, “mi nga rihiseli swo biha hi leswo biha, ni ka munhu ni un’we,” ni lexi nge, “hlula leswo biha hi leswinene,” hi laha Yesu a endleke ha kona. (Varhoma 12:17, 21) Kambe xana xiendlo xo tano xa tirha hakunene?

Ku Lwisana Ni Vubihi Le Dachau

Else a a ri wansati wa Mujarimani loyi a a pfaleriwe le Dachau, loyi a nyikeke nhwanyana wa Murhaxiya wa malembe ya 14 nyiko ya risima, ku nga nyiko ya ripfumelo ni ntshembo.

Dachau a ku ri kampa ya nxaniso leyi dumeke, laha magidi ya vanhu va feke, naswona madzana ya vanhu, ku katsa ni nhwanyana loyi lontsongo wa Murhaxiya a va tirhisiwa ku endla minkambisiso ya vutshunguri lebyi tsemaka nhlana. Dachau xi tikombe xi ri xivandla xa vubihi hi xoxe. Hambi swi ri tano, hambi ku ri exivandleni xo tano lexi vonakaka xi ri hava vutomi, swilo leswinene a swi ri kona hi xitalo swi tlhela swi andza.

Else u twele nhwanyana loyi wa malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi vusiwana lebyikulu, loyi nakambe a sindzisiweke ku vona loko maphorisa ya SS ya pfinya mana wakwe hi ndlela ya tihanyi. Else, u nghenise vutomi bya yena ekhombyeni hi ku lava minkarhi yo vulavula ni nhwanyana loyi hi malunghana ni leswinene ni vubihi, na hi ntshembo lowu nyikiwaka hi Matsalwa, wa ku pfuxiwa ka vafi. U dyondzise nakulobye wakwe lontsongo leswaku a va ni rirhandzu ematshan’wini ya rivengo. Xisweswo nhwanyana wa Murhaxiya u pone swiendlo leswi tsemaka nhlana swa le Dachau, hikwalaho ka Else.

Else u endle leswi hi mhaka ya leswi a a lava ku landzela xikombiso lexi nga hava vutianakanyi xa Kreste. Tanihi un’wana wa Timbhoni ta Yehovha, u dyondze ku ka a nga tlheriseli swo biha hi leswo biha, naswona ripfumelo ra yena ri n’wi susumetele ku pfuna van’wana leswaku va endla leswi fanaka. Hambi leswi a xanisekeke le Dachau, u hlurile mfumo lowo biha hi mahanyelo yakwe. Naswona a hi yena ntsena.

Paul Johnson, ebukwini yakwe leyi nge A History of Christianity, u hlamusele leswaku “[Timbhoni ta Yehovha] ti ale ku khomisana kwihi ni kwihi ni mfumo wa Manazi lowu ti wu languteke tanihi lowo biha hi laha ku heleleke. . . . Tiphesente ta makume-kaye-nkombo ti xanisiwile hi ndlela yo karhi.” Xana a ku ri nyimpi leyi nga hava ntshembo wo hlula? Ebukwini yakwe leyi nge Values and Violence in Auschwitz, mutivi wa ntshamisano wa vanhu wa le Poland, Anna Pawelczynska u vule leswi landzelaka hi Timbhoni: “Ntlawa lowu wutsongo wa vakhotsiwa a wu tiyile ni ku va ni vun’we lebyikulu, kutani wu hlurile eka nyimpi ya wona ni Vunazi.”

Kambe vo tala va hina hi lwa nyimpi leyikulu ni vubihi lebyi nga endzeni ka hina, ematshan’wini ya vubihi bya le handle. I nyimpi leyi nga endzeni ka hina.

Ku Hlula Vubihi Lebyi Nga Edzeni Ka Hina

Muapostola Pawulo u hlamusele nyimpi leyi hi ndlela leyi landzelaka: “Leswinene leswi ndzi navelaka ku swi endla, a ndzi swi endli, kambe leswo biha leswi ndzi nga naveliki ku swi endla, ndza swi endla.” (Varhoma 7:19) Pawulo a a swi tiva kahle leswaku ku endla leswinene a swo titela minkarhi hinkwayo.

Eugenioa a a ri jaha ra le Spain, leri hi malembe mambirhi ri lweke ni mimboyamelo leyo biha. U ri: “A ndzi fanele ku titshinya swinene. Ku sukela loko ndza ha ri ntsongo, a ndzi ri ni mboyamelo wo endla swilo swo biha. Tanihi mufana wa malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi, ndzi hlanganyele swinene eka mikhuva ya vusodoma, naswona ku vula ntiyiso, a ndzi tiphina swinene hi vutomi byo tano.” I yini lexi eku heteleleni xi endleke leswaku a lava ku hundzuka?

“A ndzi lava ku tsakisa Xikwembu, naswona ndzi swi dyondze eBibeleni leswaku a xi nga yi amukeli ndlela leyi a ndzi hanya ha yona,” ku vula Eugenio. “Kutani ndzi endle xiboho xo va munhu la hambaneke, ndzi famba hi vukongomisi bya Xikwembu. Siku na siku, a ndzi boheka ku lwisana ni mianakanyo leyo biha, leyi thyakeke leyi a ya ha ta emiehleketweni ya mina hi xitalo. A ndzi tiyimisele ku hlula enyimpini leyi, naswona ndzi khongelele mpfuno wa Xikwembu hi ku phikelela. Endzhaku ka malembe mambirhi ndzi hlule mikhuva leyikulu leyi a yi ndzi karhata, hambi leswi ni sweswi ndza ha titshinyaka. Kambe nyimpi leyi ndzi yi lweke a yi fanerile. Sweswi ndza tixixima, ndzi ni vukati lebyinene, naswona ku tlula hinkwaswo, ndzi ni vuxaka lebyinene na Xikwembu. Ndzi tiva hi leswi swi ndzi humeleleke leswaku mianakanyo yo biha yi nga bakanyeriwa etlhelo yi nga si tswala mihandzu—loko u tikarhata hakunene.”

Leswinene swi hlula vubihi nkarhi hinkwawo loko mianakanyo leyo biha yi bakanyeriwa etlhelo, ni loko nkarhi hinkwawo hi ala ku tlherisela vubihi hi vubihi. Kambe, hambi leswi ku hlula ko tano ku nga ka nkoka, a ku swi herisi swihlovo swimbirhi leswikulu swa vubihi. Hambi hi tikarhata hi tindlela hinkwato, hi nge swi koti ku hlula ku tsana ka hina loku hi tswariweke na kona hi laha ku heleleke, naswona Sathana wa ha tirhisa nhlohlotelo wo biha ehenhla ka vanhu. Kutani xana xiyimo lexi xi ta cinca?

Ku Herisiwa Ka Diyavulosi

Ku tshembeka ka Yesu ku fikela loko a fa a ku ri ku hluriwa lokukulu ka Sathana. Diyavulosi u hlulekile eka matshalatshala ya yena yo herisa ku tshembeka ka Yesu, naswona ku hluleka koloko ku funghe ku sungula ka makumu ya Sathana. Hi laha Bibele yi hlamuselaka ha kona, Yesu u tokote rifu leswaku “hi rifu ra yena, a ta kota ku herisa . . . Diyavulosi.” (Vaheveru 2:14) Endzhaku ka ku pfuxiwa ka yena, Yesu u byele vadyondzisiwa va yena a ku: “Ndzi nyikiwile vuhosi hinkwabyo etilweni ni la misaveni.” (Matewu 28:18) Naswona vuhosi lebyi a byi ta tirhiseriwa ku herisa mintirho ya Sathana.

Buku ya Nhlavutelo yi hlamusela siku leri ha rona Yesu a a ta hlongola Sathana ematilweni. Muendli loyi Lonkulu wa vubihi, kun’we ni mademona yakwe, a a ta pfumeleriwa leswaku a va emisaveni ntsena. Hikwalaho, Bibele yi tsundzuxa leswaku vubihi a byi ta andza: “Mi ni khombo, n’wina misava ni lwandle, hikuva Diyavulosi ú xikele ka n’wina; ú karihile ngopfu hi ku tiva leswaku nkarhi wa yena wu komile.”—Nhlavutelo 12:7-9, 12.

Vuprofeta bya Bibele byi komba leswaku xiendlakalo lexi xa xiviri ana se xi humelerile—kwalomuya nkarhini wa Nyimpi yo Sungula ya Misava.b Sweswo swi nyika xivangelo xa ku engeteleka lokukulu ka vubihi lebyi hi byi voneke enkarhini wa hina. Kambe ku nga ri khale Sathana u ta siveriwa hi laha ku heleleke leswaku a nga ha vi na nkucetelo ehenhla ka vanhu hinkwavo.—Vona Nhlavutelo 20:1-3.

Xana leswi hinkwaswo swi ta vula yini eka vanhu?

“Ku Nga Ka Ku Nga Endliwi Ŝo Biha”

Tanihi Hosi ya Mfumo wa Xikwembu, Yesu ku nga ri khale u ta tirhisa ‘vuhosi bya yena ehenhla ka misava’ leswaku a hlela xiyimiso xa ku pfuxetiwa ka dyondzo ya moya. ‘Vanhu va misava leyi tswalaka mihandzu va ta dyondza vululami hakunene.’ (Esaya 26:9) Munhu un’wana ni un’wana u ta vuyeriwa hi laha ku xiyekaka. Bibele ya hi tiyisekisa: “Ku nga ka ku nga endliwi ŝo biha, ni ku onhiwa . . . hikuv̌a ku tiv̌a Yehova ku ta eneta misav̌a, tani hi leŝi mati ma funengetaka v̌uento bya lwandle.”—Esaya 11:9.

Hambi ku ri sweswi, hi nga hlula yo tala ya mimboyamelo ya hina leyo biha. Loko nhlohlotelo wa mademona wu nga ha ri kona, swi ta olova swinene ku ‘tshika leswo biha, hi endla leswinene.’—1 Petro 3:11.

Hi ni xivangelo lexi heleleke xo tshemba leswaku leswinene swi ta hlula vubihi, hikuva Xikwembu i xinene, naswona lava tiyimiseleke ku endla leswinene va nga hlula vubihi hi mpfuno wa xona, hi laha Yesu a swi kombiseke ha kona hi xikombiso xa yena. (Pisalema 119:68) Lava tiyimiseleke ku lwisana ni vubihi sweswi va nga langutela ku hanya emisaveni leyi basisiweke leyi lawuriwaka hi Mfumo wa Xikwembu, ku nga hulumendhe leyi nga ta herisa vubihi hi laha ku heleleke. Mupisalema u hlamusela vuyelo bya kona, a ku: “V̌unene ni ku lulama ŝi hlanganile, ku lulama ni ku rula ku ntŝontŝanile; ku ṭhembeka ku ta mila misav̌eni, ku lulama ka le henhla e tilweni ku ta languta e hansi.”—Pisalema 85:10, 11.

[Tinhlamuselo ta le hansi]