Xana U Landzela Yehovha Hi Laha Ku Heleleke?

“LO’WO lulama o ṭakile kukota šinghalana.” (Swivuriso 28:1) Va kombisa ripfumelo, hi ku tiyiseka va titshega hi Rito ra Xikwembu, naswona va ya emahlweni ni ntirho wa Yehovha hi vurhena, ku nga khathariseki khombo leri va nga ha langutanaka na rona.

Loko Vaisrayele va ri le Sinayi endzhaku ka loko Xikwembu xi va humese le vukhumbini bya Egipta hi lembe xidzana ra vu-16 B.C.E., i vavanuna vambirhi lava ngopfu-ngopfu va tikombiseke va ri lava tiyisekeke tanihi tinghala. Va tshembekile eka Yehovha ni le hansi ka swiyimo leswi biheke. Un’wana wa vavanuna lava a ku ri Yoxuwa wa Muefrayimi, loyi a ri mupfuneti wa Muxe naswona endzhaku u hlawuriwe ku va mutlhandlami wa yena. (Eksoda 33:11; Tinhlayo 13:8, 16; Detoronoma 34:9; Yoxuwa 1:1, 2) Lowun’wana a ri Kalebe, n’wana wa Yefune wa rixaka ra Yuda.—Tinhlayo 13:6; 32:12.

Kalebe u endle ku rhandza ka Yehovha hi vutshembeki ni hi ku hiseka. Vutomi bya yena bya ku tirhela Xikwembu hi ku tshembeka byi n’wi pfune leswaku a vula leswaku u ‘landzele Yehovha hi laha ku heleleke.’ (Yoxuwa 14:8) The New American Bible yi ri, “A ndzi landzela HOSI, Xikwembu xa mina hi ku tshembeka hi laha ku heleleke.” Kalebe “u yingise hi ku tshembeka,” kumbe “hi ku tshembeka u hetisise swikongomelo swa,” Yehovha Xikwembu. (Today’s English Version; The New English Bible) Hi ndlela yin’wana, Kalebe u te: “Ndzi . . . landzele HOSI Xikwembu xa mina hi mbilu hinkwayo.” (New International Version) Ku vuriwa yini hi wena? Xana u landzela Yehovha hi laha ku heleleke?

Ku Kambela Tiko

Tianakanye u ri exikarhi ka Vaisrayele endzhaku ka loko Yehovha a ha ku va tshunxa evukhumbini bya Vaegipta. Vona ndlela leyi muprofeta Muxe hi vutshembeki a landzelelaka swiletelo leswi humaka eka Xikwembu ha yona. Ina, naswona xiya ku tiyiseka ka Kalebe ka leswaku Yehovha u ni vanhu va Yena.

I lembe ra vumbirhi endzhaku ka ku Suka le Egipta, naswona Vaisrayele va le kampeni le Kadexe-barniya le mananga ya Parani. Va yime endzilakanini wa Tiko leri Tshembisiweke. Hi ku ya hi ku lerisa ka Xikwembu, Muxe u le kusuhi ni ku rhuma tinhlori ta 12 le Kanana. U ri: “Tlhandlukani kona hi tlhelo ra ḍonga, mi khanḍiya nṭhav̌eni, mi ta v̌ona ṭhamela ra tiko; mi v̌ona ni v̌anhu lav̌a akeke kona šana v̌a tiyile kumbe v̌a ṭanile, šana v̌a tele kume a v̌a talangi; mi ta v̌ona ni tiko leri v̌a akeke ka rona; šana ri sasekile kumbe ri bihile, ni miti leyi v̌a akeke ka yona, šana i mišaša kumbe makhokholo ni misav̌a, mi ta v̌ona šana yi nonile šana, kumbe yi onḍile; ni miri yi kona šana, kumbe ku hav̌a? Tiyani, mi ta teka ni mihanḍu ya tiko.”—Tinhlayo 13:18-21.

Vavanuna lava va 12 va sungula riendzo ra vona leri chavisaka. Ku kambela ka vona ku heta masiku ya 40. Le Hebroni va vona vavanuna lavakulu. Le nkoveni wa Exikolo, va vona leswi tiko ri swi humesaka naswona va kunguhata ku teka mihandzu yin’wana ya rona va tlhela na yona. Xijumba xin’we xa madiriva xi tika swinene lerova xi fanele xi rhwariwa hi mhandze exikarhi ka vavanuna vambirhi!—Tinhlayo 13:21-25.

Loko ti tlhelela le mixaxeni ya Vaisrayele, tihlorhi ta vika: “Hi yile tikweni leri u hi rumeke ka rona; kunene i tiko le’ri pfelelaka hi nṭwamba ni v̌ulombe, e mihanḍu ya kona hi leyi. Ntsena v̌anhu la’va akeke tikweni leri va tiyile, miti ya v̌ona yi kulu ngopfu, yi ni makhokholo; kambe hi v̌onile kona e v̌atukulu v̌a Anak. V̌a-amalek v̌a akile ḍongeni; v̌a Het, ni v̌a Yebus, ni v̌a-Amor v̌a akile tinṭhav̌eni, v̌a-Kanana v̌a akile kusuhi ni lwandle, ne ribuweni ra Yordan.” (Tinhlayo 13:27-30) Tinhlorhi leta khume a ti tiyimiselanga ku yingisa swileriso swa Xikwembu, ni ku ya ti ya nghena eTikweni leri Tshembisiweke.

“Yehova O Na Hina”

Hambi swi ri tano, hi ripfumelo eka Yehovha Xikwembu, Kalebe wa khutaza: “A hi fambeni, hi ya teka tiko, hikuv̌a kunene hi ta v̌a hlula.” Kambe tinhlorhi leta khume ta ala, ti ku vaaki va Kanana va tiye ku tlula Vaisrayele. Tinhlorhi leti nga chavisiwa ni leti nga riki na ripfumelo ti titeka ti ri tinjiya loko ti pimanisiwa na vona.—Tinhlayo 13:30-33.

Kalebe na Yoxuwa va khutaza, “Yehova o na hina; mi nga ṭhuki mi v̌a tšhav̌a.” Marito ya vona a ma twiwi hi munhu. Loko vanhu va vulavula hi ku va khandla hi maribye, Xikwembu xa nghenelela ivi xi boxa xigwevo xa lava n’unun’utaka: “Mi nga ka mi nga ngheni tikweni leri nḍi hlambanyeke leŝaku nḍi ta mi akisa ka rona, loko a nga ri Kaleb, ṅwana Yefune, na Yošua, ṅwana Nun. E v̌ananyana v̌a ṅwina . . . nḍi ta v̌a nghenisa, kutani v̌a ta tiv̌a tiko leri mi ri sanḍeke. . . . Kutani v̌ana v̌a ṅwina, v̌a ta ṭhama v̌a risa mananga hi malembe ya 40 . . . ku ko ku hela miṭumbu ya ṅwina mananga. Kukotisa leŝo mi nga heta masiku ya 40 e ku kamba tiko, mi ta rwala milanḍu ya ṅwina hi malembe ya 40; e lembe riṅwe hi siku; kutani mi ta tiv̌a leŝaku ku ṭhama kule na mina i yini!”—Tinhlayo 14:9, 30-34.

A Ha Tshembekile Ni Le Malembeni Lama Landzeleke

Xigwevo lexi xa malembe ya 40 xi ya mahlweni, naswona rixaka ra van’unun’uti ra hela hinkwaro. Kambe Kalebe na Yoxuwa va ha tshembekile eka Xikwembu. ETimbaleni ta Mowabu, Muxe ni Muprista Lonkulu Eliyezara va hlaye vavanuna va nyimpi va malembe ya 20 ku ya ehenhla hi vukhale. Xikwembu xi hlawula wanuna un’we eka nyimba yin’wana ni yin’wana ya Israyele leswaku a nyikiwa vutihlamuleri bya swiphemu swa Tiko leri Tshembisiweke. Kalebe, Yoxuwa na Eliyezara i van’wana va vona. (Tinhlayo 34:17-29) Hambi leswi sweswi, Kalebe a nga na malembe ya 79 hi vukhale, wa ha hiseka, u tshembekile naswona u ni xivindzi.

Loko Muxe na Aroni va hlaye vanhu le Sinayi hi ku hatlisa endzhaku ka loko va chave ku nghena le tikweni ra Kanana, vavanuna va Israyele va nyimpi a va ri 603 550. Endzhaku ka mune wa makume ya malembe le mananga, a ku ri na vuthu leritsongo ra 601 730. (Tinhlayo 1:44-46; 26:51) Kambe leswi Yoxuwa a va rhangelaka na Kalebe lowo tshembeka a ri ndhuna ya vona, Vaisrayele va nghene eTikweni leri Tshembisiweke ivi va tiphina hi ku hlula hi ku phindha-phindha. Hi laha Yoxuwa na Kalebe a va anakanye ha kona, Yehovha a a lwela vanhu va yena etinyimpini.

Loko va tsemakanya Nambu wa Yordani ni vavanuna va nyimpi va Israyele, Yoxuwa la dyuhaleke na Kalebe va byarha vutihlamuleri eka tinyimpi leti landzelaka. Hambi swi ri tano, endzhaku ka malembe ya tsevu va ri eku lweni, ka ha ri na ndhawu yo tala leyi faneleke yi tekiwa. Yehovha u ta humesa vaaki va yona kambe enkarhini wa sweswi u lerisa leswaku va avelana tiko exikarhi ka tinyimba ta Israyele hi vuhlolotwana.—Yoxuwa 13:1-7.

U Landzele Yehovha Hi Laha Ku Heleleke

Tanihi leswi a nga ni ntokoto hikwalaho ka tinyimpi leto tala, Kalebe u yima emahlweni ka Yoxuwa ivi a ku: “A nḍi ri munhu wa malembe ya 40 loko Moše, nanḍa wa Yehova, a nḍi ruma, loko hi ri Kadeš-Barnea, ku ya kamba tiko, kutani nḍi ṅwi ambele timhaka hi laha ingi ti ri kona e mbilwini ya mina. V̌amakweru la’v̌a khanḍiyeke na mina a v̌a ṭema mihlana ya tiko, kambe mina ndzi lanḍele ŝinene Yehova, Šikwembu ša mina.” (Yoxuwa 14:6-8) Ina, Kalebe a landzele Yehovha hi laha ku heleleke, a endla ku rhandza ka Xikwembu hi vutshembeki.

Kalebe wa engetela “Kutani Moše a hlambanya siku lero, a ku: Tiko le’ri kanḍiyiweke hi milenge ya wena, yi ta v̌a nḍaka ya wena ni ya v̌ana v̌a wena hi laha ku nga heriki, hikuv̌a u lanḍile ŝinene Yehova, Šikwembu ša mina! Ŝeŝi, waŝiv̌o, Yehova o nḍi hanyisile hi laha a nga v̌ula ha kona, hi malembe lawa ya 45 la’ma hunḍeke, e ku suka nkarini lowu Yehova a byeleke Moše rito lero, loko Israel a a ri kari a famba mananga; kutani ŝeŝi nḍi munhu wa malembe ya 85. Ni namuntlha, nḍa ha tiyile kukota siku leri nḍi rumiweke i Moše; matimba ya mina ya ŝeŝi ma fana ni matimba ya khale eku ya ku lweni, eku huma ni ku nghena. Šeŝi nḍi nyike nṭhav̌a leyi Yehova a nga yi v̌ula e siku rolero; hikuv̌a u ŝi yingisile u ri wena e siku rolero, leŝaku v̌a-Anak v̌a kona, ni miti le’yikulu le’yi biyeriweke. Kumbe Yehova o ta v̌a na mina, kutani nḍi ta v̌a hlongola, hi laha Yehova a nga v̌ula ha kona.” Kutani Kalebe u kuma ndzhaka ya Hebroni.—Yoxuwa 14:9-15.

Kalebe la dyuhaleke u nyikiwe ndhawu yo chavisa swinene ku tlula hinkwato—ndhawu leyi nga tala hi vavanuna va xiyimo lexi nga tolovelekangiki. Kambe leswi a swi yi tikeli nhenha leyi ya malembe ya 85. Hi nkarhinyana swihontlovila leswiya a swi tshama eHebroni a swa ha ri kona. Otiniyele, n’wana wa makwavo lontsongo wa Kalebe ni muavanyisi wa Israyele, u teka Debiri. Endzhaku emitini leyi hamimbirhi ku tshama Valevhi, naswona Hebroni wu hundzuka muti wa xichavelo eka mudlayi la nga endlangiki hi vomu.—Yoxuwa 15:13-19; 21:3, 11-16; Vaavanyisi 1:9-15, 20.

Minkarhi Hinkwayo Landzela Yehovha Hi Laha Ku Heleleke

Kalebe na Yoxuwa a va ri vanhu lava nga hetisekangiki. Ku nga khathatariseki sweswo, va endle ku rhandza ka Yehovha hi ku tshembeka. Ripfumelo ra vona a ri tsananga hi nkarhi wa malembe ya 40 ya ku karhateka le mananga loku vangeleke Vaisrayele va tsandzeka ku yingisa Xikwembu. Hi ku fanana, malandza ya Yehovha ya siku ra namuntlha a ma pfumeleli nchumu xi kavanyeta ntirho wa vona, leswaku ku dzunisiwa Xikwembu. Hi ku xiya leswaku ku ni nyimpi exikarhi ka nhlengeletano ya Xikwembu ni liya ya Sathana Diyavulosi, hi ku tiya va hambeta va lava ku tsakisa Tata wa vona wa le tilweni eka swilo hinkwaswo.

Hi xikombiso, vanhu va Yehovha vo tala va tiveke ekhombyeni ra ku xanisiwa ka tihanyi hambi ku ri ku fa leswaku va kota ku tlangela Xilalelo xa Hosi, kumbe Xitsundzuxo xa rifu ra Yesu Kreste. (1 Vakorinto 11:23-26) Emhakeni leyi wansati wa Mukreste loyi a nga pfaleriwa etinkampeni ta nxaniso ta Manazi hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava wa vika:

“Hinkwerhu hi byeriwe leswaku hi ya le ku hlantswiwaka kona swiambalo hi 11 ni vusiku. Hi 11 ni vusiku hi hlengeletanile hi ri 105. A hi tshinelelane swinene hi endla xirhendzewutana, exikarhi [ka hina a ku ri] na xitulu xo veka milenge, lexi nga na lapi ro basa leri nga ni swifanekiselo. A ku lumekiwe khandlele, tanihi leswi rivoni ra gezi a ri ta hi dlayisa. A hi titwa hi fana ni Vakreste va khale, le mabakweni ya masirha. A ku nga ri nkhuvo wa matlangwana. Hi tlhele hi tiboha swinene eka Tata wa hina, leswaku hi ta tirhisa matimba ya hina hinkwawo leswaku hi lwela vito ra Yena lero kwetsima, ni leswaku hi tiya, hi tshembeka eka Vuhosi bya yena.”

Ku nga khathariseki mindzingo ya hina tanihi malandza ya Yehovha lama xanisiwaka, hi nga ringeta ku tirhisa matimba lama hi nyikiwaka hi Xikwembu leswaku hi xi tirhela hi xivindzi naswona hi xixima vito ra xona lero kwetsima. (Vafilipiya 4:13) Loko hi lwela ku tirhela Yehovha, swi ta hi pfuna ku tsundzuka Kalebe. Xikombiso xa yena lexinene xa ku landzelela Yehovha hi laha ku heleleke xi tirhe swinene eka jaha leri nga nghenela ntirho wa ku chumayela wa nkarhi hinkwawo le ndzhaku hi 1921. Wa tsala:

“Hambi leswi ku va phayona a swi vula ku tshika ntirho wa mina lowunene evugandliselweni bya manguva lawa le Coventry [Nghilandi], a ndzi nga tisoli. Ku tinyiketela ka mina ku lulamise hinkwaswo; vutomi bya mina a byi nyikeriwe eka Xikwembu. Ndzi tsundzuke Kalebe, loyi a nga nghena eTikweni leri Tshembisiweke na Yoxuwa loyi ha yena ku nga vuriwa leswaku, ‘U landzele Yehovha hi ku helela.’ (Yox. 14:8) Eka mina rolero i langutelo leri lavekaka. A ndzi swi tiva leswaku ku tirhela Xikwembu ‘hi ku helela’ swi ta endla vutomi bya mina lebyi nyiketeriweke byi va bya nkoka swinene; swi ta ndzi pfuna ku va ni nkarhi lowu engetelekeke wa ku humesa mihandzu leyi funghaka Mukreste.”

Kalebe u katekisiwile hakunene hikwalaho ko landzela Yehovha hi ku tshembeka, minkarhi hinkwayo hi lava ku endla ku rhandza ka Xikwembu. Tanihi yena, van’wana va kume ntsako lowukulu ni mikateko leyi fuweke entirhweni wa Xikwembu. Onge wolowo ku nga va ntokoto wa wena tanihi munhu la yaka emahlweni a landzela Yehovha hi laha ku heleleke.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Kalebe na Yoxuwa a va tshembekile eka Yehovha ehansi ka ndzingo. Xana wena wa tshembeka?