Vakreste Ni Vandla Ra Vanhu Namuntlha

“Mi ta vengiwa hi vanhu va matiko hikwawo hikwalaho ka vito ra mina.”—MATEWU 24:9.

1. Xana mfungho lowu xiyekaka wa Vukreste a wu fanele ku va wihi?

KU HAMBANA ni misava a ku ri mfungho lowu xiyekaka wa Vakreste vo sungula. Loko a khongela eka Yehovha Tata wakwe wa le tilweni, Kreste u vule leswi hi vadyondzisiwa vakwe: “Ndzi va nyikile rito ra wena, kutani misava yi va vengile, hikuva a hi va misava, tanihi leswi na mina ndzi nga riki wa misava.” (Yohane 17:14) Loko a tengisiwa emahlweni ka Pontiyo Pilato, Yesu u te: “Mfumo wa mina a hi wa misava leyi.” (Yohane 18:36) Ku hambana ka Vukreste byo sungula ni misava ku tiyisiwa hi Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki na hi van’wamatimu.

2. (a) Xana vuxaka bya valandzeri va Yesu ni misava, a byi fanele byi hundzuka hi ndlela yo karhi hi ku famba ka nkarhi? (b) Xana Mfumo wa Yesu a wu ta ta hi ku hundzuriwa ka matiko?

² Xana Yesu, endzhaku u paluxe leswaku a ku ta va ni ku hundzuka eka vuxaka bya valandzeri vakwe ni misava, ni leswaku Mfumo wa yena a wu ta ta hi ku hundzuka ka misava yi ya eka Vukreste? E-e. Ku hava ni xin’we lexi valandzeri va Yesu va huhuteriweke ku xi tsala lexi xi khumbeke nchumu wo tano. (Yakobo 4:4 [leyi tsariweke emahlweninyana ka 62 C.E.]; 1 Yohane 2:15-17; 5:19 [leyi tsariweke kwalomu ka 98 C.E.]) Ku hambana ni sweswo Bibele yi hlanganisa ‘vukona’ bya Yesu ni ku “ta” ka yena ematimbeni ya Mfumo, ni ‘ku hela ka mafambiselo ya swilo,’ loku chaputaka hi ku ‘hela,’ kumbe ku lovisiwa ka wona. (Matewu 24:3, 14, 29, 30; Daniyele 2:44; 7:13, 14) Eka xikombiso lexi Yesu a xi nyikeke xa pa·rou·siʹa kumbe vukona byakwe, u vule leswi, mayelana ni vadyondzisiwa vakwe va ntiyiso: “Enkarhini wolowo va ta mi nyiketa eku xanisiweni, va mi dlaya; mi ta vengiwa hi vanhu va matiko hinkwawo hikwalaho ka vito ra mina.”—Matewu 24:9.

Vakreste Va Ntiyiso Namuntlha

3, 4. (a) Xana encyclopedia ya Khatoliki yi va hlamusela njhani Vakreste vo sungula? (b) Xana Timbhoni ta Yehovha ni Vakreste vo sungula va hlamuseriwa hi marito wahi, lama fanaka?

³ Xana hi wihi ntlawa wa vukhongeri namuntlha lowu tiviwaka tanihi lowu namarhelaka swinene misinya ya milawu ya Vukreste ni ku tihlayisa wu hambanile ni misava leyi, lowu swirho swa wona swi vengiwaka ni ku xanisiwa? Kambe, hi yihi nhlengeletano ya misava hinkwayo ya Vukreste leyi loko yi hlamuseriwa yi fanaka ni matimu ya Vakreste vo sungula hi matlhelo hinkwawo? Malunghana ni leswi, New Catholic Encyclopedia yi ri: “Vandla ra Vukreste ro sungula, hambi leswi eku sunguleni a ri langutiwa tanihi mpambukwa wun’wana lowu nga le tikweni ra Vuyuda, a ri hlawulekile eka dyondzo ya rona ya vukhongeri, naswona ngopfu-ngopfu a ri xiyeka hi ku hiseka ka swirho swa rona, leswi a swi tirha tanihi timbhoni ta Kreste ‘eYudiya hinkwaro ni le Samariya ku ya fika emakun’wini ya misava’ (Mintirho 1.8).”—Vholumo 3, tluka 694.

⁴ Vona marito lama nge “ri langutiwa tanihi mpambukwa wun’wana,” “a ri hlawulekile hi dyondzo ya rona,” “ku hiseka . . . tanihi timbhoni.” Kutani sweswi vona ndlela leyi yona encyclopedia leyi yi ti hlamuselaka ha yona Timbhoni ta Yehovha: “I mpambukwa . . . Timbhoni ti kholwa swinene leswaku ku hela ka misava ku ta ta eka malembe ma nga ri mangani lama taka. Ntshembo lowu wu tiyeke wu tikomba wu ri nsusumeto lowukulu wa ku hiseka ka vona loku pfurhaka. . . . Ndzhwalo lowukulu wa xirho xin’wana ni xin’wana i ku nyikela vumbhoni ha Yehovha hi ku huwelela Mfumo Wakwe lowu tshinelaka. . . . Va languta Bibele tanihi xihlovo xi ri xin’we xa vona xa ntshembo ni nkongomiso wa vona wa mahanyelo . . . Leswaku munhu a va Mbhoni ya ntiyiso u fanela a chumayela hi laha ku humelelaka hi ndlela yihi na yihi.”—Vholumo 7, matluka 864-5.

5. (a) Xana tidyondzo ta Timbhoni ta Yehovha ti hlawuleke hi swilo swihi? (b) Nyika swikombiso leswi kombaka leswaku ripfumelo ra Timbhoni ta Yehovha ri pfumelelana ni Matsalwa.

⁵ Xana tidyondzo ta Timbhoni ta Yehovha ti hlawuleke hi tindlela tihi? New Catholic Encyclopedia yi boxa swin’wana swa swona: “[Timbhoni ta Yehovha] ti kanetana ni Vunharhu-un’we tanihi ku gandzela swikwembu swa hava ka vuhedeni . . . Ti languta Yesu tanihi lonkulu eka Timbhoni ta Yehovha, ‘xikwembu’ (hi laha Yohane 1.1 va yi hundzuluxelaka ha kona), la nge hansi ka Yehovha ntsena. . . . U fe a ri munhu kambe u pfuxiwe a ri N’wana la nga moya lowu nga riki na ku fa. Ku Xaniseka ni rifu rakwe a ku ri hakelo leyi a yi hakeleke leswaku a vuyisa mfanelo ya vanhu ya ku hanya hi laha ku nga heriki emisaveni. Hakunene, ‘vunyingi lebyikulu’ (Ap 7.9) bya Timbhoni ta ntiyiso byi ni ntshembo wa Paradeyisi ya la misaveni; hi lavo tshembeka va 144 000 (Ap 7.4; 14.1, 4) ntsena lava va nga kumaka ku dzuneka ka le tilweni swin’we na Kreste. Lavo biha va ta loviseriwa makumu. . . . Nkhuvulo—lowu Timbhoni ti wu endlaka hi ku nyuperisiwa . . . [i] mfungho wa le handle wa ku tinyiketela ka vona entirhweni wa Yehovha Xikwembu. . . . Timbhoni ta Yehovha ti tiviwa ngopfu hi mhaka ya ku ala mimpompelo ya ngati . . . Mahanyelo ya vona ya vukati ni ya rimbewu ma tlakukile swinene.” Timbhoni ta Yehovha ti nga va ti hlawulekile eka swilo leswi, kambe xiyimo xa vona eka tinhla leti hinkwato xi sekeriwe hi laha ku tiyeke eBibeleni.—Pisalema 37:29; Matewu 3:16; 6:10; Mintirho 15:28, 29; Varhoma 6:23; 1 Vakorinto 6:9, 10; 8:6; Nhlavutelo 1:5.

6. Hi xihi xiyimo lexi Timbhoni ta Yehovha ti xi hlayiseke? Ha yini?

⁶ Buku leyi ya Rhoma Khatoliki yi engetela leswaku hi 1965 (lembe leri swi vonakaka onge xihloko lexi xi tsariwe ha rona) “Timbhoni a ti nga si swi pfumela leswaku i xiphemu xa vandla leri ti hanyaka eka rona.” Mutsari u vonaka onge a a ehleketa leswaku loko nkarhi wu ya wu famba naswona Timbhoni ta Yehovha ti ya ti tala swinene, ti va ni “swivumbeko swo tala swa kereke tanihi leswi kanetanaka ni mpambukwa lowu,” na tona a ti ta va xiphemu xa misava leyi. Kambe sweswo a swi vanga tano. Namuntlha, leswi Timbhoni ti nga tala ku tlula nhlayo ya lava a va ri kona hi 1965 ka mune, Timbhoni ta Yehovha ti namarhela xiyimo xa tona eka misava leyi. “A hi va misava,” tanihi leswi Yesu a “nga riki wa misava.”—Yohane 17:16.

Va Hambanile Kambe A Va Na Mona

7, 8. I yini lexi fanaka eka Timbhoni ta Yehovha namuntlha ni Vakreste vo sungula?

⁷ Loko a tshaha ku lwa ka Vakreste vo sungula hi mulweri wa ripfumelo Justin Martyr, Robert M. Grant u tsale leswi ebukwini yakwe leyi nge Early Christianity and Society: “Loko Vakreste a va lwisana ni vuhosi a va ta tumbela leswaku va fikelela pakani ya vona. . . . I vaseteri lavakulu va mufumi emhakeni ya ku hlayisa ku rhula ni ntshamisano.” Hi laha ku fanaka, Timbhoni ta Yehovha namuntlha ti tiviwa emisaveni hinkwayo tanihi vaaki lava rhandzaka ku rhula ni lava hlelekeke. Tihulumendhe ta muxaka wun’wana ni wun’wana, ta swi tiva leswaku ku hava nxungeto lowu ti nga wu chavaka eka Timbhoni ta Yehovha.

⁸ Muhleri wa le Amerika Dzonga u tsarile: “I munhu la nga ni rivengo ni mona ntsena la nga vulaka ku Timbhoni ta Yehovha ti ni nxungeta wo karhi eka hulumendhe yihi na yihi ya politiki; a ti na vukanganyisi naswona ti rhandza ku rhula hi laha ntlawa wa vukhongeri wu faneleke wu va ha kona.” Ebukwini yakwe leyi nge L’objection de conscience (Ku Ala Hikwalaho Ka Ripfalo), Jean-Pierre Cattelain u tsarile: “Timbhoni ti titsongahata hi ku helela eka valawuri naswona ti yingisela nawu; va hakela swibalo swa vona naswona a va swi lavi ku sola, ku cinca kumbe ku herisa tihulumendhe, hikuva a va na mhaka ni swilo swa misava leyi.” Cattelain u vula ni leswaku loko Mfumo wu lava vutomi bya vona, lebyi va byi nyiketeleke eka Xikwembu hi ku helela, hi kona ntsena laha Timbhoni ta Yehovha ti alaka ku yingisa. Eka leswi ti fana swinene ni Vakreste vo sungula.—Marka 12:17; Mintirho 5:29.

Ku Ka Va Nga Twisisiwi Hi Mintlawa Leyi Lawulaka

9. Malunghana ni ku hambana ni misava, hi kwihi ku hambana lokukulu loku nga kona exikarhi ka Vakreste vo sungula ni Makhatoliki ya manguva lawa?

⁹ Vafumi lavanyingi va Rhoma a va nga va twisisi Vakreste vo sungula naswona a va va xanisa. Loko yi komba xivangelo, The Epistle to Diognetus, leyi van’wana va ehleketaka leswaku yi tsariwe kwalomu ka lembe xidzana ra vumbirhi C.E., yi ri: “Vakreste va tshama emisaveni, kambe a hi xiphemu xa misava naswona a va katseki eka swilo swa yona.” Hi hala tlhelo, Huvo ya Vumbirhi ya Vatican eka Vumbiwa bya yona byo Lerisa eKerekeni, yi vule leswaku Makhatoliki ma fanele ma “lava mfumo wa Xikwembu hi ku nghenelanyana etimhakeni ta nkarhinyana” ni “ku tirhela ku kwetsimisa misava.”

10. (a) Xana Vakreste vo sungula a va langutiwa njhani hi vafumi? (b) Xana Timbhoni ta Yehovha hakanyingi ti langutiwa njhani, naswona ti angurisa ku yini?

¹⁰ N’wamatimu E. G. Hardy u vula leswaku vafumi va Rhoma a va languta Vakreste vo sungula tanihi “vanhu va le hansi lava hisekaka.” N’wamatimu wa Mufurwa Étienne Trocmé u vulavula hi “rivengo leri Magriki ya ndhavuko ni vatirheli va Rhoma va khomeke ha yona lava a va va languta tanihi mpambukwa wa le Vuxeni lowu nga tolovelekangiki [Vakreste].” Matsalwa ya Pliny Lontsongo, mufumi wa Rhoma wa Bithynia ni ya Mufumi Trajan ma komba leswaku valawuri a va nga swi tivi leswaku Vukreste kahle-kahle byi njhani. Hi laha ku fanaka namuntlha, Timbhoni ta Yehovha hakanyingi a ti twisisiwi, naswona ti sandziwa swinene hi vafumi va misava. Hambi swi ri tano, leswi a swi ti hlamarisi Timbhoni kumbe ku ti heta mongo.—Mintirho 4:13; 1 Petro 4:12, 13.

“Wu Ariwa Hinkwako”

11. (a) Hi swihi swilo leswi vuriweke eka Vakreste vo sungula, naswona ku vuriwe yini hi Timbhoni ta Yehovha? (b) Ha yini Timbhoni ta Yehovha ti nga hlanganyeli eka tipolitiki?

¹¹ Malunghana ni Vakreste vo sungula ku vuriwe leswi: “Malunghana ni ntlawa lowu ha swi tiva leswaku wu ariwa hinkwako.” (Mintirho 28:22) Eka lembe xidzana ra vumbirhi C.E., Celsus wa muhedeni u vule leswaku Vukreste a byi tsakisa vambuyangwana ntsena. Ku vuriwe leswi fanaka hi Timbhoni ta Yehovha, leswaku “vo tala, va tona i swisiwana.” N’wamatimu wa Kereke Augustus Neander u vike leswaku “Vakreste a va langutiwa tanihi vanhu lava feke emisaveni, lava nga pfuniki nchumu etimhakeni hinkwato ta vutomi; . . . naswona ku vutisiwe leswi, a ku ta endleka yini hi vutomi loko hinkwerhu a hi fana na vona?” Hikwalaho ka leswi Timbhoni ta Yehovha ti alaka ku nghenela tipolitiki, na vona va hehliwa hikwalaho ka leswi va nga pfuniki nchumu exikarhi ka vanhu. Kambe xana va nga yi hisekela njhani politiki kambe va pfa va seketela Mfumo wa Xikwembu tanihi ntshembo wa ntiyiso wa vanhu? Timbhoni ta Yehovha ti yingisa marito ya muapostola Pawulo: “Amukela ku xaniseka ku fana ni nhenha leyinene ya Kreste Yesu. Ku hava nhenha leyi lwaka yi pfa yi ya tirha swa le kaya, hikuva ku navela ka yona lokukulu i ku tsakisa loyi a yi rhambeke ku ya lwa.”—2 Timotiya 2:3, 4, Revised Standard Version, Nkandziyiso wa Misava Hinkwayo.

12. Hi xihi xiphemu xa nkoka xa ku hambana ni misava, lexi Timbhoni ta Yehovha ti fanaka ni Vakreste vo sungula eka xona?

¹² Profesa K. S. Latourette, ebukwini yakwe leyi nge A History of Christianity, u tsarile: “Mhaka yin’wana leyi Vakreste a va hambana ha yona ni tiko ra Magriki ni Varhoma a ku ri ku hlanganyela enyimpini. Eka malembe xidzana manharhu yo sungula, ku hava matsalwa ya Vukreste eka lama hlayisiweke ku ta fika enkarhini wa hina lama seketeleke leswaku Vakreste va hlanganyela enyimpini.” Buku ya Edward Gibbon leyi nge The History of the Decline and Fall of the Roman Empire yi ri: “A swi nga koteki leswaku Vakreste, va nghenela ntirho wa vusocha, vumajistarata kumbe vuhosi kambe va tama va ha endla ni ntirho wo kwetsima.” Timbhoni ta Yehovha hi laha ku fanaka ti hlayisa vukala-tlhelo hi laha ku heleleke, naswona ti landzela misinya ya milawu ya Bibele leyi xaxametiweke eka Esaya 2:2-4 na Matewu 26:52.

13. Xana Timbhoni ta Yehovha ti hehliwa hi yini, kambe mintiyiso yi komba yini?

¹³ Timbhoni ta Yehovha ti hehliwa hi valala va tona, va vula leswaku ti dlaya mindyangu. I ntiyiso, swa endleka leswaku mindyangu yi avana loko xirho xin’we kumbe ku tlula swi va Timbhoni ta Yehovha. Yesu u vhumbhe leswaku leswi a swi ta endleka. (Luka 12:51-53) Hambi swi ri tano, tinhlayo ti komba leswaku vukati lebyi faka hikwalaho ka xivangelo lexi a byi talanga. Hi xikombiso, exikarhi ka Timbhoni ta Yehovha le Furwa, eka mimpatswa yinharhu leyi tekaneke wun’we wu katsa munghana wa vukati la nga riki yona Mbhoni. Kambe, mpimo wa ku dlaya vukati eka pfangano lowu wa vukati a wu kulanga ku fana ni mpimo wa tiko rero. Hikwalaho ka yini? Muapostola, Pawulo na Petro, va nyike ndzayo ya vutlharhi leyi huhuteriweke eka Vakreste lava tekaneke ni lava nga riki vapfumeri, naswona Timbhoni ta Yehovha ti lwela ku landzela marito ya vona. (1 Vakorinto 7:12-16; 1 Petro 3:1-4) Loko vukati-mpfangano byi fa, hakanyingi swi sunguriwa hi munghana la nga riki Mbhoni. Hi hala tlhelo, magidi yo tala ya vukati ma ponisiwile hikuva vanghana va vukati va ve Timbhoni ta Yehovha naswona va sungule ku tirhisa misinya ya milawu ya Bibele evuton’wini bya vona.

I Vakreste, Ku Nga Ri Vapfumeri Va Vunharhu-un’we

14. Hi xihi xihehlo lexi tisiweke eka Vakreste vo sungula, naswona ha yini leswi swi hlamarisa?

¹⁴ Swa hlamarisa leswaku eMfun’weni wa Rhoma, xin’wana xa swihehlo leswi tisiweke eka Vakreste vo sungula a ku ri leswaku i vanhu lava nga pfumeriki eka Xikwembu. Dok. Augustus Neander wa tsala: “Lava va alaka swikwembu, lava nge Xikwembu a xi kona, . . . a ku ri vito leri tolovelekeke leri Vakreste a va vitaniwa ha rona exikarhi ka vanhu.” Swa hlamarisa leswaku Vakreste, lava a va gandzela Muvumbi la hanyaka, ku nga ri swikwembu swa ntsandza-vahlayi, ku vuriwa leswaku va ri Xikwembu a xi kona, hi ku vula ka vahedeni lava a va nga gandzeli “ŝikwembu, kambe [mintirho] ya mav̌oko ya v̌anhu, e minṭanḍe ni maribye.”—Esaya 37:19.

15, 16. (a) Xana vanhu van’wana va vukhongeri va vule yini hi Timbhoni ta Yehovha, kambe leswi swi tlakusa xivutiso xihi? (b) I yini lexi kombaka leswaku Timbhoni ta Yehovha i Vakreste hakunene?

¹⁵ Xin’wana lexi hlamarisaka i mhaka ya leswaku namuntlha valawuri van’wana eVujaganini va kaneta leswaku Timbhoni ta Yehovha i Vakreste. Hikwalaho ka yini? Hikuva Timbhoni a ti pfumeli eka Vunharhu-un’we. Hi ku ya hi nhlamuselo leyi hoxeke ya Vujagana, “Vakreste i vanhu lava amukelaka Kreste tanihi Xikwembu.” Ku hambana ni leswi, xihlamusela-marito xa sweswinyana xi hlamusela riviti “Mukreste” tanihi “munhu loyi a pfumelaka eka Yesu Kreste a tlhela a landzela tidyondzo ta yena” naswona “Vukreste” byi hlamuseriwa tanihi “vukhongeri lebyi sekeriweke eka tidyondzo ta Yesu Kreste ni ripfumelo ra leswaku a a ri n’wana wa Xikwembu.” Xana hi wihi ntlawa lowu faneriwaka hi nhlamuselo leyi?

¹⁶ Timbhoni ta Yehovha ti amukela vumbhoni bya Yesu hi yexe bya leswaku hi yena mani. U te: “Ndzi N’wana wa Xikwembu,” ku nga ri swona leswaku “Ndzi Xikwembu-N’wana.” (Yohane 10:36; ringanisa Yohane 20:31.) Va amukela marito ya muapostola Pawulo lama huhuteriweke malunghana na Kreste: “Loyi a a ri ni xiyimo xa Xikwembu, a nga tekanga ku ringana ni Xikwembu ku ri xilo xo khomelela eka xona.”a (Vafilipiya 2:6, The New Jerusalem Bible) Buku leyi nge The Paganism in Our Christianity yi ri: “Yesu Kreste a nga yi boxanga mhaka yo tano [Vunharhu-un’we lebyi ringanaka], naswona a ku kona eka Testamente Leyintshwa laha ku humelelaka rito leri nge ‘Vunharhu-un’we.’ Mianakanyo leyi yi tekiwe hi Kereke endzhaku ka malembe manharhu ya ku fa ka Hosi ya hina; naswona masungulo ya dyondzo leyi, i ya vuhedeni hi laha ku heleleke.” Timbhoni ta Yehovha ti amukela dyondzo ya Bibele mayelana na Kreste. I Vakreste, hayi vapfumeri va Vunharhu-un’we.

Ku Hava Mpfangano Wa Vupfumeri

17. Ha yini Timbhoni ta Yehovha ti nga hlanganyeli ni nhlangano wa mpfangano wa ripfumelo?

¹⁷ Swivilelo swin’wana leswi endliweke ehenhleni ka Timbhoni ta Yehovha hi leswaku ti ala ku hlanganyela eka mpfangano wa vupfumeri kambe ti endla leswi vuriwaka “ku hundzula hi nkani.” Swisandzu leswi haswimbirhi swi endliwe ni le ka Vakreste vo sungula. Vujagana ni minhlangano ya byona ya Khatoliki, Orthodox ni Protestente, i xiphemu xa misava hi laha ku heleleke. Ku fana na Yesu, Timbhoni ta Yehovha “a hi xiphemu xa misava.” (Yohane 17:14, NW) Xana a va ta tihlanganisa njhani ni mihlangano leyi hlanganisaka ripfumelo ni tinhlengeletano ta vukhongeri leti hlohlotelaka mahanyelo ni tidyondzo leti nga riki ta vukreste?

18. (a) Ha yini Timbhoni ta Yehovha ti nga fanelanga ku soriwa loko ti vula leswaku hi tona ntsena ti nga ni vukhongeri bya ntiyiso? (b) Hambi loko va vula leswaku vukhongeri bya vona i bya ntiyiso, i yini lexi Makhatoliki ya Rhoma ma xi kayivelaka?

¹⁸ I mani loyi a nga tiyaka nhlana, a kaneta Timbhoni ta Yehovha hi ku pfumela ka tona leswaku hi tona ntsena ti nga ni vukhongeri bya ntiyiso, hi laha Vakreste vo sungula a va pfumela ha kona? Hambi ku ri Kereke ya Khatoliki, loko hi vukanganyisi yi vula leswaku yi tirhisana ni nhlangano wa mpfangano wa ripfumelo, yi ri: “Hi lava leswaku vukhongeri lebyi byin’we bya ntiyiso byi ya emahlweni byi ri kona eKerekeni ya Khatoliki ni ya Apostola, leyi Hosi Yesu a yi rhwexeke ntirho wo byi haxa eka vanhu hinkwavo loko a byele vaapostola a ku: ‘Fambani ha kona mi ya endla vamatiko hinkwawo vadyondzisiwa.’” (Huvo Ya Vumbirhi Ya Vatican, “Ku Huweleriwa Ka Ntshunxeko Wa Vukhongeri”) Kambe, swi le rivaleni leswaku tidyondzo to tano a ti swi koti kahle ku nyika Makhatoliki ku hiseka loku pfurhaka leswaku ma ya endla vadyondzisiwa.

19. (a) I yini lexi Timbhoni ta Yehovha ti tiyimiseleke ku xi endla, naswona hi nsusumeto wihi? (b) I yini lexi nga ta hlamuseriwa eka xihloko lexi landzelaka?

¹⁹ Timbhoni ta Yehovha ti hiseka hi ndlela yoleyo. Ti tiyimisele ku hambeta ti chumayela, ntsendze loko Xikwembu xa ha swi lava. (Matewu 24:14) Va veka vumbhoni hi ku hiseka hayi hi nkani. Va susumetiwa hi ku rhandza vaakelani, ku nga ri ku venga vanhu. Va ni ntshembo wa leswaku vanhu vo tala hi laha swi kotekaka ha kona va ta ponisiwa. (1 Timotiya 4:16) Ku kotisa Vakreste vo sungula, va lwela “ku hanyisana ni vanhu hinkwavo hi ku rhula.” (Varhoma 12:18) Xihloko lexi landzelaka xi ta hlamusela ndlela leyi va swi endlaka ha yona.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Mpfuxeto

◻ I yini lexi a xi fungha Vakreste vo sungula, naswona Timbhoni ta Yehovha ti fana njhani na vona?

◻ Timbhoni ta Yehovha ti tikomba hi tindlela tihi leswaku i vaaki lavanene?

◻ Xana vafumi a a va va tekisa ku yini Vakreste vo sungula, naswona xana ku ni ku hambana ko karhi namuntlha?

◻ Xana ripfumelo ra Timbhoni ra leswaku ti ni ntiyiso ri ti susumetela ku endla yini?

[Swifaniso leswi nga eka tluka 12]

Timbhoni ta Yehovha ti tiyimisele ku hambeta ti chumayela ntsena loko Xikwembu xa ha swi lava

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

Pilato u te: “Vonani! Hi yoloye wanuna”—Loyi a a nga ri xiphemu xa misava.—Yohane 19:5

[Xihlovo Xa Kona]

“Ecce Homo” by A Ciseri: Florence, Galleria d’Arte Moderna/Alinari/Art Resource, N.Y.