Ku Avanyisa Ka Yehovha Eka Vadyondzisi Va Mavunwa
“E v̌aprofeteni v̌a Yerusalem, nḍi v̌one manyala, ku oŝana, ni ku famba e v̌unweni . . . E ka mina, hikwav̌o v̌a kotisa Sodoma, v̌aaki v̌a kona v̌a kotisa Gomora.”—YEREMIYA 23:14.
1. Ha yini munhu loyi a dyondzisaka dyondzo ya Xikwembu a byarha vutihlamuleri lebyikulu ngopfu?
UN’WANA ni un’wana loyi a katsekaka eku dyondziseni ka dyondzo ya Xikwembu u byarha vutihlamuleri lebyikulu swinene. Yakobo 3:1 ya tsundzuxa: “Vamakwerhu, a swi fanelanga leswaku lavo tala exikarhi ka n’wina va hundzuka vadyondzisi, hikuva ma swi tiva leswaku ku avanyisiwa ka hina vadyondzisi, ku ta tika ku tlula ku avanyisiwa ka vanhu lavan’wana.” Ina, vadyondzisi va Rito ra Xikwembu va ni ndzhwalo lowukulu swinene wo tihlamulela hi laha ku faneleke ku tlula Vakreste lavan’wana. Xana leswi swi ta vula yini eka lava va kumekaka va ri vadyondzisi va mavunwa? A hi languteni xiyimo xa le sikwini ra Yeremiya. Hi ta xiya leswaku xiyimo xexo xi swi fanekisele njhani leswi humelelaka namuntlha.
2, 3. I ku avanyisa kwihi loku Yehovha a ku nyikeleke hi ku tirhisa Yeremiya malunghana ni vadyondzisi va mavunwa va Yerusalema?
2 Hi 647 B.C.E., ku nga lembe ra vu-13 ra ku fuma ka Hosi Yosiyasi, Yeremiya u averiwe ku va muprofeta wa Yehovha. Yehovha a a karhateka hi Yuda, kutani u rhumele Yeremiya leswaku a ya va tivisa xivilelo xa yena. Vaprofeta kumbe vadyondzisi va mavunwa va Yerusalema a va endla “manyala” emahlweni ka Xikwembu. Vubihi bya vona a byi kurile swinene lerova Xikwembu xi teka Yerusalema na Yuda tanihi Sodoma na Gomora. Yeremiya ndzima 23, hi yona yi hi hlamuselaka mhaka leyi. Ndzimana 14 yi ri:
3 “E v̌aprofeteni v̌a Yerusalem, nḍi v̌one manyala, ku oŝana, ni ku famba e v̌unweni; v̌a tiyisa mav̌oko ya la’v̌o biha, v̌a nga ti hunḍuka, uṅwana ni uṅwana e ku biheni ka yena. E ka mina, hikwav̌o v̌a kotisa Sodoma, v̌aaki v̌a kona v̌a kotisa Gomora.”
4. Xikombiso xo biha hi tlhelo ra mahanyelo xa vadyondzisi va Yerusalema xi fana njhani ni xa Vujagana namuntlha?
4 Ina, vaprofeta kumbe vadyondzisi lava, va veke swikombiso swo biha swinene hi tlhelo ra mahanyelo, va tlhela va hlohlotela vanhu leswaku va endla leswi fanaka. Vona swiyimo leswi nga kona eVujaganini namuntlha! Xana a swi fani ni leswiya swa siku ra Yeremiya? Namuntlha vafundhisi va pfumelela vaoswi ni vasodoma va va swirho swa vona, va tlhela va va pfumelela ku fambisa mintirho ya kereke. Xana swa hlamarisa leswi ni swirho swo tala swonghasi swa kereke swi tikhomaka hi ndlela yo biha?
5. Ha yini xiyimo xa mahanyelo yo biha xa Vujagana xi tlula xa Sodoma na Gomora?
5 Yehovha u fanise vaaki va Yerusalema ni vaaki va Sodoma na Gomora. Kambe xiyimo xa mahanyelo xa Vujagana xi tlula lexiya xa Sodoma na Gomora hi ku biha. Ina, nakambe i manyala lamakulu emahlweni ka Yehovha. Vadyondzisi va byona va hlekula milawu ya Vukreste ya mahanyelo. Kutani leswi swi kurisa xiyimo xa ku tikhoma ko biha lexi hlohlotelaka vanhu hi tindlela hinkwato leswaku va endla vubihi. Xiyimo lexi xa mahanyelo xi hangalakile swinene lerova vubihi namuntlha byi tekiwa tanihi lebyi tolovelekeke.
“Ku Famba E V̌unweni”
6. Yeremiya u te yini malunghana ni vuhomboloki bya vaprofeta va Yerusalema?
6 Kutani xiya leswi ndzimana 14 yi swi vulaka malunghana ni vaprofeta va Yerusalema. A va “famba e v̌unweni.” Naswona xiphemu xo hetelela xa ndzimana 15 xi ri: “Ku [gwineha] ku hume ka v̌aprofeta v̌a Yerusalem, ku ye mahlweni ka tiko hikwaro.” Kutani ndzimana 16 ya engetela yi ku: “Ku v̌ula Yehova wa mav̌andla, a ku: Mi nga ṭhuki mi yingisela marito ya v̌aprofeta la’v̌a mi profetelaka; v̌a mi kanganyisa, v̌a v̌ula leŝi v̌a ŝi v̌onaka timbilwini ta v̌ona, ŝi nga ri le’ŝi humaka e noṅwini wa Yehova.”
7, 8. Ha yini vafundhisi va Vujagana va fana ni vaprofeta va mavunwa va Yerusalema, naswona leswi swi va khumbe njhani vangheni va tikereke?
7 Ku fana ni vaprofeta va mavunwa va Yerusalema, vafundhisi va Vujagana na vona va famba evunweni, va hangalasa tidyondzo ta vugwinehi, ku nga tidyondzo leti nga riki kona eRitweni ra Xikwembu. Xana tin’wana ta tidyondzo leti ta mavunwa hi tihi ke? I ku nga fi ka moya-xiviri, Vunharhu-un’we, pagatori ni ndzilo wa tihele lowu xanisaka vanhu hi laha ku nga heriki. Va tlhela va koka nyingiso wa vayingiseri va vona hi ku dyondzisa leswi vanhu va rhandzaka ku twa swona. Va chumayela leswaku Vujagana a byi langutananga ni khombo hikuva ku rhula ka Xikwembu ku na byona. Kambe vafundhisi va vulavula “leŝi v̌a ŝi v̌onaka timbilwini ta v̌ona.” I vunwa. Lava va pfumelaka mavunwa yo tano va nghenisiwa chefu hi tlhelo ra moya. Va hambukisiwa va ya eku loveni!
8 Xiya leswi Yehovha a swi vulaka malunghana ni vadyondzisi lava va mavunwa eka ndzimana 21: “A nḍi rumanga v̌aprofeta v̌alav̌o, kutani v̌ona v̌a ṭuṭumile; a nḍi v̌ulav̌ulanga na v̌ona, kambe v̌ona v̌a profetile.” Kutani ni namuntlha, vafundhisi a va rhumiwanga hi Xikwembu, naswona a va dyondzisi mintiyiso ya xona. Vuyelo hi byihi ke? I ku pfumala loku hlamarisaka ka vutivi bya Bibele eka vangheni va tikereke, hikwalaho ka leswi vafundhisi va vona va va dyondzisaka tifilosofi ta misava.
9, 10. (a) Vadyondzisi va mavunwa va Yerusalema a va ri ni milorho ya muxaka muni? (b) Vafundhisi va Vujagana na vona va dyondzise “miloro ya mav̌unwa” hi ndlela yihi?
9 Ku ya emahlweni, namuntlha vafundhisi va twarisa mintshembo ya mavunwa. Xiya ndzimana 25: “Nḍi twile le’ŝi v̌uriwaka hi v̌aprofeta la’v̌a profetaka mav̌unwa hi v̌ito ra mina, loko v̌a ku: Hi lorile, hi lorile.” I milorho ya muxaka muni ke? Ndzimana 32 ya hi byela: “V̌onani, nḍi ni mitengo ni la’v̌a profetaka miloro ya mav̌unwa, ku v̌ula Yehova, [leyi] v̌a yi v̌ulav̌ulaka e ku hambuša tiko ra mina hi mav̌unwa ya v̌ona, ni ku tikanganyisa ka v̌ona; kasi a nḍi v̌a rumanga, a nḍi v̌a nyikanga ku lerisa; loko ku ri ku pfuna, a v̌a pfuni tiko leri ha ntšhumu, ku v̌ula Yehova.”
10 Hi yihi milorho, kumbe mintshembo ya mavunwa leyi vafundhisi va yi dyondziseke? Phela, va dyondzise leswaku ntshembo wa vanhu wa ku rhula ni nsirhelelo namuntlha i Nhlangano wa Matiko ntsena. Emalembeni ya sweswinyana va vule leswaku UN i “ntshembo wo hetelela wa ntwanano ni ku rhula,” “huvo leyi tlakukeke ya ku rhula ni vululami,” “ntshembo lowukulu wa ku rhula ka misava.” Vona norho wonghasi! Ntshembo wa ntiyiso wa vanhu i Mfumo wa Xikwembu ntsena. Kambe vafundhisi a va chumayeli ni ku dyondzisa ntiyiso malunghana ni hulumendhe yoleyo ya le tilweni, leyi a yi ri nhloko-mhaka-nkulu ya ku chumayela ka Yesu.
11. (a) Vadyondzisi va mavunwa va Yerusalema va endle leswaku ku va ni vuyelo byihi byo biha ehenhleni ka vito ra Xikwembu? (b) Ku hambana ni ntlawa wa Yeremiya, vadyondzisi va namuntlha va vukhongeri bya mavunwa va endle yini malunghana ni vito ra Xikwembu?
11 Ndzimana 27 yi hi byela leswi engetelekeke. “V̌a ni meehleketo ya leŝaku v̌a ta riv̌arisa tiko ra mina e v̌ito ra mina hi miloro ya v̌ona leyi v̌a yi v̌ulav̌ulaka, uṅwana ni uṅwana e ka nakulobye, hi laha v̌atata wa v̌ona v̌a ṭhamaka v̌a riv̌ala v̌ito ra mina [ha kona] hikwalaho ka Baal.” Vaprofeta va mavunwa va le Yerusalema va endle leswaku vanhu va rivala vito ra Xikwembu. Xana vadyondzisi va namuntlha va vukhongeri bya mavunwa a va endlanga leswi fanaka ke? Ku tlula kwalaho va fihla vito ra Xikwembu leri nge Yehovha. Va dyondzisa leswaku a hi swa nkoka ku ri tirhisa, naswona va ri susa evuhundzuluxerini bya vona bya Tibibele. Un’wana ni un’wana la dyondzisaka vanhu leswaku vito ra Xikwembu i Yehovha va n’wi tshwukisela mahlo swinene. Kambe ntlawa wa Yeremiya, ku nga masalela ya Vakreste lava totiweke hi moya, kun’we ni vanghana va vona, wu endle leswi Yesu a endleke swona. Va dyondzise timiliyoni hi vito ra Xikwembu.—Yohane 17:6.
Ku Paluxa Nandzu Wa Vona
12. (a) Ha yini vadyondzisi va vukhongeri bya mavunwa va ri ni nandzu lowukulu wa ngati? (b) Xiphemu xa vafundhisi a xi ri xihi eka tinyimpi timbirhi ta misava?
12 Ntlawa wa Yeremiya hi ku phindha-phindha wu paluxe vafundhisi tanihi vadyondzisi va mavunwa lava kongomisaka mintlhambi ya vona egondzweni leri anameke leri yisaka endzovisweni. Ina, masalela ma swi veke erivaleni leswaku ha yini valorhi volavo va faneriwa hi ku avanyisa loku vavaka ka Yehovha. Hi xikombiso, malandza ya Yehovha hakanyingi ma kombetele eka Nhlavutelo 18:24, leyi vulaka leswaku eka Babilona Lonkulu ku kumiwe ngati ya “hinkwavo lava nga dlawa laha misaveni.” Anakanya hi tinyimpi hinkwato leti lwiweke hikwalaho ka ku kwetlembetana ka vukhongeri. Vadyondzisi va vukhongeri bya mavunwa va ni nandzu lowukulu swonghasi wa ngati! Tidyondzo ta vona ti vange ku avana, naswona ti kurise rivengo exikarhi ka vanhu lava nga ni vupfumeri lebyi hambanaka ni va matiko lama hambanaka. Malunghana ni Nyimpi yo Sungula ya Misava, buku leyi nge Preachers Present Arms yi ri: “Clercs [vafundhisi] va seketele swinene nyimpi tanihi leyi nga ya nkoka lowukulu hi tlhelo ra moya. . . . Xisweswo kereke yi nghenelele swinene enyimpini.” Ku humelele mhaka leyi fanaka eka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava. Vafundhisi va ma seketele swinene matiko lama lwaka, va katekisa mavuthu ya wona. Tinyimpi timbirhi ta misava ti sungule eVujaganini, laha a ku dlayana vanhu va vukhongeri lebyi fanaka. Vanhu va misava ni va vukhongeri lava nga eVujaganini va hambeta va vanga ku halatiwa ka ngati ku ta fika ni namuntlha. Vona vuyelo lebyi chavisaka swonghasi bya tidyondzo ta vona ta mavunwa!
13. Yeremiya 23:22 yi swi kombisa njhani leswaku vafundhisi va Vujagana a va na vuxaka na Yehovha?
13 Xiya Yeremiya ndzima 23, ndzimana 22: “Loko ingi v̌a yim[i]le makungwini ya mina, a v̌a ta tiv̌isa tiko ra mina e marito ya mina, v̌a v̌a hunḍuluša e mikhuv̌eni ya v̌ona le’yo biha ni le v̌umbabveni bya ku endla ka v̌ona!” Loko vaprofeta va vukhongeri bya Vujagana a va ri eka ntlawa lowu rhandzekaka wa Yehovha, va va ni vuxaka lebyikulu na yena tanihi nandza la tshembekaka, wa vutlharhi, kutani na vona a va ta va va hanya hi mimpimanyeto ya Xikwembu. Na vona a va ta endla leswaku swirho swa Vujagana swi yingisa marito ya Xikwembu. Ematshan’wini ya sweswo, vadyondzisi va mavunwa va manguva lawa va endle leswaku valandzeri va vona va va malandza lama dlayiweke mahlo ya Nala wa Xikwembu, Sathana Diyavulosi.
14. Hi kwihi ku paluxiwa ka matimba ka vafundhisi va Vujagana loku endliweke hi 1958?
14 Ku paluxiwa ka vafundhisi hi ntlawa wa Yeremiya ku ve ni matimba swinene. Hi xikombiso, eka Nhlengeletano ya Matiko Hinkwawo ya 1958 ya Timbhoni ta Yehovha ya Ku Rhandza Ka Xikwembu le Mutini wa New York, xandla xa muungameri wa Sosayiti ya Watch Tower xi nyikele rungula leri hi ku komisa a ri ku: “Handle ko tilumaluma kumbe ku kanakana, hi tivisa leswaku vugevenga hinkwabyo, mahanyelo layo biha, rivengo, madzolonga, ku ya hi nghohe, . . . ni hasahasa leyikulu, ngopfu-ngopfu swi vangiwa hi vukhongeri lebyi hambukeke, ku nga vukhongeri bya mavunwa; lebyi lawuriwaka hi nala wa munhu loyi a nga vonakiki, ku nga Sathana Diyavulosi. Vanhu lava nga ni vutihlamuleri lebyikulu eka xiyimo xa misava i vadyondzisi ni varhangeri va vukhongeri; naswona lava nga ni nandzu lowukulu exikarhi ka vona i vafundhisi va vukhongeri bya Vujagana. . . . Endzhaku ka malembe layo tala ku sukela eka Nyimpi yo Sungula ya Misava, eka Xikwembu Vujagana byi fana na Israyele wa le nkarhini wa Yeremiya. Ina, Vujagana byi langutane ni ndzoviso lowu chavisaka swinene ku tlula lowu Yeremiya a wu voneke ehenhla ka Yerusalema.”
Ku Avanyisiwa Ka Vadyondzisi Va Mavunwa
15. I vuprofeta byihi bya ku rhula lebyi vafundhisi va byi vuleke? Xana byi ta hetiseka ke?
15 Ku nga khathariseki xitsundzuxo lexi, xana vafundhisi va endlise ku yini ku sukela kwalaho? Va endle hi laha ndzimana 17 yi vikaka ha kona: “V̌a ṭhama v̌a vula e ka la’v̌a nḍi sanḍaka, v̌a ku: Rito ra Yehova ri ri: Ku [rhula] ku ta v̌a kona e ka ṅwina; ni ka hikwav̌o la’v̌a fambaka hi ku nonoṅhwa ka timbilu ta v̌ona, v̌a ku: Mi nga ka mi nga humeleli hi ŝo biha.” Xana mhaka leyi i ntiyiso ke? E-e! Yehovha u ta paluxa vunwa bya vuprofeta lebyi bya vafundhisi. A nge swi hetisisi leswi va swi vulaka hi vito ra yena. Hambi swi ri tano, xitiyisekiso xa vafundhisi xa mavunwa malunghana ni ku va ni ku rhula ni Xikwembu xa kanganyisa swinene!
16. (a) Hi xihi xiyimo xa mahanyelo xa misava leyi, naswona i vamani lava na vona va nga ni vutihlamuleri eka swona? (b) Ntlawa wa Yeremiya wu endla yini malunghana ni malangutelo yo biha hi mahanyelo ya misava leyi?
16 Xana u anakanya hi ndlela leyi, ‘Mina, ndzi kanganyisiwa hi tidyondzo ta vunwa ta vafundhisi? Hambi ku nga endleka yini!’ U nga titshembi ku tlula mpimo! Tsundzuka leswaku tidyondzo ta mavunwa ta vafundhisi ti kondletele xiyimo xa mahanyelo lexi kanganyisaka ni lexi chavisaka. Tidyondzo ta vona leti nga aleriki nchumu ti yimelela xin’wana ni xin’wana, ku nga khathariseki leswaku xi bihe ku fikela kwihi. Naswona xiyimo lexi xo biha hi tlhelo ra mahanyelo xi kona eswiyengeni hinkwaswo swa ku tihungasa, tibayiskopo, TV, timagazini ni vuyimbeleri. Kutani hi fanele hi tivonela swinene, leswaku hi nga tshuki hi hluriwa hi moya lowu wo biha, lowu kokaka mahlo hi ndlela leyi tumbeleke. Vantshwa va nga phasiwa hi tivhidiyo ni vuyimbeleri bya manyala. Tsundzuka leswaku langutelo ra vanhu namuntlha ra leswaku a ku na lexi hoxeke, ri vangiwe hi tidyondzo ta mavunwa ta vafundhisi ni ku hluleka ka vona ku namarhela mimpimanyeto ya Xikwembu leyi lulameke. Ntlawa wa Yeremiya wu lwisana ni malangutelo lawa yo biha, naswona wu pfuna malandza ya Yehovha ku fularhela vubihi lebyi funengetaka Vujagana.
17. (a) Hi ku ya hi Yeremiya, i ku avanyisa kwihi loku a ku ta ta ehenhla ka Yerusalema wo homboloka? (b) Ku ta humelela yini hi Vujagana ku nga ri khale?
17 I ku avanyisa kwihi loku Yehovha, Muavanyisi lonkulu a nga ta ku tisa ehenhla ka vadyondzisi va vunwa va Vujagana? Tindzimana 19, 20, 39 na 40 ta hlamula: “V̌ona, šihuhuri ša Yehova hi šolešo; v̌ukari le’byi hisaka byi humile handle, šihuhuri le’ši wupfutelaka ši ta wupfutela e tinhlokweni ta la’v̌o biha. V̌ukari bya Yehova byi nga ka byi nga tlheri a nga si endla ni ku heta ku anakanya ka mbilu ya yena; . . . Nḍi ta mi ṭuv̌a, nḍi mi tšukumeta kule ni mombo wa mina, ṅwina, ni muti lowu ingi nḍi wu nyikile v̌atata wa ṅwina! Nḍi ta v̌eka e henhla ka ṅwina e šisanḍu le’ši nga heriki, ni tingana le’ti nga heriki le’ti nga tiki riv̌aleriwaka.” Sweswo hinkwaswo swi humelerile ehenhla ka Yerusalema lowo homboloka ni tempele ya wona, naswona ku nga ri khale khombo leri fanaka ri ta wela Vujagana lebyi hombolokeke!
Ku Twarisa “Nḍwalo Wa Yehova”
18, 19. Hi wihi “nḍwalo wa Yehova” lowu Yeremiya a wu tiviseke Yuda, naswona a wu vula yini?
18 Kutani hi byihi vutihlamuleri bya ntlawa wa Yeremiya ni vanghana va wona? Ndzimana 33 ya hi byela: “Tiko leri, hambi a ri muprofeta, kumbe muprista, loko v̌a ku v̌utisa, v̌a ku: Nḍwalo wa Yehova hi wihi? Wa nga v̌a byela, u ku: Hi ṅwina mi nga nḍwalo, nḍi ta mi ṭhika, ku v̌ula Yehova.”
19 Rito ra Xiheveru leri vulaka “nḍwalo” ri ni tinhlamuselo timbirhi. Ri nga vula xitiviso xa Xikwembu lexi tikaka kumbe nchumu wo karhi lowu tshikilelaka munhu, wu n’wi heta matimba. Laha xiga lexi nge “nḍwalo wa Yehova” xi vula vuprofeta lebyi tikaka—xitiviso xa leswaku Yerusalema u avanyiseriwe ku lovisiwa. Xana vanhu a a va swi tsakela ku twa marito yo tano lama tikaka ya vuprofeta, lawa a ma huma eka Yehovha, lawa Yeremiya a a va byela wona hi ku phindha-phindha? E-e, vanhu a va hlekula Yeremiya, va ku: ‘Hi byihi vuprofeta (ndzhwalo) lebyi u hi tameleleke byona namuntlha? Ha swi tiva leswaku vuprofeta bya wena byi ta va ndzhwalo wun’wana lowu hetaka matimba!’ Kambe xana Yehovha u va byele yini? U te: “Hi ṅwina mi nga nḍwalo, nḍi ta mi ṭhika.” Ina, vanhu lava a va ri ndzhwalo eka Yehovha, naswona a ta va susa leswaku va nga ha n’wi tikeli ni siku ni rin’we.
20. I yini “nḍwalo wa Yehova” namuntlha?
20 I yini “nḍwalo wa Yehova” namuntlha? I rungula leri tikaka ra vuprofeta leri humaka eRitweni ra Xikwembu. Ri tele hi timhaka to avanyisa, ri tivisa ndzoviso lowu tshinelaka wa Vujagana. Hina vanhu va Yehovha, hi ni vutihlamuleri lebyikulu byo tivisa ‘ndzhwalo lowu wa Yehovha.’ Leswi makumu ma tshinelaka, hi fanele hi byela hinkwavo leswaku vanhu lava lahlekeke va Vujagana i “nḍwalo,” ina ‘i ndzhwalo lowukulu’ eka Yehovha Xikwembu, ni leswaku ku nga ri khale u ta rhula “nḍwalo” lowu hi ku tisa khombo ehenhla ka Vujagana.
21. (a) Ha yini Yerusalema a lovisiwile hi 607 B.C.E.? (b) Endzhaku ka ku lovisiwa ka Yerusalema, ku humelele yini hi vaprofeta va mavunwa ni hi muprofeta wa Yehovha la tshembekaka, naswona sweswo swi hi nyika xitiyisekiso xa yini namuntlha?
21 Ku avanyisa ka Yehovha ku hetisisiwile esikwini ra Yeremiya loko Vababilona va lovisa Yerusalema hi 607 B.C.E. Hi laha ku profetiweke ha kona, wolowo a ku ri ‘ndzhukano ni ku tsongahatiwa,’ ka Vaisrayele volavo lava sihalalaka, lava nga tshembekiki. (Yeremiya 23:39, 40) Va swi lemukile leswaku Yehovha, loyi a va tshamela ku n’wi delela, u hetelele a va tshikile leswaku va tshovela mihandzu ya vubihi bya vona. Milomu ya vaprofeta va vona va mavunwa, lava tikurisaka, yi hetelele yi pfariwile. Kambe nomu wa Yeremiya wu ye emahlweni wu profeta. Yehovha a nga n’wi lahlanga. Ku pfumelelana ni leswi, Yehovha a nge wu lahli ntlawa wa Yeremiya loko a endla xiboho xakwe xa nkoka xo lovisa vafundhisi va Vujagana, kun’we ni lava va pfumelelanaka ni mavunwa ya vona.
22. Ku avanyisa ka Yehovha ku ta yisa Vujagana eka xiyimo xihi?
22 Ina, vukhongeri bya Vujagana byi ta fana kahle ni marhumbi ya Yerusalema endzhaku ka 607 B.C.E. loko byi tekeriwa rifuwo ra byona ni ku paluxiwa hi ndlela leyi khomisaka tingana. Loku i ku avanyisa loku faneleke loku Yehovha a ku hlambanyeleke vadyondzisi va mavunwa. Ku avanyisa koloko ku tiyile. Tanihi leswi switsundzuxo hinkwaswo swa Yeremiya leswi huhuteriweke swi hetisekeke, kutani swi ta hetiseka ni namuntlha. Kutani onge hi nga fana na Yeremiya. A hi twariseni ndzhwalo wa vuprofeta wa Yehovha eka vanhu, hi nga chavi nchumu, leswaku va ta swi tiva leswaku ha yini ku avanyisa kakwe lokukulu loku lulameke ku ta ehenhla ka vadyondzisi hinkwavo va vukhongeri bya mavunwa!
Swivutiso Swa Mpfuxeto
◻ Yerusalema wa khale a bihe ku fika kwihi emahlweni ka Yehovha?
◻ Vujagana byi ‘fambe evunweni’ hi tindlela tihi?
◻ Nandzu wa vafundhisi va manguva lawa wu paluxiwe njhani?
◻ Hi wihi “nḍwalo wa Yehova” lowu twarisiwaka sweswi?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 8]
Vaprofeta va Yerusalema a va endla “manyala”
[Xifaniso lexi nga eka tluka 9]
“V̌a v̌ula leŝi v̌a ŝi v̌onaka timbilwini ta v̌ona”
[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]
Yerusalema, endzhaku ka ku lovisiwa kakwe, u fanekisela makumu ya Vujagana