Vanani Ni Ntwela-Vusiwana Lowukulu
“Ambalani moya wa tintswalo, ni vunene.”—VAKOLOSA 3:12.
1. Ha yini ku ri ni xilaveko lexikulu xa ntwela-vusiwana namuntlha?
AKU si tshama ku va ni vanhu vo tarisa xileswi ematin’wini hinkwawo lava lavaka mpfuno wa ntwela-vusiwana. Leswi va langutaneke ni vuvabyi, ndlala, ku pfumaleka ka mintirho, vugevenga, tinyimpi, minkitsikitsi ni timhangu ta ntumbuluko, vanhu va timiliyoni va lava mpfuno. Kambe ku ni xiphiqo lexikulu xo tlula leswi, i xa leswaku vanhu va kayakaya hi tlhelo ra moya. Sathana, loyi a tivaka leswaku nkarhi wakwe wu komile, ‘u hambukisa misava hinkwayo leyi akiweke.’ (Nhlavutelo 12:9, 12) Hikwalaho, ngopfu-ngopfu lava nga ehandle ka vandlha ra ntiyiso ra Vukreste va le khombyeni ra ku lahlekeriwa hi vutomi bya vona, naswona Bibele a yi wu nyiki ntshembo wa ku pfuxiwa eku feni ka lava nga ta lovisiwa esikwini ra Xikwembu ra ku avanyisa leri taka.—Matewu 25:31-33, 41, 46; 2 Vatesalonika 1:6-9.
2. Ha yini Yehovha a hlwerile ku lovisa lavo biha?
2 Kambe, ku fikela enkarhini lowu wo hetelela, Yehovha Xikwembu wa ha ya emahlweni a lehisa mbilu ni ku kombisa ntwela-vusiwana eka lava nga riki na ku nkhensa ni lavo biha. (Matewu 5:45; Luka 6:35, 36) Leswi u swi endla hi xikongomelo lexi fanaka ni lexi vangeke leswaku a hlwela ku xupula tiko ra Israyele leri a ri nga tshembekanga. “Nḍa hanya, ku v̌ula Hosi Yehova, a nḍi ṭakeri rifu ra mudyohi, kambe hi leŝaku a hunḍuka e ndleleni ya yena kutani a hanya; hunḍukani, mi hunḍuka e tindleleni ta ṅwina le’to biha, hikuv̌a mi ranḍa e ku fa hikwalaho ka yini, ṅwina yindlu ya Israel?”—Ezekiyele 33:11.
3. Hi xihi xikombiso lexi hi nga na xona xa ntwela-vusiwana wa Yehovha eka lava nga riki vanhu va yena, naswona hi dyondza yini eka leswi?
3 Ntwela-vusiwana wa Yehovha wu tlhele wu kombiwa Vaninivha vo biha. Yehovha u rhume muprofeta wakwe Yonasi leswaku a ya va tsundzuxa hi ndzoviso lowu a wu tshinela. Va amukele leswi a swi chumayeriwa hi Yonasi ivi va hundzuka. Leswi swi susumetele Yehovha, Xikwembu xa ntwela-vusiwana leswaku a nga ha wu lovisi muti lowu enkarhini wolowo. (Yonasi 3:10; 4:11) Loko Xikwembu xi ve ni tintswalo eka Vaninivha, lava kumbexana a va ta pfuxiwa eku feni, kunene xi fanele xi va ni ntwela-vusiwana lowukulu eka vanhu lava namuntlha va langutaneke ni ku loviseriwa makumu!—Luka 11:32.
Ntirho Lowukulu Ngopfu Wa Ntwela-vusiwana
4. Xana Yehovha u wu kombisa njhani ntwela-vusiwana evanhwini namuntlha?
4 Hi ku pfumelelana ni vumunhu byakwe byo kombisa ntwela-vusiwana, Yehovha u rhume Timbhoni takwe leswaku ti hambeta ti endzela vaakelani va tona ti va byela ‘mahungu lamanene ya Mfumo.’ (Matewu 24:14) Naswona loko vanhu va amukela ntirho lowu wo ponisa vutomi hi ntsako, Yehovha u pfula timbilu ta vona leswaku va twisisa rungula ra Mfumo. (Matewu 11:25; Mintirho 16:14) Hi ku tekelela Xikwembu xa vona, Vakreste va ntiyiso va kombisa ntwela-vusiwana lowukulu hi ku tlhelela eka lava tsakelaka, va va pfuna, laha swi kotekaka kona, hi dyondzo ya Bibele. Xisweswo, hi 1993, Timbhoni ta Yehovha to tlula timiliyoni ta mune ni hafu, ematikweni ya 231, ti hete tiawara to tlula gidi ra timiliyoni ti chumayela hi yindlu na yindlu ni ku dyondza Bibele ni vaakelani va tona. Lava va ha ku tsakelaka, na vona, va nga swi kota ku nyiketela vutomi bya vona eka Yehovha ni ku tihlanganisa ni Timbhoni ta yena leti khuvuriweke. Xisweswo, na vona va tinyiketela entirhweni lowu lowukulu wa ntwela-vusiwana, leswaku va pfuna lava va nga ha vaka vadyondzisiwa lava ha khomiweke hi misava ya Sathana leyi faka.—Matewu 28:19, 20; Yohane 14:12.
5. Loko ntwela-vusiwana wa Xikwembu se wu fike empin’weni wa wona, ku ta humelela yini hi vukhongeri lebyi hembelaka Xikwembu?
5 Ku nga ri khale Yehovha u ta teka goza tanihi “nhenha ya matimba.” (Eksoda 15:3) Hikwalaho ka ntwela-vusiwana wa vito rakwe ni vanhu vakwe, u ta susa vubihi hinkwabyo ivi a simeka misava leyintshwa yo lulama. (2 Petro 3:13) Tikereke ta Vujagana hi tona ti nga ta rhanga ti langutana ni vukarhi bya siku ra Xikwembu. Tanihi leswi Xikwembu xi nga yi tshikangiki tempele ya xona eYerusalema emavokweni ya hosi ya Babilona, kutani xi nga ka xi nga ti tshiki tinhlengeletano ta vukhongeri leti onheke vito ra xona. Xikwembu xi ta swi nghenisa etimbilwini ta Nhlangano wa Matiko leswaku wu lovisa Vujagana ni vukhongeri byin’wana hinkwabyo bya mavunwa. (Nhlavutelo 17:16, 17) Yehovha u ri: “Na mina nḍi nga ka nḍi nga v̌a ṭeṭeleri, nḍi nga ka nḍi nga v̌a tweli v̌usiwana, nḍi ta v̌a rihisa mitiro ya v̌ona e tinhlokweni ta v̌ona.”—Ezekiyele 9:5, 10.
6. Xana Timbhoni ta Yehovha ti susumeteleka ku kombisa ntwela-vusiwana hi tindlela tihi?
6 Loko nkarhi wa ha ri kona, Timbhoni ta Yehovha ti ya emahlweni ti kombisa ntwela-vusiwana eka vaakelani va tona hi ku hiseka eku chumayeleni ka rungula ra Xikwembu ra nkutsulo. Naswona hi ntolovelo, laha swi kotekaka kona, ti tlhela ti pfuna vanhu lava pfumalaka swilo leswi vonakaka. Kambe, emhakeni leyi, vutihlamuleri bya tona lebyikulu i ku khathalela swilaveko swa swirho swa ndyangu ni vamakwavo eku pfumeleni. (Vagalatiya 6:10; 1 Timotiya 5:4, 8) Mintirho yo tala ya mphalalo leyi endliwaka hi Timbhoni ta Yehovha eka vapfumeri-kulobye lava weriweke hi timhangu to hambana-hambana yi ve swikombiso leswinene swa ntwela-vusiwana. Hambi swi ri tano, Vakreste a va rindzeli mhangu ku nga kona va kombisaka ntwela-vusiwana. Va hatlisa va kombisa mfanelo leyi evuton’wini bya siku na siku.
I Xiphemu Xa Vumunhu Lebyintshwa
7. (a) Eka Vakolosa 3:8-13, ntwela-vusiwana wu hlanganisiwa njhani ni vumunhu lebyintshwa? (b) Xana tintswalo ti endla leswaku Vakreste va oloveriwa hi ku endla yini?
7 I ntiyiso leswaku xiyimo xa hina xa vudyoho ni nkucetelo wo biha wa misava ya Sathana i swihinga leswi hi sivelaka ku kombisa ntwela-vusiwana lowukulu. Hi yona mhaka leyi Bibele yi hi khutazaka leswaku hi cukumeta “ku kariha, ni ku leva, ni tihanyi. Ku lumbeta, ni mavulavulele ya thyaka.” Ematshan’weni ya sweswo hi layiwa leswaku hi ‘ambala munhu lontshwa’—vumunhu lebyi fambisanaka ni xifaniso xa Xikwembu. Xo sungula, hi lerisiwa ku ambala “moya wa tintswalo, ni vunene, ni ku titsongahata, ni ku rhula, ni ku leha mbilu.” Kutani Bibele yi hi kombisa ndlela leyinene yo kombisa timfanelo leti. “Amukelanani, kutani loko un’wana a vilela hi un’wana, a va rivalelane. Kukota leswi Hosi yi mi rivaleleke, na n’wina rivalelanani.” Swi olova ngopfu ku rivalela loko hi hlakulele ‘ntwela-vusiwana lowukulu’ eka vamakwerhu.—Vakolosa 3:8-13.
8. Ha yini swi ri swa nkoka ku va ni moya wo rivalela?
8 Hi hala tlhelo, ku tsandzeka ku kombisa ku rivalela swi tsanisa vuxaka bya hina na Yehovha. Leswi swi kombisiwe kahle hi Yesu exifanisweni xakwe xa nandza la nga rivaleliki, loyi a pfaleriweke ekhotsweni hi n’wini wakwe “a kondza a tlherisa mali hinkwayo.” Nandza loyi a a faneriwa hi ku khomiwa hi ndlela leyi hikuva u tsandzeke ku kombisa ntwela-vusiwana eka nandza-kulobye loyi a kombeleke ku tsetseleriwa. Yesu u gimete xifaniso hi ku vula a ku: “Tata wa mina wa le matilweni ú ta endlisa sweswo eka n’wina, loko un’wana ni un’wana wa n’wina a nga rivaleri makwavo hi mbilu hinkwayo ya yena.”—Matewu 18:34, 35.
9. Xana ntwela-vusiwana lowukulu wu yelana njhani ni yinhla ya nkoka ya vumunhu lebyintshwa?
9 Ku kombisa ntwela-vusiwana lowukulu i yinhla ya nkoka ya rirhandzu. Naswona rirhandzu i mfungho lowu funghaka Vakreste va ntiyiso. (Yohane 13:35) Hikwalaho, nhlamuselo ya Bibele ya vumunhu lebyintshwa yi gimeta hi ku: “Ehenhla ka leswi hinkwaswo, ku laveka rirhandzu, ri nga rona leri ri bohaka swilo hinkwaswo swi twanana hi ku hetiseka.”—Vakolosa 3:14.
Mavondzo—Xihinga Xa Ntwela-vusiwana
10. (a) I yini lexi nga ha nghenisaka mavondzo etimbilwini ta hina? (b) Hi byihi vuyelo byo biha lebyi nga tisiwaka hi mavondzo?
10 Hikwalaho ka xiyimo xa hina xa vudyoho, mavondzo ma nga nghena hi ku olova etimbilwini ta hina. Makwerhu wa xinuna kumbe wa xisati a nga ha va ni nkateko wa vuswikoti bya ntumbuluko kumbe a ri ni swilo leswi vonakaka leswi hina hi nga riki na swona. Kumbexana un’wana a nga ha va a kume mikateko ni malunghelo yo hlawuleka ya moya. Loko hi vondzoka vanhu vo tano, xana hi nga swi kota ku va komba ntwela-vusiwana lowukulu? A hi nge swi koti. Ematshan’weni ya sweswo, eku heteleleni mavondzo ma nga ha vonaka hi swicele kumbe swiendlo leswi nga riki swinene, hikuva Yesu u vule leswi hi vanhu: “Nomo wa munhu wu vula leswi mbilu ya yena yi teleke swona.” (Luka 6:45) Van’wana va nga ha seketela marito yo tano yo sola. Xisweswo ku rhula ka ndyangu kumbe ka vandlha ra vanhu va Xikwembu ku nga ha onhaka.
11. Xana vamakwavo va Yosefa va khume va wu dlayise ku yini ntwela-vusiwana etimbilwini ta vona, naswona vuyelo byi ve byihi?
11 Xiya leswi endlekeke eka ndyangu wun’wana lowukulu. Vana va Yakobo va khume lavakulu va vondzoke ndzisana ya vona Yosefa hikuva a a rhandziwa ngopfu hi tata wa vona. Hikwalaho ka sweswo, “v̌a nga v̌ulav̌uri na yena hi ku ṭaka.” Endzhaku, Yosefa u katekisiwe hi milorho ya Xikwembu, leswi kombisaka leswaku a a tsakeriwa hi Yehovha. Leswi swi endle vamakwavo “v̌a engeta ku ṅwi v̌enga ngopfu-ngopfu.” Hikwalaho ka leswi va nga ma tsuvulangiki mavondzo etimbilwini ta vona, ma dlaye ntwela-vusiwana ivi ma vanga xidyoho lexikulu.—Genesa 37:4, 5, 11.
12, 13. Hi fanele hi endla yini loko moya wa mavondzo wu nghena embilwini ya hina?
12 Hi tihanyi, va xavise Yosefa evuhlongeni. Hi ku ringeta ku tumbeta vudyoho bya vona, va xise tata wa vona a anakanya leswaku Yosefa u dlayiwe hi xivandzana. Endzhaku ka malembe xidyoho xa vona xi paluxekile loko va boheke ku ya singila aEgipta hikwalaho ka ndlala. Mulanguteri wa swakudya, loyi a va nga swi voni leswaku i Yosefa, u vule leswaku i vakamberi, kutani a ku va nga ha tlheli va kombela ku pfuniwa hi yena, loko va nga tanga ni ndzisana ya vona, Benjamini. Enkarhini lowu Benjamini a a rhandziwa ngopfu hi tata wa vona, naswona a va swi tiva kahle leswaku Yakobo a a nga ta n’wi pfumelela a famba.
13 Kutani loko va yime emahlweni ka Yosefa, mapfalo ya vona ma va susumetele ku pfumela va ku: “Ha kunene hi dyoherile makweru [Yosefa], loko hi ri karhi hi v̌ona ku v̌av̌iseka ka mbilu ya yena, ha ala ku ṅwi twela v̌usiwana, loko a ri kari a hi khongela; hikwalaho khombo leri ri humelelaka.” (Genesa 42:21) Hi swiendlo swakwe swa ntwela-vusiwana ni leswi tiyeke, Yosefa u pfune vamakwavo leswaku va kombisa ntiyiso wa ku hundzuka ka vona. Kutani u tihlamuserile eka vona kutani a va rivalela hi musa. Kava loko vun’we bya ndyangu byi kondleteriwile. (Genesa 45:4-8) Tanihi Vakreste, hi fanele hi dyondza swo karhi eka leswi. Leswi hi byi tivaka vuyelo byo biha bya mavondzo, hi fanele hi khongela Yehovha leswaku a hi pfuna hi siva mavondzo hi ‘ntwela-vusiwana lowukulu.’
Swihinga Swin’wana Swa Ntwela-vusiwana
14. Ha yini hi fanele hi papalata ku hlalela madzolonga?
14 Xihinga xin’wana eka ntwela-vusiwana wa hina xi nga vangiwa hi ku hlalela madzolonga. Mintlango ni vuhungasi lebyi hlanganisaka madzolonga swi khutaza moya wa madzolonga. Eminkarhini ya Bibele, vahedeni a va hamba va hlalela mimphikizano ya ku lwa erivaleni ni tindlela tin’wana to xanisa vanhu etindhawini ta mintlango ta Mfumo wa Rhoma. Vuhungasi byo tano, hi ku ya hi n’wamatimu un’wana, “byi dlaye moya wa ku va ni musa eku xanisekeni leswi hambanisaka vanhu ni swiharhi.” Vuhungasi byo tala emisaveni ya manguva lawa byi ni nkucetelo lowu fanaka. Vakreste, lava ringetaka ku va ni ntwela-vusiwana lowukulu, va fanele va xiyisisa swinene eku hlawuleni ka leswi va swi hlayaka, tibayiskopo, ni minongonoko ya TV. Hi vutlharhi va tsundzuka marito ya Pisalema 11:5: ‘Un’wana ni un’wana la rhandzaka madzolonga Yehovha wa n’wi venga hakunene.’
15. (a) Xana munhu a nga ha ku kombisa njhani ku pfumala ntwela-vusiwana? (b) Xana Vakreste va ntiyiso va angula njhani eka swilaveko swa vapfumeri-kulobye ni vaakelani?
15 Munhu la nga ni vutianakanyi u tala ku pfumala ntwela-vusiwana. Leyi i mhaka leyikulu, hi laha muapostola Yohane a hlamuselaka ha kona: “Loko munhu a ri ni swilo swa misava leyi, kutani a vona makwavo a ri eku pfumaleni, kambe a nonon’hwisa mbilu ya yena a nga n’wi pfuni, xana rirhandzu ro rhandza Xikwembu ri nga tshamisisa ku yini eka yena xana?” (1 Yohane 3:17) Ku pfumala ntwela-vusiwana loku fanaka ku kombisiwe hi muprista ni Mulevhi lava a va tivona va lulamile exifanisweni xa Yesu xa Musamariya lonene. Loko va vona khombo ra makwavo wa vona wa Muyuda loyi a ri kusuhi ni ku fa, vona va lo papalata va ya emahlweni ni ndlela ya vona. (Luka 10:31, 32) Ku hambana ni sweswo, Vakreste lava nga ni ntwela-vusiwana va angula hi ku hatlisa eka swilaveko swa vamakwavo swa swilo leswi vonakaka ni swa moya. Naswona ku fana ni Musamariya wa xifaniso xa Yesu, na vona va anakanyela swilaveko swa vanhu vambe. Xisweswo va tirhisa nkarhi wa vona, matimba ni swilo swa vona leswaku va yisa emahlweni ntirho wo endla vadyondzisiwa. Hi mukhuva lowu va hoxa xandla eku ponisiweni ka timiliyoni ta vanhu.—1 Timotiya 4:16.
Ntwela-vusiwana Eka Lava Vabyaka
16. Hi swihi leswi hi tsandzekaka ku swi endla hi vuvabyi?
16 Vuvabyi i tshamela-maxelo eka vanhu lava nga hetisekangiki, lava faka. Sweswo swi tano ni le ka Vakreste, naswona vo tala va vona a hi madokodela, naswona a va swi koti ku endla mahlori hi laha a ku endla Vakreste van’wana vo sungula lava amukeleke matimba yo tano eka Kreste ni vaapostola vakwe. Matimba wolawo ya mahlori ma hele eku feni ka vaapostola va Kreste ni vanakulobye va vona va nkarhi wolowo. Hikwalaho, a hi na vuswikoti lebyi heleleke byo pfuna lava vabyaka emirini, ku katsa ni lava vavisekeke byongo ni lava nga ni mijamujamu.—Mintirho 8:13, 18; 1 Vakorinto 13:8.
17. Xana hi dyondza yini eka ndlela leyi Yobo loyi a a vabya naswona a feriwile a khomiweke ha yona?
17 Hakanyingi gome ri fambisana ni vuvabyi. Hi xikombiso, Yobo la chavaka Xikwembu a a ri ni gome lerikulu hikwalaho ka vuvabyi lebyikulu ni ku xaniseka loku Sathana a n’wi vangeleke kona. (Yobo 1:18, 19; 2:7; 3:3, 11-13) A a lava vanghana lava a va ta n’wi twela-vusiwana ni lava a va ta n’wi ‘chavelela.’ (1 Vatesalonika 5:14) Ematshan’weni ya sweswo, u endzeriwe hi vanhu vanharhu lava a va tivula vachaveleri ivi va tsutsumela ku endla swiboho leswi hoxeke. Va engetele gome ra Yobo hi ku ringanyeta leswaku maxangu ya yena a ma vangiwa hi xihoxo xo karhi lexi a ri na xona. Hi ku va ni ntwela-vusiwana lowukulu, Vakreste va ta papalata ku wela entlhan’wini lowu fanaka loko vapfumeri-kulobye va vabya kumbe va ri ni gome. Nkarhi wun’wana, nchumu lowukulu lowu laviwaka hi vanhu vo tano i maendzo ma nga ri mangani ya vakulu kumbe Vakreste van’wana lava wupfeke lava nga ta yingisela hi ndleve ya musa, va kombisa ku twisisa ni ku nyika ndzayo ya rirhandzu ya Matsalwa.—Varhoma 12:15; Yakobo 1:19.
Ntwela-vusiwana Eka Lava Tsaneke
18, 19. (a) Xana vakulu va fanele va va khoma njhani lava tsaneke ni lava dyohaka? (b) Hambi loko swi fanerile ku vumba komiti ya vuavanyisi, ha yini swi ri swa nkoka leswaku vakulu va khoma vadyohi hi ntwela-vusiwana lowukulu?
18 Vakulu ngopfu-ngopfu va fanele va va ni ntwela-vusiwana lowukulu. (Mintirho 20:29, 35) Bibele yi lerisa yi ku: “Hina lava hi nga ni matimba, hi fanele ku rhwala ku hluleka ka lava tsaneke.” (Varhoma 15:1) Leswi hi nga hetisekangiki, hinkwerhu ha swi endla swihoxo. (Yakobo 3:2) Tintswalo ta laveka loko hi tirhisana ni loyi a ‘tekaka goza leri hoxeke a nga swi voni.’ (Vagalatiya 6:1) Vakulu a va fanelanga va kotisa Vafarisi lava a va tivona va lulamile, lava a va nga ringaniseli eku tirhiseni ka Nawu wa Xikwembu.
19 Ku hambana ni sweswo, vakulu va landzela swikombiso swa ntwela-vusiwana swa Yehovha Xikwembu na Yesu Kreste. Ntirho wa vona lowukulu i ku wundla, ku khutaza ni ku phyuphyisa tinyimpfu ta Xikwembu. (Esaya 32:1, 2) Ematshan’weni yo ringeta ku lawula timhaka hi milawu yo tala, va kombetela eka misinya ya milawu leyinene ya Rito ra Xikwembu. Hikwalaho, ntirho wa vakulu wu fanele ku va ku aka, ku tisa ntsako ni ku pfuxa ku tlangela vunene bya Yehovha etimbilwini ta vamakwavo. Loko mupfumeri-kulobye a endla xihoxo lexitsongo, nkulu hakanyingi a nge n’wi tshinyi exikarhi ka vanhu. Loko swi fanerile leswaku a vulavula na yena, ntwela-vusiwana lowukulu wu ta susumetela nkulu leswaku a ya na yena etlhelweni ivi va bula hi xiphiqo lexi laha sweswo swi nga twiwiki hi van’wana. (Ringanisa Matewu 18:15.) Ku nga khathariseki leswaku swi nonon’hwa njhani ku tirhisana ni munhu yoloye, nkulu u fanele a lehisa mbilu ni ku nyika mpfuno. A nga tshuki a lava tindlela ta ku susa munhu yoloye evandlheni. Hambi loko swi fanerile leswaku ku vumbiwa komiti ya vuavanyisi, vakulu va fanele ku kombisa ntwela-vusiwana lowukulu loko va pfuna munhu loyi a endleke xidyoho lexikulu. Musa wa vona wu nga ha pfuna munhu yoloye leswaku a hundzuka.—2 Timotiya 2:24-26.
20. Hi kwihi laha swikombiso swa ntwela-vusiwana swi nga fanelangiki kona, naswona ha yini?
20 Hambi swi ri tano, ku ni minkarhi leyi nandza wa Yehovha a nga ta ka a nga swi koti ku kombisa ntwela-vusiwana. (Ringanisa Deteronoma 13:6-9.) Swi nga ha va ndzingo lowukulu eka Mukreste leswaku a ‘nga ha tolovelani’ ni munghana wakwe lonkulu kumbe xaka leri susiweke. Emhakeni yo tano, i swa nkoka ku ka u nga pfumeleli ku lawuriwa hi moya wa ntwela-vusiwana. (1 Vakorinto 5:11-13) Ku yima u tiyile hi ndlela yoleyo ku nga ha pfuna loyi a dyoheke leswaku a hundzuka. Ku engetela kwalaho, eka vanhu va rimbewu leri hambaneke, Vakreste va fanele va papalata ku kombisa ntwela-vusiwana loku nga fanelangiki, loku ku nga ha vangaka vunghwavava.
21. Hi kwihi kun’wana laha hi faneleke ku kombisa ntwela-vusiwana lowukulu, naswona vuyelo bya kona hi byihi?
21 A hi na ndhawu leyi ringaneke laha hi nga boxaka tindhawu hinkwato leti ntwela-vusiwana lowukulu wu lavekaka eka tona—loko hi tirhisana ni lava dyuhaleke, lava feriweke, lava xanisiwaka hi vanghana va vukati lava nga pfumeriki. Vakulu lava tirhaka hi matimba na vona va fanele va khomiwa hi ntwela-vusiwana lowukulu. (1 Timotiya 5:17) Va xiximeni mi tlhela mi va seketela. (Vaheveru 13:7, 17) Muapostola Petro u tsale a ku: “N’wina hinkwenu . . . mi twelana vusiwana.” (1 Petro 3:8) Loko hi endla hi mukhuva lowu eka swiyimo hinkwaswo leswi faneleke, hi aka vun’we ni ntsako evandlheni ni ku kokela vanhu va le handle entiyisweni. Ku tlula hinkwaswo, hi ndlela yoleyo hi dzunisa Yehovha, Tata wa hina la nga ni ntwela-vusiwana lowukulu.
Swivutiso Swa Mpfuxeto
◻ Xana Yehovha u wu kombisa njhani ntwela-vusiwana eka vanhu lava dyoheke?
◻ Ha yini swi ri swa nkoka ku kombisa ntwela-vusiwana lowukulu?
◻ Hi swihi swihinga swin’wana eku kombiseni ka ntwela-vusiwana lowukulu?
◻ Hi fanele hi va khoma njhani lava vabyaka ni lava nga ni gome?
◻ I vamani lava ngopfu-ngopfu va faneleke va kombisa ntwela-vusiwana lowukulu, naswona ha yini?
[Bokisi leri nga eka tluka 19]
VAFARISI LAVA PFUMALAKA NTWELA-VUSIWANA
SIKU ro wisa ra Savata a a ri vula mikateko hi tlhelo ra moya ni ra nyama eka vanhu va Xikwembu. Hambi swi ri tano, varhangeri va vukhongeri va Vayuda va endle milawu yo tala leyi a yi lwisana ni milawu ya Savata ya Xikwembu naswona yi yi endla yi va ndzhwalo eka vanhu. Hi xikombiso, loko un’wana a humelele hi mhangu kumbe a vabya, a a nga fanelanga a pfuniwa hi Savata handle ka loko vutomi byakwe byi ri ekhombyeni.
Xikolo xin’wana xa Vafarisi a xi tikisa eku hlamuseleni ka xona ka nawu wa Savata lerova xi ku: “Munhu a nga fanelanga a chavelela lava rilaka, kumbe ku endzela vavabyi hi Savata.” Varhangeri van’wana va vukhongeri va ma pfumelerile maendzo yo tano hi Savata kambe ma va ni xipimelo lexi nge: “Mihloti a yi laveki.”
Xisweswo, Yesu hi mfanelo u sole varhangeri va vukhongeri va Vayuda hikwalaho ko honisa swilaveko swa nkoka swa Nawu, swo tanihi vululami, rirhandzu ni musa. A swi hlamarisi leswi a byeleke Vafarisi a ku: “Mi onha rito ra Xikwembu hi mikhuva ya n’wina”!—Marka 7:8, 13; Matewu 23:23; Luka 11:42.
[Swifaniso leswi nga eka tluka 17]
Ematikweni ya 231 Timbhoni ta Yehovha ti endla ntirho lowukulu ngopfu wa ntwela-vusiwana emakaya ya vanhu, eswitarateni, ni le makhotsweni
[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]
Ku hlalela madzolonga, tanihi le ka TV, swi dlaya ntwela-vusiwana