U Kombisiwe Tintswalo Letikulu Hi Yehovha

“AVUXENI, wena la nga kombiwa tintswalo, Hosi yi na wena.” Vona maxewetelo yo tano! Loyi a vulavulaka a hi un’wana handle ka ntsumi Gabriyele. U vulavula ni wansati lontsongo loyi a titsongahataka—Mariya, n’wana wa xisati wa wanuna loyi a vuriwaka Heli. Lembe ra kona i 3 B.C.E., naswona ndhawu hi le mutini wa Nazareta.—Luka 1:26-28.

Mariya u tshembisane ku tekana na Yosefa wa muvatli. Hi ku ya hi nawu ni ntolovelo wa Xiyuda, u tiviwa tanihi nsati wa yena loyi a n’wi vuteke. (Matewu 1:18) Ku fana na nsati wa yena, na yena i wa xiyimo xa le hansi. Kutani hikwalaho ka yini ntsumi yi n’wi xewete tanihi la nga kombisiwa tintswalo letikulu?

Lunghelo Ra Yena Leri Hlamarisaka

Gabriyele wa engetela: “U nga chavi we Mariya, hikuva u kumile tintswalo emahlweni ka Xikwembu. Vona, u ta tika, kutani u ta veleka n’wana wa mufana; u ta n’wi thya vito ra Yesu. Yena ú ta va nkulukumba, a vuriwa N’wana wa Loyi-a-nge-henhla-henhla; Hosi Xikwembu xi ta n’wi nyika xiluvelo xa Davhida tata wa yena. Ú ta fuma rixaka ra Yakobo hilaha ku nga heriki; vuhosi bya yena byi nga ka byi nga vi na makumu.”—Luka 1:29-33.

Hi ku hlamala lokukulu, Mariya wa vutisa: “Swi nga endlekisa ku yini, leswi ndzi nga si tivanaka ni wanuna ke?” Gabriyele wa hlamula: “Moya lowo Kwetsima wu ta xikela ka wena, ni matimba ya Loyi-a-nge-henhla-henhla ma ta ku funengeta; hikwalaho n’wana lowo hlawuleka la nga ta velekiwa, ú ta vuriwa N’wana wa Xikwembu.” Ku endlela ku n’wi tiyisekisa swinene, ntsumi ya engetela: “Tiva leswaku xaka ra wena Elizabeta na yena ú tikile eku dyuhaleni ka yena; n’hweti leyi i ya vu-6 eka yena loyi a a vuriwa mhika, hikuva a ku na xilo na xin’we lexi hlulaka Xikwembu.”—Luka 1:34-37.

Hi ku hatlisa Mariya u amukela lunghelo leri ro hlamarisa ra ntirho. Handle ko kanakana, kambe hi ku titsongahata, wa hlamula: “Hi swona, ndzi nandza wa Xikwembu; a ku endliwe ka mina hilaha u nga vula ha kona.” Kutani Gabriyele a suka a n’wi siya. Mariya a suka hi ku hatlisa a ya emutini wa tintshava etikweni ra Yuda. Loko a fika ekaya ra muprista Zakariya ni nsati wa yena Elizabeta, u kume swiyimo swi ri hi laha ntsumi yi n’wi hlamuseleke ha kona. Vona ntsako wonghasi lowu tateke mbilu ya Mariya! Milomu ya yena yi humesa marito ya ku dzunisa Yehovha.—Luka 1:38-55.

U Va Nsati Wa Yosefa

Nhwana loyi u fanele ku tswala miri wa Yesu a ri munhu wa nyama, hikuva ku velekiwa loku a ku vhumbhiwile. (Esaya 7:14; Matewu 1:22, 23) Kambe hikwalaho ka yini ku laveka nhwana loyi a vutiweke? Leswaku ku ta kumeka tatana wa muwundli loyi a nga ta hundzisela mfanelo ya le nawini ya xiluvelo xa Hosi Davhida eka n’wana. Yosefa na Mariya i va rixaka ra Yuda, naswona i vatukulu va Hosi Davhida. Hikwalaho timfanelo ta ndzhaka ya Yesu a ti ta simekiwa hi matlhelo mambirhi. (Matewu 1:2-16; Luka 3:23-33) Leswi hi swona leswi endlaka leswaku endzhakunyana ntsumi yi tiyisekisa Yosefa leswaku a nga kanakani ku titekela Mariya tanihi nsati wa yena wa le nawini, hambi leswi a tikeke.—Matewu 1:19-25.a

Nawu wa xibalo lowu humesiweke hi Khezari Awugusto wu boha Yosefa na Mariya ku ya tsarisa eBetlehema. Loko a ri kwale, u veleka n’wana wakwe wa mativula wa xinuna. Varisi va fika va ta vona n’wana, naswona va dzunisa Tata wa yena, Yehovha. Endzhaku ka masiku ya 40 ya ku tibasisa hi ku landza Nawu wa Muxe, Mariya u ya etempeleni eYerusalema ku ya humesa mhamba ya swidyoho swa yena. (Levhitika 12:1-8; Luka 2:22-24) Ina, tanihi leswi a a nga tenganga loko a velekiwa, naswona a nga ntshunxekanga eka ndzhukano wa xidyoho, ku nga hetiseki ka yena ka ntumbuluko ku fanele ku rivaleriwa hi magandzelo yo rivalela swidyoho.—Pisalema 51:5.

Loko Mariya na Yosefa va ha ri etempeleni, Simiyoni loyi a kuleke na muprofeta wa xisati Ana la dyuhaleke va ni nkateko wo vona N’wana wa Xikwembu. Nyingiso a wu yisiwi eka Mariya. (Luka 2:25-38) Endzhakunyana, Tintlharhi ti nkhinsamela Yesu ku nga ri mana wakwe.—Matewu 2:1-12.

Endzhaku ko balekela aEgipta ni ku tshama kona ku fikela loko Heroda lowo biha a fa, vatswari va Yesu va vuya va ta tshama emutini lowutsongo wa Nazareta. (Matewu 2:13-23; Luka 2:39) Hi kona laha Yosefa na Mariya va kurisaka Yesu ehansi ka swiyimo swa ndyangu lowu chavaka Xikwembu.

Mariya A Va Ni Vana Van’wana

Hi ku famba ka nkarhi Mariya na Yosefa va velekela Yesu vamakwavo va nyama va xinuna ni va xisati. Loko vutirheli bya Yesu byi n’wi yisa etikweni ra rikwavo eNazareta, lava n’wi tiveke a ha ri ntsongo va n’wi lemuka. Va vutisa: “Xana a hi yena n’wana wa muvatli ke? Mana wa yena, xana a hi yena loyi a vuriwaka Mariya ke? Ni vamakwavo va yena, xana a hi vona va Yakobo, na Yosefa, na Simoni, na Yuda ke? Xana vamakwavo va xisati a hi na vona hinkwavo exikarhi ka hina ke?” (Matewu 13:55, 56) Vanazareta va kombetela eka ndyangu wa xiviri wa Yosefa na Mariya, ku katsa ni vana va yena va xinuna ni va xisati lava va va tivaka tanihi vamakwavo va Yesu va nyama va xinuna ni va xisati.

Vamakwavo lava a hi vamuzala va Yesu. Naswona a hi vadyondzisiwa va yena kumbe vamakwavo va moya, hikuva Yohane 2:12 yi swi veka erivaleni swinene ku hambana exikarhi ka mintlawa leyimbirhi hi ku vula yi ku: “[Yesu] a rhelela a ya eKapernawume, a ri ni mana wa yena ni vamakwavo ni vadyondzisiwa va yena.” Malembe endzhakunyana eYerusalema, muapostola Pawulo u vone Kefasi kumbe Petro, kutani a engetela: “A ndzi [vonanga] na un’we wa vaapostola lavan’wana, ehandle ka Yakobo makwavo wa Hosi.” (Vagalatiya 1:19) Ku tlula kwalaho, nhlamuselo leyi nge Yosefa “a nga n’wi tivanga [Mariya] ku ko ku velekiwa n’wana wa mufana” yi komba leswaku tata wa Yesu wa muwundli u ve ni vuxaka bya rimbewu na nsati wakwe endzhaku, naswona u n’wi nyike vana van’wana. (Matewu 1:25) Hikwalaho, Luka 2:7 yi vula Yesu yi ku i “n’wana [wa yena] wa mativula” wa mufana.

Manana La Chavaka Xikwembu

Tanihi manana la chavaka Xikwembu, Mariya u tirhisana na Yosefa ku dyondzisa vana va yena eku lulameni. (Swivuriso 22:6) Leswaku i xichudeni lexi hisekaka xa Matsalwa swi tikomba hi marito ya yena lama fuweke hi tlhelo ra moya loko a xewetiwa hi Elizabeta. Hi nkarhi wolowo mana wa Yesu u phindha marito ya risimu ra Hana, naswona swa tikomba leswaku u tiva tipisalema, matsalwa ya matimu ni ya vuprofeta, kun’we ni tibuku ta Muxe. (Genesa 30:13; 1 Samuwele 2:1-10; Swivuriso 31:28; Malakiya 3:12; Luka 1:46-55) Mariya u nhlokohate swiendlakalo ni tinhlamuselo ta vuprofeta, a swi hlayisa embilwini ya yena, a anakanyisisa swinene ha swona. Xisweswo u tilunghiselele kahle ku hlanganyela eku nyikeleni ka vuleteri bya vutswari eka jaha Yesu.—Luka 2:19, 33.

Yesu wa malembe ya 12 hi vukhale loyi a leteriweke khwatsi u kombisa vutivi bya Matsalwa lebyi hlamarisaka vanhu lava dyondzekeke etempeleni. Hikwalaho ka leswi a hambaneke ni vatswari va yena hi nkarhi wa Paseka, mana wa yena u ri: “N’wananga, hikwalaho ka yini u hi tirhisile hi ndlela leyi? Waswivo, tata wa wena na mina a hi ku lava hi ri eku karhatekeni swinene.” Yesu a va hlamula a ku: “A mi ndzi lavela yini? Xana a mi nga swi tivi leswaku ndzi fanele ku va kwala ndlwini ya Tata wa mina xana?” Hi ku tsandzeka ku twisisa nhlamuselo ya marito lawa a nga va hlamula ha wona, Mariya u swi hlayisa embilwini ya yena. Loko va tlhelela eNazareta, Yesu u hambeta a “kula emirini ni le miehleketweni, a tsakeriwa hi Xikwembu ni vanhu.”—Luka 2:42-52.

Mariya A Va Mudyondzisiwa Wa Yesu

Vona ndlela leyi swi faneleke ha yona loko Mariya eku heteleleni a va mudyondzisiwa la tinyiketeleke wa Yesu! Wa titsongahata naswona a nga naveli ku tinyungubyisa hambi leswi a veke ni xiavelo xo hlawuleka lexi Xikwembu xi n’wi nyikeke xona. Mariya u tiva Matsalwa. Loko wo ma kambisisa hi wexe, a wu nge n’wi kumi a hlamuseriwe tanihi xifaniso lexi vangamaka, a tshame exiluvelweni tanihi “manana-nkosikazi” ni ku rhendzeriwa hi ku kwetsima lokukulu ka Kreste. Ematshan’wini ya sweswo, u ta n’wi kuma a ri munhu wa le hansi swinene naswona a nga vekiwanga exiyin’weni xa le henhla.—Matewu 13:53-56; Yohane 2:12.

Yesu u sivele ku gandzeriwa kwihi na kwihi ka Mariya exikarhi ka valandzeri va yena. Loko a ri karhi a vulavula eka xiendlakalo xin’wana, “wansati u tlakuse rito a ri entshungwini, ‘ku katekile khwiri leri ku velekeke, ni mavele lama ku mamiseke!’ ‘Ku ri na sweswo,’ a hlamula, ‘ku katekile lava yingisaka rito ra Xikwembu, va vuya va ri hlayisa.’” (Luka 11:27, 28, The New American Bible, leyi hundzuluxeriweke hi swirho swa Nhlangano wa Bibele wa Makhatoliki ya le Amerika) Ekhubyeni wa vukati Yesu u byele Mariya: “We manana, hikwalaho ka yini u nghenelela etimhakeni ta mina ke? Nkarhi wa mina a wu si fika.” (Yohane 2:4) Vuhundzuluxeri byin’wana byi hlayeka hi ndlela leyi: “Tshika mhaka emavokweni ya mina.” (Weymouth) “U nga ringeti ku ndzi kongomisa.” (An American Translation) Ina, Yesu a a n’wi xixima mana wa yena, kambe a a nga n’wi gandzeli.

Mikateko Leyi Nga Heriki

Vona mikateko leyi Mariya a veke na yona! U veleke Yesu. Kutani a wundla ni ku dyondzisa n’wana wa yena lontsongo. Eku heteleleni, u kombise ripfumelo, a va mudyondzisiwa wa Kreste ni ku va makwavo wakwe wa moya. Eka nkambisiso wa hina wo hetelela lowu komeke wa Matsalwa malunghana na Mariya, hi n’wi vona ekamareni ra le henhla eYerusalema. U kwale kun’we ni vadyondzisiwa va Yesu, vana va yena van’wana va xinuna ni vavasati van’wana lavo tshembeka—hikwavo i vagandzeri va Yehovha.—Mintirho 1:13, 14.

Hi ku famba ka nkarhi, Mariya u file naswona ntsumbu wa yena wu tlhelele entshurini. Ku fana ni valandzeri van’wana lava totiweke va n’wana wa yena la rhandzekaka, u etlele vurhongo bya rifu ku ko ku fika nkarhi lowu vekiweke hi Xikwembu wa ku n’wi pfuxa tanihi xivumbiwa xa moya lexi nga ni vutomi lebyi nga heriki etilweni. (1 Vakorinto 15:44, 50; 2 Timotiya 4:8) Mawaku ndlela leyi wansati loyi ‘a kombisiweke tintswalo letikulu’ a faneleke a tsake ha yona leswi sweswi a nga laha Yehovha Xikwembu na Yesu Kreste va nga kona!

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 31]

Mariya u kombisiwe tintswalo letikulu tanihi mana wa Yesu