Ku Xiya Ku Tsana, Vubihi Ni Ku Hundzuka

XIDYOHO i xilo xin’wana lexi vengiwaka hi Vakreste—ku tsandzeka ku fikelela mimpimanyeto yo lulama ya Yehovha. (Vaheveru 1:9) Lexi twisaka ku vava hi leswaku hinkwerhu ka hina ha dyoha nkarhi na nkarhi. Hinkwerhu ka hina hi lwa ni ku tsana ni ku nga hetiseki loku hi tswariweke na kona. Kambe, hakanyingi loko hi tivula swidyoho swa hina eka Yehovha ivi hi ringeta hi matimba ku ka hi nga ha swi engeti, hi nga n’wi tshinelela hi ripfalo lerinene. (Varhoma 7:21-24; 1 Yohane 1:8, 9; 2:1, 2) Hi nkhensa Yehovha hikuva, ehansi ka gandzelo ra nkutsulo, u amukela ntirho wa hina wo kwetsima ku nga khathariseki ku tsana ka hina.

Loko un’wana wa hina a wela exidyohweni lexikulu hikwalaho ka ku tsana ka nyama, u lava ku risiwa hi ku pfumelelana ni endlelo leri kombisiweke eka Yakobo 5:14-16: “Xana ku na loyi a vabyaka [emoyeni] exikarhi ka n’wina? A a vitane vakulukumba va [vandlha, NW] . . . loko a ri ni swidyoho leswi a swi endleke, ú ta rivaleriwa swona. Hikokwalaho, byelanani ku dyoha ka n’wina, mi khongelelana leswaku mi ta hanya.”

Loko Mukreste loyi a tinyiketeleke a endla xidyoho lexikulu, ku laveka swin’wanyana leswi tlulaka ku phofula xidyoho ka munhu hi xiyexe eka Yehovha. Vakulu va fanele ku teka magoza yo karhi, tanihi leswi ku tenga kumbe ku rhula ka vandla ku kavanyetiweke. (Matewu 18:15-17; 1 Vakorinto 5:9-11; 6:9, 10) Vakulu va fanele ku kambela leswaku: Xana munhu yoloye u kombisa ku hundzuka? I yini lexi yiseke exidyohweni? Xana xi vangiwe hi ku tsana ka nkarhinyana wo karhi? Xana a ku ri mukhuva wa vudyoho? Ku kambisisa ko tano hakanyingi ka nonon’hwa kumbe ku va loku kanakanisaka naswona ku lava ku twisisa lokukulu.

Kambe, ku vuriwa yini loko xidyoho xi vangiwe hi ku landzelela ndlela ya vudyoho ni ku tikhoma loko biha? Kutani, vutihlamuleri bya vakulu byi le rivaleni. Loko a kongomisa ku tameriwa ka mhaka leyikulu evandlheni ra le Korinto, muapostola Pawulo u te: “Hlongolani lowo biha exikarhi ka n’wina.” (1 Vakorinto 5:13) Vanhu lavo biha a va na ndhawu evandlheni ra Vukreste.

Ku Pima Ku Tsana, Vubihi Ni Ku Hundzuka

Xana vakulu va nga swi tivisa ku yini loko munhu a kombisa ku hundzuka?a Xivutiso lexi a xi olovi. Hi xikombiso, ehleketa hi Hosi Davhida. U endle vuoswi, kutani eku heteleleni a dlaya. Hambi swi ri tano, Yehovha u n’wi pfumelele leswaku a ya emahlweni a hanya. (2 Samuwele 11:2-24; 12:1-14) Kutani anakanya hi Ananiya na Safira. Va ringete ku xisa vaapostola, hi vukanganyisi va ringete ku tikombisa onge va ni malwandla lamakulu kasi a va nga ri na wona. Xana a swi bihise sweswo? Ina. Xana a swi bihe ku fana ni vudlayi ni vuoswi? Doo! Hambi swi ri tano, Ananiya na Safira va hakele hi vutomi bya vona.—Mintirho 5:1-11.

Ha yini ku ri ni ku avanyisa ko hambana? Davhida u wele exidyohweni lexikulu hikwalaho ka ku tsana ka nyama. Loko a hlangavetane ni leswi a swi endleke, u hundzukile, naswona Yehovha u n’wi rivalerile—hambi leswi a kumeke nxupulo lowu vavaka mayelana ni ndyangu wa yena. Ananiya na Safira va dyohile hikwalaho ka leswi hi vukanganyisi va hembeke, va ringeta ku xisa vandlha ra Vukreste kutani xisweswo ‘va hembela moya lowo kwetsima ni Xikwembu.’ Sweswo swi kombise ku va ni mbilu leyo biha. Hikokwalaho, va avanyisiwe hi ndlela leyi vavaka ngopfu.

Etimhakeni leti hatimbirhi Yehovha u avanyisile naswona ku avanyisa ka yena a ku lulamile hikuva u kota ku kambisisa timbilu. (Swivuriso 17:3) Vakulu lava nga vanhu va nga ka va nga swi endli leswi. Kutani xana vakulu va nga swi vonisa ku yini loko xidyoho lexikulu xi ri xikombiso xa ku tsana ematshan’wini yo kombisa vubihi?

Entiyisweni vudyoho hinkwabyo i vubihi, kambe a hi vadyohi hinkwavo lava biheke. Swidyoho leswi fanaka swi nga ha va ku tsana eka munhu un’wana naswona swi nga ha va vuhomboloki eka un’wana. Hakunene, ku dyoha swi katsa ku tsana ni vubihi byo karhi eka mudyohi. Yinhla leyi faneleke ku xiyisisiwa i ndlela leyi a swi langutaka ha yona leswi a swi endleke ni leswi a lavaka ku swi endla ha swona. Xana u komba moya wa ku hundzuka? Vakulu va fanele va va ni ku twisisa leswaku va xiya leswi. Xana va nga ku kuma njhani ku twisisa ko tano? Muapostola Pawulo u tshembise Timotiya: “Ehleketa leswi ndzi swi vulaka, hikuva Hosi yi ta ku nyika ku twisisa etimhakeni hinkwato.” (2 Timotiya 2:7) Loko vakulu hi ku titsongahata va ‘hambeta va ehleketa’ hi marito lama huhuteriweke ya Pawulo ni ya vatsari van’wana va Bibele va ta kuma ku twisisa loku lavekaka leswaku va languta lava dyohaka evandlheni hi ndlela leyi nga yona. Kutani, swiboho swa vona swi ta kombisa mianakanyo ya Yehovha, ku nga ri ya vona.—Swivuriso 11:2; Matewu 18:18.

Xana leswi swi endliwa njhani? Ndlela yin’wana i ku xiyisisa leswi Bibele yi swi vulaka hi vanhu lavo biha ni loko nhlamuselo ya kona yi tirha eka munhu loyi ku buriwaka na yena.

Ku Va Ni Vutihlamuleri Ni Ku Hundzuka

Vanhu vo sungula lava hlawuleke ndlela ya vubihi i Adamu na Evha. Ku nga khathariseki ku hetiseka ni ku va ni vutivi lebyi heleleke bya nawu wa Yehovha, va xandzukele vuhosi bya Xikwembu. Loko Yehovha a va kombisa leswi va swi endleke, n’wangulo wa vona a wu ri lowu xiyekaka—Adamu u sole Evha, kutani Evha u sole nyoka! (Genesa 3:12, 13) Ringanisa leswi ni ku titsongahata lokukulu ka Davhida. Loko a langutane ni swidyoho swa yena leswikulu, u amukele vutihlamuleri naswona u kombele ku rivaleriwa, hi ku vula a ku: “Nḍi dyohele Yehova.”—2 Samuwele 12:13; Pisalema 51:4, 9, 10.

Vakulu va ta va va endla kahle loko va tsundzuka swikombiso leswi swimbirhi loko va kambela timhaka ta xidyoho lexikulu, ngopfu-ngopfu eka munhu lonkulu. Xana mudyohi—ku fana na Davhida loko a amukele xidyoho xa yena—xana u amukela xihoxo hi ku kongoma ni ku kombisa ku hundzuka hi ku languta eka Yehovha leswaku a n’wi pfuna ni ku n’wi rivalela, kumbe xana u lava ku bakanyela etlhelo leswi a swi endleke, kumbexana a sola munhu un’wana? I ntiyiso, munhu la dyoheke a nga ha tsakela ku hlamusela leswi n’wi susumeteleke eswiendlweni swa yena, naswona ku nga ha va ni swiyimo swin’wana swa nkarhi lowu hundzuke kumbe wa sweswi, leswi vakulu va nga ha lavaka ku swi kambisisa loko va anakanya hi ndlela leyi va nga n’wi pfunaka ha yona. (Ringanisa Hosiya 4:14.) Kambe u fanele ku pfumela leswaku hi yena loyi a dyoheke ni leswaku u ni vutihlamuleri eka Yehovha. Tsundzuka: “Yehova o kusuhi ni la’v̌a nga ni timbilu le’ti ṭhov̌ekeke, wa ponisa v̌a mimoya leyi khinyekeke.”—Pisalema 34:18.

Ku Titoloveta Leswo Biha

Ebukwini ya Tipisalema, ku ni tinhlamuselo to tala hi ta vanhu lavo biha. Matsalwa wolawo ma nga pfuna vakulu hi laha ku engetelekeke ku vona loko munhu a ri lowo biha kumbe wo tsana. Hi xikombiso, anakanya hi xikhongelo lexi huhuteriweke xa Hosi Davhida: “U nga nḍi susi ni la’v̌o biha, ni la’v̌a endlaka ŝo homboloka. La’v̌a v̌ulaka ku rula e ka v̌arikwav̌o, kasi lunya ri le timbilwini ta v̌ona.” (Pisalema 28:3) Xiya leswaku vanhu lavo biha va boxiwa swin’we ni “la’v̌a endlaka ŝo homboloka.” Munhu loyi a endleke vudyoho hikwalaho ka ku tsana ka nyama handle ko kanakana u ta tshika endzhakunyana ko anakanyisisa ha swona. Kambe, loko munhu a ‘endla’ leswo homboloka ku fikela laha swi vaka xiphemu xa vutomi bya yena, leswi swi kombisa leswaku u ni mbilu yo biha.

Davhida u hlamusele xihlawulekisi xin’wana xa vubihi eka ndzimana yoleyo. Ku fana na Ananiya na Safira, munhu lowo biha u vulavula leswinene hi nomu wa yena kambe u ni swilo swo biha embilwini yakwe. A nga ha va mukanganyisi—ku fana ni Vafarisi esikwini ra Yesu lava a va ‘languteka va lulamile evanhwini kasi endzeni va tele ku kanganyisa ni ku homboloka.’ (Matewu 23:28; Luka 11:39) Yehovha u venga vukanganyisi. (Swivuriso 6:16-19) Loko un’wana hi vukanganyisi a ringeta ku bakanyela etlhelo xidyoho xa yena lexikulu hambi loko a vulavula ni komiti yo avanyisa, kumbexana hi ku hlunama a amukela ntsena leswi se swi tiviwaka hi van’wana, a ala ku tisola hi ku helela, leswi ku nga va xikombiso xa mbilu ya vubihi.

Ku Delela Yehovha Hi Ku Tikukumuxa

Swilo swin’wana leswi kombisaka munhu lowo biha swi kombisiwe eka Pisalema 10. Kona hi hlaya leswi: “L’a nga ni khombo o šaniseka hi ku tikurisa ka la’v̌o homboloka; . . . [u] sanḍa Yehova.” (Pisalema 10:2, 3) Xana hi fanele ku n’wi languta njhani Mukreste la tinyiketeleke loyi a tikukumuxaka ni ku sandza Yehovha? I ntiyiso, leswi i swiyimo leswi biheke swa mianakanyo. Munhu loyi a dyohaka hikwalaho ka ku tsana, hi ku hatlisa loko a lemuka xidyoho xakwe kumbe loko a byeriwa xona, u ta hundzuka ni ku lwa hi matimba leswaku a cinca vutomi bya yena. (2 Vakorinto 7:10, 11) Hi ndlela leyi hambaneke, loko munhu a dyoha hikwalaho ko delela Yehovha, i yini lexi nga n’wi sivelaka ku vuyelela hi ku phindha-phindha eka xiendlo xa yena xa vudyoho? Loko a tikukumuxa ku nga khathariseki ku tsundzuxiwa ka yena hi moya wa vunene, xana a nga ku kuma njhani ku titsongahata loku lavekaka leswaku a hundzuka hi mbilu hinkwayo ni hi ntiyiso?

Sweswi xiya marito ya Davhida lama vuriweke endzhakunyana eka pisalema leyi fanaka: “Šana lo’wo homboloka u tsaṅwela yini Šikwembu? Leŝi a nge e mbilwini ya yena: U nga ka u nga lav̌isisi?” (Pisalema 10:13) Evandlheni ra Vukreste, munhu lowo biha u tiva ku hambana exikarhi ka vunene ni vubihi, kambe a nga kanakani ku endla leswo biha loko a ehleketa leswaku a nga ka a nga xupuriwi. Loko ntsena a nga biwi hi ripfalo ra leswaku a nga voniwa hi van’wana, u pfumelela mimboyamelo yakwe ya vudyoho yi n’wi lawula. Ku hambana na Davhida, loko swidyoho swa yena swi paluxiwa, u ta kunguhata ku papalata ndzayo. Munhu wo tano u n’wi delela ngopfu Yehovha. “Ku tšhav̌a Šikwembu a ku kona e mahlweni ya yena. . . . A nga fulareli le’ŝo biha.”—Pisalema 36:1, 4.

Ku Vavisa Van’wana

Hakanyingi, vanhu vo tala va khumbeka hikwalaho ka xidyoho. Hi xikombiso, muoswi wa dyoha emahlweni ka Xikwembu; u twisa nsati ni vana va yena ku vava; loko wansati loyi a endlaka vuoswi na yena a tekiwile, u twisa ndyangu wa yena ku vava; naswona u nyamisa vito lerinene ra vandlha. Xana swilo leswi hinkwaswo u swi languta njhani? Xana u kombisa ku twa ku vaviseka embilwini ya yena xikan’we ni ku hundzuka ka xiviri? Kumbe xana u kombisa moya lowu hlamuseriweke eka Pisalema 94: “Hikwav̌o la’v̌a dyohaka v̌a tiḍunisa. Oho Yehova! v̌a kanḍiyela tiko ra wena; v̌a šanisa nḍaka ya wena; v̌a dlaya nsati wa noni ni ṅeni, v̌a lov̌isa ŝisiwana. V̌a ku: Yehova a nga ŝi v̌oni, Šikwembu ša Yakob a ši ŝi endli mhaka”?—Pisalema 94:4-7.

Hi ntolovelo, swidyoho leswi tameriwaka evandlheni a swi nge katsi ku dlaya. Kambe moya lowu kombisiwaka laha—moya wa ku tiyimisela ku karhata van’wana leswaku u vuyeriwa—wu nga ha vonaka loko vakulu va kambisisa xiendlo xa vudyoho. Naswona leswi i ku tikurisa, ku nga xikombiso xa munhu lowo biha. (Swivuriso 21:4) Swi hambane ngopfu ni moya wa Mukreste wa ntiyiso, loyi a tiyimiselaka ku tinyiketela hikwalaho ka makwavo.—Yohane 15:12, 13.

Ku Tirhisa Misinya Ya Milawu Ya Xikwembu

Switsundzuxo leswi swi nga ri swingani, a swi kunguhateriwanga ku endla milawu. Hambi swi ri tano, swi nyika mavonelo ya swilo swin’wana leswi Yehovha a swi tekaka swi ri leswo biha hakunene. Xana ku ni ku ala ku amukela vutihlamuleri bya xidyoho lexi endliweke? Xana loyi a dyoheke u yi honise ha vomu ndzayo leyi a nyikiweke yona eku sunguleni emhakeni leyi? Xana ku ni mukhuva lowu yaka emahlweni wa ku endla xidyoho lexikulu? Xana mudyohi u kombisa ku tsan’wa nawu wa Yehovha handle ko hundzuka? Xana u endle matshalatshala yo tumbeta vubihi, kumbexana a yenga ni van’wana hi nkarhi lowu fanaka? (Yuda 4) Xana u tiyisa matshalatshala yo tano loko vubihi byi paluxiwa? Xana mudyohi a nga na mhaka hi laha ku heleleke ni vubihi lebyi a byi endleleke van’wana ni vito ra Yehovha? Ku vuriwa yini hi langutelo ra yena? Endzhaku ka loko a nyikiwe ndzayo leyi vuyerisaka ya Matsalwa, xana wa tinyungubyisa kumbe ku tikurisa? Xana u pfumala ku navela loku humaka embilwini ko papalata ku phindha-phindha xidyoho? Loko vakulu va xiya swilo swo tano, leswi kombisaka erivaleni ku pfumala ku hundzuka, va nga ha gimeta hi leswaku swidyoho leswi endliweke swi kombisa vubihi ematshan’weni ya ku tsana ka nyama ntsena.

Hambi loko va vulavurisana ni munhu loyi a langutekaka a ri ni mimboyamelo leyo biha, vakulu a va tshiki ku n’wi khutaza ku landzelela vunene. (Vaheveru 3:12) Vanhu vo biha va nga ha hundzuka va tlhela va cinca. Loko sweswo a swi nga ri tano, hikwalaho ka yini Yehovha a tshinye Vaisrayele: “Lo’wo biha a a ṭhike ndlela ya yena, ni wa lunya e meehleketo ya yena; a a tlhelele ka Yehova l’a nga ta ṅwi twela v̌usiwana; ni ka Šikwembu ša hina, le’ši riv̌alelaka, ku nga ri hi mpimo”? (Esaya 55:7) Kumbexana, eku tengeni ka mhaka, vakulu va ta vona ku hundzuka ka xiyimo embilwini ya yena loku ku kombisiwaka hi moya wa ku hundzuka.

Hambi ku ri, enkarhini wa ku susiwa ka munhu, vakulu, tanihi varisi, va ta n’wi khutaza ku hundzuka, ni ku ringeta ndlela yo n’wi vuyisela exiyin’weni xo amukeriwa hi Yehovha. Tsundzuka “munhu lowo biha” eKorinto. Swi le rivaleni leswaku u cince ndlela ya yena, naswona Pawulo endzhakunyana u bumabumele ku vuyiseriwa ka yena. (2 Vakorinto 2:7, 8) Nakambe anakanya hi Hosi Manase. A bihe ngopfu hakunene, kambe loko eku heteleleni a hundzukile, Yehovha u amukele ku hundzuka ka yena.—2 Tihosi 21:10-16; 2 Tikronika 33:9, 13, 19.

I ntiyiso, ku ni xidyoho lexi nga ta ka xi nga rivaleriwi—i ku dyohela moya lowo kwetsima. (Vaheveru 10:26, 27) Yehovha a ri yexe hi yena loyi a tivaka loyi a endlaka xidyoho xo tano. Vanhu a va na wona matimba yo tiva sweswo. Vutihlamuleri bya vakulu i ku hlayisa vandlha ri tshama ri basile ni ku pfuna ku vuyisela vadyohi lava hundzukaka. Loko va endla tano hi ku twisisa ni hi ku titsongahata, va pfumelela swiboho swa vona leswaku swi kombisa vutlharhi bya Yehovha, kutani Yehovha u ta katekisa yinhla leyi ya vurisi bya vona.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]

Ananiya na Safira hi vukanganyisi va hembele moya lowo kwetsima va kombisa ku biha ka mbilu