“Testamente Ya Khale” Kumbe “Matsalwa Ya Xiheveru”—Hi Swihi Leswi Nga Swona?
NAMUNTLHA i nchumu lowu tolovelekeke eVujaganini ku tirhisa marito lama nge “Testamente Ya Khale” na “Testamente Leyintshwa” ku hlamusela swiphemu swa Bibele swa ririmi ra Xiheveru kumbe Xiaramu ni Xigriki. Kambe xana ku ni xisekelo lexi humaka eBibeleni xo tirhisa marito lawa? Naswona hi swihi swivangelo leswi endlaka leswaku Timbhoni ta Yehovha hi ntolovelo ti papalata ku ma tirhisa eminkandziyisweni ya tona?
I ntiyiso, 2 Vakorinto 3:14, hi ku ya hi King James Version ku katsa ni vuhundzuluxeri byin’wana bya khale, byo tanihi Septembertestament ya Xijarimani, vuhundzuluxeri byo sungula bya Martin Luther (1522), yi nga ha vonaka byi seketela mukhuva wolowo. Eka King James Version, ndzimana leyi yi hlayeka hi ndlela leyi: “Kambe mianakanyo ya vona a yi siviwile: hikuva ku fikela sweswi xisirhelelo lexi fanaka a xi si susiwa eku hlayiweni ka testamente ya khale; ku nga xisirhelelo lexi susiwaka hi Kreste.”
Hambi swi ri tano, xana muapostola u vulavula hi tibuku ta 39 leti hi ntolovelo ti vitaniwaka “Testamente Ya Khale”? Rito ra Xigriki leri laha ri hundzuluxeriweke va ku “testamente” i di·a·theʹke. Nsonga-vutivi lowu tolovelekeke wa ntivo-vukwembu wa le Jarimani Theologische Realenzyklopädie, loko yi hlamusela 2 Vakorinto 3:14, wu vula leswaku, ‘ku hlayiwa ka di·a·theʹke ya khale’ eka ndzimana yoleyo ku fana ni ‘ku hlaya Muxe’ eka ndzimana leyi landzelaka. Hinkwalaho, wu vula leswaku ‘di·a·theʹke ya khale’ yi yimela Nawu wa Muxe, kumbe ngopfu-ngopfu Tibuku to sungula ta Ntlhanu. Hakunene a yi yimeli xiphemu hinkwaxo xa le mahlweni ka Vukreste xa Matsalwa lama huhuteriweke.
Muapostola u vulavula hi xiyenge xin’wana xa Matsalwa ya Xiheveru, ntwanano wa Nawu wa khale, lowu tsariweke hi Muxe eka Tibuku to Sungula ta Ntlhanu; a nga kombeteli eka Matsalwa ya Xiheveru ni ya Xiaramu hinkwawo. Ku tlula kwalaho, a nga vuli swona leswaku matsalwa lama huhuteriweke ya Vukreste ya lembe-xidzana ro sungula C.E. ma vumba “testamente leyintshwa,” tanihi leswi rito leri ri nga kumekiki helo eBibeleni.
Nakambe swi fanele ku xiyiwa leswaku rito ra Xigriki leri nge di·a·theʹke leri Pawulo a ri tirhiseke kahle-kahle ri vula “ntwanano.” (Leswaku u kuma rungula leri engetelekeke vona New World Translation of the Holy Scriptures—With References, Xita-ndzhaku 7E, tluka 1585, leyi humesiweke hi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1984.) Hikwalaho vuhundzuluxeri bya manguva lawa byi hlayeka kahle loko byi ku, “ntwanano wa khale” ematshan’weni ya “testamente ya khale.”
Malunghana ni leswi, magazini lowu nge “National Catholic Reporter,” wu te: “Rito ‘Testamente Ya Khale’ ri vumba xiyimo lexi tsongahataka ni lexi hundzeriweke hi nkarhi.” Kambe kahle-kahle Bibele i buku yin’we, naswona ku hava xiyenge lexi hundzeriweke hi nkarhi, kumbe “xa khale.” Rungula ra yona a ri hundzuki ku sukela ebukwini yo sungula ya xiyenge xa Xiheveru ku fikela ebukwini yo hetelela ya xiyenge xa Xigriki. (Varhoma 15:4; 2 Timotiya 3:16, 17) Hikwalaho hi ni swivangelo leswi tiyeke swo papalata marito lama sekeriweke eka mavonelo lama hoxeke, naswona hi hlawula ku tirhisa marito lamanene lama nge “Matsalwa Ya Xiheveru” ni “Matsalwa Ya Vukreste Ya Xigriki.”