Swivutiso Swa Vahlayi
Xana Timbhoni Ta Yehovha Ta Pfumela Eka Testamente Ya Khale?
Timbhoni ta Yehovha ti teka Bibele ku ri Rito ra Xikwembu naswona ta pfumela eka Testamente ya Khale ni le ka Testamente Leyintshwa tanihi swiphemu swa yona swa nkoka. Hambiswiritano, ti tsakela ku tirhisa vito leri fanelekaka swinene leri nge “Matsalwa ya Xiheveru” ni leri nge “Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki.” Xiheveru ni Xigriki hi tona tindzimi leti Testamente ya Khale ni Testamente Leyintshwa a ti tsariwe ha tona eku sunguleni.
Hi tlhelo rin’wana, vanhu van’wana lava tivulaka Vakreste a va pfumeli kahle eka Testamente ya Khale. Va vula leswaku yi hlamusela Xikwembu tanihi lexi karihaka ngopfu, lexi hlohlotelaka tinyimpi, ku dlayiwa ka vanhu ni swiendlo leswi nga fambisaniki ni Xikwembu lexi nga ni rirhandzu ni lexi rhandzaka vululami lexi ku vulavuriwaka ha xona eka Testamente Leyintshwa. Kumbe va vula leswaku leswi Testamente ya Khale yi vulavulaka ngopfu hi vukhongeri bya Vayuda, a hi ya nkoka eka Vakreste. Hambiswiritano, hi ku ya hi xileriso xa Xikwembu lexi nga eka Deteronoma 12:32 lexi nge mi nga engeteli kumbe mi susa eka rito ra xona, xana swivangelo sweswo swa twala lerova va nga tshika ku hlaya matsalwa lama endlaka tiphesente ta kwalomu ka 75 ta Bibele?
Kwalomu ka 50 C.E. loko muapostola Pawulo loyi a a ri Mukreste a endzele vaaki va le Tesalonika eGrikiya, u “kanerisan[e] na vona hi Matsalwa, a hlamusela ni ku kombisa hi tinhlamuselo leswaku a swi fanela leswaku Kreste a xaniseka ni ku pfuka eka lava feke.” (Mintirho 17:1-3) Van’wana lava a va n’wi yingiserile va ve Vakreste, naswona endzhakunyana Pawulo u va bumabumele a ku: “Loko mi amukela rito ra Xikwembu, leri mi ri tweke eka hina, mi ri amukerile, ku nga ri kukotisa rito ra vanhu, kambe, mi ri amukele hilaha ri nga hakona hakunene rito ra Xikwembu.” (1 Vatesalonika 2:13) Hi nkarhi lowu a a va endzele ha wona, kumbexana i Evhangeli ya Matewu ntsena leyi a yi tsariwile eka tibuku hinkwato ta 27 ta Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki. Swi le rivaleni leswaku “Matsalwa” lawa Pawulo a ma tirhiseke ku kombisa “hi tinhlamuselo” a ku ri tindzimana ta Matsalwa ya Xiheveru.
Kahle-kahle, vatsari va Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki va tshahe tindzimana ta Matsalwa ya Xiheveru hi ku kongoma minkarhi ya 320 kasi va tshahe tindzimana tin’wana hi ku gega minkarhi ya kwalomu ka 890. Ha yini? “Hikuva swilo hinkwaswo leswi tsariweke enkarhini lowu hundzeke swi tsaleriwe ku letela hina, leswaku hi ta va ni ntshembo hikwalaho ka ku tiyisela ka hina ni hikwalaho ka nchavelelo lowu humaka eMatsalweni.” (Varhoma 15:4) Leswi swi swi kombisa kahle leswaku lava pfumelaka eka Bibele hinkwayo namuntlha va vuyeriwa swinene hi ku endla tano.
Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki lama sekeriweke eka masungulo lama vekiweke hi Matsalwa ya Xiheveru, i nxaxamelo lowu yaka emahlweni wa Rito ra Xikwembu hikwalaho ka leswi swikongomelo swa xona a swi hambeta swi hlavuteriwa hakatsongo-tsongo. A ma endli leswaku Matsalwa ya Xiheveru ma nga ha vi ya nkoka. Herbert H. Farmer, profesa wa ta vukhongeri eYunivhesiti ya Cambridge, u vula leswaku Tievhangeli “a ti nge twisisiwi loko ku nga hlayiwi matimu ya vanhu lava a va ri ehansi ka Nawu wa ntwanano hilaha ma tsariweke hakona eka Testamente ya Khale.”
Rito ra Xikwembu a swi bohi leswaku ri cinciwa. Nilokoswiritano, “ndlela ya lavo lulama yi fana ni ku vonakala ko vangama loku vonakalaka hakatsongo-tsongo kukondza siku ri simekiwa ri tiya.” (Swivuriso 4:18) Hi ku engetela Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki eka tibuku ta Bibele, Xikwembu xi hi hlavutela hakatsongo-tsongo ndlela leyi xikongomelo xa xona a xi ta hetiseka ha yona, handle ko ma tekela ehansi Matsalwa ya Xiheveru. Hinkwawo ka wona i xiphemu xa ‘rito ra Yehovha leri tshamaka hi masiku.’—1 Petro 1:24, 25.