Vuyelo Bya Ku Chava Xikwembu Xa Ntiyiso
“Hi mina Yehova, Šikwembu ša wena l’a ku dyonḍisaka, a ku pfuna, a ku fambisa e ndleleni leyi u faneleke ku famba ha yona.”—ESAYA 48:17.
1. Hi wahi makhombo lawa a ma ta va ma siveriwe hi ku chava Xikwembu?
LOKO Adamu a a hlakulele ku chava Xikwembu, a ku ta va ku n’wi sivele ku endla xidyoho lexi vangeke leswaku a fela makumu ni ku sivela nhlomulo wa vatukulu vakwe wa magidi ya malembe. Loko tiko ra khale ra Israyele a ri yingise ndzayo ya Yehovha ya leswaku ri n’wi chava ni ku n’wi rhandza, tiko a ri ta va ri nga yisiwanga evuhlongeni bya Babilona, naswona a ri ta va ri nga n’wi alanga N’wana wa Xikwembu ni ku va ni nandzu wo halata ngati yakwe. Loko misava a yi chava Xikwembu namuntlha, ku pfumala vutshembeki eka hulumendhe kumbe emabindzwini a swi nga ta va kona, a ku nga ta va na vugevenga ni nyimpi.—Swivuriso 3:7.
2. Ku nga khathariseki swiyimo leswi nga kona emisaveni, ha yini hi fanele hi hlakulela ku chava Yehovha?
2 Hambi swi ri tano, ku nga khathariseki leswaku misava yi endla yini, hina hi hexe, mindyangu ni mavandlha ya malandza ya Yehovha hi nga vuyeriwa hi ku hlakulela ku chava Xikwembu xa ntiyiso. Leswi swi pfumelelana ni xitsundzuxo lexi Muxe a xi nyikeke tiko ra Israyele: “Yehova Šikwembu a lav̌a yini ka wena-ke? A hi leŝaku u tšhav̌a Yehova, Šikwembu ša wena, u famba e tindleleni hikwato ta yena, u ṅwi ranḍa, u tirela Yehova, Šikwembu ša wena, hi mbilu hikwayo ya wena, ni moya hikwawo wa wena; u ri karhi u hlayisa milawu ya Yehova . . . leŝaku u ṭaka?” (Deteronoma 10:12, 13) Hi byihi vuyelo byin’wana lebyi hi byi kumaka loko hi chava Yehovha, Xikwembu xa ntiyiso?
Vutlharhi—I Bya Risima Ku Tlula Nsuku
3. (a) Hi byihi vuyelo lebyikulu lebyi hi nga byi kumaka? (b) Hi yihi nhlamuselo ya Pisalema 111:10?
3 Vuyelo lebyikulu ngopfu i vutlharhi bya ntiyiso. Pisalema 111:10 yi ri: “Ku tšhav̌a Yehova i ku sungula ka v̌utlhari.” Xana sweswo swi vula yini? Vutlharhi i vuswikoti byo tirhisa vutivi hi laha ku humelelaka leswaku u tlhantlha swiphiqo, u papalata khombo ni ku fikelela tipakani to karhi. Byi katsa mianakanyo leyi hlutekeke. Masungulo, xiphemu xo rhanga, xisekelo xa vutlharhi byo tano, i ku chava Yehovha. Ha yini? Hikuva ntumbuluko hinkwawo i ntirho wa mavoko ya yena. Wu le hansi ka yena. U nyike vanhu matimba ya ku tihlawulela kambe ku nga ri matimba ya ku kongomisa mikondzo ya vona hi laha ku humelelaka handle ka nkongomiso wa yena. (Yoxuwa 24:15; Yeremiya 10:23) Loko hi twisisa mintiyiso yoleyo ya nkoka malunghana ni vutomi hi tlhela hi hanya hi ku pfumelelana na yona, hi kona ntsena laha hi nga humelelaka hi masiku. Loko vutivi bya hina hi Yehovha byi hi nyika ntshembo lowu tiyeke wa leswaku ku rhandza ka Xikwembu ku ta hetiseka ni ku khorwiseka hi xitshembiso ni vuswikoti bya xona byo hi nyika hakelo hikwalaho ka vutshembeki, kutani ku chava Xikwembu ku ta hi susumetela ku hanya hi vutlharhi.—Swivuriso 3:21-26; Vaheveru 11:6.
4, 5. (a) Ha yini dyondzo ya jaha rin’wana eyunivhesiti yi nga ri nyikanga vutlharhi bya ntiyiso? (b) Xana jaha leri ni nsati wa rona endzhaku ka nkarhi va byi kume njhani vutlharhi bya xiviri, naswona swi hundzule vutomi bya vona hi ndlela yihi?
4 Xiya xikombiso. Eka makume ya malembe lama hundzeke, jaha rin’wana a ri ri eYunivhesiti ya Saskatchewan, eCanada. Tidyondzo ta rona a ti katsa dyondzo ya ntivo-vutomi, naswona ri dyondzisiwe hundzuluko. Endzhaku ka ku thwasa, ri ye emahlweni ni dyondzo ya sayense ya timolekhulu ni tiatomo, ri kuma ni mali ya hulumendhe yo yisa dyondzo emahlweni eYunivhesiti ya Toronto. Loko ri ri karhi ri dyondza, ri vone vumbhoni lebyi hlamarisaka bya nhleleko ni swivumbeko swa tiatomo. Kambe a ri ti kumanga tinhlamulo ta swivutiso leswi: Swilo leswi hinkwaswo swi endliwe hi mani? Rini? Naswona hikwalaho ka yini? Hi ku pfumala tinhlamulo teto, xana a ri ta byi tirhisa hi vutlharhi vutivi bya rona emisaveni leyi a yi ri enyimpini enkarhini wolowo? I yini lexi a xi ta ri kongomisa? Xana i vutiko? Xana i ku navela vuyelo bya swilo leswi vonakaka? Kunene, xana a a ri byi kumile vutlharhi bya ntiyiso?
5 Endzhakunyana ka ku thwasa ka rona, jaha rolero ni nsati wa rona va sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha. ERitweni ra Xikwembu, va sungule ku kuma tinhlamulo leti a va nga ti kumi enkarhini lowu hundzeke. Va kote ku tiva Muvumbi, Yehovha Xikwembu. Loko va dyondza hi Muxe eLwandle ro Tshwuka na hi Daniyele ni vanghana vakwe eBabilona, va vone nkoka wa ku ka va nga chavi vanhu kambe va chava Xikwembu. (Eksoda 14:10-31; Daniyele 3:8-30) Ku chava Xikwembu hi ndlela yoleyo swin’we ni rirhandzu ra Yehovha ra ntiyiso swi sungule ku va susumeta. Ku nga ri khale ndlela ya vona ya vutomi yi cincile. Jaha leri ri kondze ri tiva Loyi a ri dyondza hi ntirho wa yena eka ntivo-vutomi. Ri sungule ku twisisa xikongomelo xa Loyi vutlharhi bya yena ri byi voneke byi kombisiwa etidyondzweni ta rona ta sayense ya swilo swa ntumbuluko. Ematshan’weni yo tirhisa vutivi bya rona leswaku ri endla swilo leswi a swi ta dlaya vanhu-kulobye, rona ni nsati wa rona va lave ku pfuna van’wana leswaku va rhandza Xikwembu ni ku rhandza vaakelani va vona. Va tsarise entirhweni wa nkarhi hinkwawo tanihi vahuweleri va Mfumo wa Xikwembu. Endzhakunyana, va ye eka Xikolo xa Bibele xa Gilead xa Watchtower kutani va yisiwa ematikweni man’wana tanihi varhumiwa.
6. Loko hi ri ni vutlharhi lebyi sekeriweke eka ku chava Yehovha, hi ta papalata swilo swihi leswi nga pfuniki nchumu, naswona hi ta endla yini ematshan’wini ya swona?
6 Kunene, a hi hinkwavo lava nga vaka varhumiwa. Kambe hinkwerhu ka hina hi nga va ni vutlharhi lebyi humaka eka ku chava Yehovha. Loko hi hlakulela vutlharhi byebyo, a hi nge vi na torha ra tifilosofi ta vanhu lava kahle-kahle va nga swi tiviki kahle leswaku vutomi byi vula yini. Hi ta tikarhatela ku dyondza Bibele, leyi huhuteriweke hi Xihlovo xa vutomi, Yehovha Xikwembu, loyi a nga hi nyikaka vutomi lebyi nga heriki. (Pisalema 36:9; Vakolosa 2:8) Ematshan’weni yo va mahlonga ya mafambiselo ya bindzu lama nga le kusuhi ni ku lova, hi ta yingisa ndzayo ya Yehovha leyi nge hi eneriseka hi swakudya ni tinguvu, hi ri karhi hi endla vuxaka bya hina ni Xikwembu byi va nchumu wa nkoka swinene evuton’wini. (1 Timotiya 6:8-12) Ematshan’weni yo endla onge hi loko vumundzuku bya hina byi titshege hi ku tshamiseka emisaveni leyi, hi ta tshemba Rito ra Yehovha loko ri hi byela leswaku misava ya hundza ni ku navela ka yona, kambe loyi a endlaka ku rhandza ka Xikwembu u tshama hi laha ku nga heriki.—1 Yohane 2:17.
7. (a) Xana Swivuriso 16:16 yi hi pfuna njhani leswaku hi ringanisela eku pimeni ka swilo? (b) Hi byihi vuyelo lebyi hi byi kumaka hi ku endla ku rhandza ka Xikwembu ku va nchumu wa nkoka evuton’wini bya hina?
7 Swivuriso 16:16 yi hi khutaza hi ku vula ntiyiso yi ku: “Ku fuwa v̌utlhari [vutlharhi lebyi sungulaka hi ku chava Yehovha], ku tlula nsuku, ni ku fuwa ku twisisa ku tlula silver.” Vutlharhi ni ku twisisa koloko swi ta hi susumetela leswaku hi endla ku rhandza ka Xikwembu ku va nchumu wa nkoka evuton’wini bya hina. Naswona xana hi wihi ntirho lowu Xikwembu xi wu aveleke Timbhoni ta xona enkarhini lowu wa matimu ya vanhu? Ku chumayela hi Mfumo wa xona ni ku pfuna vanhu va timbilu letinene leswaku va va vadyondzisiwa va ntiyiso va Yesu Kreste. (Matewu 24:14; 28:19, 20) Lowu i ntirho lowu tisaka vuyelo bya ku eneriseka ka ntiyiso ni ntsako lowukulu. Kutani, swi fanerile leswi Bibele yi nge: “Ku katekile munhu loyi a kumaka . . . v̌utlhari.”—Swivuriso 3:13.
Xisirhelelo Xa Vubihi
8. (a) Boxa vuyelo bya vumbirhi lebyi tisiwaka hi ku chava Xikwembu. (b) Hi byihi vubihi lebyi hi sirheleriwaka eka byona? (c) Xana ku chava Xikwembu ku va nsusumeto wa matimba hi ndlela yihi?
8 Vuyelo bya vumbirhi bya ku chava Xikwembu hi leswaku byi hi sirhelela eku endleni ka leswo biha. Lava xiximaka Xikwembu hi vuenti a va tiendleli swiboho malunghana ni leswi nga swinene ni leswi biheke. A va swi teki swi ri swo biha leswi Xikwembu xi vulaka leswaku i swinene, kumbe va languta swilo leswi Xikwembu xi vulaka leswaku swi bihile tanihi leswinene. (Pisalema 37:1, 27; Esaya 5:20, 21) Ku tlula kwalaho, munhu loyi a susumetiwaka hi ku chava Xikwembu a nga gimeti hi ku tiva leswi Yehovha a vulaka leswaku i swinene kumbe leswi a vulaka leswaku swi bihile. Munhu wo tano u rhandza leswi Yehovha a swi rhandzaka ni ku venga leswi Yehovha a swi vengaka. Hikwalaho, u endla hi ku pfumelelana ni mimpimanyeto ya Xikwembu. Xisweswo hi laha ku tsariweke ha kona eka Swivuriso 16:6, “hi ku tšhav̌a Yehova, v̌anhu v̌a fularela ŝo biha.” Ku chava Xikwembu hi ndlela yoleyo ku va matimba lama susumetaka yo fikelela leswi munhu a nga tsandzekaka ku swi endla hi matimba yakwe.
9. Xana ku tiyimisela loku tiyeke ko ka a nga hlundzukisi Xikwembu ku khumbe xiboho xa wansati wa le Mexico hi ndlela yihi, naswona vuyelo byi ve byihi?
9 Hambi loko munhu a ha ku sungula ku chava Xikwembu, swi nga ha n’wi tiyisa leswaku a papalata swin’wana leswi a ta tisola ha swona evuton’wini hinkwabyo. Hi xikombiso, wansati un’wana la tikeke wa le Mexico u vutise un’wana wa Timbhoni ta Yehovha malunghana ni ku susa khwiri. Mbhoni yi hlayele wansati loyi matsalwa ma nga ri mangani kutani yi ku: “Eka Muvumbi, vutomi i bya nkoka swinene, hambi ku ri vutomi bya lava nga siki velekiwaka.” (Eksoda 21:22, 23; Pisalema 139:13-16) Vukambisisi bya le tliliniki byi kombise leswaku n’wana wa yena a nga ha tswariwa a lamarile. Kambe, sweswi, hi ku susumetiwa hi leswi a swi voneke eRitweni ra Xikwembu, wansati loyi u endle xiboho xo kuma n’wana wakwe. Dokodela wakwe u arile ku tlhela a n’wi vona, naswona nuna wakwe u n’wi tshembise ku n’wi tshika, kambe a a tiyile. Hi ku famba ka nkarhi, u tswale n’wana wa nhwanyana—a helerile, a hanye kahle naswona a xongile. Hi ku lava ku nkhensa, u lavisise Timbhoni, kutani ti sungula ku dyondza Rito ra Xikwembu na yena. Ku nga si hela lembe yena ni nuna wakwe va khuvuriwile. Endzhaku ka malembe ma nga ri mangani loko va ri entsombanweni wa muganga, va tsakele ku vonana ni Mbhoni leyi va pfuneke eku sunguleni, kutani va yi komba xinhwanyetana xa vona xa malembe ya mune. Ku xixima Xikwembu loku faneleke ni ku tiyimisela ku ka u nga xi hlundzukisi hakunene swi ni nkucetelo wa matimba evuton’wini bya munhu.
10. Ku chava Xikwembu ku nga tiyisa vanhu leswaku va hambana ni vubihi bya muxaka muni?
10 Ku chava Xikwembu ku hi sirhelela eka vubihi byo tala. (2 Vakorinto 7:1) Loko ku hlakuleriwa hi mfanelo, ku nga pfuna munhu leswaku a tshika ku endla swidyoho swa le xihundleni, leswi tiviwaka hi yena na Yehovha ntsena. Swi nga n’wi pfuna ku ka a nga vi hlonga ra swakunwa swa xihoko kumbe ku tirhisa swidzidzirisi hi ndlela yo biha. Khale ka loyi a a godzomberiwe hi swidzidzirisi eAfrika Dzonga u hlamuserile: “Loko ndzi ri karhi ndzi kuma vutivi bya Xikwembu, ndzi tlhele ndzi chava swinene ku xi twisa ku vava kumbe ku xi hlundzukisa. A ndzi swi tiva leswaku xa ndzi vona, naswona a ndzi lava ku amukeleka eka xona. Swi ndzi susumetele ku cukumeta swidzidzirisi leswi a ndzi ri na swona hi ku swi khulukisa ni mati ya xihambukelo.” Ku chava Xikwembu ku pfune ni magidi man’wana hi tindlela leti fanaka.—Swivuriso 5:21; 15:3.
Nsirhelelo Malunghana Ni Ku Chava Vanhu
11. Hi wihi ntlhamu lowu tolovelekeke lowu ku chava Yehovha ku nga hi sirhelelaka eka wona?
11 Ku chava Xikwembu hi vuenti ku tlhela ku hi sirhelela leswaku hi nga chavi vanhu. Vanhu vo tala va chava vanhu van’wana hi mpimo wo karhi. Hambi ku ri vaapostola va Yesu Kreste va n’wi tshikile kutani va baleka loko a khomiwa hi masocha entangeni wa Getsemane. Endzhakunyana, exivaveni xa muprista lonkulu, hi ku kanakana ni ku khomiwa hi ku chava, Petro u landzurile leswaku a ri un’wana wa vadyondzisiwa va Yesu ni leswaku wa n’wi tiva. (Marka 14:48-50, 66-72; Yohane 18:15-27) Kambe vaapostola va pfuniwile leswaku va tlhela va kuma xiyimo lexinene xa moya. Hi hala tlhelo, emasikwini ya Hosi Yoyakimi, Uriya n’wana Xemaya a a khomiwe ngopfu hi ku chava lerova a tshike ni ntirho wakwe tanihi muprofeta wa Yehovha kutani a baleka etikweni, kambe u khomiwile ivi a dlayiwa.—Yeremiya 26:20-23.
12. (a) Xana Swivuriso 29:25 yi vulavula hi nsirhelelo wa ku chava kwihi? (b) Xana ku tshembela eka Xikwembu ku kurisiwa njhani?
12 I yini lexi nga pfunaka munhu leswaku a hlula nchavo wa vanhu? Endzhaku ko tsundzuxa leswaku “ku tšhav̌a v̌anhu ka riya ntlhamu,” Swivuriso 29:25 ya engetela: “L’a ṭhembaka Yehova o le ku tlakukeni.” Ku tshemba Yehovha hi xona xilotlelo. Ku tshemba ko tano ku sekeriwe eka vutivi ni ntokoto. Hi ku dyondza Rito ra yena, hi vona vumbhoni bya ku lulama ka tindlela ta Yehovha. Hi tolovelana ni swiendlakalo leswi kombisaka ku tshembeka ka yena, ku tiya ka switshembiso swakwe (swin’we ni xa ku pfuxiwa eku feni), rirhandzu rakwe ni matimba hinkwawo. Kutani loko hi endla hi ku landza vutivi byebyo, hi endla swilo leswi Yehovha a hi lerisaka swona ni ku papalata leswi a hi tsundzuxaka eka swona, hi sungula ku vona nkhathalelo wakwe ni ku tshembeka ka yena hi mahlo ya hina. Hi swi vona hi mahlo ya hina leswaku matimba yakwe ma tirha ku hetisisa ku rhandza kakwe. Hi va ni ntshembo lowu engetelekeke eka yena, naswona loko hi ri na wona, hi kurisa ku n’wi rhandza ka hina ni ku tiyimisela ku ka hi nga n’wi hlundzukisi. Ku tshemba ko tano ku sekeriwe emasungulweni lama tiyeke. Ku tirha tanihi khokholo ehenhleni ko chava vanhu.
13. Xana ku chava Xikwembu ku nga hi pfunisa ku yini entirhweni wa hina wa ku tihanyisa, ekaya ni le xikolweni?
13 Ku tshembela ka hina eka Yehovha, swin’we ni ku chava Xikwembu, swi ta hi endla hi tiya eka leswi lulameke loko muthori a vula leswaku hi ta lahlekeriwa hi ntirho loko hi ala ku hlanganyela eka swiendlo swo biha swa bindzu. (Ringanisa Mikiya 6:11, 12.) Ku chava Xikwembu hi ndlela yoleyo ku pfuna magidi yo tala ya Vakreste leswaku ma phikelela evugandzerini bya ntiyiso loko ma kanetiwa hi swirho swa ndyangu leswi nga riki vapfumeri. Ku tlhela ku nyika vantshwa lava nghenaka xikolo xivindzi xa ku titivisa leswaku i Timbhoni ta Yehovha, naswona ku va tiyisa nhlana leswaku va langutana ni ku sandziwa hi vadyondzi-kulobye lava hlekulaka mimpimanyeto ya Bibele. Hi xikombiso, Mbhoni yin’wana ya malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi yi te: “Leswi va swi ehleketaka a swi vuli nchumu. Leswi Yehovha a swi anakanyaka hi swona swa nkoka.”
14. Xana malandza ya Yehovha ma swi kotisa ku yini ku hlula hambi loko vutomi bya wona byi xungetiwa?
14 Xiyimo lexi fanaka xi tiyisa Vakreste va ntiyiso leswaku va yima va tiyile etindleleni ta Yehovha hambi loko vutomi bya vona byi xungetiwa. Va swi tiva leswaku va fanele va rindzela ku xanisiwa hi misava. Va lemuka leswaku vaapostola va biwile ni leswaku Yesu Kreste hi byakwe u biwile ni ku dlayiwa hi vanhu vo biha. (Marka 14:65; 15:15-39; Mintirho 5:40; ringanisa Daniyele 3:16-18.) Kambe malandza ya Yehovha ma khorwiseka swinene leswaku a nga ma tiyisa leswaku ma tiyisela; leswaku hi ku pfuniwa hi Xikwembu ma nga hlula; leswaku hakunene Yehovha u ta hakela lava tshembekeke—hambi ku ri hi ku pfuxeriwa evuton’wini bya misava yakwe leyintshwa loko swi fanerile. Rirhandzu ra vona hi Xikwembu ni ku xi chava swi va susumetela hi matimba ku papalata ku endla leswi swi nga xi hlundzukisaka.
15. I yini lexi pfuneke Timbhoni ta Yehovha leswaku ti hlayisa vutshembeki etikampeni ta nxaniso ta Manazi?
15 Nsusumeto lowu wu pfune Timbhoni ta Yehovha leswaku ti langutana ni mahlomulo etikampeni ta nxaniso ta Manazi hi va-1930 na va-1940. Ti yingise ndzayo ya Yesu leyi kumekaka eka Luka 12:4, 5: “Ndzi byela n’wina mi nga vanakulorhi ndzi ri: Mi nga tshuki mi chava lava dlayaka miri, va ri hava leswi va nga engetaka va swi endla ku tlula sweswo. Ndzi ta mi komba loyi mi fanelaka ku chava yena; chavani loyi a nga ni matimba ya ku lovisa munhu, a n’wi hoxa [eGehena, NW]. Ina, ndzi ri ka n’wina, yena yoloye, n’wi chaveni!” Xisweswo, Gustav Auschner, Mbhoni leyi a yi ri ekampeni ya nxaniso ya Sachsenhausen, yi tsarile: ‘Mutirhela-mfumo wa Munazi u duvule August Dickmann kutani a tshembisa ku duvula na hina van’wana loko hi nga ri sayini phepha ro landzula ripfumelo ra hina. A nga kona eka hina loyi a sayineke. Ku hlundzukisa Yehovha a hi swi chava ngopfu ku tlula maqulu ya vona.’ Ku chava vanhu swi endla leswaku munhu a tilandzula, kambe ku chava Xikwembu swi endla munhu a yima a tiya eka leswi lulameke.
Ku Hlayisa Vutomi
16. I yini lexi pfuneke Nowa leswaku a famba endleleni leyinene eka makume ya malembe ku kondza Ndhambhi yi fika, naswona yena ni ndyangu wakwe va ve ni vuyelo byihi?
16 Nowa u hanye emasikwini ya makumu ya misava ya le mahlweni ka ndhambhi. Yehovha a a tiyimisele ku lovisa misava yo homboloka ya nkarhi wolowo hikwalaho ka vubihi bya munhu. Hambi swi ri tano, enkarhini wolowo Nowa a a ri emisaveni leyi a yi tele madzolonga, mahanyelo yo biha ni ku vengiwa ka ku rhandza ka Xikwembu. Ku nga khathariseki ku chumayela ka Nowa hi ku lulama, “a va nga anakanyi nchumu ku kondza loko ndhambi leyi ya mati yi ta, kutani yi va kukula hinkwavo.” (Matewu 24:39) Kambe, Nowa a nga helanga mongo entirhweni lowu Xikwembu xi n’wi aveleke wona. U “[endlise] ŝeŝo; a endla hikwaŝo hi laha Šikwembu ši ṅwi leriseke ha kona.” (Genesa 6:22) I yini lexi pfuneke Nowa leswaku a famba hi ku lulama lembe rin’wana ni rin’wana ku kondza Ndhambhi yi fika? Vaheveru 11:7 ya hlamula: “Hi ku pfumela, Nowa ú yingisile swinene loko Xikwembu xi n’wi tsundzuxa hi ku n’wi byela leswi a swi nga si vonaka.” Hikwalaho, yena ni nsati wakwe ni vana va vona ni vasati va vona va ponisiwile eNdhambhini.
17. (a) Ku nga khathariseki leswaku vanhu van’wana va endla yini, hina hi fanele ku endla yini? (b) Ha yini lava chavaka Yehovha va ri vanhu lava tsakeke hakunene?
17 Hi hanya enkarhini lowu fanaka ni siku ra Nowa hi tindlela to tala. (Luka 17:26, 27) Nakambe ku nyikiwa xitsundzuxo. Nhlavutelo 14:6, 7 yi vulavula hi ntsumi leyi hahaka exikarhi ka tilo, leyi khutazaka vanhu va tiko rin’wana ni rin’wana ni va swivongo ni tindzimi hinkwato yi ku “chavani Xikwembu, mi xi dzunisa.” Ku nga khathariseki leswaku misava yi endla yini, yingisa marito wolawo, kutani u rhamba van’wana leswaku va endla sweswo. Ku fana na Nowa, endla hi ripfumelo u tlhela u kombisa ku chava Xikwembu. Loko u endla tano swi nga ponisa vutomi bya wena ni vutomi bya van’wana vo tala. Loko hi ri karhi hi anakanyisisa hi vuyelo lebyi kumiwaka hi lava chavaka Xikwembu xa ntiyiso, hi nga pfumelelana ni mupisalema la huhuteriweke loyi a yimbeleleke a ku: “Ku katekile munhu l’a tšhav̌aka Yehova, a ṭakelaka ngopfu milawu ya yena.”—Pisalema 112:1.
U Nga Hlamurisa Ku Yini Ke?
◻ Hi byihi vuyelo byin’wana lebyi xiyekaka bya ku chava Xikwembu xa ntiyiso?
◻ Vutlharhi lebyi sekeriweke eka ku chava Xikwembu byi nga hi sirhelela njhani?
◻ Ha yini ku chava Xikwembu ku endla leswaku hi fularhela vubihi?
◻ Ku chava Xikwembu ku nga hi sirhelela njhani eka ku chava vanhu?
◻ Xana ku chava Xikwembu ku yi khumba njhani mintshembo yerhu ya nkarhi lowu taka?
[Swifaniso leswi nga eka tluka 16, 17]
“Ku katekile munhu l’a tšhav̌aka Yehova, a ṭakelaka ngopfu milawu ya yena.”—Pisalema 112:1