Siku Leri ‘Hisaka Ku Fana Ni Xivavula’

“V̌onani, siku ra ta, le’ri hisaka e ku fana ni [xivavula, NW].”—MALAKIYA 4:1.

1. Hi swihi swivutiso leswi tlakukaka mayelana na Malakiya 4:1?

EMASIKWINI lawa ya makumu, va tsaka lava Yehovha a hlawulaka ku tsala mavito ya vona ebukwini yakwe ya xitsundzuxo. Kambe ku vuriwa yini hi lava tsandzekaka ku fanelekela lunghelo rero? Ku nga khathariseki leswaku i valawuri kumbe i vanhu ntsena lava tolovelekeke, va ta endlisa ku yini loko va nyenya vahuweleri va Mfumo wa Xikwembu ni rungula ra vona? Malakiya u vulavula hi siku ra ku avanyisa. Eka ndzima 4, ndzimana 1, ha hlaya: “Hikuv̌a v̌onani, siku ra ta, le’ri hisaka e ku fana ni nḍilo wa šitiko, kutani v̌atikukumuši hikwav̌o ni hikwav̌o la’v̌a endlaka ŝo biha v̌a ta kotisa byanyi bya ku oma; siku le’ri taka ri ta v̌a hisa, ku v̌ula Yehova wa mav̌andla, a ku nga [siyiwi] rimiṭu, kumbe rirav̌i.”

2. Xana Ezekiyele u nyikela nhlamuselo yihi leyi hanyaka ya ku avanyisa ka Yehovha?

² Vaprofeta van’wana na vona va teka ku avanyisiwa ka matiko hi Yehovha va ku fanisa ni ku hisa lokukulu ka xivavula. Ezekiyele 22:19-22 yi tirha kahle ni ku avanyisa ka Xikwembu ka mimpambukwa ya vugwinehi ya Vujagana! Yi ri: “Ku v̌ula Hosi Yehova: Leŝi hikwenu mi hunḍukeke manyelo, languta, nḍi ta mi hlengeleta . . . Kukotisa loko ku hlengeletiwa silver, ni kopor, ni nhumbu, ni nṭopfu, ni thini e šikari ka fulo, e ku pfuretela nḍilo e henhla ka ŝona leŝaku ŝi ṅoka, nḍi ta mi hlengeletisa ŝeŝo e v̌ukarini bya mina ni le ku holov̌eni ka mina, kutani nḍi ta mi v̌eka kona e fulweni, nḍi mi ṅokisa. Nḍi ta mi hlengeleta, nḍi pfureta e henhla ka ṅwina e nḍilo wa v̌ukari bya mina, mi ta ṅokisiwa e šikari ka wona. Kukotisa leŝi silver yi ṅokisiwaka e fulweni, na ṅwina mi ta ṅwokisiwa e šikari ka wona, mi ta ŝi tiv̌a leŝaku hi mina Yehova nḍi tšheleke v̌ukari bya mina e henhla ka ṅwina.”

3, 4. (a) Xana vafundhisi va vule marito wahi ya vukanganyisi? (b) Hi wahi matimu ya vukhongeri lama thyakeke?

³ I xifaniso xa matimba hakunene! Vafundhisi lava tshikeke ku tirhisa vito ra Yehovha, va tlhela va sandza vito rero ro kwetsima, va fanele ku langutana ni siku ra ku avanyisa. Hi vutikukumuxi, va vula leswaku vona ni vanghana va vona va tipolitiki va ta simeka Mfumo wa Xikwembu emisaveni, kumbe va endla misava yi va ndhawu leyi faneleke ya Mfumo.

⁴ Vujagana lebyi gwineheke byi tihlanganise ni valawuri va politiki eku lweni ka tinyimpi leti chavisaka. Matimu ma kombisa Tinyimpi ta Nkutsulo ta malembe ya le xikarhi, ku hundzula vanhu hi nsindziso ka Nkonaniso wa le Spain, Nyimpi ya Malembe ya Makume-nharhu leyi dlayeke vanhu vo tala eYuropa eka lembe-xidzana ra vu-17, ni Nyimpi ya Xin’wana-manana ya le Spain hi va 1930, leyi a yi lweriwa leswaku Vukhatoliki byi tshama byi ri kona eSpain. Ku halatiwa lokukulu ka ngati ku humelele etinyimpini timbirhi ta misava ta lembe-xidzana ra hina, laha Makhatoliki ni Maprotestente ma dlayaneke, ma dlayetela vapfumeri-kulobye swin’we ni vanhu va vukhongeri byin’wana. Sweswinyana ka ha ku va ni nyimpi leyikulu exikarhi ka Makhatoliki ni Maprotestente eIreland, exikarhi ka mintlawa ya vukhongeri eIndia, ni le xikarhi ka mintlawa ya vukhongeri laha khale a ku ri Yugoslavia. Matimu ya vukhongeri ma mbyindliwe ngati hi ku dlayeriwa ripfumelo ka magidi ya timbhoni ta Yehovha to tshembeka.—Nhlavutelo 6:9, 10.

5. Hi kwihi ku avanyisa loku langutaneke ni vukhongeri bya mavunwa?

⁵ Hi ku vona kahle ku faneleka ka vuavanyisi bya Yehovha lebyi tshinelaka ehenhla ka Babilona Lonkulu, mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa, kun’we ni vaseketeri va wona. Ku lovisiwa loku ku hlamuseriwa eka Nhlavutelo 18:21, 24: “Ntsumi ya matimba yi tlakula ribye leri fanaka ni ribye ra ku sila hi ku kula, yi ri hoxa elwandle, yi ku: ‘Hi swo leswi u nga ta endliwa swona, we Babilona, muti lowukulu: U ta wiseriwa ehansi hi nsele, kutani a wu nga ha vi kona nakambe. Eka muti lowu, a ku kumiwa ngati ya vaprofeta, ni ya vahlawuriwa va Xikwembu, ni ya hinkwavo lava nga dlawa laha misaveni.’”

6. (a) I vamani lava faneleke ku kotisa byanyi, naswona ha yini? (b) Hi xihi xitiyisekiso lexi nga kona eka lava chavaka Yehovha?

⁶ Hi nkarhi wa kona, valala hinkwavo va ku lulama, ni hinkwavo lava tihlanganisaka na vona, “v̌a ta kotisa byanyi bya ku oma.” Siku ra Yehovha ri ta va pfurhela ku fana ni xivavula. ‘A ri nge siyi rimitsu kumbe rhavi ra vona.’ Esikwini rero ra ku avanyisa, vana lavatsongo kumbe marhavi, va ta avanyisiwa hi vululami hi ku ya hi laha Yehovha a langutaka timitsu ta vona ha kona, ku nga vatswari, vona lava langutelaka vana lava. Vatswari vo biha a va nge vi na vana lava nga ta yisa tindlela ta vona to biha emahlweni. Kambe lava kombisaka ripfumelo eswitshembisweni swa Mfumo wa Xikwembu a va nge tsekatsekisiwi. Hikwalaho Vaheveru 12:28, 29 yi ri: “A hi nkhenseni, . . . kutani hi mukhuva lowu, a hi gandzeleni Xikwembu hi ndlela leyi amukelekaka, hi ku titsongahata ni xichavo. Hikuva Xikwembu xa hina i ndzilo lowu herisaka.”

Xana Yehovha I Xikwembu Xa Tihanyi?

7. Xana rirhandzu ra Yehovha ri nghena njhani eku avanyiseni ka yena?

⁷ Xana leswi swi vula leswaku Yehovha i Xikwembu xa tihanyi, lexi rihiselaka? Nikatsongo! Eka 1 Yohane 4:8, muapostola u boxa ntiyiso wa xisekelo: “Xikwembu i rirhandzu.” Kutani, eka ndzimana 16 wa kandziyisa, a ku: “Xikwembu i rirhandzu, kutani loyi a tshamaka erirhandzwini, ú tshame eka Xikwembu, na Xikwembu xi tshama eka yena.” Yehovha u ni xikongomelo xo susa vubihi hinkwabyo emisaveni leyi hikwalaho ka rirhandzu ra yena hi vanhu. Xikwembu xa hina xa rirhandzu, lexi nga ni tintswalo xi ri: “Nḍa hanya, . . . a nḍi ṭakeri rifu ra mudyohi, kambe hi leŝaku a hunḍuka e ndleleni ya yena kutani a hanya; hunḍukani, mi hunḍuka e tindleleni ta ṅwina le’to biha, hikuv̌a mi ranḍa e ku fa hikwalaho ka yini?”—Ezekiyele 33:11.

8. Xana Yohane u ri kandziyise njhani rirhandzu, a tlhela a tikombisa a ri N’wana wa ku Dzindza?

⁸ Yohane u vulavula hi a·gaʹpe, rirhandzu leri tiyeke, u vulavula ha rona swinene ku tlula vatsari lavan’wana va Tievhangeli va hlanganisiwile, kambe eka Marka 3:17, Yohane hi byakwe u hlamuseriwa tanihi ‘N’wana wa ku Dzindza.’ Hi ku huhuteriwa hi Yehovha, N’wana wa yena wa ku Dzindza u tsale rungula ra apokalipsi ra buku yo hetelela ya Bibele, Nhlavutelo, leyi hlamuselaka Yehovha tanihi Xikwembu lexi avanyisaka hi ku lulama. Buku leyi yi tele marito ya vuavanyisi, tanihi lama nge “[xikamelo] xa vhinya xa vukari lebyikulu bya Xikwembu,” “minkambana ya 7 ya vukari bya Xikwembu,” ni “vukari lebyo chavisa bya Xikwembu lexi nga ni matimba hinkwawo.”—Nhlavutelo 14:19; 16:1; 19:15.

9. Xana Yesu u vule marito wahi hi ku avanyisa ka Yehovha, naswona vuprofeta byakwe byi hetiseke njhani?

⁹ Hosi ya hina Yesu Kreste, loyi a nga “xifaniso xa Xikwembu lexi nga voniwiki,” u twarise ku avanyisa ka Yehovha hi xivindzi loko a ha ri emisaveni. (Vakolosa 1:15) Hi xikombiso, ku ni makhombo ya nkombo ya le ka Matewu ndzima 23 lawa a ma twariseke hi ku kongoma eka vakanganyisi va vukhongeri va siku ra yena. U gimete ku avanyisa koloko hi marito lawa: “Yerusalema, Yerusalema, wena la dlayaka vaprofeta, la khandlaka hi maribye lava rhumiweke ka wena, kangani ndzi naverile ku hlengeleta vana va wena, kukotisa huku loko yi hlengeleta swiciwana swa yona ehansi ka timpapa ta yona, kambe a wu swi lavanga. Vonani, muti wa n’wina wu ta sala wu nga ri na munhu.” Endzhaku ka malembe ya 37, ku avanyisa ku endliwile hi vuthu ra Rhoma ehansi ka Mufumi Titus. A ku ri siku leri chavisaka, leri a ri fanekisela leri ri nga ta va siku leri chavisaka ngopfu evuton’wini hinkwabyo bya vanhu—siku ra Yehovha, leri nga ta tlhekeka ku nga ri khale.

“Dyambu” Ri Vangama

10. “Dyambu ra ku lulama” ri wu tisa njhani ntsako eka vanhu va Xikwembu?

¹⁰ Yehovha u twarisa leswaku ku ta va ni vaponi esikwini ra yena. U vulavula ha vona eka Malakiya 4:2, a ku: “Loko mi ri ṅwina la’v̌a tšhav̌aka v̌ito ra mina, dyambu ra ku lulama ri ta huma ri ri ni ku hanyisa e timpapeni ta rona.” Dyambu rolero ra ku lulama a ku na un’wana handle ka Yesu Kreste hi byakwe. I “ku vonakala [ka moya] ka misava.” (Yohane 8:12) Xana u voningisa ku yini? U huma a ri ni ku hanyisa etimpapeni ta yena—u rhanga hi ku hanyisa ka moya, loku hi nga ku kumaka ni namuntlha, kutani emisaveni leyintshwa leyi taka, ku ta va ni ku hanyisiwa emirini ka vanhu va matiko hinkwawo. (Matewu 4:23; Nhlavutelo 22:1, 2) Hi ndlela yo fanekisela, hi laha Malakiya a vuleke ha kona, lava hanyisiweke va ta “tlula e ku fana ni marole” lawa ma ha ku humesiwaka etshangeni. Mawaku ntsako lowu nga ta kumiwa hi lava pfuxiwaka va ri ni ntshembo wo kuma ku hetiseka ka vumunhu!

11, 12. (a) Xana i makumu wahi lama langutaneke ni lavo biha? (b) Xana vanhu va Xikwembu va “kanḍiyela v̌abihi” hi ndlela yihi?

¹¹ Hambi swi ri tano, ku vuriwa yini hi lavo biha? Eka Malakiya 4:3, ha hlaya: “Mi ta kanḍiyela v̌abihi, hikuv̌a v̌a ta fana ni nkuma e hansi ka v̌ukanḍiyo bya milenge ya ṅwina, e sikwini le’ri nga ta endliwa hi mina, ku v̌ula Yehova wa mav̌andla.” Loko xi kongomisa lava xi rhandzaka, Xikwembu xa hina xa Nhenha xi ta va xi suse valala va tihanyi emisaveni, xi va lovisa. Sathana ni mademona yakwe va ta va va pfaleriwile.—Pisalema 145:20; Nhlavutelo 20:1-3.

¹² Vanhu va Xikwembu a va hlanganyeli eku loviseni ka lavo biha. Kutani, xana va “kanḍiyela v̌abihi” hi ndlela yihi? Leswi va swi endla hi ndlela yo fanekisela hi ku hlanganyela eku khaneni lokukulu. Eksoda 15:1-21 yi hlamusela nkhuvo wolowo. Wu ve kona endzhaku ka ku lovisiwa ka Faro ni mavuthu yakwe eLwandle ro Tshwuka. Eku hetisekeni ka Esaya 25:3-9, ku susiwa ka “v̌ašanisi” ku ta landzeriwa hi ku khana loku fambisanaka ni xitshembiso xa Xikwembu: “O ta lov̌isa rifu hi laha ku nga heriki: Hosi, Yehova o ta hlangula mihloti e mimombyeni hikwayo; o ta sula tingana ta tiko ra yena hikwaro, hikuv̌a Yehova o v̌urisile. Hi siku lero v̌a ta ku: V̌onani, hi šona Šikwembu ša hina; . . . Hi yena Yehova loyi hi ṅwi ṭhembeke; a hi ṭakisiseni hi ṭakela ku ponisa ka yena!” Eka ntsako lowu, a ku na nsele kumbe ku tinyungubyisa, kambe ku ni ku dzuneka hi ku vona vito ra Yehovha ri kwetsimisiwa ni misava yi basisiwa yi fanelekela ku akiwa hi vanhu lava nga ni vun’we.

Nongonoko Lowukulu Wa Dyondzo

13. Hi yihi dyondzo leyi nga ta va kona “emisaveni leyintshwa”?

¹³ Eka Malakiya 4:4, Vayuda va lerisiwe leswaku ‘va tsundzuka nawu wa Muxe.’ Kutani namuntlha hi fanele ku landzela “nawu wa Kriste,” hi laha swi boxiweke ha kona eka Vagalatiya 6:2. Vaponi va Armagedoni handle ko kanakana va ta nyikiwa swiletelo swin’wana leswi sekeriweke eka wona, naswona swi nga ha va swi tsariwe “etibukwini” leti ku vulavuriwaka ha tona eka Nhlavutelo 20:12 leti nga ta pfuriwa hi nkarhi wa ku pfuka ka vafi. Ku ta va siku ro tsakisa swinene loko vafi lava pfuxiwaka va dyondzisiwa ku landzela mahanyelo ya “misava leyintshwa”!—Nhlavutelo 21:1.

14, 15. (a) Xana Eliya wa manguva lawa u hlamuseriwa njhani? (b) Xana ntlawa wa Eliya wu ni vutihlamuleri byihi?

¹⁴ Sweswo ku ta va ku ndlandlamuxiwa ka ntirho wo dyondzisa lowu Yehovha a vulavuleke ha wona, hi laha ku tsariweke ha kona eka Malakiya 4:5: “V̌onani, nḍi ta mi rumela muprofeta Elia, siku ra Yehova ri nga si ta, le’rikulu, le’ri tšhav̌isaka.” Eliya yoloye wa manguva lawa i mani? Hi laha swi kombisiweke ha kona eka Matewu 16:27, 28, loko a vulavula hi ‘ku ta ka yena eMfun’weni wa yena,’ Yesu u te: “N’wana-wa-Munhu ú ta vuya hi ku kwetsima ka Tata wa yena, a ri ni tintsumi ta yena, kutani hi kona a nga ta nyika un’wana ni un’wana hi ku ya hi mintirho ya yena.” Endzhaku ka masiku ya tsevu, a ri entshaveni na Petro, Yakobo na Yohane, “a hundzuka emahlweni ka vona; nghohe ya yena yi hatima kukotisa dyambu, na swona swiambalo swa yena swi hundzuka leswo basa, swi vangama kukotisa ku vonakala.” Xana a ri swakwe exivonweni lexi? E-e, hikuva “hi nomu lo Muxe na Eliya va humelela kwalaho, va vulavula na yena.”—Matewu 17:2, 3.

¹⁵ Xana leswi swi nga va swi vula yini? A swi kombisa Yesu tanihi Muxe Lonkulu loyi a vuriweke evuprofeteni enkarhini wa ku ta ka yena a ta avanyisa. (Deteronoma 18:18, 19; Mintirho 3:19-23) Kutani u ta hlanganisiwa na Eliya wa manguva lawa leswaku a hetisisa ntirho wa nkoka, wa ku chumayela mahungu lawa lamanene ya Mfumo emisaveni hinkwayo ku nga si sungula siku lerikulu ni leri chavisaka ra Yehovha. Loko a hlamusela ntirho wa “Elia” loyi, Malakiya 4:6 yi ri: “O ta tlherisela timbilu ta v̌atatana e ka v̌ana v̌a v̌ona, ni timbilu ta v̌ana e ka v̌atata wa v̌ona, leŝaku nḍi nga ṭhuki nḍi ta, kutani nḍi ba tiko hi ku ri lov̌isa.” Xisweswo “Elia” u hlamuseriwa tanihi ntlawa wa nandza lowo tshembeka, wa vutlharhi wa Vakreste lava totiweke emisaveni, loyi N’wini wa yena, Yesu, a n’wi nyikeke swilo swa Yena hinkwaswo. Leswi swi katsa ku nyika ndyangu wa ku pfumela “swakudya [swa moya leswi lavekaka] hi nkarhi wa kona.”—Matewu 24:45, 46.

16. Hi byihi vuyelo byo tsakisaka lebyi tisiweke hi ntirho wa ntlawa wa Eliya?

¹⁶ Emisaveni hinkwayo namuntlha, hi vona vuyelo lebyi tsakisaka bya nongonoko wa mphakelo wa moya. Magazini wa Xihondzo xo Rindza, lowu nkandziyiso wun’wana ni wun’wana wu humesaka nhlayo ya 16 100 000 hi tindzimi ta 120, ta 97 ti huma nkarhi wun’we, wu tata misava hi ‘mahungu lawa lamanene ya mfumo.’ (Matewu 24:14) Tibuku tin’wana hi tindzimi to tala ta tirhisiwa eswiphen’wini swo hambana-hambana swa ntirho wo chumayela ni wa ku dyondzisa wa Timbhoni ta Yehovha. Ntlawa wa Eliya, nandza lowo tshembeka, wa vutlharhi, wu xalamukela ku phamela hi xitalo hinkwavo lava ‘xiyaka xilaveko xa vona xa moya.’ (Matewu 5:3, ringanisa NW.) Ku tlula kwalaho, lava amukelaka ntshembo lowu wa Mfumo ni ku endla hi ku pfumelelana na wona va kuma vun’we lebyi hlamarisaka bya misava hinkwayo. Byi hlanganisa ntshungu lowukulu ‘lowu humaka ematikweni hinkwawo, ni le tinxakeni hinkwato, wu ri wa swivongo hinkwaswo ni wa tindzimi hinkwato.’ (Nhlavutelo 7:9) Loko ntirho lowu se wu endliwe hi laha Yehovha a lavaka ha kona, kutani makumu ma ta fika esikwini ra yena lerikulu ni leri chavisaka.

17. Xana siku leri chavisaka ra Yehovha ri ta tlhekeka rini?

¹⁷ Xana siku rero leri chavisaka ri ta sungula rini eka hina? Muapostola Pawulo wa hlamula: “Siku ra Hosi ri ta fika kukota khamba leri taka ni vusiku. Siku vanhu va nga ta ku [kumbexana hi ndlela yo hlawuleka]: ‘Ku rhulile, ku hava xo karhata’, hi wona nkarhi lowu ku onhaka ku nga ta va wela henhla hi xitshuketa, tanihi ku lumiwa ka wansati la nga kusuhi ni ku kuma n’wana; va nga ka va nga poni.”—1 Vatesalonika 5:2, 3.

18, 19. (a) Xana ‘ku rhula ni nsirhelelo’ swi twarisiwa njhani? (b) Xana vanhu va Yehovha va ta ku kuma rini ku wisa?

¹⁸ Xana rito “va” ri vula vamani eka vuprofeta lebyi? I varhangeri va tipolitiki lava vulaka leswaku va nga tisa fambiselo lerintshwa leri nga ni vun’we eswiphen’wini leswi avaneke swa misava leyi ya madzolonga. Minhlangano leyikulu leyi va yi vumbeke, Ntwanano wa Matiko ni Nhlangano wa Matiko, yi tsandzekile ku endla leswi. Hi laha muprofeta wa Yehovha a vhumbheke ha kona, hambi ku ri sweswi va vula “v̌a ku: ku rurile, ku rurile! kasi a ku na ku rula.”—Yeremiya 6:14; 8:11; 14:13-16.

¹⁹ Hi nkarhi lowu fanaka, vanhu va Yehovha va tiyisela mintshikilelo ni minxaniso ya misava leyi leyi nga riki na vukwembu. Kambe ku nga ri khale, hi laha ku tsariweke ha kona eka 2 Vatesalonika 1:7, 8 va ta kuma ku wisa “siku Hosi Yesu a humelelaka hi le tilweni swin’we ni tintsumi ta yena ta matimba, emalangavini ya ndzilo. Xi ta ba lava va nga xi tiviki, va nga lava nga yingisiki Evhangeli ya Hosi ya hina Yesu.”

20. (a) Xana Sofoniya na Habakuku va profeta yini malunghana ni siku leri ‘hisaka ku fana ni xivavula’? (b) Xana vuprofeta lebyi byi nyika ndzayo ni xikhutazo xihi?

²⁰ Xana sweswo swi ta hatlisisa ku yini? Vo tala va hina i khale va rindzile. Kambe, vunyingi bya vatitsongahati lava nga ta pona va amukela xirhambo lexi kumekaka eka Sofoniya 2:2, 3: “Lav̌ani Yehova . . . lav̌ani ku lulama, mi lav̌a ku tiṭongahata; kumbe mi ta tifihla e sikwini ra v̌ukari bya Yehova.” Kutani, Sofoniya 3:8 yi ni xikhutazo lexi: “Hikwalaho, nḍi languteleni, ku v̌ula Yehova, e sikwini lero nḍi nga ta yima ha rona e ku phanga, hikuv̌a nḍi kanerile ku hlengeleta matiko ni ku hlanganisa ku fuma, nḍi ta tšhela henhla ka wona e v̌ukari bya mina, ni ku pfura hikwaku ka v̌ukari bya mina; hikuv̌a misav̌a hikwayo yi ta hisiwa hi nḍilo wa rilonḍo ra mina.” Makumu ma tshinele! Yehovha wa ri tiva siku ni nkarhi naswona a nge wu cinci nkarhi wa yena. A hi tiyiseleni hi ku lehisa mbilu. “Hikuv̌a hlav̌utelo leyo ya ha ṭhamele nkari wa kona, kambe yi ta hatlisa e ku heteleleni, yi nga ka yi nga šisi. Hambi yi nga hlwela, u yi langutela, hikuv̌a yi ta endlakala ŝinene, yi nga ka yi nga hlweri.” (Habakuku 2:3) Siku ra Yehovha leri chavisaka ri ya ri tshinela hi ku hatlisa. Tsundzuka, siku rero a ri nge hlweli!

Mpfuxeto:

◻ Xana valawuri ni vanhu va ta endlisa ku yini esikwini leri chavisaka ra Yehovha?

◻ Xana Yehovha i Xikwembu xa muxaka muni?

◻ Xana i dyondzo ya njhani leyi hlamuseriwaka eka vanhu va Xikwembu?

◻ Xana vaprofeta va Xikwembu va hi khutaza njhani malunghana ni ku tshinela ka makumu?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

Enkarhini wa Nkonaniso wa le Spain vo tala va boheke ku hundzukela eka Vukhatoliki

[Xihlovo Xa Kona]

The Complete Encyclopedia of Illustration/J. G. Heck