Swivutiso Swa Vahlayi

Hi ku ya hi Vagalatiya 6:8, “loyi a byalaka swo tsakisa ntumbuluko wa yena wa nyama, ú ta tshovela leswo bola leswi humaka eka ntumbuluko wa yena wolowo; kambe loyi a byalaka swo tsakisa Moya, ú ta tshovela leswi humaka eka Moya, byi nga vutomi lebyi nga heriki.” Xana “Moya” lowu ku vuriwa yini, naswona xisweswo xana vutomi hi nga byi tshovela njhani?

Marito ya Xiheveru ni ya Xigriki lama hundzuluxeriweke va ku “Moya” ma ni tinhlamuselo to hambana, to tanihi leti: (1) matimba lama tirhaka ya Xikwembu, (2) matimba ya vutomi eka vanhu kumbe swiharhi, (3) matimba ya mianakanyo ya munhu lama tirhaka, ni (4) munhu wa moya kumbe ntsumi. Nhlamuselo leyo sungula—matimba lama tirhaka ya Xikwembu—i nhlamuselo leyi hi yi kumaka eka Vagalatiya 6:8.

Leswaku u swi twisisa, xiya Vagalatiya 3:2, laha hi kumaka ro sungula ku tirhisiwaka “Moya” ebukwini ya Vagalatiya. Pawulo u vutise Vakreste: “Xana mi nyikiwile Moya hileswi mi hlayiseke Nawu xana, kumbe xana hileswi mi pfumeleke Evhangeli, siku mi nga yi twa ke?” Kutani, eka Vagalatiya 3:5, u hlanganise “Moya” wolowo ni ku endliwa ka mintirho ya matimba. Xisweswo “Moya” lowu a vulavulaka ha wona laha a a ku ri moya lowo kwetsima, matimba lama tirhaka ya Xikwembu lama nga vonakiki.

Endzhakunyana, Pawulo u hambanise moya ni nyama eka Vagalatiya 5:16. Ha hlaya: “Leswi ndzi swi vulaka hi leswi: Fambani hi Moya, kutani mi nga ka mi nga korwisi ku navela ka ntumbuluko wa n’wina wa nyama.” Loko a ku ‘ku navela ka nyama’ a a vula nyama ya munhu ya vudyoho. Xisweswo, eka Vagalatiya 5:19-23, u xaxamete ‘mintirho ya nyama’ leyi lwisanaka ni “mihandzu ya Moya.”

Hikwalaho, eka Vagalatiya 6:8, munhu loyi a “byalaka swo tsakisa ntumbuluko wa yena wa nyama” u fanele a ri loyi a pfumelelaka ku lawuriwa hi ku navela ka munhu ka xidyoho, a tinyiketa eka ‘mintirho ya nyama.’ A nga ha langutana ni vuyelo lebyi onhaka bya hanyelo ro tano, kutani loko a nga hundzuki, a nga ka a nga byi kumi vutomi hi laha ku heleleke eMfun’weni wa Xikwembu kumbe ehansi ka wona.—1 Vakorinto 6:9, 10.

Tanihi Vakreste lava tinyiketeleke hi fanele hi tsakela ku ‘byala hi tlhelo ra moya wa Xikwembu.’ Leswi swi katsa ku hanya hi ndlela leyi moya lowo kwetsima wu nga ta swi kota ku tirha wu ntshunxekile evuton’wini bya hina, wu hi pfuna ku kombisa mihandzu ya wona. Hi fanele hi tsundzuka sweswo loko hi ri karhi hi anakanya leswi hi nga swi hlayaka ni minongonoko ya thelevhixini leyi hi nga yi hlalelaka. Hi ta va hi byala hi tlhelo ra moya loko hi yingisa hi rixaladza eminhlanganweni ya vandlha ni ku ringeta ku tirhisa ndzayo ya vakulu lava hlawuriweke hi moya.—Mintirho 20:28.

Lexi tsakisaka, Vagalatiya 6:8 yi hetelela hi xitiyisekiso xa leswaku loko hi byala hi tlhelo ra moya lowo kwetsima hi ta va eka xiyimo xo “tshovela leswi humaka eka Moya, byi nga vutomi lebyi nga heriki.” Ina, hikwalaho ka nkutsulo wa Kreste, Xikwembu xi ta tisa vutomi lebyi nga heriki hi ku tirhisa moya lowo kwetsima.—Matewu 19:29; 25:46; Yohane 3:14-16; Varhoma 2:6, 7; Vaefesa 1:7.