‘Hi Vito Ra Moya Lowo Kwetsima’
“Hikokwalaho, yanani eka vamatiko hinkwawo, mi va endla vadyondzisiwa va mina, mi va khuvula hi vito ra . . . Moya lowo Kwetsima.”—MATEWU 28:19.
1. I marito wahi lamantshwa lama Yohane Mukhuvuri a ma tirhiseke mayelana ni moya lowo kwetsima?
HI LEMBE ra 29 ra Nguva ya hina leyi Tolovelekeke, Yohane Mukhuvuri a a chivirika eIsrayele a lunghiselela Mesiya ndlela, naswona hi nkarhi wa vutirheli bya yena, u twarise swin’wana leswintshwa hi moya lowo kwetsima. Kavula, Vayuda ana se a va swi tiva leswi Matsalwa ya Xiheveru a ya swi vula ehenhleni ka moya. Kambe va nga ha va va hlamarile loko Yohane a te: “Loko ndzi ri mina, ndzi mi khuvula hi mati hi ku ya hi ku hundzuka ka n’wina, kambe loyi a taka endzhaku ka mina . . . hi yena la nga ta mi khuvula hi Moya lowo Kwetsima.” (Matewu 3:11) ‘Ku khuvuriwa hi moya lowo kwetsima’ a ku ri marito lamantshwa.
2. I marito wahi lamantshwa lawa Yesu a ma tiviseke mayelana ni moya lowo kwetsima?
2 Loyi a a ta a ku ri Yesu. Hi nkarhi wa vutomi bya yena bya la misaveni, Yesu kahle-kahle a nga khuvulanga ni un’we hi moya lowo kwetsima, hambi leswi a a vulavula hi moya hi minkarhi yo tala. Ku tlula kwalaho, endzhaku ka ku pfuxiwa ka yena, u vulavule hi moya lowo kwetsima hi ndlela yin’wana leyintshwa. U byele vadyondzisiwa va yena a ku: “Hikokwalaho, yanani eka vamatiko hinkwavo, mi va endla vadyondzisiwa va mina, mi va khuvula hi vito ra Tatana, ni ra N’wana, ni ra Moya lowo Kwetsima.” (Matewu 28:19) Xiga lexi nge “hi vito ra” xi vula “hi ku xiya.” Nkhuvulo wa mati hi ku xiya Tatana, N’wana na moya lowo kwetsima a wu ta hambana ni nkhuvulo wa moya lowo kwetsima. Nakambe a ku ri marito lamantshwa malunghana ni moya lowo kwetsima.
Ku Khuvuriwa Hi Moya Lowo Kwetsima
3, 4. (a) Ku khuvuriwa ko sungula hi moya lowo kwetsima ku endleke rini? (b) Handle ko va khuvula, moya lowo kwetsima wu tirhise ku yini eka vadyondzisiwa va Yesu hi Pentekosta ya 33 C.E.?
3 Malunghana ni ku khuvuriwa hi moya lowo kwetsima, Yesu u tshembise vadyondzisiwa va yena a nga si tlhandlukela etilweni, a ku: “Mi ta khuvuriwa hi Moya lowo Kwetsima, endzhaku ka masiku ma nga ri mangani.” (Mintirho 1:5, 8) Endzhakunyana ka sweswo, xitshembiso xexo xi hetisekile. Moya lowo kwetsima wu xikele ehenhla ka vadyondzisiwa va kwalomu ka 120 lava a va hlengeletane ekamereni ra le henhla eYerusalema, loko Yesu, la nga etilweni a endle ku khuvula ka yena ko sungula hi moya lowo kwetsima. (Mintirho 2:1-4, 33) Vuyelo ku ve byihi? Vadyondzisiwa va ve xiphemu xa miri wa moya wa Kriste. Hi laha muapostola Pawulo a hlamuselaka ha kona, “[hinkwavo va] khuv̌uleriwe Moyeni wu ri wun’we, leŝaku [va] ta endla mmiri wuṅwe.” (1 Vakorinto 12:13, BX) Hi nkarhi lowu fanaka, va totiwile leswaku va va tihosi ni vaprista va nkarhi lowu a wu ta landzela eMfun’weni wa Xikwembu wa le tilweni. (Vaefesa 1:13, 14; 2 Timotiya 2:12; Nhlavutelo 20:6) Moya lowo kwetsima nakambe wu tirhe tanihi xitiyisekiso xo sungula ni mfungho wa ndzhaka yoleyo yo vangama ya nkarhi lowu taka, kambe sweswo a swi nga helelanga kwalaho.—2 Vakorinto 1:21, 22.
4 Emahlweni ka malembe ma nga ri mangani, Yesu u byele Nikodema a ku: “A ku na munhu la nga vonaka Mfumo wa Xikwembu . . . loko munhu a nga tswariwi hi mati ni Moya, a nga ka a nga ngheni eMfun’weni wa Xikwembu.” (Yohane 3:3, 5) Sweswi vanhu va 120 a va tswariwe nakambe. Hikwalaho ka moya lowo kwetsima, va amukeriwe tanihi vana va moya va Xikwembu, vamakwavo va Kriste. (Yohane 1:11-13; Varhoma 8:14, 15) Mintirho leyi hinkwayo ya moya lowo kwetsima eka vona yi hlamarisa ku tlula mahlori. Ku tlula kwalaho, ku hambana ni mahlori lama tshameke ma endleka, moya lowo kwetsima a wu helanga endzhaku ka rifu ra vaapostola kambe wu hambete wu tirha hi ndlela leyi ku ta fika esikwini ra hina. I lunghelo eka Timbhoni ta Yehova ku va ti ri ni swirho swo hetelela leswi khuvuriweke hi moya swa miri wa Kriste, swona leswi swi tirha tanihi hi “nandza la tshembekaka, wo tlhariha” ku nyikela swakudya swa moya hi nkarhi wa swona.—Matewu 24:45-47.
Ku Khuvuriwa “Hi Vito Ra . . . Moya Lowo Kwetsima”
5, 6. Xana nkhuvulo wo sungula wa moya lowo kwetsima wu kongomise eka minkhuvulo ya mati hi ndlela yihi?
5 Kambe ku vuriwa yini hi nkhuvulo wa mati lowu tshembisiweke evitweni ra Tatana, ra N’wana ni ra moya lowo kwetsima? Vadyondzisiwa volavo vo sungula lava khuvuriweke hi moya a va khuvuriwanga hi nkhuvulo wo tano wa mati. Ana se a va amukele nkhuvulo wa Yohane wa mati, naswona tanihi leswi a wu amukeleka eka Yehova hi nkarhi wolowo, a swi nga bohi leswaku va tlhela va khuvuriwa. Kambe hi Pentekosta ya 33 C.E., ntshungu lowukulu wa mimoya-xiviri wu amukele nkhuvulo lowuntshwa wa mati. Leswi swi humelerise ku yini?
6 Ku khuvuriwa ka lava 120 hi moya lowo kwetsima ku landzeriwe hi huwa leyikulu leyi kokeke mintshungu. Va hlamarisiwile hi ku twa vadyondzisiwa va vulavula hi tindzimi, hi leswaku, hi tindzimi timbe leti a ti twisisiwa hi lava a va ri kona. Muapostola Petro u hlamusele leswaku hlori leri a ku ri vumbhoni bya leswaku moya wa Xikwembu wu chuluriwe hi Yesu, loyi a pfuxiweke eku feni ni loyi sweswi a tshameke evokweni ra xinene ra Xikwembu etilweni. Petro u khutaze vayingiseri va yena a ku: “Rixaka hinkwaro ra Vaisrayele ri fanele ku tiva mhaka leyi swinene leswaku Yesu loyi mi n’wi [beleleke, NW], hi yena loyi Xikwembu xi n’wi endleke Hosi ni Mesiya.” Kutani u hetelele hi ku vula a ku: “Hundzukani, kutani un’wana ni un’wana wa n’wina a khuvuriwa hi vito ra Yesu Kriste, leswaku mi rivaleriwa swidyoho swa n’wina; kutani mi ta amukela nyiko, wu nga Moya lowo Kwetsima.” Mimoya-xiviri ya kwalomu ka 3 000 yi swi amukerile.—Mintirho 2:36, 38, 41.
7. Vanhu va 3 000 hi Pentekosta ya 33 C.E. va khuvurisiwe ku yini hi vito ra Tatana, ra N’wana ni ra moya lowo kwetsima?
7 Xana ku nga vuriwa leswaku lava va khuvuriwe hi vito ra (hi ku xiya) Tatana, N’wana ni ra moya lowo kwetsima? Ina. Hambi leswi Petro a nga va byelangiki leswaku va khuvuriwa hi vito ra Tatana, ana se a va xiye Yehova tanihi Hosi Leyikulu, tanihi leswi a va ri Vayuda va ntumbuluko, swirho swa rixaka leri a ri tinyiketele eka Yena. Petro u te: ‘Khuvuriwani hi vito ra N’wana.’ Kutani ku khuvuriwa ka vona a ku kombisa ku xiya ka vona Yesu tanihi Hosi na Mesiya. Sweswi a va ri vadyondzisiwa va yena naswona va swi amukerile leswaku ku sukela kwalaho, ku rivaleriwa ka swidyoho a ku tisiwa hi yena. Eku heteleleni, nkhuvulo a ku ri ku xiya moya lowo kwetsima, naswona wu ngheneriwile hikwalaho ka xitshembiso xa leswaku va ta kuma moya tanihi nyiko ya mahala.
8. (a) Ku engetela eka nkhuvulo wa mati, i nkhuvulo wihi wun’wana lowu Vakriste lava totiweke va wu amukeleke? (b) I vamani handle ka lava 144 000 lava kumaka nkhuvulo wa mati hi vito ra moya lowo kwetsima?
8 Lava khuvuriweke hi mati hi siku ra Pentekosta ya 33 C.E. na vona va khuvuriwe hi moya, va totiwa tanihi tihosi ni vaprista va nkarhi lowu a wu landzela eMfun’weni wa le tilweni. Hi ku ya hi buku ya Nhlavutelo, i 144 000 wa vona ntsena. Kutani lava va khuvuriwaka hi moya lowo kwetsima ivi eku heteleleni va ‘funghiwa’ tanihi vadyandzhaka va Mfumo i 144 000 ntsena. (Nhlavutelo 7:4; 14:1) Hambi swi ri tano, vadyondzisiwa hinkwavo lavantshwa—ku nga khathariseki ntshembo wa vona—va khuvuriwa ematini hi vito ra Tatana, ra N’wana ni ra moya lowo kwetsima. (Matewu 28:19, 20) Kutani ke, ku khuvuriwa hi vito ra moya lowo kwetsima swi vula yini eka Vakriste hinkwavo, hambi ku ri va “ntlhambinyana” kumbe va “tinyimpfu tin’wana”? (Luka 12:32; Yohane 10:16) Hi nga si hlamula sweswo, a hi xiyeni mintirho yin’wana ya moya eka nguva ya Vukriste.
Mihandzu Ya Moya
9. I ntirho wihi wa moya lowo kwetsima lowu nga wa nkoka eka Vakriste hinkwavo?
9 Ntirho wa nkoka wa moya lowo kwetsima i ku hi pfuna ku vumba vumunhu bya Vukriste. I ntiyiso, hikwalaho ka ku nga hetiseki a hi nge swi koti ku papalata ku dyoha. (Varhoma 7:21-23) Kambe loko hi hundzuka hi ku tshembeka, Yehova wa hi rivalela exisekelweni xa gandzelo ra Kriste. (Matewu 12:31, 32; Varhoma 7:24, 25; 1 Yohane 2:1, 2) Ku tlula kwalaho, Yehova u hi langutele leswaku hi lwisana ni mboyamelo wa hina wo dyoha, naswona moya lowo kwetsima wu hi pfuna ku endla sweswo. Muapostola Pawulo u te: “Fambani hi Moya, kutani mi nga ka mi nga korwisi ku navela ka ntumbuluko wa n’wina wa nyama.” (Vagalatiya 5:16) Pawulo u ye emahlweni a kombisa leswaku moya wu nga humesa timfanelo letinene ngopfu eka hina. U tsarile: “Kasi mihandzu ya Moya i rirhandzu, ni ku tsaka, ni ku rhula, ni ku leha mbilu, ni vunene, ni ku hanana, ni ku tshembeka, ni musa, ni ku tikhoma.”—Vagalatiya 5:22, 23.
10. Mihandzu ya moya yi vumbisiwa ku yini eka Mukriste?
10 Xana moya wu swi endlisa ku yini leswaku mihandzu yo tano yi koteka eka Mukriste? A swi ti humeleleri ntsena hi mhaka ya leswi hi nga Vakriste lava tinyiketeleke ni lava khuvuriweke. Hi fanele hi swi tirhela. Kambe loko hi hlangana ni Vakriste van’wana lava kombisaka timfanelo leti, loko hi khongela eka Xikwembu leswaku moya wa xona wu hi pfuna ku vumba timfanelo to karhi, loko hi papalata vanghana lavo biha ivi hi dyondza Bibele leswaku hi ta kuma xitsundzuxo ni swikombiso leswinene, kutani mihandzu ya moya yi ta mila eka hina.—Swivuriso 13:20; 1 Vakorinto 15:33; Vagalatiya 5:24-26; Vaheveru 10:24, 25.
Va Vekiwe Hi Moya Lowo Kwetsima
11. Vakulu va hlawuriwa njhani hi moya lowo kwetsima?
11 Pawulo, loko a vulavula ni vakulu va le Efesa, u kombise ntirho wun’wana wa moya lowo kwetsima loko a te: “Tilanguteleni ke, mi langutela ni ntlhambi hinkwawo lowu Moya lowo Kwetsima wu nga mi veka ku va varhangeri va wona; risani [bandlha ra, NW] Xikwembu, [leri] xi nga tikumela [rona] hi rifu ra N’wana wa xona wa xiviri.” (Mintirho 20:28) Ina, valanguteri va mabandlha kumbe vakulu, va vekiwa hi moya lowo kwetsima. Hi ndlela yihi? Hikuva vakulu lava vekiweke va fanele va fikelela timfanelo leti kombisiweke eBibeleni leyi huhuteriweke. (1 Timotiya 3:1-13; Tito 1:5-9) Va nga vumba timfanelo teto ntsena loko va pfuniwa hi moya lowo kwetsima. Nakambe, huvo ya vakulu leyi hlawulaka nkulu lontshwa yi khongelela nkongomiso wa moya lowo kwetsima ku vona loko a ti fikelela timfanelo leti kumbe e-e. Naswona ku vekiwa koloko ku endliwa ehansi ka vulanguteri bya nandza la totiweke hi moya wo tshembeka ni wa vutlhari.
Kongomisiwa Hi Moya
12. Moya wu nga hi susumeterisa ku yini hi ku tirhisa Bibele?
12 Vakriste va swi xiya leswaku Matsalwa layo Kwetsima ma tsariwe ehansi ka nsusumeto wa moya lowo kwetsima. Hikwalaho, va ma kambisisa leswaku va kuma vutlhari lebyi huhuteriweke hi moya, hi laha timbhoni ta Yehova ta le mahlweni ka Vukriste ti endleke ha kona. (Swivuriso 2:1-9) Va ma hlaya, va anakanyisisa hi wona ni ku ma pfumelela leswaku ma kongomisa vutomi bya vona. (Psalma 1:1-3; 2 Timotiya 3:16) Xisweswo va pfuniwa hi moya ku ‘lavisisa swilo leswi enteke swa Xikwembu.’ (1 Vakorinto 2:10, 13; 3:19) Ku kongomisa malandza ya Xikwembu hi ndlela leyi i ntirho wa nkoka wa moya wa Xikwembu enkarhini wa hina.
13, 14. Yesu u tirhise yini ku hlangavetana ni swiphiqo ebandlheni, naswona namuntlha u swi endlisa ku yini sweswo?
13 Ku tlula kwalaho, ebukwini ya Nhlavutelo, Yesu la pfuxiweke u rhumele marungula eka mabandlha ya nkombo ya le Asia Minor. (Nhlavutelo, tindzima 2 na 3) Eka wona u paluxe leswaku u kambele mabandlha kutani a twisisa xiyimo xa wona xa moya. U kume leswaku man’wana a ma veka xikombiso lexinene xa ripfumelo. Eka man’wana, vakulu a va pfumelele mimpambukwa, vunghwavava ni ku kufumela, leswaku swi borisa ntlhambi. Bandlha ra le Sarda, a ri file emoyeni, handle ka mimoya-xiviri yi nga ri yingani leyi tshembekaka. (Nhlavutelo 3:1, 4) Yesu u swi tamerise ku yini swiphiqo leswi? Hi moya lowo kwetsima. Loko a nyikela xitsundzuxo eka mabandlha ya nkombo, rungula ra Yesu emhakeni yin’wana ni yin’wana ri hetelele hi marito lama nge: “Loyi a nga ni tindleve a a yingise leswi Moya wu swi byelaka [mabandlha, NW].”—Nhlavutelo 2:7, 11, 17, 29; 3:6, 13, 22.
14 Ni namuntlha, Yesu u kambela mabandlha. Naswona loko a vona swiphiqo, wa ha swi tamela hi ku tirhisa moya lowo kwetsima. Moya wu nga hi pfuna ku xiya ni ku hlula swiphiqo hi laha ku kongomeke hi ku hlaya ka hina ka Bibele. Mpfuno nakambe wu nga ta hi tibuku ta Bibele leti humesiwaka hi nandza la tshembeka ka, wo tlhariha la totiweke hi moya. Kumbe wu nga ta wu huma eka vakulu lava vekiweke hi moya ebandlheni. Ku nga khathariseki xiyimo lexi nga kona, hambi loko xitsundzuxo xi ri xa munhu ha un’we kumbe bandlha hinkwaro, xana ha wa yingisa marito ya Yesu lama nge: “Loyi a nga ni tindleve, a a yingise leswi Moya wu swi [vulaka]”?
Moya Ni Ntirho Wo Chumayela
15. Moya wu tirhe njhani eka Yesu mayelana ni ntirho wo chumayela?
15 Eka xiendlakalo xin’wana loko Yesu a chumayela esinagogeni le Nazareta, u kombise ntirho wun’wana wa moya. Rhekhodo ya hi byela: “A nyikiwa buku ya muprofeta Esaya; kuteloko a yi pfurile, a kuma laha ku nga tsariwa marito lama nge: ‘Moya wa Xikwembu wu le ka mina, hikuva xi ndzi hlawurile ku ya byela swisiwana emahungu lamanene; xi ndzi rhumile ku ya tivisa lava bohiweke leswaku va ta ntshunxiwa, ni lavo-fe-mahlo leswaku va ta vona; xi ndzi rhumile ku ntshunxa lava xanisiwaka.’ Kutani a sungula ku va byela, a ku: ‘Namuntlha rito leri mi ri twaka, ri hetisekile.’” (Luka 4:17, 18, 21; Esaya 61:1, 2) Ina, Yesu a a totiwe hi moya lowo kwetsima ku chumayela mahungu lamanene.
16. Eka lembe xidzana ro sungula, xana moya lowo kwetsima wu nghenelele njhani entirhweni wa ku chumayeriwa ka mahungu lamanene?
16 Emahlweninyana ka rifu ra yena, Yesu u vhumbe tsima lerikulu ro chumayela leri a ri ta hetisisiwa hi valandzeri va yena. U te: “Evhangeli yi fanele ku rhanga yi twarisiwa ematikweni hinkwawo.” (Marka 13:10) Marito lawa ma hetiseke ro sungula eka lembe xidzana ro sungula, naswona xiphemu lexi a xi endliwa hi moya lowo kwetsima a xi xiyeka. A ku ri moya lowo kwetsima lowu kongomiseke Filipi ku ya chumayela mutsheniwa wa Muetiyopiya. Moya lowo kwetsima wu kongomise Petro eka Korneliyo, naswona moya lowo kwetsima wu kongomise leswaku Pawulo na Barnaba va rhumiwa tanihi vaapostola va suka eAntiyoka. Endzhakunyana, loko Pawulo a lave ku ya chumayela eAsiya na Bitiniya, moya lowo kwetsima hi ndlela yo karhi wu n’wi siverile. Xikwembu xi lave leswaku ntirho wa ku veka vumbhoni wu fika eYuropa.—Mintirho 8:29; 10:19; 13:2; 16:6, 7.
17. Namuntlha, moya lowo kwetsima wu katseka njhani entirhweni wo chumayela?
17 Namuntlha, moya lowo kwetsima nakambe wu tirha ngopfu entirhweni wo chumayela. Eka ku hetiseka kun’wana ka Esaya 61:1, 2, moya wa Yehova wu tote vamakwavo va Yesu leswaku va chumayela. Eku hetisekeni ko hetelela ka Marka 13:10, vatotiwa lava, lava pfuniwaka hi ntshungu lowukulu, va chumayele mahungu lamanene hi laha ku kongomeke “ematikweni hinkwawo.” (Nhlavutelo 7:9) Naswona moya wa va sekela hinkwavo ka vona eka leswi. Hi laha a swi ri ha kona eka lembe xidzana ro sungula, wu pfula masimu ni ku kongomisa nhluvuko lowu tolovelekeke wa ntirho. Wu tiyisa vanhu, wu va pfuna ku hlula ku chava ni ku antswisa vutshila bya vona byo dyondzisa. Ku tlula kwalaho, Yesu u byele vadyondzisiwa va yena a ku: “Mi ta yisiwa emahlweni ka tindhuna ni le mahlweni ka tihosi hikwalaho ka mina, leswaku mi humesa vumbhoni eka vona ni ka vamatiko. Kambe siku va mi nyiketaka eka vona, mi nga kanakani hi leswi mi nga ta vula swona ni mavulavulele ya kona . . . A hi n’wina mi nga ta vulavula, kambe i Moya wa Tata wa n’wina lowu nga ta vulavula ha n’wina.”—Matewu 10:18-20.
18, 19. Moya wu hlanganyela ni mutekiwa eku rhambeni ka vanhu va timbilu letinene leswaku va ta “[nwa] mati ya vutomi [va] nga hakeli” hi ndlela yihi?
18 Ebukwini ya Nhlavutelo, nakambe Bibele yi kandziyisa ku katseka ka moya lowo kwetsima entirhweni wo chumayela. Kwalaho muapostola Yohane wa vika: “Moya ni mutekiwa va ri: ‘Tana!’ Ni loyi a swi twaka a a vule a ku: ‘Tana!’ Loyi a nga ni torha a a te; ni loyi a swi navelaka a a nwe mati ya vutomi a nga hakeli.” (Nhlavutelo 22:17) Mutekiwa la yimeriwaka hi masalela ya lava 144 000 lawa ya ha riki emisaveni, ma rhamba hinkwavo ku nwa mati ya vutomi mahala. Kambe xiya, moya lowo kwetsima na wona wu ri “Tana!” Hi ndlela yihi?
19 Hi mhaka ya leswi rungula leri chumayeriwaka hi ntlawa wa mutekiwa—lowu namuntlha wu pfuniwaka hi ntshungu lowukulu wa tinyimpfu tin’wana—ri humaka eBibeleni, ri tsariwe ehansi ka nsusumeto lowu kongomeke wa moya lowo kwetsima. Naswona moya wolowo lowu fanaka wu pfule timbilu ni mianakanyo ya ntlawa wa mutekiwa ku twisisa Rito leri huhuteriweke ni ku ri hlamusela van’wana. Lava va khuvuriwaka tanihi vadyondzisiwa lavantshwa va Yesu Kriste va tsakela ku nwa mati ya vutomi mahala. Nakambe va tsakela ku tirhisana ni moya ni mutekiwa eku vuleni va ku “Tana!” ni le ka van’wana. Namuntlha, ku tlula timiliyoni ta mune ti hlanganyela ni moya entirhweni lowu.
Ku Hanya Hi Ku Pfumelelana Ni Nkhuvulo Wa Hina
20, 21. Xana hi nga hanya njhani hi ku pfumelelana ni nkhuvulo wa hina hi vito ra moya lowo kwetsima naswona hi fanele ku languta nkhuvulo lowu hi ndlela yihi?
20 Ku khuvuriwa hi vito ra moya lowo kwetsima i ku titivisa ka le rivaleni ka leswaku hi xiya moya lowo kwetsima ni ku amukela xiphemu lexi wu xi endlaka eswikongomelweni swa Yehova. Swi vula leswaku hi ta tirhisana ni moya, hi nga endli nchumu lexi sivelaka ku tirha ka wona exikarhi ka vanhu va Yehova. Xisweswo, hi xiya ni ku tirhisana ni nandza lowo tshembeka ni wa vutlhari. Hi tirhisana ni lunghiselelo ra vakulu ebandlheni. (Vaheveru 13:7, 17; 1 Petro 5:1-4) Hi hanya hi vutlhari bya moya ku nga ri bya nyama, naswona hi pfumelela moya leswaku wu aka vumunhu bya hina, wu byi endla byi fana swinene ni bya Kriste. (Varhoma 13:14) Naswona hi hlanganyela hi mbilu hinkwayo ni moya ni mutekiwa eku vuleni hi ku “Tana!” eka timiliyoni leti nga ha swi amukelaka enkarhini lowu taka.
21 I nchumu lowukulu swonghasi ku khuvuriwa ‘hi vito ra moya lowo kwetsima’! Hambi swi ri tano, vona mikateko leyi nga vaka kona! Onge nhlayo ya lava khuvuriwaka hi ndlela yoleyo yi nga hambeta yi engeteleka. Naswona onge hinkwerhu ka hina hi nga hambeta hi hanya hi ku pfumelelana ni leswi nkhuvulo wolowo wu vulaka swona, loko hi tirhela Yehova ni ku hambeta hi “hiseka emoyeni.”—Varhoma 12:11.
U Tsundzuka Yini Hi Moya Lowo Kwetsima?
◻ Moya lowo kwetsima a wu tirha hi tindlela tihi hi Pentekosta ya 33 C.E.?
◻ Hi nga yi humesa njhani mihandzu ya moya?
◻ Vakulu va vekiwa njhani hi moya lowo kwetsima?
◻ Yesu u swi tamela njhani swiphiqo ebandlheni hi ku tirhisa moya lowo kwetsima?
◻ Moya wu nghenelela njhani hi vuenti entirhweni wo chumayela?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
Nkhuvulo lowu Petro a chumayeleke ha wona na wona a wu ri hi vito ra Tatana ni ra moya lowo kwetsima
[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]
Moya wu nghenelela swinene eku chumayeriweni ka mahungu lamanene