Nchavelelo Ni Xikhutazo—I Swilo Swa Risima Hi Tindlela To Tala
KU NI minkarhi leyi vo tala va hina hi titweke hi ri swisiwana ku tlurisa—ku nga ri hikwalaho ka leswi hi nga riki na swa le mandleni, kambe hi ri swisiwana emoyeni. A hi heleriwe hi matimba, naswona hi ri ni gome swinene. Kambe, eminkarhini yoleyo swi nga ha endleka leswaku hi kume nchumu lowu a wu ri wa risima swinene lowu nga hi pfunaka ngopfu. Nchumu wolowo wa “risima” i xikhutazo.
EBibeleni ku tirhisiwa rito rin’we ra Xigriki eka ku “khutaza” ni ku “chavelela.” Marito lawa hamambirhi ma humesa mianakanyo ya ku nyika xivindzi, matimba, kumbe ntshembo. Kutani, swi le rivaleni, loko hi titwa hi tsanile, nchavelelo ni xikhutazo hi swona swilo leswi nga hi pfunaka. Xana hi nga swi kuma kwihi?
Bibele yi hi tiyisekisa leswaku Yehovha i “Xikwembu [xa] ku chavelela hinkwako.” (2 Vakorinto 1:3) Yi tlhela yi hi byela leswaku “a xi le kule ni un’wana ni un’wana wa hina.” (Mintirho 17:27) Hikwalaho nchavelelo ni xikhutazo swi kona. A hi xiyeni mune wa tindlela leti Yehovha a hi khutazaka ha tona.
Hi Vuxaka Bya Munhu Hi Xiyexe Ni Xikwembu
Xihlovo-nkulu xa nchavelelo i vuxaka bya munhu hi xiyexe na Yehovha Xikwembu. Leswaku vuxaka byo tano bya koteka naswona swa khutaza. Ku tlula kwalaho, i mufumi wihi loyi a nga amukelaka tinqingho ta hina kumbe a nga boxaka ku khumbeka ka xiviri hi swiphiqo swa hina? Yehovha u ni matimba lama nga heriki ku tlula ndlela leyi vavanuna volavo va nga ha yona. Kambe, wa titsongahata—u swi tsakela ngopfu ku tirhisana ni lava titsongahataka, vanhu lava nga hetisekangiki. (Pisalema 18:35) Yehovha hi yena a nga rhanga a hi rhandza. Yohane wo Sungula 4:10 yi ri: “Rirhandzu ra kona i rikulu, hikuva a hi hina hi rhandzeke Xikwembu, kambe hi xona xi hi rhandzeke, kutani xi rhumele N’wana wa xona ku va mhamba ya swidyoho swa hina.” Ku engetela kwalaho, Yehovha u hi kokela eka N’wana wakwe hi rirhandzu.—Yohane 6:44.
Xana u angurile ivi u kombela nchavelelo hi vuxaka ni Xikwembu? (Ringanisa Yakobo 2:23.) Hi xikombiso, loko u ri ni munghana wa le mbilwini, loyi u n’wi rhandzaka, xana a swi tsakisi ku heta nkarhi na yena, u vulavula u ntshunxekile hi mivilelo ni leswi ku karhataka, mintshembo ya wena ni leswi ku tsakisaka? Yehovha wa ku rhamba leswaku u endla tano ni le ka yena. A nga veki mpimo wa leswaku u nga vulavula nkarhi wo tanihi kwihi na yena hi xikhongelo—naswona wa ku yingisa hakunene. (Pisalema 65:2; 1 Vatesalonika 5:17) Yesu u khongele nkarhi na nkarhi naswona hi ku hiseka. Entiyisweni, loko a nga si hlawula vaapostola vakwe va 12, u hete vusiku hinkwabyo a ri eku khongeleni.—Luka 6:12-16; Vaheveru 5:7.
Hi nkarhi wo karhi, un’wana ni un’wana wa hina a nga swi kota ku va swin’we na Yehovha a ri yexe. Hi ku tshama u langute ehandle hi fesitere u te whii, kumbe ku famba-famba ehandle hi ku nonoka, swi nga ku nyika nkarhi wa kahle wo pfulela Yehovha mbilu ya wena hi xikhongelo. Ku endla sweswo swi nga ha va xihlovo lexikulu xa nchavelelo. Loko ku ri ni nchumu wo karhi wa ntumbuluko wa Yehovha lowu hi nga wu hlalelaka loko hi ri karhi hi anakanyisisa—hambi ko va xiphemu xa tilo, mirhi kumbe tinyenyana to karhi—eka swona swilo sweswo hi nga kuma switsundzuxo leswi chavelelaka swa leswaku Yehovha wa hi rhandza naswona wa hi khathalela.—Varhoma 1:20.
Hi Dyondzo Ya Munhu Hi Xiyexe Ya Rito Ra Xikwembu
Kahle-kahle, hi dyondzo ya Bibele ya munhu hi xiyexe, timfanelo ta Yehovha ti humela kahle erivaleni eka hina. Hi ku phindha-phindha Bibele yi paluxa leswaku Yehovha i “Šikwembu ša tintŝalo ni v̌unene, le’ši hlwelaka ku kariha, le’ši teleke tintŝalo.” (Eksoda 34:6; Nehemiya 9:17; Pisalema 86:15) Ku tsakela ku chavelela malandza yakwe ya le misaveni i xiphemu xa ntumbuluko xa vumunhu bya Yehovha.
Hi xikombiso, xiya marito ya Yehovha eka Esaya 66:13: “Tani hi munhu l’a tšhav̌eleriwaka hi mana wa yena, nḍi ta mi tšhav̌elela šiŝeŝo.” Yehovha u tumbuluxe rirhandzu ra manana eka vana vakwe leswaku ri va ra ku tinyiketela ni ku tshembeka. Loko u tshame u vona manana wa rirhandzu a mbuwetela n’wana wakwe la vavisekeke, wa swi tiva leswaku Yehovha u vula yini loko a ku u ta chavelela vanhu vakwe.
Timhaka to tala ta Bibele ti kombisa vanhu va ri karhi va chaveleriwa. Loko muprofeta Eliya a xungetiwe hi rifu hi Nkosikazi Yezabele, u tsemeke nhlana ivi a balekisa vutomi byakwe. A a heleriwe hi matimba lerova a teka riendzo ra siku hinkwaro a ya emananga, swi tikomba onge a a nga tekanga mati kumbe swakudya. Hikwalaho ko heleriwa hi matimba Eliya u byele Yehovha leswaku a a lava ku fa. (1 Tihosi 19:1-4) Xana Yehovha u endle yini xo chavelela ni ku khutaza muprofeta wakwe?
Yehovha a nga n’wi tshinyanga Eliya hikwalaho ka leswi a a titwa a nga ri na museketeri, a nga pfuni nchumu naswona a tshukile. Ku ri na sweswo, muprofeta u twe “mpfumawulonyana wo nanḍiha.” (1 Tihosi 19:12) Loko u hlaya 1 Tihosi ndzima 19, u ta xiya ndlela leyi Yehovha a chaveleleke Eliya ha yona, a n’wi rhulisa mbilu, ivi a aka ripfumelo rakwe. Nchavelelo lowu a wu nga ri wa nomu ntsena. Wu nghene le mbilwini ya Eliya leyi karhatekeke, wu khutaza muprofeta leswaku a ya emahlweni ni ntirho. (Ringanisa Esaya 40:1, 2.) Ku nga ri khale, u tlhelele entirhweni wakwe.
Hi ku fanana Yesu Kreste u chavelela ni ku khutaza valandzeri vakwe vo tshembeka. Entiyisweni, Esaya u profete hi Mesiya a ku: “Hosi, Yehova, . . . o nḍi rumile ku horisa la’v̌a nga ni timbilu le’ti v̌av̌isekaka, . . . e ku tšhav̌elela hikwav̌o la’v̌a v̌av̌isekeke.” (Esaya 61:1-3) Evuton’wini byakwe, Yesu u swi veke erivaleni leswaku marito lawa a ma tirha eka yena. (Luka 4:17-21) Loko u titwa u lava ku chaveleriwa, anakanyisisa hi ndlela ya ku olova ni ya rirhandzu leyi Yesu a tirhisaneke ni vanhu lava vavisekeke ni lava pfumalaka ha yona. I ntiyiso, dyondzo ya vukheta ya Bibele i xihlovo lexikulu xa nchavelelo ni xikhutazo.
Hi Vandlha
Evandlheni ra Vukreste, swilo swa risima swo chavelela ni ku khutaza swi kona hi tinxakanxaka ta swona to tala. Muapostola Pawulo u huhuteriwe ku tsala a ku: “Tiyisanani mi akisana.” (1 Vatesalonika 5:11) Xana nchavelelo ni xikhutazo swi nga kumiwa njhani eminhlanganweni ya vandlha?
Entiyisweni, hi va kona eminhlanganweni ya Vukreste ngopfu-ngopfu leswaku hi ta “dyondzisiwa hi Xikwembu,” leswaku hi ta leteriwa mayelana na xona ni tindlela ta xona. (Yohane 6:45) Ndzetelo wolowo wu endleriwe ku hi khutaza ni ku hi chavelela. Eka Mintirho 15:32, ha hlaya: “Yuda na Silasi . . . va khongoterile vamakwavo hi marito layo tala, va va tiyisa.”
Xana u tshame u ya enhlanganweni wa Vukreste u heleriwe hi matimba kambe loko u tlhelela ekaya se u titwa u antswa swinene? Kumbexana i nchumu wo karhi lowu vuriweke enkulumeni, enhlamulweni, kumbe exikhongelweni wu khumbeke mbilu ya wena ivi wu ku chavelela ni ku ku khutaza hi laha swi faneleke. Hikwalaho u nga hambani ni minhlangano ya Vukreste.—Vaheveru 10:24, 25.
Ku hlanganyela swin’we ni vamakwerhu evutirhelini ni le ka swin’wana swi nga ku pfuna hi ndlela leyi fanaka. Hi Xiheveru maendli yo hambana-hambana lama vulaka “ku boha swin’we” ma tlhela ma vula ku “ku nyika matimba” kumbe “tiyisa”—leswi ma tikombaka ma vula swona hi leswaku swilo swa tiya loko swi bohiwe swin’we. Nawu-nsinya lowu wu tano evandlheni. Ha chaveleriwa, hi khutaziwa, ina, ha tiyisiwa, hi ku hlangana swin’we. Naswona hi bohiwa swin’we hi rirhandzu, xona xiboho xo tiya ku tlula hinkwaswo.—Vakolosa 3:14.
Minkarhi yin’wana i ku tshembeka ka vamakwerhu va hina va moya loku hi khutazaka. (1 Vatesalonika 3:7, 8) Minkarhi yin’wana i rirhandzu leri va ri kombisaka. (Filimoni 7) Naswona minkarhi yin’wana i ku tirha swin’we, hi khomisana, loko hi ri karhi hi vulavula ni van’wana hi Mfumo wa Xikwembu. Loko u titwa u tsanile naswona u lava xikhutazo, loko ku tiwa evutirhelini, ha yini u nga endli malunghiselelo yo tirha ni muhuweleri wa Mfumo la kuleke kumbe la nga ni ntokoto? Kunene u ta kuma nchavelelo hi ku endla tano.—Eklesiasta 4:9-12; Vafilipiya 1:27.
Hi “Nandza La Tshembekaka, Wo Tlhariha”
Xana i mani la lunghiselelaka swivumbeko leswi swo chavelela evugandzerini bya hina? Yesu u veke ntlawa lowu a wu hlawuleke tanihi “nandza la tshembekaka, wo tlhariha” leswaku wu phamela ‘swakudya swa moya hi nkarhi wa kona’ (Matewu 24:45) Eka lembe-xidzana ro sungula C.E., ntlawa lowu wa Vakreste lava totiweke hi moya ana a wu ri eku tirheni. Huvo leyi fumaka ya vakulu eYerusalema a yi rhumela mapapila ya ndzetelo ni nkongomiso emavandlheni. Vuyelo byi ve byihi? Bibele yi hlamusela leswi mavandlha ma swi endleke loko ya kume rin’wana ra mapapila yo tano: “Loko vona va ri hlayile, va tsakisiwa ngopfu hi marito lawa ya ku va khongotela.”—Mintirho 15:23-31.
Hi ku fanana, emasikwini lawa yo nonon’hwa, nandza wo tshembeka ni wo tlhariha u karhi u phamela swakudya swa moya leswi nyikaka vanhu va Yehovha nchavelelo lowukulu ni xikhutazo. Xana wa swi dya swakudya sweswo? Swi kona etibukwini leti tsariweke leti ntlawa wa nandza wu ti humesaka emisaveni hinkwayo. Timagazini ta Xihondzo xo Rindza na Xalamuka! kun’we ni tibuku, tibroxara ni swiphephana leswi Sosayiti ya Watch Tower yi swi kandziyiseke ti chavelele vahlayi vo tala swinene.
Mulanguteri un’wana la famba-fambaka u tsarile: “Vo tala va vamakwerhu va swi lava ku endla leswinene, kambe hakanyingi va lwisana ni ku hlundzuka, ku chava ni ku titwa va nga ri na matimba yo tipfuna. Swihloko swa timagazini ta hina swi pfuna vo tala leswaku va tlhela va kota ku lawula vutomi ni mintlhaveko ya vona. Nakambe swihloko leswi swi nyika vakulu rungula leri engetelekeke ro ri vula ku tlula xikhutazo xa nomu ntsena.”
Ti tirhise swinene tibuku leti leti humaka eka ntlawa wa nandza lowo tshembeka. Timagazini, tibuku ni swin’wana swilo leswi tsariweke swi nga hi pfuna hi chaveleleka hi minkarhi leyo tika. Hi hala tlhelo, loko u ri wena la faneleke ku khutaza un’wana la nga ni gome, tirhisa rungula ra Matsalwa leri nga etimagazinini leti. Swihloko swi tsariwe hi vukheta lebyikulu, hakanyingi endzhaku ko heta mavhiki kumbe tin’hweti to tala ku endliwa ndzavisiso, ku dyondziwa ni ku khongeriwa hi ndlela yo dzika. Ndzayo ya kona yi sekeriwe eBibeleni, yi kambisisiwile ivi yi kumeka yi ri ntiyiso. Van’wana swi va pfunile ku hlaya xihloko xin’we kumbe swimbirhi leswi faneleke swin’we ni munhu loyi a nga ni gome. Leswi swi nga chavelela ni ku khutaza swinene.
Loko u kuma swilo swa risima, xana u nga swi khusa, kumbe xana a wu ta pfula xandla xa wena swinene u avelana rifuwo ra wena ni van’wana? Tiyiseka leswaku u chavelela ni ku khutaza vamakwenu evandlheni. Loko u aka ematshan’weni yo mbundzuxa, u bumabumela ematshan’weni yo xopaxopa, u vulavula hi “ririmi ra mudyonḍisi” ematshan’weni ya ‘leri tlhavaka kukota tlhari,’ loko u endlisa sweswo u nga antswisa vutomi bya van’wana. (Esaya 50:4; Swivuriso 12:18) I ntiyiso, u nga ha langutiwa tanihi nchumu wa risima wena hi wexe—u ri xihlovo xa nchavelelo ni xikhutazo xa xiviri!
[Bokisi leri nga eka tluka 20]
Ku Chavelela Lava Lavaka Mpfuno
VO TALA va hlamusele ndlela leyi swihloko swo karhi swa Xihondzo xo Rindza kumbe swa Xalamuka! swi kuriseke vuxaka bya vona na Yehovha ha yona. Un’wana u te: “Endzhaku ko hlaya xihloko lexi, a ndzi twa onge Yehovha hi matimba ni vukulu byakwe hinkwabyo a a ri na mina kwalaho. Ndzi xiye leswaku a a ri munhu wa xiviri.” Papila rin’wana ri te: “Timbilu ni mianakanyo ya hina swi hundzukile swinene hi langutelo ra hina hi Yehovha lerova a ha ha ri vona vanhu lava a hi ri vona. Onge hi loko munhu a basise manghilazi ya hina ya mahlo, kutani sweswi hi kota ku vona nchumu wun’wana ni wun’wana kahle.”
Van’wana va tsale hi ndlela leyi timagazini ti va pfuneke ku langutana ni swiphiqo kumbe mintlhontlho yo karhi ha yona, hi ndlela yoleyo ti va tiyisekisa leswaku Yehovha wa va tsakela. Muhlayi un’wana u swi veka hi ndlela leyi: “Ndzi ba mandla ndzi vuyelela leswi mi nga tlhela mi hi komba ndlela leyi Yehovha a khathalelaka ni ku rhandza vanhu vakwe ha yona.” Wansati wa le Japani loyi a loveriweke hi n’wana u vule leswi mayelana ni swihloko swa Xalamuka! leswi a swi vulavula hi mhaka yoleyo: “Ku enta ka tintswalo ta Xikwembu ku humeseriwe erivaleni ematlukeni lawa, kutani ndzi ririle ndzi tlhela ndzi ririsisa. Swihloko leswi ndzi swi veke endhawini leyi ndzi nga kotaka ku swi hlaya hi xihatla nkarhi wihi na wihi loko ndzi titwa ndzi pfilunganyekile naswona ndzi ri na xivundza.” Wansati un’wana la rilaka nkosi u tsarile: “Swihloko swa Xihondzo xo Rindza na Xalamuka! ni broxara leyi nge “Loko U Feriwa Hi Loyi U N’wi Rhandzaka” swi ndzi nyike ntamu lowu a wu laveka leswaku ndzi kota ku tiyisela eminkarhini ya mina ya maxangu.”
Matsalwa yo Kwetsima i xihlovo-nkulu xa nchavelelo. (Varhoma 15:4) Xihondzo xo Rindza xi namarhela Bibele, swi tano ni hi magazini lowu nga munghana wa xona, Xalamuka! Hikwalaho ka leswi, timagazini leti ti chavelele vahlayi va tona ni ku va khutaza.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
Xikwembu xa ku chavelela hinkwako nakambe i Mutwi wa swikhongelo