‘Mavoko Ya Wena Ma Nga Nembeleli’

“Mav̌oko ya wena ma nga nembeleli! Yehova, Šikwembu ša wena, o le šikari ka wena; i nhenha le’yi ponisaka.”—SOFONIYA 3:16, 17.

1. Xana xidyondzi xa Bibele xi vule yini malunghana ni vuprofeta bya Sofoniya?

VUPROFETA bya Sofoniya a byi ta tlhela byi hetiseka endzhaku ka ku hetiseka ka byona ro sungula hi lembe-xidzana ra vunkombo ni ra vutsevu B.C.E. Eka nhlamuselo ya yena ya Sofoniya, Profesa C. F. Keil u tsarile: “Vuprofeta bya Sofoniya . . . a byi sunguli hi xitiviso xa ku avanyisiwa lokukulu ka misava hinkwayo ntsena, laha ku avanyisa loku nga ta wela Yuda ku humaka kona hikwalaho ka swidyoho swa yena, ni le henhla ka matiko ya misava hikwalaho ka ku xanisa ka wona vanhu va Yehovha; kambe byi andlala siku hinkwaro lerikulu ni leri chavisaka ra Yehovha.”

2. Hi kwihi ku fana loku nga kona exikarhi ka swiyimo swa le sikwini ra Sofoniya ni xiyimo lexi nga eVujaganini namuntlha?

² Namuntlha, xiboho xa vuavanyisi xa Yehovha i ku hlengeleta matiko leswaku ma lovisiwa hi mpimo lowukulu ku tlula esikwini ra Sofoniya. (Sofoniya 3:8) Matiko wolawo lama tiendlaka Vakreste ma ni nandzu swinene emahlweni ka Xikwembu. Tanihi leswi Yerusalema wu xupuriweke swinene hikwalaho ka ku nga tshembeki ka wona eka Yehovha, Vujagana na byona byi fanele byi tihlamulela eka Xikwembu hikwalaho ka tindlela ta byona leti thyakeke. Ku avanyisa ka Xikwembu loku vuriweke ehenhla ka Yuda na Yerusalema esikwini ra Sofoniya ku tirha hi matimba lamakulu eka tikereke ni mimpambukwa ya Vujagana. Vujagana nakambe byi thyakise vugandzeri lebyi tengeke hi tidyondzo ta byona ta ku nga xiximi Xikwembu, leti to tala ta tona ti nga ta vuhedeni. Byi endle magandzelo hi vana va byona va timiliyoni lava hanyeke kahle eka altari ya manguva lawa ya nyimpi. Ku tlula kwalaho, vaaki va Yerusalema wo fanekisela va hlanganisa Vukreste bya nomu ni vungoma bya tinyeleti, vungoma ni ku tikhoma loko biha ka rimbewu ka manyala, leswi fanaka ni ku gandzela Baali.—Sofoniya 1:4, 5.

3. I yini lexi nga vuriwaka hi varhangeri vo tala va tiko ni tihulumendhe ta tipolitiki namuntlha, naswona i yini leswi Sofoniya a swi profeteke?

³ Varhangeri vo tala va tipolitiki, va Vujagana, va tsakela ku va ni ndhuma ekerekeni. Kambe ku fana ni “tihosi” ta Yuda, vo tala va vona va dyelela vanhu ku fana ni “tinghala le’ti ḍumaḍumaka” ni “timhisi” leti kakatlulaka. (Sofoniya 3:1-3) Malandza ya vona ya politiki ma “tat[a] yindlu ya hosi ya v̌ona hi le’ŝi phangiweke hi v̌uhuruhuru ni ku šisa.” (Sofoniya 1:9) Ku fumbarhelisa ni vuxisi i hanyelo ra kona. Tihulumendhe to tala ta tipolitiki leti nga le handle ni leti nga endzeni ka Vujagana, ta ‘tikukumuxa’ eka vanhu va Yehovha wa mavandla, ku nga Timbhoni ta yena, ti va khoma tanihi ‘mpambukwa’ lowu nyenyetsaka. (Sofoniya 2:8; Mintirho 24:5, 14) Malunghana ni varhangeri vo tano hinkwavo, va tipolitiki, ni valandzeri va vona, Sofoniya u profetile: “Na yona silver ya v̌ona, hambi wu ri nsuku wa v̌ona, ŝi nga ka ŝi nga koti ku v̌a lamulela e sikwini ra v̌ukari bya Yehova; kambe tiko hikwaro ri ta hisiwa hi nḍilo wa rilonḍo ra yena; hikuv̌a o ta herisa, a v̌a a lov̌isa v̌aaki hikwav̌o v̌a misav̌a hi šipuku.”—Sofoniya 1:18.

‘Ku Fihliwa Hi Siku Ra Vukarhi Bya Yehovha’

4. I yini lexi kombisaka leswaku ku ta va ni lava nga ta pona siku lerikulu ra Yehovha, kambe va fanele va endla yini?

⁴ A hi vaaki hinkwavo va Yuda lava herisiweke hi lembe-xidzana ra vunkombo B.C.E. Hi ku fanana, ku ta va ni lava nga ta pona siku ra Yehovha lerikulu. Eka lavo tano, hi ku tirhisa muprofeta Sofoniya, Yehovha u te: “Makungu ya Yehova ma nga si tŝala, ku nga si ta siku lero kukotisa mungu lo’wu hahisiwaka[,] v̌ukari bya ku pfura ka Yehova byi nga si ta e ka ṅwina hi siku ra v̌ukari bya Yehova. Lav̌ani Yehova, ṅwina, v̌atiṭongahati hikwav̌o v̌a tiko, la’v̌a endlaka hi ku lerisa ka yena, lav̌ani ku lulama, mi lav̌a ku tiṭongahata; kumbe mi ta tifihla e sikwini ra v̌ukari bya Yehova.”—Sofoniya 2:1-3.

5. Enkarhini lowu wa makumu, i vamani lava veke vo sungula ku yingisa xitsundzuxo xa Sofoniya, naswona xana Yehovha u va tirhise njhani?

⁵ Enkarhini lowu wa makumu ya misava, lava sunguleke ku yingisa xirhambo xa vuprofeta lebyi a ku ri masalela ya Israyele wa moya, Vakreste lava totiweke. (Varhoma 2:28, 29; 9:6; Vagalatiya 6:16) Hi ku va va lave ku lulama ni ku titsongahata na hi ku va va kombise xichavo eka swiboho swa vuavanyisi swa Yehovha, va kutsuriwile eka Babilona Lonkulu, mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa, ivi va tlhela va kuma tintswalo ta Xikwembu hi 1919. Ku sukela hi nkarhi wolowo, naswona ngopfu-ngopfu ku sukela hi 1922, masalela lawa yo tshembeka ma huwelele ku avanyisa ka Yehovha eka tikereke ni mimpambukwa ya Vujagana ni le ka matiko ya tipolitiki, handle ko chava.

6. (a) Xana Sofoniya u profete yini malunghana ni masalela yo tshembeka? (b) Xana vuprofeta lebyi byi hetisisiwe hi ndlela yihi?

⁶ Malunghana ni masalela lawa yo tshembeka, Sofoniya u profetile: “Nḍi ta siya v̌anhu la’v̌a ṭongahaleke, la’v̌a [nga] ŝisiwana e šikari ka wena, kutani v̌a ta ṭhemba v̌ito ra Yehova. Nsalo wa Israel wu nga ka wu nga endli le’ŝo biha, wu nga ka wu nga v̌ulav̌uri mav̌unwa; ririmi ra ku kanganyisa ri nga ka ri nga kumiwi e miloṅwini ya v̌ona; v̌a ta dya, v̌a etlela e hansi, ku nga ri na loyi a v̌a tšhav̌isaka.” (Sofoniya 3:12, 13) Vakreste lava va vatotiwa va tlakuse vito ra Yehovha nkarhi hinkwawo, kambe va endle tano ngopfu-ngopfu ku sukela hi 1931, loko va amukele vito leri nge Timbhoni ta Yehovha. (Esaya 43:10-12) Hi ku kandziyisa mhaka ya vuhosi bya Yehovha, va fundzhe vito ra Xikwembu, naswona ri tikombe ri ri xichavelo eka vona. (Swivuriso 18:10) Yehovha u va wundlile hi xitalo hi tlhelo ra moya, naswona va tshama eparadeyisini ya moya handle ka ku chava.—Sofoniya 3:16, 17.

“La’V̌a Twaleke Ni La’V̌a Ḍunisiwaka E Šikari Ka V̌anhu Hikwav̌o”

7, 8. (a) Hi byihi vuprofeta byin’wana lebyi engetelekeke lebyi hetisisiweke eka masalela ya Israyele wa moya? (b) Xana timiliyoni ta vanhu ti xiye yini, naswona xana wena u titwisa ku yini hi mhaka leyi?

⁷ Ku tinyiketela ka masalela loku enteke eka vito ra Yehovha ni le ka misinya ya milawu ya Rito ra yena a ku honisiwanga. Vanhu va timbilu letinene va swi kotile ku vona ku hambana exikarhi ka mahanyelo ya masalela ni le ka vuxisi ni vukanganyisi bya varhangeri va politiki ni va vukhongeri va misava leyi. Yehovha u ma katekisile ‘masalela ya Israyele [wa moya].’ U va fundzhe hi lunghelo ro byarha vito ra yena, naswona u endle leswaku va va ni ndhuma leyinene exikarhi ka vanhu va misava leyi. Leswi swi hi laha Sofoniya a profeteke ha kona: “E nkarini wolowo, nḍi ta mi tisa, nḍi mi hlengeleta hi nkari wolowo; hikuv̌a nḍi ta mi endla la’v̌a twaleke ni la’v̌a ḍunisiwaka e šikari ka v̌anhu hikwav̌o v̌a misav̌a, e siku nḍi v̌uyisaka v̌akhomiwa v̌a ṅwina e mahlweni ka ṅwina, ku v̌ula Yehova.”—Sofoniya 3:20.

⁸ Ku sukela hi 1935, timiliyoni ta vanhu va xiviri ti swi xiyile leswaku nkateko wa Yehovha wu le henhla ka masalela. Hi ntsako va landzelela Vayuda kumbe Vaisrayele lava va moya, va ku: “Hi ta ya na ṅwina, hikuv̌a hi twile leŝaku Yehova o na ṅwina.” (Zakariya 8:23) “Tinyimpfu tin’wana” leti ti teka masalela lama totiweke tanihi “nandza la tshembekaka, wo tlhariha,” la vekiweke hi Kreste “ku va mulanguteri wa rifuwo hinkwaro [ra laha misaveni] ra n’wini wa yena.” Hi ntsako va dya swakudya swa moya leswi lunghiseleriweke hi ntlawa wa nandza “hi nkarhi wa kona.”—Yohane 10:16; Matewu 24:45-47.

9. I “ririmi” rihi leri timiliyoni ta vanhu ti dyondzeke ku ri vulavula, naswona xana tinyimpfu tin’wana ti tirha eka ntirho wihi lowukulu “hi mbilu yi ri yiṅwe” ni masalela ya vatotiwa?

⁹ Swin’we ni masalela, timiliyoni leti ta tinyimpfu tin’wana ti dyondza ku hanya ni ku vulavula hi ku twanana hi “ririmi leri tengeke” (NW).a Yehovha u profetile hi ku tirhisa Sofoniya: “E sikwini lero, nḍi ta hunḍula milomu ya matiko, yi v̌a le’yi tengeke, ma ta v̌itana hikwawo e v̌ito ra Yehova, ma ṅwi tirela hi mbilu yi ri yin’we.” (Sofoniya 3:9) Ina, tinyimpfu tin’wana, hi vun’we, ti tirhela Yehovha hi “mbilu yi ri yin’we” swin’we ni swirho swa vatotiwa va “ntlhambinyana” eka ntirho wa xihatla wo chumayela “Evhangeli leyi ya Mfumo . . . leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo.”—Luka 12:32; Matewu 24:14.

“Siku Ra Hosi Ri Ta Ta”

10. Xana masalela ya vatotiwa i yini lexi minkarhi hinkwayo a va tiyiseka ha xona, naswona i yini lexi va nga ta hanya va kondza va xi vona tanihi ntlawa?

¹⁰ Masalela ya vatotiwa nkarhi hinkwawo a a ma tsundzuka marito lama huhuteriweke, ya muapostola Petro, lama nge: “Hosi a yi hlweli ku endla leswi yi nga tshembisa swona, hilaha van’wana va twisisaka ‘ku hlwela’ hakona, kambe yi lehisa mbilu hikwalaho ka n’wina; a yi lavi leswaku ni un’we wa n’wina a lova, kambe yi lava leswaku hinkwavo va ta eku hundzukeni. Kambe siku ra Hosi ri ta ta tanihi khamba.” (2 Petro 3:9, 10) Swirho swa ntlawa wa nandza la tshembekaka a swi si tshama swi va ni ku kanakana ko karhi mayelana ni leswaku siku ra Yehovha ri ta ta enkarhini wa hina. Siku rolero lerikulu ri ta sungula loko Xikwembu xi avanyisa Vujagana, Yerusalema wo fanekisela, ni masalela ya Babilona Lonkulu.—Sofoniya 1:2-4; Nhlavutelo 17:1, 5; 19:1, 2.

11, 12. (a) Hi swihi swiphemu swin’wana swa vuprofeta bya Sofoniya leswi hetisisiweke ehenhla ka masalela? (b) Xana masalela ya vatotiwa ma xi yingise njhani xileriso lexi nge, “Mav̌oko ya wena ma nga nembeleli”?

¹¹ Masalela lama tshembekaka ma tsaka leswi ma kutsuriweke hi 1919 evuhlongeni bya moya bya Babilona Lonkulu, mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa. Ma vone ku hetiseka ka vuprofeta bya Sofoniya lebyi nge: “Yimbelela hi ku ṭaka, nhwanyana wa Sion! Israel, huwelela, u ṭaka! U v̌a u ṭakisisa hi mbilu hikwayo, wena nhwanyana wa Yerusalem! Yehova o susile ku av̌anyisiwa ka wena, o hlule loyi a nga nala e ka wena; hosi ya Israel, Yehova, o le šikari ka wena: a ku nga ha ṭhami u v̌ona makhombo. E sikwini lero, v̌a ta ku ka Yerusalem: Sion, u nga tšhav̌i mav̌oko ya wena ma nga nembeleli! Yehova, Šikwembu ša wena, o le šikari ka wena; i nhenha le’yi ponisaka.”—Sofoniya 3:14-17.

¹² Hi ripfumelo ni switiyisekiso swo tala swa leswaku Yehovha u le xikarhi ka wona, masalela ya vatotiwa ma ye emahlweni handle ko chava ma hetisisa xileriso lexi ma lerisiweke xona hi Xikwembu. Ma chumayele mahungu lamanene ya Mfumo naswona ma tivise ku avanyisa ka Yehovha ehenhla ka Vujagana, Babilona Lonkulu hinkwaro ni mafambiselo hinkwawo yo biha ya swilo ya Sathana. Ku nga khathariseki ku nonon’hweriwa loku va langutaneke na kona, hi malembe-khume ku sukela hi 1919, ma yingise xileriso xa Xikwembu lexi nge: “Sion, u nga tšhav̌i mav̌oko ya wena ma nga nembeleli!” A va ri nembeletanga voko ra vona eku hangalaseni ka magidi ya timiliyoni ta swiphephana, timagazini, tibuku ni swibukwana va huwelela Mfumo wa Yehovha. Va ve xikombiso lexi tiyisaka ripfumelo eka tinyimpfu tin’wana, leti ku sukela hi 1935 ti khitikaneleke etlhelweni ra vona.

‘Mavoko Ya Wena Ma Nga Nembeleli’

13, 14. (a) Ha yini Vayuda van’wana va tshikile ku tirhela Yehovha, naswona xana leswi swi kombisiwe hi ndlela yihi? (b) I yini lexi ku nga ta va ku nga ri vutlhari leswaku hi xi endla, naswona hi le ka ntirho wihi, laha hi nga fanelangiki hi pfumelela mavoko ya hina ma nembelela?

¹³ Loko hi ri karhi hi ‘tshama hi langutele’ siku lerikulu ra Yehovha, xana hi nga wu kuma njhani mpfuno lowu tirhaka eka vuprofeta bya Sofoniya? Xo sungula, hi fanele hi tivonela ku fana ni Vayuda va le sikwini ra Sofoniya lava tshikeke ku landzelela Yehovha hikwalaho ka leswi a va ri ni ku kanakana mayelana ni ku tshinela ka siku ra Yehovha. Vayuda volavo a va kombisanga ku kanakana ka vona erivaleni, kambe hanyelo ra vona ri kombise leswaku a va nga tshembi leswaku siku ra Yehovha lerikulu a ri tshinele hakunene. Va nyikele nyingiso eku hlengeleteni ka rifuwo ematshan’weni yo tshama va langutele Yehovha.—Sofoniya 1:12, 13; 3:8.

¹⁴ Sweswi a hi nkarhi wo pfumelela ku kanakana ku mila etimbilwini ta hina. Ku ta va ku nga ri vutlhari ku tlherisela ku ta ka siku ra Yehovha endzhaku emianakanyweni ni le timbilwini ta hina. (2 Petro 3:1-4, 10) Hi fanele hi papalata ku karhala ku landzelela Yehovha kumbe ‘ku pfumelela mavoko ya hina ma nembelela’ entirhweni wa yena. Leswi swi katsa ku nga “loloh[i]” eku chumayeleni ka hina ka “mahungu lamanene.”—Swivuriso 10:4; Marka 13:10, NW.

Ku Lwisana Ni Ku Honisa Swilo

15. I yini lexi nga ha hi vangelaka leswaku hi lolohisa voko ra hina entirhweni wa Yehovha, naswona xana xiphiqo lexi xi vhumbhiwe hi ndlela yihi eka vuprofeta bya Sofoniya?

¹⁵ Xa vumbirhi, hi fanele hi tivonela eka vuyelo lebyi hetaka matimba, bya ku honisa swilo. Ematikweni yo tala ya le Vupela-dyambu, ku nga khathali hi timhaka ta moya ku nga endla vachumayeri van’wana va mahungu lamanene, va hela matimba. Ku honisa swilo ko tano a ku ri kona esikwini ra Sofoniya. Hi ku tirhisa muprofeta wa yena, Yehovha u te: “Nḍi tshinya v̌av̌anuna v̌alav̌o v̌a . . . nge timbilwini ta v̌ona: Yehova a nga na ku endla ŝinene, ni loko ku ri ku endla hi ku biha.” (Sofoniya 1:12) Loko a tsala hi ndzimana leyi eka Cambridge Bible for Schools and Colleges, A. B. Davidson u vule leswaku yi kombetela eka vanhu lava “mbombomeleke eka moya wo honisa swilo swinene kumbe hambi ku ri ku kanakana leswaku Xikwembu xi ta nghenelela hi ndlela yo karhi etimhakeni ta vanhu.”

16. Hi xihi xiyimo xa mianakanyo lexi nga kona exikarhi ka swirho swo tala swa tikereke ta Vujagana, kambe i xikhutazo xihi lexi Yehovha a hi nyikaka xona?

¹⁶ Ku honisa swilo i langutelo leri tolovelekeke namuntlha eswiphen’wini swo tala swa misava, ngopfu-ngopfu ematikweni lama fuweke swinene. Hambi ku ri swirho swa tikereke ta Vujagana a swi tshembi leswaku Yehovha Xikwembu u ta nghenelela etimhakeni ta vanhu esikwini ra hina. Swi bakanya matshalatshala ya hina yo swi fikelela hi mahungu lamanene ya Mfumo, ku nga ha va hi n’wayitelo lowu nga ni ku kanakana kumbe hi nhlamulo yo koma leyi nge “A ndzi swi tsakeli!” Ehansi ka swiyimo leswi, ku tiyisela entirhweni wo chumayela ku nga ha va ntlhontlho wa xiviri. Wu ringa ku tiyisela ka hina. Kambe hi ku tirhisa vuprofeta bya Sofoniya, Yehovha u tiyisa vanhu va yena lava tshembekaka, a ku: “Mav̌oko ya wena ma nga nembeleli! Yehova, Šikwembu ša wena, o le šikari ka wena; i nhenha le’yi ponisaka; o ta ku ṭakela hi ku ṭaka lo’kukulu, a v̌a a miyela hikwalaho ka riranḍu ra yena; o ta ku ṭakela hi ku yimbelela.”—Sofoniya 3:16, 17.

17. Hi xihi xikombiso lexinene lexi lava ha riki vantshwa exikarhi ka tinyimpfu tin’wana va faneleke va xi landzela, naswona hi ndlela yihi?

¹⁷ I mhaka leyi nga kona eka matimu ya manguva lawa ya vanhu va Yehovha, leswaku masalela kun’we ni lava kuleke exikarhi ka tinyimpfu tin’wana, va endle ntirho lowukulu wo hlengeleta emasikwini lawa ya makumu. Vakreste lava hinkwavo lava tshembekaka va tiyiserile hi malembe-khume lama hundzeke. A va ku pfumelelanga ku honisa swilo ka vanhu eVujaganini leswaku ku va heta matimba. Kutani, onge lava ha riki vantshwa exikarhi ka tinyimpfu tin’wana va nga ka va nga pfumeli ku hetiwa matimba hi ku honisiwa ka timhaka ta moya loku andzeke namuntlha ematikweni yo tala. Onge va nga ka va nga pfumeleli ‘mavoko ya vona ma nembelela’ kumbe ma loloha. Onge va nga tirhisa nkarhi wun’wana ni wun’wana leswaku va fambisa Xihondzo xo Rindza, Xalamuka! ni tibuku tin’wana letinene ngopfu-ngopfu leswi ti endleriweke ku pfuna vanhu lava fanaka ni tinyimpfu leswaku va dyondza ntiyiso mayelana ni siku ra Yehovha ni mikateko leyi nga ta landzela.

Ku Ya eMahlweni Loko Ha Ha Yimele Siku Lerikulu!

18, 19. (a) I xikhutazo xihi xo tiyisela lexi hi xi kumaka eka Matewu 24:13 na Esaya 35:3, 4? (b) Xana hi ta katekisiwa njhani loko hi ya emahlweni hi vun’we entirhweni wa Yehovha?

¹⁸ Yesu u te: “Loyi a tiyiselaka ku fika makumu, hi yena loyi a nga ta ponisiwa.” (Matewu 24:13) Kutani, a ku laveki “mav̌oko la’ma ṭaneke” kumbe ‘matsolo lama karhaleke’ loko hi ri karhi hi rindzele siku lerikulu ra Yehovha! (Esaya 35:3, 4) Vuprofeta bya Sofoniya hi ndlela leyi tiyisekisaka byi vula leswi malunghana na Yehovha: “I nhenha le’yi ponisaka.” (Sofoniya 3:17) Ina, Yehovha u ta ponisa “ntshungu lowukulu” eka xivumbeko xo hetelela xa “nhlomulo lowukulu,” loko a lerisa N’wana wa yena ku herisa matiko ya tipolitiki lama ‘tikurisaka’ eka vanhu va yena.—Nhlavutelo 7:9, 14, NW; Sofoniya 2:10, 11; Pisalema 2:7-9.

¹⁹ Tanihi leswi siku lerikulu ra Yehovha ri tshinelaka, onge hi nga ya emahlweni hi ku hiseka, hi n’wi tirhela hi “mbilu yi ri yiṅwe”! (Sofoniya 3:9) Hi ku endla tano, hina ni van’wana va tsandza-vahlayi hi ta kota ku “[tumbetiwa] e sikwini ra v̌ukari bya Yehova” ivi hi vona ku kwetsimisiwa ka vito ra yena lero kwetsima.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Mpfuxeto

◻ Xana xiyimo xa vukhongeri lexi nga eVujaganini xi yelana ni lexiya xa le sikwini ra Sofoniya etimhakeni tihi?

◻ Xana varhangeri vo tala va tipolitiki namuntlha va fanekisela “tihosi” ta tiko ta le nkarhini wa Sofoniya hi ndlela yihi?

◻ I switshembiso swihi eka Sofoniya leswi hetisisiweke ehenhla ka masalela?

◻ Xana timiliyoni ta vanhu ti xiye yini?

◻ Ha yini hi nga fanelanga hi pfumelela mavoko ya hina ma nembelela entirhweni wa Yehovha?

[Swifaniso leswi nga eka tluka 15]

Ku fana na Sofoniya, masalela lama tshembekaka, ya Vakreste lava totiweke, ma huwelele ku avanyisa ka Yehovha handle ko chava

[Swifaniso leswi nga eka tluka 18]

“Tinyimpfu tin’wana” a ti pfumelelanga ku honisa swilo ka vanhu ku ti heta matimba