Va Endle Ku Rhandza Ka Yehovha Ku Kumela Isaka Nsati

MUKHALABYE loyi a tshameke ekusuhi ni xihlovo a a karhele swinene. Yena swin’we ni lava n’wi heleketeke ku katsa ni tikamela ta vona ta khume a a va fambe mpfhuka wo leha ku suka eBerexeba va ya en’walungwini wa Mesopotamiya—mpfhuka wo tlula tikhilomitara ta 800.a Leswi sweswi se va fikeke laha a va ya kona, mupfhumba loyi la karhaleke u wisilenyana a anakanyisisa hi ntirho wa yena wo tika. Xana wanuna loyi a a ri mani, naswona hikwalaho ka yini a tikarhate a teka riendzo leri ro tika?

Wanuna loyi a a ri nandza wa Abrahama, “lo’nkulu wa yindlu ya yena.” (Genesa 24:2) Hambi leswi a nga boxiwiki hi vito emhakeni leyi, swi le rivaleni leswaku a a ri Eliyezere, loyi nkarhi wun’wana Abrahama a vuleke leswaku i ‘n’wana wa jaha wa le ndlwini ya yena’ naswona u vulavule hi yena tanihi loyi a a ta ‘n’wi tlhandlama a va mudyandzhaka.’ (Genesa 15:2, 3) Kambe, lowu a ku ri nkarhi lowu Abrahama na Sara a va nga si va ni n’wana ha wona. Sweswi n’wana wa vona, Isaka, a a ri ni malembe ya 40 hi vukhale, naswona hambileswi Eliyezere a a nga ha ri mudyandzhaka lonkulu wa Abrahama, kambe a a ha ri nandza wa yena. Xisweswo, u yingisile loko Abrahama a kombele xikombelo xo tika. Hi xihi?

Ntirho Wo Tika

Esikwini ra Abrahama, vukati a byi khumba rixaka hinkwaro kumbe muti hinkwawo wa mupatriarka, ku nga ri ndyangu ntsena. Xisweswo, a ku ri mukhuva wa kona leswaku vatswari va hlawulela vana va vona munghana wa vukati. Kambe, loko Abrahama a lavela n’wana wa yena Isaka nsati, a a langutane ni xiphiqo. Mahanyelo yo biha ya Vakanana va kwalaho ma endle leswaku swi nga koteki ku tekana na vona. (Deteronoma 18:9-12) Naswona hambileswi a ku ri mukhuva leswaku wanuna a teka eka vanhu va rixaka ra ka vona, maxaka ya Abrahama a ma tshama ekule hi madzana ya tikhilomitara, en’walungwini wa Mesopotamiya. A a nga ta swi kota ku pfumelela Isaka a ya tshama kona, hikuva Yehovha u tshembise Abrahama a ku: “Nḍi ta nyika v̌atukulu v̌a wena e tiko leri,” tiko ra Kanana. (Genesa 24:7, xiitaliki i xerhu.) Hikokwalaho, Abrahama u byela Eliyezere a ku: “U ta ya e tikweni ra mina, ni laha nḍi tŝariweke kona, u ya tekela ṅwana nga, Isak, e nsati kona.”—Genesa 24:4.

Loko se a ri hetile riendzo leri ro leha, Eliyezere u wisile ekusuhi ni xihlovo a ri karhi a anakanyisisa hi ntirho wakwe. U swi tivile leswaku ku nga ri khale vavasati va ta ta va ta ka mati ya ni madyambu. Hi loko a kombela Yehovha a ku: “Nhwanyana loyi nḍi nga ta ku ka yena: Wa nga koramisa e khuwana ra wena, nḍi nwa, yena a ku ka mina: Nwana, nḍi ta nwisa ni tikamela ta wena, a v̌e yena yoloyi u nga hlawulela nanḍa wa wena, Isak; hi kona nḍi nga ta v̌onisisa leŝaku u endla hi tintŝalo e ka ṅwini wa mina.”—Genesa 24:14.

Loko a ha ri karhi a khongela hi loko ku ta nhwanyana wo saseka la vitaniwaka Raveka. “Wa nga nḍi pfumelela nḍi nwa e matinyana ya khuwana ra wena,” ku kombela Eliyezere eka yena. Hiloko Raveka a n’wi pfumelela a tlhela a ku: “Nḍi ta kelela ni tikamela ta wena, ti nwa ti ko ti kolwa.” Lawa a ma ri malwandla lamakulu hikuva kamela yin’we leyi nga ni torha yi nga nwa tilitara ta 95 ta mati hi khume ra timinete ntsena! Ku nga khathariseki leswaku tikamela ta Eliyezere a ti ome hi mukhuva wolowo kumbe e-e, kambe Raveka a a swi tiva leswaku ntirho lowu a tinyiketeleke ku wu endla a wu ri lowukulu swinene. Hiloko hi ku “hatlisa a tšhulula khuwana ra yena e šiṭengeleni, a tlhela a ṭuṭuma e šihlobyeni e ku kela kona, a v̌a a kelela tikamela ta yena hikwato.”—Genesa 24:15-20.

Hi ku vona nkongomiso wa Yehovha, Eliyezere u nyike Raveka xingwavila xa nsuku xa le nhompfini ni masindza mambirhi ya nsuku, lama nga durhaka R6100 namuntlha. Loko Raveka a n’wi byele leswaku i ntukulu wa Nakori, makwavo wa Abrahama, hiloko Eliyezere a khensa Xikwembu hi xikhongelo. U te: “Yehova o nḍi fambisile e ndleleni ya mina, e kaya ka v̌amakwav̌o v̌a ṅwini wa mina.” (Genesa 24:22-27) Eliyezere u yisiwe endyangwini wa ka va Raveka. Hi ku famba ka nkarhi, Raveka u ve nsati wa Isaka, naswona u ve ni lunghelo ra ku va kokwa wa Mesiya, Yesu.

Dyondzo Eka Hina

Yehovha u katekise matshalatshala ya Eliyezere yo kumela Isaka munghana wa vukati la chavaka Xikwembu. Kambe, tsundzuka leswaku vukati bya Isaka a byi fambisana ni xikongomelo xa Xikwembu xo humesa mbewu ha Abrahama. Xisweswo, mhaka leyi a yi fanelanga yi hi endla hi anakanya leswaku mani na mani la khongelelaka ku kuma munghana wa vukati, u ta nyikiwa yena hi singita. Hambiswiritano, loko ho namarhela misinya ya milawu ya Yehovha, u ta hi nyika matimba yo langutana ni mintlhontlho leyi tisiwaka hi swiyimo ha swimbirhi swa vutomi—vukati kumbe ku titshamela wexe.—1 Vakorinto 7:8, 9, 28; ringanisa Vafilipiya 4:11-13.

Eliyezere u boheke ku endla matshalatshala lamakulu leswaku a endla swilo hi ndlela ya Yehovha. Na hina hi nga ha kuma leswaku ku landzelela mimpimanyeto ya Yehovha a swi olovi minkarhi yin’wana. Hi xikombiso, swi nga ha tika ku kuma ntirho lowu nga yi kavanyetiki mintirho ya le tilweni, munghana wa vukati la chavaka Xikwembu, vanghana lava akaka, vutihungasi lebyi baseke. (Matewu 6:33; 1 Vakorinto 7:39; 15:33; Vaefesa 4:17-19) Kambe, Yehovha a nga va tiyisa lava va alaka ku tlula misinya ya milawu ya Bibele. Bibele ya tshembisa: “Ṭhemba Yehova hi mbilu ya wena hikwayo, u nga tiṭhembi ku tlhariha ka wena. U ṅwi nghenisa e makungwini ya wena hikwawo, o ta lulamisa tindlela ta wena.”—Swivuriso 3:5, 6.

[Nhlamuselo ya le hansi]