Ku Tshembeka eMisaveni Leyi Nga Hetisekangiki

“LESWINENE leswi ndzi navelaka ku swi endla, a ndzi swi endli, kambe leswo biha leswi ndzi nga naveliki ku swi endla, ndza swi endla.” Xana leswi swi tano ni le ka wena? Tiya nhlana hi ku tiva leswaku muapostola Pawulo a ri na xiphiqo lexi fanaka; kambe a a ri wanuna wa Mukreste wa vutshembeki lebyi xiyekaka. Xana leswi a swi kanetani? Epapileni ra yena leri yaka eka Vakreste va le Rhoma, Pawulo u boxe xiphiqo a ku: “Swi komba leswaku loko ndzi endla leswi ndzi nga naveliki ku swi endla, a nga ha ri mina hi xiviri xa mina la swi endlaka, kambe i ku dyoha loku akeke eka mina.” Xana a a kombetela eka xidyoho xihi, naswona u xi hlurise ku yini leswaku a va wanuna wa vutshembeki?—Varhoma 7:19, 20.

Eku sunguleni ka papila ra yena, Pawulo u tsarile: “Leswi ku dyoha ku ngheneke emisaveni hi munhu a ri un’we, kutani rifu ri ngheneke hikwalaho ka ku dyoha, hi mukhuva wolowo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo, hikuva hinkwavo va dyohile.” “Munhu a ri un’we” a ku ri Adamu. (Varhoma 5:12, 14) Xidyoho xa Adamu—xidyoho xa munhu wo sungula, Adamu—hi xona xi nga vanga ku nga hetiseki loku rixaka ra vanhu ri tswariweke na kona, naswona hi xona xivangelo-nkulu lexi endlaka ku hlayisa vutshembeki ku va ntlhontlho lowukulu.

Langutelo ra Pawulo hi “xidyoho xo sungula,” hilaha a xi vitaniwa hakona eku sunguleni, a ri amukeriwi swinene namuntlha, hikuva mhaka ya Bibele ya ku tumbuluxa yi ariwile exivandleni xa ntivo-vukwembu hikwalaho ko tsakela tidyondzo ta hundzuluko. “Swidyondzi swi suse hinkwaxo xiphemu xa tsalwa leri” tanihi laha nhlamuselo yin’wana ya manguva lawa ya Varhoma 5:12-14 yi swi vekaka hakona. Kambe emalembeni ya dzana lama hundzeke, tinhlamuselo ta Bibele hakanyingi ti hlamusele leswaku “loko Adamu a dyohile . . . u thyakise vana va yena hinkwavo hi xidyoho xolexo na hi vuyelo bya xona.”a

Ku Lahleka Ko Sungula Ka Vutshembeki

Tanihi leswi vukona bya Adamu, munhu wo sungula, byi ariwaka hi vo tala namuntlha, swi tano na hi Sathana Diyavulosi, ku vuriwa leswaku wo va ntsheketo.b Kambe mulawuri la xiyekaka, Yesu Kreste u hi byela leswaku Sathana “a nga yimanga entiyisweni,” hi marito man’wana, a a nga tshembekanga. (Yohane 8:44) Naswona Adamu na nsati wa yena Evha, va xandzukele Yehovha ivi va tshova vutshembeki bya vona ehansi ka ndzingo hikwalaho ka nhlohlotelo wa Sathana.—Genesa 3:1-19.

Hikwalaho ka leswi hinkwerhu hi humaka eka Adamu, hinkwerhu hi kume mboyamelo wa ku dyoha tanihi ndzhaka. Wanuna wo tlhariha Solomoni u te: “A ku na munhu wo tlhariha e misav̌eni l’a nga dyohiki ni siku riṅwe.” (Eklesiasta 7:20) Hambiswiritano, munhu wihi na wihi a nga tshembeka. Xana leswi swi nga kotekisa ku yini? Hikuva a swi lavi ku va munhu a hetiseka leswaku a hlayisa vutshembeki.

Xisekelo Xa Vutshembeki

Hosi Davhida wa le Israyele u endle swihoxo swo tala, ku katsa ni vuoswi bya yena na Batixeba lebyi tsariweke hi ku tshembeka. (2 Samuwele 11:1-27) Swihoxo swo tala swa Davhida swi tirha ku kandziyisa leswaku a a nga hetisekanga nikatsongo. Kambe, xana Yehovha u vone yini eka wanuna loyi? Loko a vulavula na Solomoni n’wana wa Davhida, Yehovha u te: “U famba e mahlweni ka mina kukotisa Davida, tata wa wena, hi mbilu [yo tshembeka] ni ku lulama.” (1 Tihosi 9:4, xiitaliki i xerhu.) Hambileswi swihoxo a a ri ni swo tala, Yehovha u ku xiyile ku tshembeka ka Davhida. Ha yini?

Davhida u nyikele nhlamulo loko a byele Solomoni a ku: “Yehova [u] kamba timbilu hikwato, kutani a tiv̌isisa makungu hikwawo ya ku anakanya.” (1 Tikronika 28:9) Davhida u endle swihoxo, kambe a a titsongahata, naswona a lava ku endla leswinene. Nkarhi na nkarhi u amukele ku tshinyiwa ni ndzulamiso—hakunene, u swi komberile. U komberile a ku: “U nḍi kamba, Yehova, u nḍi lav̌isisa; u ringa šisuti ša mina ni mbilu ya mina.” (Pisalema 26:2) Davhida u basisiwile hakunene. Tingana leti a veke na tona hikwalaho ka ku dyoha ka yena na Batixeba ti tshame ti n’wi khomile ku kondza a fa. Hambiswiritano, Davhida a nga ringetanga ku titsetselela eka xidyoho xa yena. (2 Samuwele 12:1-12) Xa nkoka swinene, a nga kalanga a hambuka eka vugandzeri bya ntiyiso. Hikwalaho ka xivangelo lexi, na hikwalaho ka ku tisola ka Davhida ka xiviri, loku humaka embilwini ni ku hundzuka, Yehovha a a tiyimiserile ku n’wi rivalela swidyoho swa yena ivi a n’wi amukela tanihi wanuna wa vutshembeki.—Nakambe vona Pisalema 51.

Ku Tshembeka eHansi Ka Ndzingo

Yesu u ringiwile hi Sathana Diyavulosi loyi a a ringeta ku tshova vutshembeki bya yena. U boheke ku hlayisa vutshembeki emaxangwini ni le ku xanisekeni ka yena, ku hambana na Adamu, loyi ku yingisa ka yena tanihi munhu la hetisekeke ku ringiweke hi ku olova, hi ku va a lerisiwa ku yingisa nawu wa Xikwembu. Ku engetela kwalaho, Yesu a a swi tiva leswaku ku kutsuriwa ka vanhu a ku titshege hi vutshembeki bya yena.—Vaheveru 5:8, 9.

Sathana, loyi a tiyimisele ku tshova vutshembeki bya Yesu, u n’wi tshinelele hi nkarhi lowu Yesu a tsanile—endzhaku ka loko a hete masiku ya 40 a anakanyisisa ni ku titsona swakudya emananga. U ringe Yesu kanharhu—leswaku a hundzula maribye ma va vuswa; leswaku a tlula a suka exihlungwanini xa tempele, a vula leswaku tintsumi ti ta n’wi ponisa ivi xisweswo ti nyikela xikombiso xa hlori leri kombisaka Vumesiya bya yena; ni ku amukela vulawuri bya mimfumo hinkwayo ya misava leyi hi ku “nkhinsamela” Sathana. Kambe Yesu u ale ndzingo wun’wana ni wun’wana, a hlayisa vutshembeki bya yena eka Yehovha.—Matewu 4:1-11; Luka 4:1-13.

Vutshembeki Bya Yobo

Ku yima ka Yobo, a hlayisa vutshembeki bya yena ehansi ka ndzingo, ku tiviwa swinene. Lexi tsakisaka, Yobo a a nga swi twisisi leswi endlaka leswaku a weriwa hi khombo. A a nga swi tivi leswaku Sathana a n’wi hehle hi swihehlo swa mavunwa, a vula leswaku Yobo a a tirhela Xikwembu hikwalaho ka swivangelo swa vutianakanyi ni ku vula leswaku Yobo a ta tshova vutshembeki hi vomu leswaku a ponisa vutomi bya yena. Xikwembu xi pfumelele Yobo leswaku a langutana ni miringo leyikulu leswaku a ta kombisa leswaku Sathana a a hoxisile.—Yobo 1:6-12; 2:1-8.

Vanghana vanharhu va vuxisi va nghenelerile emhakeni leyi. Va hlamusele mimpimanyeto ni swikongomelo swa Xikwembu hi ndlela yo biha hi vomu. Hambi ku ri nsati wa Yobo, na yena hikwalaho ko tsandzeka ku twisisa mhaka leyi, u hluleke ku khutaza nuna wa yena hi nkarhi wa ku karhateka ka yena lokukulu. (Yobo 2:9-13) Kambe Yobo u yime a tiyile. “Nḍi ta tiya nḍi tiv̌ula l’a pfumalaka nanḍu nḍi konḍa nḍi fa; nḍi tikhomelela hi ku lulama ka mina, nḍi nga ka nḍi nga ku ṭhiki, mbilu ya mina a yi av̌anyisi ni siku riṅwe ra ku hanya ka mina.”—Yobo 27:5, 6.

Xikombiso xa Yobo lexinene, swin’we ni vutshembeki bya vavanuna ni vavasati van’wana vo tala, hilaha byi tsariweke hakona eBibeleni, xi kombise Sathana a ri muhembi.

Vutshembeki Ni Vutirheli Bya Vukreste

Xana vutshembeki i mfanelo leyi Yehovha a yi langutaka hikwalaho ko lava ku eneriseka ka yena n’wini? E-e. Vutshembeki byi ni ntikelo lowukulu eka hina vanhu. Yesu u hi lerise ku ‘rhandza Yehovha Xikwembu xa hina hi timbilu ta hina hinkwato na hi mimoya-xiviri ya hina hinkwayo na hi miehleketo ya hina hinkwayo’ leswaku hi ta pfuneka. Entiyisweni, lowu i “nawu lowukulu, lowo rhanga,” naswona ku yingisa nawu lowu swi lava wanuna, wansati kumbe n’wana wo tshembeka. (Matewu 22:36-38) Xana ku katseka yini eku hlayiseni ka vutshembeki, naswona hi byihi vuyelo bya kona?

Munhu la tshembekaka a nga tshembiwa, ku nga ri hi vanhu-kulobye ntsena kambe, xa nkoka swinene, a nga tshembiwa ni hi Xikwembu. Ku tenga ka mbilu ya yena ku voniwa eka swiendlo swa yena; a nga kanganyisi. A nga hombolokanga kumbe ku onhaka. Muapostola Pawulo u swi veka hi ndlela leyi: “Hi tshikile mintirho hinkwayo ya munyama ni ya tingana; a hi hanyi hi ku xisetela vanhu; a hi soholoti Rito ra Xikwembu; kambe hi humesela ntiyiso erivaleni, kutani hi tikomba hi ri lava nkhensekaka eripfalweni ra un’wana ni un’wana, ne mahlweni ka Xikwembu.”—2 Vakorinto 4:2.

Xiya leswaku Pawulo u boxa malangutelo lama fambisanaka ni vutirheli bya Vukreste. Xana mutirheli la nga Mukreste a nga va tirhela njhani van’wana loko swiendlo swa yena swi nga ri swinene, loko a nga ri munhu la tshembekaka? Nghwendza leyikulu ya vukhongeri bya le Ireland leyi ya ha ku tshikaka yi kombisa yinhla leyi kahle. Yi pfumerile leswaku yi “pfumelele muprista la pfinyaka vana leswaku a ya emahlweni a tirha swin’we ni vana ku ringana nkarhi wo leha endzhaku ka loko ku pfinya ka yena vana ku tiviwile,” hi ku ya hi phepha-hungu leri nge The Independent. Mhaka leyi yi hlamusele leswaku ku khomiwa loku ka vana hi ndlela yo biha ku ye emahlweni ku tlula malembe ya 24. Muprista loyi u khotsiwile ku ringana malembe ya mune, kambe anakanya hi ku xaniseka loku vana lava a va hlaseleke hi malembe wolawo va veke na kona hikuva mulanguteri wa yena a a nga tshembeki emhakeni yo teka goza!

Vutshembeki—Vuyelo Bya Kona

Muapostola Yohane a a ri wanuna la nga ni xivindzi. Hikwalaho ka ku hiseka ka vona lokukulu, Yesu u vitane yena ni makwavo wa yena Yakobo “va-ka-dzindzatilo.” (Marka 3:17) Wanuna wa vutshembeki lebyi xiyekaka, Yohane, swin’we na Petro, u hlamusele vafumi va Vayuda leswaku a ‘nge tshiki ku vulavula’ malunghana ni swilo leswi a swi voneke ni ku swi twa loko a ha ri na Yesu. Yohane na yena a a ri un’wana wa vaapostola lava nga te: “Hi fanele ku yingisa Xikwembu ku tlula vanhu.”—Mintirho 4:19, 20; 5:27-32.

Swi vonaka onge loko Yohane a ri eku heleni ka malembe ya yena ya vu-90, u khotsiwile eXihlaleni xa Patmosi “hi mhaka ya leswi [a] nga haxa Rito ra Xikwembu ni ku tiyisa vumbhoni bya Yesu.” (Nhlavutelo 1:9) Emalembeni lawa a ri ka wona, a nga ha va a ehlekete leswaku vutirheli bya yena se byi fike emakumu. Kambe a ko va wanuna wo tshembeka ku fana na yena loyi a ta byarhisiwa xiavelo xo tsala xivono lexi nyanyulaka xa Nhlavutelo. Yohane a a tshembekile eku hetisiseni ka xiavelo lexi. Mawaku lunghelo ronghasi leri a ri na rona! Naswona a ka ha ri ni man’wana lama engetelekeke lawa a ma ha ta. Swi le rivaleni leswaku endzhakunyana, u tsale rungula ra yena ra Evhangeli ni mapapila manharhu, ekusuhi na le Efesa. Malunghelo yo tano lamakulu ma hlawulekise ntirho wo tshembeka wa malembe ya 70!

Ku va munhu la tshembekaka hi ntolovelo swi tisa ku eneriseka loku enteke. Ku tshembeka emahlweni ka Xikwembu swi tisa vuyelo lebyi nga heriki. Namuntlha, “ntshungu lowukulu” wa vagandzeri va ntiyiso wu lunghiseleriwa ku nghena emisaveni leyintshwa ya ku rhula ni vun’we, wu ri ni ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki. (Nhlavutelo 7:9) Vutshembeki etimhakeni ta nkoka ta mahanyelo ni ta vugandzeri byi fanele byi hlayisiwa, ku nga khathariseki miringo ya mafambiselo lawa ya swilo ni mintlhontlho yo tala leyi Sathana a nga ha hi tiselaka yona. Tiyiseka leswaku hi matimba lawa Yehovha a ma nyikelaka, u nga swi kota!—Vafilipiya 4:13.

Loko a vulavula hi nkarhi wa sweswi ni lowu taka, mupisalema Davhida wa hi tiyisekisa hinkwerhu loko exikhongelweni xo nkhensa eka Yehovha a vula leswi: “Kambe wa nḍi tiyisa e ku tengeni ka mina, kutani wa nḍi v̌eka e mahlweni ka wena hi masiku. A ku v̌ongiwe Yehova, . . . Amen, Amen.”—Pisalema 41:12, 13.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Ku nga khathariseki swihoxo swa yena, Davhida u tikombe a faneriwa hi ku tshembiwa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Yesu u hi siyele xikombiso lexinene xo tshembeka

[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]

Ku tshembeka swi tisa ku eneriseka lokukulu