Xikwembu I Vuchavelo Ni Matimba Ya Mina

HI KU VULA KA CHARLOTTE MÜLLER

“Malembe ya wena ya kaye ehansi ka Hitler ma tisa ku dzuneka eka wena,” ku vule muavanyisi wa Mukhomonisi. “Entiyisweni a wu lwisana ni nyimpi, kambe sweswi u lwisana ni ku rhula ka hina!”

AA VULAVULA hi ku khotsiwa ka mina ro sungula hi Manazi ni vusoxalisi eRhiphabliki ra Xidemokrati ra Jarimani. Eku sunguleni a ndzi hlamulanga nchumu kambe endzhaku ndzi te: “Mukreste a nga ku lweli ku rhula ka ntiyiso hi ndlela leyi vanhu van’wana va endlaka ha yona. Mina ndzi ringeta ku landzela xileriso xa Bibele xa ku rhandza Xikwembu ni muakelani. Rito ra Xikwembu ri ndzi pfuna ku hlayisa ku rhula hi marito ni hi swiendlo.”

Esikwini rero, September 4, 1951, Makhomonisi ma ndzi gweve ku tshama malembe ya nhungu ekhotsweni—ma ndzi hungutele lembe rin’we ku tlula leswi mfumo wa Manazi wu endleke swona.

Loko hina Timbhoni ta Yehovha hi ri karhi hi xanisiwa hi Vusoxalisi bya Tiko ni Makhomonisi, ndzi kume nchavelelo eka Pisalema 46:1 leyi nge: “Šikwembu i v̌utšhav̌elo bya hina ni matimba ya hina, i ku pfuna lo’ku kumiwaka [hi nkarhi wa mintshikilelo, NW].” I Yehovha ntsena la ndzi nyikeke matimba yo tiyisela, naswona loko ndzi ya ndzi endla Rito rakwe ri va ra mina, ndzi sungule ku va ni matimba.

Ku Nyikiwa Matimba Yo Langutana Ni Vumundzuku

Ndzi velekiwe hi 1912 eGotha-Siebleben eThuringia, eJarimani. Hambileswi vatswari va mina a va ri Maprotestente, tata wa mina a a lavisisa ntiyiso wa Bibele ni hulumendhe yo lulama. Loko vatswari va mina va vone “Photo-Drama of Creation,” a va nyanyukile.a Tatana a a kume leswi a ri karhi a swi lavisisa—Mfumo wa Xikwembu.

Tatana na Manana, kun’we na hina vana va tsevu, hi tshike kereke hi March 2, 1923. A hi tshama eChemnitz eSaxony, naswona kwalaho a hi hlanganyela ni Swichudeni swa Bibele. (Vamakwerhu va xinuna ni va xisati vanharhu va ve Timbhoni ta Yehovha.)

Eminhlanganweni ya Swichudeni swa Bibele, Matsalwa ni mintiyiso ya risima swi ndzi khumbe ngopfu, naswona swi tate ximbilwana xa mina hi ntsako. Xa nkoka ngopfu, a ku ri ni tidyondzo leti hina vantshwa va Vakreste, lava a hi tlula 50, a hi dyondzisiwa tona hi Sonto, leti mina na sesi Käthe hi ti kumeke swa xinkarhana. Entlaweni wa hina a ku ri ni muntshwa Konrad Franke, loyi a hlela timhaka ta swa vuhungasi ni ku titoloveta ku yimbelela swin’we na hina. Endzhaku, ku sukela hi 1955 ku ya eka 1969, Makwerhu Franke u tirhe tanihi mulanguteri wa rhavi ra Watch Tower eJarimani.

Hi va-1920 a ku ri malembe ya mpfilumpfilu, minkarhi yin’wana hambi ku ri exikarhi ka vanhu va Xikwembu. Tanihi leswi van’wana a va nga xi amukeli Xihondzo xo Rindza tanihi “swakudya hi nkarhi wa kona,” a va lwisana ni ntirho wo chumayela hi yindlu na yindlu. (Matewu 24:45) Leswi swi vange vugwinehi. Kambe a ku ri swona “swakudya” leswi leswi hi nyikeke matimba lawa a hi ma lava swinene enkarhini wolowo. Hi xikombiso, a ku ri ni swihloko swa Xihondzo xo Rindza (hi Xinghezi) leswi nge “Va Katekile Lava Nga Chaviki” (1919) na “I Mani La Nga Ta Fundzha Yehovha?” (1926) A ndzi lava ku fundzha Yehovha hi ntirho wa xivindzi, hikwalaho ndzi hangalase tibuku ni swibukwana swo tala swa Makwerhu Rutherford.

Hi March 1933, ndzi khuvuriwe tanihi un’wana wa Timbhoni ta Yehovha. Elembeni rolero, ntirho wa hina wa ku vula evhangeli wu yirisiwile eJarimani. Enkhuvulweni, ku hlayiwe Nhlavutelo 2:10 tanihi xitsundzuxo xa nkarhi lowu taka: “U nga chavi leswi nga kusuhi ni ku ku twisa ku vava. Vona, Diyavulosi ú lava ku hoxa van’wana va n’wina ekhotsweni, leswaku mi ta ringetiwa, kutani mi ta heta khume ra masiku ma ha xaniseka. U va la tshembekaka ku fikela eku feni, kutani mina ndzi ta ku nyika harhi ya vutomi.” Ndzi nghenise ndzimana leyi embilwini ya mina, a ndzi nga kanakani leswaku ndzi langutane ni miringo leyikulu. Leswi swi ve tano.

Leswi a hi ri ni vukala-tlhelo eka swa tipolitiki, vunyingi bya vaakelani va hina a va hi ehleketelela. Endzhaku ka nhlawulo wa swa tipolitiki, masocha lama ambaleke swiambalo swa Manazi ma huwelerile ma ri emahlweni ka yindlu ya hina, ma ku, “Vaxengi va tshama laha!” Xihloko lexi nge “Mi Nga Va Chavi,” lexi humeleleke eka nkandziyiso wa Xijarimani wa Xihondzo xo Rindza xa December 1933, a xi ri xikhutazo xo hlawuleka eka mina. A ndzi lava ku tshama ndzi ri Mbhoni ya Yehovha yo tshembeka hambi ku ri ehansi ka swiyimo leswo nonon’hwa swinene.

Ntlhantlho Wa Nala—Ku Khotsa

A swi koteka ku humesa Xihondzo xo Rindza exihundleni eChemnitz kukondza ku va xixikana xa 1935. Endzhaku ka sweswo muchini wa xitensele lowu a wu tirhisiwa a wu fanele wu yisiwa eBeierfeld eTintshaveni ta Ore, laha wu tirhisiweke ku humesa tibuku kukondza ku va August 1936. Mina na Käthe hi hangalase tikopi eka vamakwerhu lava Tatana a hi nyikeke tiadirese ta vona. Swilo hinkwaswo swi fambe kahle swa xinkarhana. Hiloko Magestapo ma sungula ku ndzi veka tihlo, naswona hi August 1936 ma tile ma ta ndzi khoma ekaya ka hina ivi ma ndzi pfalela exitokisini, laha ndzi tshameke kona loko ndzi rindzele ku ya tengisiwa.

Hi February 1937, vamakwerhu va xinuna va 25 ni va xisati vambirhi—ku katsa na mina—hi tivonakarisile emahlweni ka huvo yo hlawuleka ya Saxony. Ku vuriwe leswaku nhlengeletano ya Timbhoni ta Yehovha a yi onha. Vamakwerhu lava kandziyiseke Xihondzo xo Rindza va pfaleriwe ekhotsweni ku ringana ntlhanu wa malembe. Mina ndzi pfaleriwe malembe mambirhi.

Ematshan’weni yo ntshunxiwa endzhaku ka ku heta xigwevo xa mina, ndzi khomiwe hi Magestapo. A ndzi fanele ndzi sayina xihlambanyo xa leswaku a ndzi nge he vi yona Mbhoni ya Yehovha leyi hisekaka. Ndzi ale ndzi tiyile, laha mutirhela-mfumo a nga hlundzuka swinene, a tlula xikan’we, ivi a humesa xileriso xa leswaku ndzi pfaleriwa ekhotsweni. Xileriso xa kona xi kombisiwile laha xifanisweni. Handle ko rhanga ndzi pfumeleriwa ku ya vona vatswari va mina, ndzi yisiwe xikan’we-kan’we ekampeni ya nxaniso leyitsongo ya vavasati eLichtenburg enambyeni wa Elbe. Endzhakunyana ka sweswo ndzi hlangane na Käthe. A a ri ekampeni ya nxaniso eMoringen ku sukela hi December 1936, kambe loko kampa yoleyo ya nxaniso yi pfariwa, yena, kun’we ni vamakwerhu van’wana vo tala va xisati, va te eLichtenburg. Tata wa mina na yena a a ri ekhotsweni, naswona a ndza ha tlhelanga ndzi n’wi vona kukondza ku va 1945.

ELichtenburg

A ndzi pfumeleriwanga ku tihlanganisa xikan’we-kan’we ni Timbhoni tin’wana ta xisati, tanihi leswi a ti xupuriwa hikwalaho ka swivangelo swin’wana. Eka yin’wana ya tiholo, ndzi vone mintlawa mimbirhi ya vabohiwa—vavasati lava a va hamba va tshama ematafuleni ni Timbhoni leti a ti tshama dyambu hinkwaro eswitulwini ti nga nyikiwi swakudya.b

A ndzi tiyimisele ku amukela xiavelo xihi na xihi xa ntirho, hi ku tshemba leswaku kumbexana a ndzi ta hlangana na Käthe. Naswona sweswo hi leswi humeleleke. A ri karhi a ya entirhweni wakwe ni vabohiwa van’wana vambirhi loko hi hlangana. Hikwalaho ka ntsako lowukulu, ndzi n’wi vukarhile. Kambe murindzi wa xisati u hi mangalerile. Hi konanisiwile, naswona ku sukela nkarhi wolowo hi hambanisiwile. Sweswo a swi vavisa swinene.

Ku ve ni swiendlakalo swin’wana swimbirhi eLichtenburg leswi ndzi nga swi rivaliki nikatsongo. Eka xiendlakalo xin’wana vabohiwa hinkwavo a va fanele va hlengeletana exivaveni leswaku va yingisela yin’wana ya tinkulumo ta Hitler ta politiki eka xiya-ni-moya. Hina Timbhoni ta Yehovha hi arile, tanihi leswi a ku katseka ni minkhuvo ya ku rhandza tiko. Hiloko varindzi va pfulela tiphayiphi letikulu ta mati, va hi haxa hi mati lama humaka hi matimba ivi va hi hlongola, hina vavasati lava nga tilweliki hi suka eka xithezi xa vumune hi ya ehansi exivaveni. Kwalaho hi boheke ku yima hi milenge, hi tsakamile.

Eka xiendlakalo xin’wana, mina kun’we na Gertrud Oehme na Gertel Bürlen, hi lerisiwe ku khavisa yindlu-nkulu ya ndhuna hi timboni ta gezi, tanihi leswi a ku tshinela siku ra ku velekiwa ka Hitler. A hi pfumelanga, hi ku xiya mano ya Sathana yo ringeta ku landzula vutshembeki bya hina hi ku hi kucetela hi swilo leswitsongo. Tanihi nxupulo, un’wana ni un’wana wa hina vamakwerhu va xisati lavantshwa hi boheke ku heta mavhiki manharhu lama landzeleke hi ri hexe exitokisini lexitsongo xa munyama. Kambe Yehovha u ve na hina, naswona hambi leswi a hi ri endhawini yo tano yo chavisa, u tikombe a ri vuchavelo bya hina.

ERavensbrück

Hi May 1939 vabohiwa lava a va ri eLichtenburg va rhurhiseriwe ekampeni ya nxaniso ya le Ravensbrück. Kwalaho ndzi averiwe ku tirha endhawini yo hlantswa swiambalo, kun’we ni vamakwerhu va xisati va Timbhoni va nga ri vangani. Endzhakunyana ka ku tlhekeka ka nyimpi, a hi fanele hi rhwala mujeko wa swastika, kambe a hi pfumelanga ku endla tano. Hikwalaho ka sweswo, hivumbirhi bya hina, mina na Mielchen Ernst, hi hoxiwe ebarakisini. Wolowo a wu ri wun’wana wa minxupulo yo vava swinene naswona a swi vula leswaku hi boheka ku endla ntirho wo tika siku rin’wana ni rin’wana, hambi ku ri hi Sonto, ku nga khathariseki leswaku maxelo ma njhani. Hi ntolovelo, xigwevo a xi lehe tin’hweti tinharhu, kambe hi tshame kona lembe hinkwaro. Loko a ku nga ri mpfuno wa Yehovha, a ndzi ta va ndzi nga ponanga.

Hi 1942, swiyimo swa hina vabohiwa swi antswilenyana, naswona ndzi averiwe ku tirha tanihi muhlayisi wa yindlu endyangwini wa Mutirhela-mfumo wa Munazi ekusuhi ni kampa. Ndyangu lowu wu ndzi nyike ntshunxekonyana. Hi xikombiso, siku rin’wana loko ndzi ri karhi ndzi famba-famba ni vana, ndzi hlangane na Josef Rehwald na Gottfried Mehlhorn, vabohiwa vambirhi lava a va ri ni mimfungho ya swilapana swa tikhona tinharhu, naswona ndzi kote ku khutazana na vona.c

Ku Nonon’hwa Ka Malembe Ya Le Ndzhaku Ka Nyimpi

Loko hi 1945 mavuthu lama hlanganeke ma tshinela, vandyangu lowu a ndzi wu tirhela va balekile, naswona ndzi boheke ku famba na vona. Va fambe ni mindyangu yin’wana ya Vatirhela-mfumo va Manazi, va kongoma evupela-dyambu.

Masiku ma nga ri mangani yo hetelela ya nyimpi a ma tele hi nkitsikitsi ni khombo. Eku heteleleni, hi hlangane ni masocha ya le Amerika lama ndzi pfumeleleke ku tsarisa edorobeni leri landzelaka tanihi munhu la ntshunxekeke. Xana ndzi hlangane na vamani kwalaho? A ku ri Josef Rehwald na Gottfried Mehlhorn. Va twe leswaku Timbhoni hinkwato leti humaka ekampeni ya nxaniso eSachsenhausen ti fike eSchwerin endzhaku ka ku macha hi ndlela leyi vavisaka. Kutani hina vanharhu hi tshame edorobeni rolero, leri nga eka mpfhuka wa 75 wa tikhilomitara. Vona ntsako lowu a hi ri na wona eSchwerin loko hi hlangana ni vamakwerhu volavo hinkwavo lava tshembekaka, vaponi va le tikampeni ta nxaniso, kun’we na Konrad Franke.

Hi December 1945 xiyimo xa tiko a xi antswa swinene lerova a ndzi kota ni ku famba hi xitimela. Hikwalaho a ndzi navela ku ya ekaya! Hambiswiritano, riendzo a ri katsa ku heta nkarhi wo leha u pavalale elwangwini ra movha ni ku yima exitepisini. Le Chemnitz, ndzi suke exiticini xa xitimela ndzi khoma ndlela ndzi ya laha a hi tshama kona tanihi ndyangu. Kambe exitarateni lexi masocha ya Manazi eku sunguleni ma yimeke eka xona ma huwelela ma ku, “Vaxengi va tshama laha!” a ku pfumaleka ni yindlu na yin’we. Ndhawu hinkwayo leyi vanhu va tshamaka eka yona a yi mbundzumuxiwile hi tibomo. Kambe, lexi ndzi tsakiseke, i ku kuma Manana, Tatana, Käthe ni vamakwerhu va xinuna ni va xisati va ha hanya.

Xiyimo xa swa timali endzhaku ka nyimpi ya le Jarimani a xi chavisa. Nilokoswiritano, mavandlha ya vanhu va Xikwembu ma sungule ku tala eJarimani hinkwaro. Sosayiti ya Watch Tower yi ringete hilaha yi nga kotaka hakona leswaku yi hi hlomisela ku ya entirhweni wo chumayela. Ku tlhele ku sunguriwa ntirho eBethele ya le Magdeburg, leyi Manazi a ma yi pfarile. Hi ximun’wana xa 1946, ndzi rhamberiwe ku ya tirha kona laha ndzi nga averiwa ku tirha ekhixini.

Hi Tlhela Hi Yirisiwa Ni Ku Pfaleriwa eKhotsweni

Magdeburg yi le xiphen’wini xa Jarimani naswona yi ve ehansi ka vulawuri bya Makhomonisi. Ma yirise ntirho wa hina hi August 31, 1950, ivi ma pfala Bethele ya le Magdeburg. Sweswo swi fikise ntirho wa mina wa le Bethele emakumu, lowu a wu ri nkarhi wa vuleteri bya nkoka swinene. Ndzi tlhelele eChemnitz, ndzi tiyimisele ku namarhela ntiyiso hambi ku ri ehansi ka vulawuri bya Makhomonisi ni ku twarisa Mfumo wa Xikwembu tanihi ntshembo wu ri woxe wa vanhu lava heleke matimba.

Hi April 1951, ndzi fambe ni makwerhu hi ya eBerlin leswaku hi ya teka tikopi ta Xihondzo xo Rindza. Loko hi vuya, hi hlamarisiwe hi ku kuma xitici xa xitimela xa le Chemnitz xi rhendzeriwe hi maphorisa ya ndhawu yoleyo. A swi tikomba leswaku ma yimele hina, naswona hi khomiwe xikan’we-kan’we.

Loko hi fika endhawini leyi ku tshamiwaka eka yona loko mi nga si tengisiwa, a ndzi khome matsalwa lama kombisaka leswaku ndzi tshame ndzi khotsiwa malembe yo tala hi Manazi. Xisweswo, varindzi va ndzi khome hi xichavo. Un’wana wa varindzi lavakulu va xisati u te: “N’wina Timbhoni ta Yehovha a mi swigevenga; a mi fanelanga mi pfaleriwa ekhotsweni.”

Siku rin’wana u tshame a ta exitokisini xa mina, laha a ndzi ri ni vamakwerhu van’wana vambirhi va xisati, ivi exihundleni a nghenisa nchumu wun’wana ehansi ka yin’wana ya mibedo. Xana a ku ri yini? A ku ri Bibele ya yena n’wini, leyi a hi nyikeke yona. Eka xiendlakalo xin’wana, u bele vatswari va mina riqingho ekaya, tanihi leswi a va tshama ekusuhi ni khotso. U kume tikopi ta Xihondzo xo Rindza ni swakudyanyana, a swi tumbeta laha a tshamaka kona ivi a swi ngungumerisa hinkwaswo exitokisini xa mina.

Ku ni swin’wana kambe leswi ndzi nga laviki ku swi rivala. Nkarhi wun’wana hi Sonto nimixo, hi yimbelele tinsimu ta hina ta mfumo swi twakala lerova vabohiwa van’wana va phokotela mavoko hi ntsako endzhaku ka risimu rin’wana ni rin’wana.

Matimba Ni Mpfuno Lowu Humaka Eka Yehovha

Loko ndzi ri karhi ndzi tengisiwa ehubyeni hi September 4, 1951, muavanyisi u vule marito lama boxiweke eku sunguleni ka xihloko lexi. Ndzi tirhele xigwevo xa mina ekhotsweni ra le Waldheim, ivi ndzi ya eHalle, ndzi hetelela hi le Hoheneck. Xiendlakalo xin’we kumbe swimbirhi swo koma swi ta kombisa ndlela leyi Xikwembu xi veke vuchavelo ni matimba eka hina Timbhoni ta Yehovha ni ndlela leyi Rito ra xona ri hi nyikeke matimba ha yona.

Ekhotsweni ra le Waldheim, vamakwerhu hinkwavo va xisati va Timbhoni a va hamba va hlangana eholweni yin’we, laha a hi khoma minhlangano ya Vukreste kona. A hi nga pfumeleriwi ku ta ni xitsalo ni xo tsalela eka xona, kambe vamakwerhu van’wana va xisati va kume swilapana leswi va swi hlanganiseke kutani va endla xilapana xin’we xa tsalwa ra lembe ra 1953, leri a ri ku: “Nkhinsamelani Yehova, mi ambele le šo kwetsima!”—Pisalema 29:2.

Ku nga ri kungani un’wana wa varindzi va xisati u hi kumetile ivi a ya hi mangalela handle ko hlwela. Nhloko ya khotso yi tile ivi yi byela hina vamakwerhu va xisati vambirhi leswaku hi tlakusela xilapana ehenhla. Yi te: “I mani loyi a xi endleke? Xana swi vula yini leswi?”

Un’wana wa vamakwerhu va xisati u lave ku boxa ni ku byarha nandzu, kambe hi ku hatlisa hi hlevelanile, hi pfumelelana leswaku hinkwerhu hi byarha nandzu wa kona. Kutani hi hlamule hi ku: “Hi swi endlele ku tiyisa ripfumelo ra hina.” Hi tekeriwe xilapana xa kona, ivi hi xupuriwa hi ku tsoniwa swakudya. Kambe hi nkarhi wa nkonaniso lowu, vamakwerhu va xisati va xi tlakusele ehenhla leswaku hi ta nghenisa tsalwa leri leri khutazaka emianakanyweni.

Loko khotso ra vavasati ri pfariwile eWaldheim, hina vamakwerhu va xisati hi rhurhiseriwe eHalle. Kona a hi pfumeleriwa ku amukela maphasele, kutani xana a ku ri yini leswi rhungeleriweke eka masilipasi lawa tata wa mina a ndzi rhumeleke wona? A ku ri swihloko swa Xihondzo xo Rindza! Ni sweswi ndza ha swi tsundzuka leswi a swi ri ni tinhloko-mhaka leti nge “Rirhandzu Ra Ntiyiso Ra Vonaka” na “Vunwa Byi Yisa Eku Lahlekeriweni Hi Vutomi.” Swihloko leswi ni swin’wana a swi rhandzeka swinene, naswona loko hi ri karhi hi siyerisana ha swona exihundleni, un’wana ni un’wana u tiendlele tinotsi.

Hi nkarhi wa ku secha, un’wana wa varindzi u kume tinotsi ta mina leti fihliweke exitheveni xa mina. Endzhakunyana, u ndzi vitanile a ta ndzi konanisa ivi a ku u lava ku tiva leswi xihloko lexi nge “Leswi Lava Chavaka Yehovha Va Swi Languteleke Hi 1955” xi vulaka swona. Yena, tanihi Mukhomonisi, a a karhateke ngopfu hi rifu ra murhangeri wa yena Stalin, hi 1953, naswona vumundzuku byakwe a byi vonaka byi ri lebyi chavisaka. Loko hi ri hina, vumundzuku a byi ta tisa ku antswa ko karhi eswiyin’weni swa hina swa le khotsweni, kambe a ndzi nga si swi xiya sweswo. Ndzi hlamusele hi xivindzi leswaku Timbhoni ta Yehovha ti langutele swilo leswinene ngopfu. Ha yini? Ndzi tshahe tsalwa-nkulu ra xihloko lexi, ku nga Pisalema 112:7: “A nga ka a nga tšhav̌i mpfumawulo lo’wo biha; mbilu ya yena yi tiyile, yi tiṭhembela Yehova.”

Yehovha Wa Ha Ri Vuchavelo Ni Matimba Ya Mina

Endzhaku ka vuvabyi lebyikulu, ndzi ntshunxiwile ekhotsweni hi March 1957, ndza ha salele hi malembe mambirhi leswaku ndzi heta xigwevo xa mina. Vatirhela-mfumo va le Jarimani Vuxa va tlhele va ndzi tikisela hikwalaho ka matshalatshala ya mina entirhweni wa Yehovha. Hikwalaho, hi May 6, 1957, ndzi tirhise nkarhi lowu leswaku ndzi balekela eBerlin Vupela-dyambu, naswona ku suka kwalaho ndzi rhurhele eJarimani Vupela-dyambu.

Leswi swi humelele malembe yo hlayanyana ndzi nga si hlakarhela erihanyweni ra mina. Kambe ni namuntlha ndza ha ri ni ku navela ka swakudya swa moya lerova ndzi tshama ndzi rindzele Xihondzo xo Rindza lexintshwa lexi landzelaka. Nkarhi na nkarhi ndza tikambisisa. Xana ndza ha ri ni mianakanyo ya swa moya? Xana ndzi hlakulele timfanelo letinene? Xana ku ringiwa ka ripfumelo ra mina ku endle leswaku Yehovha a dzunisiwa ni ku xiximiwa? Ndzi ni pakani yo tsakisa Xikwembu eka swilo hinkwaswo, leswaku xi ta tshama xi ri vuchavelo ni matimba ya mina hilaha ku nga heriki.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Hofisi ya Vatirhela-mfumo va Manazi eRavensbrück

[Xihlovo Xa Kona]

Top: Stiftung Brandenburgische Gedenkstätten

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Pasi ro ndzi pfumelela ku tirha ehandle ka kampa