Misava Leyi Nga Ni Vululami A Hi Norho!
“VULULAMI i nchumu lowu munhu a khathalaka ngopfu ha wona emisaveni,” ku vula murhangeri wa le Amerika, Daniel Webster. Naswona Bibele yi ri: “Yehova o ranḍa ku lulama.” (Pisalema 37:28) Mpatswa wo sungula wa vanhu lowu a wu endliwe wu fana ni Xikwembu a wu ri ni timfanelo ta vukwembu, leti katsaka vululami.—Genesa 1:26, 27.
Matsalwa ma tlhela ma vulavula hi ‘vanhu va matiko lava nga riki na nawu lava endlaka hi ku ya hi ntumbuluko swilo swa nawu.’ Xisweswo va “kombisa leswaku leswi Nawu wu lerisaka swona, swi tsariwile etimbilwini ta vona; ripfalo ra vona ri tiyisa sweswo, hambi yi ri miehleketo ya vona, loko yi kanetana, yi va veka nandzu kumbe yi yima na vona.” (Varhoma 2:14, 15) Ina, vanhu va nyikiwe nyiko ya ripfalo—ku titwa ka le ndzeni ka leswo lulama ni leswo biha. Swi le rivaleni leswaku munhu u tswariwe a ri ni xilaveko xa vululami.
Lexi fambisanaka swinene ni xilaveko xa vululami i ku lava ka munhu ntsako, hikuva Pisalema 106:3 yi ri: “Ku katekile la’v̌a hlayisaka milawu, la’v̌a endlaka ŝinene hi mikari hikwayo!” Kambe, ha yini munhu a nga swi kotanga ku tisa misava yo lulama?
Ha Yini Munhu A Tsandzekile?
Xivangelo-nkulu xa ku tsandzeka ku fikelela misava yo lulama i xisolo lexi hi xi kumeke tanihi ndzhaka eka vatswari va hina vo sungula, Adamu na Evha. Bibele ya hlamusela: “Leswi ku dyoha ku ngheneke emisaveni hi munhu a ri un’we, kutani rifu ri ngheneke hikwalaho ka ku dyoha, hi mukhuva wolowo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo, hikuva hinkwavo va dyohile.” (Varhoma 5:12) Xisolo xa kona i xidyoho. Hambi leswi a va vumbiwe va nga ri na xihoxo, Adamu na Evha va anakanye ku xandzukela Xikwembu ivi xisweswo va tiendla vadyohi. (Genesa 2:16, 17; 3:1-6) Hikwalaho ka leswi, va siyele vana va vona ndzhaka ya ku va ni mboyamelo wa xidyoho, lowu hoxeke.
Xana mikhuva ya vanhu yo tanihi makwanga ni xihlawuhlawu a hi vuyelo bya mimboyamelo ya vudyoho? Naswona xana mikhuva leyi a yi hoxi xandla eka vuhomboloki lebyi nga kona emisaveni? Phela, makwanga i xihlovo-nkulu xa ku onhiwa ka mbangu hi vomu ni xiphiqo xa timali! Xihlawuhlawu entiyisweni xi susumetela madzolonga ya rixaka ni ku khomiwa ka tinxaka tin’wana hi ndlela yo biha. Mikhuva yoleyo yi tlhela yi susumetela vanhu ku yiva, ku kanganyisa ni ku endla hi ndlela leyi nga ta vavisa van’wana.
Hambi ku ri matshalatshala lamakulu yo kombisa vululami ni ku endla leswinene hakanyingi ma tsandzeka hikwalaho ka mimboyamelo ya hina ya vudyoho. Muapostola Pawulo u te: “Leswinene leswi ndzi navelaka ku swi endla, a ndzi swi endli, kambe leswo biha leswi ndzi nga naveliki ku swi endla, ndza swi endla.” U ya emahlweni a hlamusela nyimpi ya kona, a ku: “Mina hi xiviri xa mina ndzi tsakela Nawu wa Xikwembu; kambe eswirhweni swa mina ndzi kuma nawu wun’wana, lowu lwaka ni nawu lowu wu fambisaka mianakanyo ya mina; wu ndzi endla mubohiwa enawini wa ku dyoha lowu fumaka swirho swa mina.” (Varhoma 7:19-23) Hi laha ku fanaka, na hina namuntlha hi le nyimpini leyi fanaka. Hi yona mhaka leyi vuhomboloki byi humelelaka nkarhi na nkarhi.
Ndlela ya munhu yo fuma na yona yi hoxe xandla eka vuhomboloki emisaveni. Etikweni rin’wana ni rin’wana ku ni milawu swin’we ni lava yi tirhisaka. Nakambe, ku ni vaavanyisi ni tihuvo. Entiyisweni, vanhu van’wana lava tikhomaka kahle va ringete ku seketela timfanelo ta vanhu ni ku vona leswaku vanhu hinkwavo va khomiwa ku fana. Hambiswiritano, yo tala ya matshalatshala ya vona ma tsandzekile. Ha yini? Loko yi katsakanya swilo swo hambana-hambana leswi katsekaka eka ku tsandzeka ka vona, Yeremiya 10:23 yi ri: “Oho Yehova, nḍa ŝi tiv̌a, ndlela ya munhu a yi le matimbeni ya yena, kambe munhu l’a fambaka a nga ka a nga lulamisi renḍo ra yena.” Loko a tihambanise ni Xikwembu, munhu wa tsandzeka ku sungula misava leyi lulameke ni leyi nga ni vululami.—Swivuriso 14:12; Eklesiasta 8:9.
Xihinga lexikulu eka matshalatshala ya vanhu yo aka misava yo lulama i Sathana Diyavulosi. Bibele yi swi veka erivaleni leswaku ntsumi leyi xandzukeke Sathana i “mudlayi” wo sungula ni “muhembi” ni leswaku “misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya Lowo biha.” (Yohane 8:44; 1 Yohane 5:19) Muapostola Pawulo u n’wi hlamusela tanihi “xikwembu xa misava leyi.” (2 Vakorinto 4:3, 4) Tanihi leswi a nga ku rhandziki ku lulama, Sathana u endla leswi a nga swi kotaka ku hlohlotela vubihi. Ntsendze loko a ha lawula misava, vuhomboloki bya mixaka hinkwayo ni makhombo lama byi ma vangaka swi ta xanisa vanhu.
Xana leswi hinkwaswo swi vula leswaku vuhomboloki a byi papalateki eka vandla ra vanhu? Xana misava yo lulama i norho lowu nga ta ka wu nga hetiseki?
Misava Yo Lulama Yi Ta Va Kona Hakunene—Njhani?
Leswaku ntshembo wa misava yo lulama wu hetiseka, vanhu va fanele va tshemba xihlovo lexi nga herisaka swivangelo swa vuhomboloki. Kambe i mani loyi a nga herisaka xidyoho na Sathana ni vulawuri bya yena? Swi le rivaleni leswaku ku hava munhu kumbe xitirho xa munhu lexi nga hetisisaka ntirho wolowo wo nonon’hwa. I Yehovha Xikwembu ntsena la nga swi kotaka! Malunghana na yena, Bibele yi ri: “I Ribye le’ro tiya; mitiro ya yena yi hetisekile; hikuv̌a tindlela hikwato ta yena ti lulamile; i Šikwembu šo ṭhembeka, ši nga ri na nanḍu; ši ni v̌unene, ši lulamile.” (Deteronoma 32:4) Naswona hi ku va a “ranḍa ku lulama,” Yehova u lava leswaku vanhu va tiphina hi vutomi emisaveni yo lulama.—Pisalema 37:28.
Loko a vulavula hi lunghiselelo ra Xikwembu ro tisa misava yo lulama, muapostola Petro u tsarile a ku: “Hi ku ya hi ku tshembisa ka Hosi, hi langutele matilo lamantshwa ni misava leyintshwa, laha ku nga ta va ni ku lulama.” (2 Petro 3:13) “Matilo lamantshwa” lawa a hi matilo lamantshwa ya xiviri. Xikwembu xi endle matilo ya hina ya xiviri ma ri lama hetisekeke, naswona ma n’wi dzunisa. (Pisalema 8:3; 19:1, 2) “Matilo lamantshwa” i vulawuri lebyintshwa emisaveni. “Matilo” ya sweswi i tihulumendhe leti endliweke hi vanhu. Ku nga ri khale, enyimpini ya Xikwembu ya Armagedoni, ma ta siviwa hi “matilo lamantshwa”—Mfumo wa xona wa le tilweni kumbe hulumendhe. (Nhlavutelo 16:14-16) Hosi ya Mfumo wolowo i Yesu Kreste. Hulumendhe leyi yi ta herisa vulawuri bya vanhu hi ku helela, yona yi fuma hilaha ku nga heriki.—Daniyele 2:44.
Kutani, “misava leyintshwa” i yini? A hi pulanete leyintshwa, hikuva Xikwembu xi endle misava yi ri leyi fanelekaka swinene leswaku vanhu va tshama eka yona, naswona i ku rhandza ka xona leswaku yi tshama hilaha ku nga heriki. (Pisalema 104:5) “Misava leyintshwa” i vandla lerintshwa ra vanhu. (Genesa 11:1; Pisalema 96:1) “Misava” leyi nga ta herisiwa i vanhu lava tiendlaka xiphemu xa fambiselo leri ro biha ra swilo. (2 Petro 3:7) “Misava leyintshwa” leyi va sivaka ku ta va ku ri malandza ya ntiyiso ya Xikwembu, lama vengaka vubihi ma rhandza ku lulama. (Pisalema 37:10, 11) Xisweswo, misava ya Sathana yi ta va yi nga ha ri kona.
Kambe i yini lexi yimeleke Sathana? Muapostola Yohane u vhumbhile a ku: “Yi [Kreste Yesu] khoma dragona, nyoka leya khale (hileswaku Diyavulosi, kumbe Sathana), yi n’wi boha nkarhi wo ringana malembe ya 1000. Yi n’wi hoxa ekheleni, yi pfala, yi n’wi lemela ndzeni leswaku a nga ha yi emahlweni ku xisa vanhu va matiko.” (Nhlavutelo 20:1-3) Sathana la bohiweke hi tinketana a nge he swi koti ku kucetela vanhu, ku fana ni mubohiwa la nga ekhotsweni ra munyama ra le hansi-hansi. Wa nga vona ku ntshunxeka loku nga ta va kona eka vanhu, loku taka tanihi xikombiso xa misava yo lulama! Naswona emakumu ka gidi ra malembe, Sathana u ta heriseriwa makumu.—Nhlavutelo 20:7-10.
Kambe, ku vuriwa yini hi xidyoho lexi hi tswariweke na xona? Yehovha ana se u nyikele xisekelo xo susa xidyoho. “N’wana-wa-Munhu [Yesu Kreste u tele] . . . ku nyiketa vutomi bya yena ku kutsula lavo tala.” (Matewu 20:28) Rito ‘nkutsulo’ ri vula hakelo leyi lavekaka ku ntshunxa vabohiwa. Yesu u hakele nxavo wa kona hi vutomi bya yena bya vumunhu lebyi hetisekeke tanihi nkutsulo wo kutsula vanhu.—2 Vakorinto 5:14; 1 Petro 1:18, 19.
Gandzelo ra nkutsulo ra Yesu ri nga hi pfuna hambi ku ri sweswi. Hi ku kombisa ripfumelo eka rona, hi nga va ni xiyimo lexinene emahlweni ka Xikwembu. (Mintirho 10:43; 1 Vakorinto 6:11) Ehansi ka ku fuma ka Mfumo wa Xikwembu, nkutsulo wu ta endla swi koteka leswaku va hlakarhela hilaha ku heleleke exidyohweni. Buku yo hetelela ya Bibele yi hlamusela hi “nambu wa mati ya vutomi” wo fanekisela lowu humaka exiluvelweni xa Xikwembu, naswona etimbuweni ta wona ku ni mirhi ya mihandzu yo fanekisela leyi nga ni matluka “yo tshungula vanhu va matiko hinkwawo.” (Nhlavutelo 22:1, 2) Leswi Bibele yi swi kombisaka laha swi fanekisela lunghiselelo ra Muvumbi leri hlamarisaka ro hlakarherisa vanhu exidyohweni exisekelweni xa gandzelo ra nkutsulo ra Yesu. Ku tirha loku teleke ka lunghiselelo leri ku ta ntshunxa vanhu lava yingisaka exidyohweni ni le ka rifu.
Vutomi eMisaveni Yo Lulama
Anakanya hi ndlela leyi vutomi byi nga ta va ha yona ehansi ka vulawuri bya Mfumo. Vugevenga ni madzolonga swi ta va swilo swa nkarhi lowu hundzeke. (Swivuriso 2:21, 22) Vuhomboloki bya swa timali byi ta va byi herile. (Pisalema 37:6; 72:12, 13; Esaya 65:21-23) Vuthala hinkwabyo bya xihlawu-hlawu xa ntshamisano, rixaka ni xivongo byi ta va byi herisiwile. (Mintirho 10:34, 35) Tinyimpi ni matlhari ya nyimpi swi ta va swi nga ha ri kona. (Pisalema 46:9) Timiliyoni ta vafi ti ta tlheriseriwa evuton’wini emisaveni leyi nga riki na vuhomboloki. (Mintirho 24:15) Un’wana ni un’wana u ta tiphina hi rihanyo leri hetisekeke ni leri vangamaka. (Yobo 33:25; Nhlavutelo 21:3, 4) “E ntiyisweni,” Bibele ya hi tiyisekisa, “[Yesu Kreste] o ta dyonḍisa ŝo lulama.”—Esaya 42:3.
Hi nkarhi lowu fanaka, hi nga ha weriwa hi vuhomboloki, kambe onge hi nga ka hi nga tlheriseli hi ndlela yo biha. (Mikiya 6:8) Hambiloko vuhomboloki byi fanele byi tiyiseriwa, onge hi nga hlayisa langutelo lerinene. Misava yo lulama leyi tshembisiweke yi ta va kona ku nga ri khale. (2 Timotiya 3:1-5; 2 Petro 3:11-13) Xikwembu xa Matimba Hinkwawo xi vule rito ra xona, naswona ri ‘ta va tano.’ (Esaya 55:10, 11) Sweswi i nkarhi wo tilunghiselela vutomi emisaveni yoleyo yo lulama hi ku dyondza leswi Xikwembu xi swi languteleke eka hina.—Yohane 17:3; 2 Timotiya 3:16, 17.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]
Vuthala hinkwabyo bya vuhomboloki byi ta herisiwa emisaveni leyintshwa leyi tshembisiweke hi Xikwembu