U Nga Pfuna Makwenu
“Yana u ya andlala xihoxo xakwe erivaleni mi ri swenu. Loko a ku yingisa, u ta va u kume makwenu.”—MATEWU 18:15.
1, 2. Yesu u nyike xitsundzuxo xihi lexi pfunaka mayelana ni ku herisa swiphiqo?
LOKO Yesu a saleriwe hi nkarhi lowu nga ehansi ka lembe leswaku a heta vutirheli byakwe, u dyondzise vadyondzisiwa vakwe tidyondzo ta nkoka. U nga ti hlaya eka Matewu ndzima 18. Yin’wana ya tona yi vulavula hi nkoka wa ku titsongahata ku fana ni vana. Endzhaku u kandziyise leswaku hi fanele hi papalata ku khunguvanyisa “un’wana wa lava lavatsongo” naswona hi fanele hi ringeta ku vuyisa “lavatsongo” loko va hambuka, leswaku va nga lovisiwi. Kutani Yesu u tlhandlekele hi xitsundzuxo xa ntikelo, lexi pfunaka, mayelana ni ku herisa swiphiqo exikarhi ka Vakreste.
2 Kumbexana wa ma tsundzuka marito yakwe lama nge: “Loko makwenu a endla xidyoho, yana u ya andlala xihoxo xakwe erivaleni mi ri swenu. Loko a ku yingisa, u ta va u kume makwenu. Kambe loko a nga yingisi, famba ni un’we kumbe van’wana vambirhi, leswaku mhaka yi ta tiyisiwa hi milomu ya timbhoni timbirhi kumbe tinharhu. Loko a nga va yingisi, vulavula ni vandlha. Loko a nga ri yingisi hambi vandlha, eka wena a a kotise munhu wa matiko ni muluvisi.” (Matewu 18:15-17) Xana ndzayo yoleyo hi fanele hi yi tirhisa loko swi te yini, naswona langutelo ra hina ri fanele ri va rihi loko hi endla tano?
3. Hi ntolovelo, i yini lexi hi faneleke hi xi endla loko van’wana va hi dyoherile?
3 Xihloko lexi hundzeke xi kandziyise leswaku tanihi leswi hinkwerhu hi nga hetisekangiki naswona hi nga ni mboyamelo wa ku endla leswi hoxeke, hi fanele hi lwela ku va vanhu lava rivalelaka. Sweswo swi tano ngopfu-ngopfu loko u vavisiwe hi leswi swi vuriweke kumbe ku endliwa hi Mukreste-kuloni. (1 Petro 4:8) Hakanyingi swi antswa ngopfu ku honisa xidyoho xa kona—u n’wi rivalela ivi u rivala ha swona. Ku endla tano hi nga swi teka ku ri ndlela yo kondletela ku rhula evandlheni ra Vukreste. (Pisalema 133:1; Swivuriso 19:11) Kambe nkarhi wun’wana u nga vona onge u fanele u lulamisa mhaka ya kona ni makwenu loyi a ku vaviseke. Loko swi ri tano, marito ya Yesu lama nga laha henhla ma nyika nkongomiso.
4. Kahle-kahle hi nga yi tirhisa njhani Matewu 18:15 eka swihoxo swa van’wana?
4 Yesu u tsundzuxe leswaku u “andlala xihoxo xakwe erivaleni mi ri swenu.” Sweswo i vutlhari. Vuhundzuluxeri byin’wana bya Xijarimani byi ri u andlala xidyoho xakwe “emahlweni ka matihlo ya mune,” ma nga ya wena ni ya yena. Loko u andlala xiphiqo hi musa mi ri swenu, hakanyingi swa olova ku xi lulamisa. Makwerhu loyi a endleke kumbe ku vula swilo leswi ku vaviseke kumbe leswi nga tsakisiki a nga hatlisa a amukela xihoxo xa kona loko mi ri vambirhi ntsena. Loko ku ri ni van’wana, a nga ha ala nandzu kumbe a ringeta ku yimelela leswi a swi endleke, tanihi leswi wolowo wu nga ntolovelo wa vanhu lava nga hetisekangiki. Kambe loko u vulavula na yena “emahlweni ka matihlo ya mune,” u nga kuma leswaku a nga ku dyohelanga kumbe ku ku onhela hi vomu, mi lo kala mi nga twisisani kahle. Loko n’wina vambirhi mi swi vona leswaku mi lo twisisana hi ndlela leyi hoxeke, mi nga lulamisa xiphiqo xa kona, mi nga tshiki mhaka leyi nga nyawuriki yi kula yi onha vuxaka bya n’wina. Hikwalaho, nsinya wa nawu lowu nga eka Matewu 18:15 wu nga tirhisiwa ni le swidyohweni leswitsongo leswi humelelaka siku na siku evuton’wini.
Xana A A Vula Yini?
5, 6. Hi ku ya hi mongo, xana Matewu 18:15 a yi vulavula hi swidyoho swa muxaka muni, naswona sweswo swi kombisiwa hi yini?
5 Kahle-kahle, xitsundzuxo xa Yesu xi tirha eswidyohweni leswikulu. Yesu u te: “Loko makwenu a endla xidyoho.” Loko se hi dzika, “xidyoho” xi nga va xihoxo kumbe ku tsana kun’wana ni kun’wana. (Yobo 2:10; Swivuriso 21:4; Yakobo 4:17) Hambiswiritano, mongo wu kombisa leswaku xidyoho lexi Yesu a a vulavula ha xona a ku fanele ku va xidyoho lexikulu. A xi ri xikulu lerova xi nga endla leswaku mudyohi a langutiwa a ri “munhu wa matiko ni muluvisi.” Xana xiga lexi xi vula yini?
6 Vadyondzisiwa va Yesu lava va tweke marito wolawo a va swi tiva leswaku varikwavo a va nga hlangani ni Vamatiko. (Yohane 4:9; 18:28; Mintirho 10:28) Naswona a va va papalata hi ku helela valuvisi, ku nga vavanuna lava a va ri Vayuda hi ntumbuluko, kambe va hundzukeke vadyeleri va tiko. Kutani kahle-kahle, Matewu 18:15-17 a yi vulavula hi swidyoho leswikulu, ku nga ri swihoxo kumbe swidyoho leswi nga nyawuriki leswi u nga swi rivalelaka munhu hi ku olova kutani u rivala hi swona.—Matewu 18:21, 22.a
7, 8. (a) I swidyoho swa muxaka muni leswi faneleke swi tameriwa hi vakulu? (b) I swidyoho swa muxaka muni leswi nga lulamisiwaka hi Vakreste vambirhi lava katsekaka, hi ku ya hi Matewu 18:15-17?
7 Ehansi ka Nawu, swidyoho swin’wana a swi nga lavi leswaku mudyohi a rivaleriwa ntsena hi munhu loyi a n’wi dyoheleke. Ku sandza, vugwinehi, ku gandzela swikwembu swa hava, swidyoho swa vuxaka bya rimbewu leswi katsaka vumbhisa, vuoswi ni vusodoma a swi fanele swi vikiwa eka vakulukumba (kumbe vaprista) kutani vona va vonana na swona. Leswi swi tano ni le vandlheni ra Vukreste. (Levhitika 5:1; 20:10-13; Tinhlayo 5:30; 35:12; Deteronoma 17:9; 19:16-19; Swivuriso 29:24) Kambe xiya leswaku vanhu vambirhi a va ta swi kota ku lulamisa muxaka wa swidyoho leswi Yesu a vulavuleke ha swona laha. Xiya swikombiso leswi: Munhu u lumbeta un’wanyana hikwalaho ko susumetiwa hi ku hlundzuka kumbe mavondzo. Mukreste u tshembisa leswaku u ta aka hi swilo swo karhi ni ku heta ntirho hi siku ro karhi. Munhu u tshembisa leswaku u ta hakela mali hakatsongo-tsongo kumbe u ta heta ku yi hakela hi nkarhi wo karhi. Munhu u hlambanya leswaku loko muqachi wakwe o n’wi letela, a nge phikizani na yena kumbe ku n’wi tekela tikhasimende (hambiloko a tirha kun’wana) ku kondza ku hela nkarhi lowu va twananeke wona, kumbe a nge fambisi bindzu rakwe endhawini leyi muqachi wakwe a nga ni tikhasimende kona.b Loko makwerhu a nga hlayisi xitshembiso xakwe naswona a nga hundzuki eswidyohweni swo tano, swi ta va swidyoho leswikulu hakunene. (Nhlavutelo 21:8) Kambe swidyoho swo tano swi nga lulamisiwa hi vanhu vambirhi lava katsekaka.
8 Xana a wu ta yi lulamisa njhani mhaka leyi? Hi ntolovelo marito ya Yesu ma tekiwa ma katsa magoza manharhu lama faneleke ma tekiwa. A hi xiyeni magoza lawa ha rin’we-rin’we. Ematshan’weni yo ma languta ma ri magoza lama nga hundzukiki ya nawu, ringeta ku twisisa leswi ma vulaka swona, u nga lahlekeriwi hi xikongomelo xa wena lexinene.
Lwela Ku Pfuna Makwenu
9. I yini leswi hi faneleke hi swi tsundzuka mayelana ni ndlela leyi Matewu 18:15 yi tirhaka ha yona?
9 Yesu u sungule mhaka yakwe hi ku: “Loko makwenu a endla xidyoho, yana u ya andlala xihoxo xakwe erivaleni mi ri swenu. Loko a ku yingisa, u ta va u kume makwenu.” Kunene, a wu fanelanga u teka goza leri loko u nga ri na vumbhoni bya mhaka yoleyo. U fanele u va ni vumbhoni kumbe rungula ro karhi leri u nga ri tirhisaka ku pfuna makwenu a vona leswaku u dyohile, kutani mi fanele mi lulamisa timhaka. I swinene ku hatlisa u teka goza, u nga tshiki mhaka ya kona yi kula kumbe yi endla leswaku a va ni langutelo ro biha. Naswona u nga rivali leswaku ku fukamela mhaka swi nga ku vavisa na wena. Tanihi leswi mi faneleke mi vulavula mi ri vambirhi ntsena, u nga rhangi u vulavula ni van’wana hi swona, hi xikongomelo xa leswaku va yima na wena kumbe u tiendlela vito lerinene eka vona. (Swivuriso 12:25; 17:9) Ha yini? Hikwalaho ka leswi u tiyimiseleke swona.
10. I yini leswi nga ta hi pfuna ku vuyisa makwerhu?
10 Xikongomelo xa wena ku fanele ku va ku pfuna makwenu, ku nga ri ku n’wi twisa ku vava, ku n’wi yisa ehansi kumbe ku n’wi susa xindzhuti. Loko a ku dyoherile hakunene, vuxaka lebyi a nga na byona na Yehovha byi le khombyeni. Handle ko kanakana a wu nge lavi ku lahlekeriwa hi yena tanihi leswi a nga makwenu wa Mukreste. Hakanyingi u nga swi kota ku n’wi pfuna loko u vulavula na yena hi ku rhula mi ri vambirhi ntsena, u nga n’wi holoveli kumbe ku n’wi komba hi tintiho. Loko u ri karhi u vulavula na yena hi ndlela leyi ya rirhandzu, u nga rivali leswaku na wena a wu hetisekanga, u mudyohi. (Varhoma 3:23, 24) Loko a swi xiya leswaku a wu n’wi hlevanga naswona u lava ku n’wi pfuna hakunene, mi nga lulamisa mhaka hi ku olova. Ndlela leyi ya musa, leyi twisisekaka yi ta tikombisa yi ri ya vutlhari ngopfu-ngopfu loko ku kumeka leswaku na wena wa khumbeka hi ndlela yo karhi, kumbe kahle-kahle mi lo ka mi nga twisisani kahle.—Swivuriso 25:9, 10; 26:20; Yakobo 3:5, 6.
11. Hambiloko loyi a hi dyoheleke a nga hi yingisi, xana hi nga endla yini?
11 Loko u kota ku n’wi pfuna a swi vona leswaku ku endleke xihoxo lexikulu, swi nga n’wi susumetela ku hundzuka. Kambe entiyisweni xihinga ku nga va ku tikukumuxa. (Swivuriso 16:18; 17:19) Kutani hambiloko eku sunguleni a nga xi pfumeli xihoxo xakwe ivi a hundzuka, u nga yimanyana u nga si yisa mhaka emahlweni. Yesu a nga vulanga leswaku ‘yana eka yena kan’we ntsena u ya andlala xihoxo xakwe erivaleni.’ Tanihi leswi xi nga xidyoho lexi mi nga xi lulamisaka mi ri vambirhi, anakanya hi ku tlhelela eka yena hi moya wa Vagalatiya 6:1 “emahlweni ka matihlo ya mune.” U nga humelela. (Ringanisa Yudha 22, 23.) Kambe, ku vuriwa yini loko u anakanya leswaku u endle xidyoho hakunene, kambe yena a nga xi amukeli?
Ku Kuma Mpfuno Eka Lava Nga Ni Ntokoto
12, 13. (a) Yesu u hlamusele goza rihi ra vumbirhi malunghana ni ku lulamisa swihoxo? (b) Hi swihi switsundzuxo leswi faneleke mayelana ni loko ku tekiwa goza leri?
12 Xana wena u nga swi tsakela leswaku van’wana va hatla va ku helela mbilu loko u endle xidyoho lexikulu? Nikatsongo. Hikwalaho, Yesu u kombise leswaku loko u teke goza ro sungula, a wu fanelanga u tshika ku ringeta ku pfuna makwenu leswaku a hambeta a gandzela Xikwembu swin’we na wena ni van’wana, hi ndlela leyi amukelekaka. Yesu u hlamusele goza ra vumbirhi a ku: “Loko a nga yingisi, famba ni un’we kumbe van’wana vambirhi, leswaku mhaka yi ta tiyisiwa hi milomu ya timbhoni timbirhi kumbe tinharhu.”
13 U vule leswaku u famba “ni un’we kumbe van’wana vambirhi.” A nga vulanga leswaku loko u teke goza ro sungula, se u ntshunxekile ku vulavula hi xiphiqo xa kona ni van’wana vo tala, u tivisa mulanguteri wa xifundzha, kumbe u tsalela vamakwerhu hi xiphiqo xa kona. Hambiloko wena u anakanya leswaku u dyoheriwile hakunene, xidyoho xa kona xi va xi nga si kumisisiwa kahle. A wu fanelanga u hangalasa rungula ro biha leri endzhaku ri nga endlaka leswaku u vuriwa mulumbeti. (Swivuriso 16:28; 18:8) Kambe Yesu u vule leswaku u famba ni un’we kumbe van’wana vambirhi. Ha yini? Naswona va nga va vamani?
14. Hi nga famba na vamani loko hi teka goza ra vumbirhi?
14 U ta va u ringeta ku pfuna makwenu loko u kombisana na yena leswaku u endle xidyoho, kutani u n’wi pfuna a hundzuka leswaku a va eku rhuleni na wena kun’we ni Xikwembu. Leswaku u fikelela sweswo, lexi nga pfunaka hi loko ‘munhu loyi un’we kumbe vambirhi’ va ri timbhoni ta xidyoho lexi endliweke. Kumbexana a va ri kona loko xi endliwa, kumbe va ni rungula leri tiyeke malunghana ni leswi endliweke (kumbe leswi nga endliwangiki) etimhakeni ta bindzu. Loko timbhoni to tano ti nga ri kona, lava u nga ta famba na vona va nga va vanhu lava nga ni ntokoto emhakeni ya kona, kutani va nga kumisisa loko leswi endliweke swi hoxile hakunene. Ku tlula kwalaho, loko swi laveka endzhaku, va nga va timbhoni ta leswi vuriweke, va tiyisa timhaka leti ku vulavuriweke ha tona ni matshalatshala lama endliweke. (Tinhlayo 35:30; Deteronoma 17:6) Kutani a hi vahlaleri ntsena kumbe magqweta; kambe lexi va teleke xona i ku pfuna makwerhu.
15. Ha yini vakulu lava nga Vakreste va nga pfunaka swinene loko hi boheka ku teka goza ra vumbirhi?
15 A swi bohi leswaku lava u fambaka na vona ku va vakulu va vandlha. Hambiswiritano, vavanuna lava vupfeke lava nga vakulu va nga pfuna swinene hikwalaho ka timfanelo ta moya leti va nga na tona. Vakulu volavo va “kotisa šisirelelo loko moya wu hunga, kukota šitšhav̌elo loko šidzedze ši fika, kukota šinambyana ša mati e tikweni ra dyanḍa, ni nḍuti wa ribye le’ri tlakukeke tikweni le’ri omeke.” (Esaya 32:1, 2) Va ni ntokoto wo kombisana ni vamakwerhu ni ku va ololoxa. Naswona mudyohi u ni xivangelo lexi twalaka xa ku tshemba “tinyiko [to tano] leti nga vanhu.”c (Vaefesa 4:8, 11, 12) Ku vulavula mhaka emahlweni ka vanhu vo tano lava vupfeke ni ku khongela swin’we na vona swi nga tisa langutelo lerintshwa ni ku lulamisa leswi a swi vonaka swi nga lulamiseki.—Ringanisa Yakobo 5:14, 15.
Matshalatshala Yo Hetelela Yo N’wi Pfuna
16. Hi rihi goza ra vunharhu leri Yesu a ri hlamuseleke?
16 Loko goza ra vumbirhi ri hluleka ku lulamisa mhaka, valanguteri va vandlha va katseka hi ku kongoma eka goza ra vunharhu. “Loko a nga [n’wi yingisi munhu loyi un’we kumbe vambirhi], vulavula ni vandlha. Loko a nga ri yingisi hambi vandlha, eka wena a a kotise munhu wa matiko ni muluvisi.” Xana leswi swi vula yini?
17, 18. (a) I xikombiso xihi lexi hi pfunaka ku twisisa leswi ‘ku vulavula ni vandlha’ swi vulaka swona? (b) Goza rero hi ri teka njhani namuntlha?
17 Leswi a swi vuli ku vika xidyoho kumbe xihoxo enhlanganweni wa vandlha hinkwaro lowu tolovelekeke kumbe wo hlawuleka. Hi nga kumisisa maendlelo lama faneleke eRitweni ra Xikwembu. Xiya leswi a swi fanele swi endliwa eIsrayele wa khale malunghana ni ku xandzuka, makolo ni ku pyopyiwa: “Kungaku loko munhu a ri ni ṅwana l’a nga yingisiki, l’a tiarisaka, l’a nga yingisiki rito ra tata wa yena ni rito ra mana wa yena; ni loko ingi v̌a ṅwi layile, kambe a nga v̌a yingisanga; tata wa yena ni mana wa yena v̌a ta ṅwi khoma, v̌a ṅwi yisa e mahlweni ka v̌akulukumba v̌a muti wa yena, e nyangweni ya v̌uako bya yena; kutani v̌a ta ku ka v̌akulukumba v̌a muti: Ṅwana wa hina loyi a tiarisaka, a nga yingisi rito ra hina, i muoŝi ni munwi. V̌av̌anuna hikwav̌o v̌a muti wa yena v̌a ta ṅwi khandla hi maribye.”—Deteronoma 21:18-21.
18 Swidyoho swa munhu wa kona a swi nga yingisiwi ni ku avanyisiwa hi tiko hinkwaro kumbe hi nyimba ya ka vona hinkwayo. Ku ri na sweswo, “v̌akulukumba” lava hlawuriweke hi vona a va tamela nandzu lowu tanihi vayimeri va vandlha. (Ringanisa Deteronoma 19:16, 17 malunghana ni nandzu lowu a wu tameriwa hi ‘vaprista ni vaavanyisi lava a va ri kona emasikwini wolawo.’) Hilaha ku fanaka namuntlha, loko swi laveka ku teka goza ra vunharhu, vakulu, lava yimelaka vandlha, hi vona va tamelaka mhaka ya kona. Xikongomelo xa vona xa ha fana ni xo sungula, ku nga ku pfuna makwerhu la nga Mukreste loko swi koteka. Xikongomelo xexo va xi kombisa hi ku va ni moya lowunene, va nga avanyisi munhu ka ha ri emahlweni kumbe va va ni xihlawuhlawu.
19. Vakulu lava hlawuriweke leswaku va tamela mhaka va ta ringeta ku endla yini?
19 Va ta ringeta ku kambisisa mhaka ya kona ni ku yingisa vumbhoni lebyi lavekaka leswaku va vona loko ku endliwe xidyoho hakunene (kumbe loko xi hambeta xi endliwa). Lexi va xi lavaka i ku sirhelela vandlha leswaku ri nga nyamisiwi, naswona va lava ku sivela moya wa misava leswaku wu nga ngheni. (1 Vakorinto 2:12; 5:7) Ku pfumelelana ni timfanelo ta vona ta Matsalwa, va ta ringeta “ku khongotela, hi dyondzo leyi nga ni rihanyo ni ku tshinya lava kanetaka.” (Tito 1:9) Ha tshemba leswaku mudyohi a nge fani ni Vaisrayele lava muprofeta wa Yehovha a tsaleke ha vona a ku: “Nḍi v̌itanile, kasi a mi hlamulanga, nḍi v̌ulav̌urile, kasi a mi yingisanga; kambe mi endlile le’ŝi biheke e mahlweni ka mina, mi tiṭakele ka leŝi nḍi nga ŝi ranḍiki.”—Esaya 65:12.
20. Yesu u vule leswaku ku fanele ku endleka yini loko mudyohi a ala ku yingisa ni ku hundzuka?
20 Hambiswiritano, minkarhi yin’wana mudyohi a nga hundzuki. Loko swi ri tano, xileriso xa Yesu xi le rivaleni: “Eka wena a a kotise munhu wa matiko ni muluvisi.” Hosi a yi lerisanga leswaku u nga ha n’wi khomi tanihi munhu kumbe u n’wi navelela swo biha. Hambiswiritano, xileriso xa muapostola Pawulo xi swi veka erivaleni leswaku vadyohi lava nga hundzukiki va fanele va hlongoriwa evandlheni. (1 Vakorinto 5:11-13) Hambi ku ri goza leri ri nga hetelela ri pfune mudyohi.
21. Hi wihi ntshembo lowu nga kona hi munhu loyi a hlongoriweke evandlheni?
21 Sweswo hi nga swi vona exifanisweni xa Yesu xa n’wana wa vusopfa. Hilaha ku kombisiweke hakona, loko mudyohi yoloye a hete nkarhi wo leha a nga kumi rirhandzu leri a a ri kuma loko a ha ri endlwini ya tata wakwe, ‘u tianakanyile.’ (Luka 15:11-18) Pawulo u byele Timotiya leswaku vadyohi van’wana a va ta hundzuka hi ku famba ka nkarhi, kutani “va vuyela emianakanyweni ya vona leyi faneleke, va chupula entlhan’wini wa Diyavulosi.” (2 Timotiya 2:24-26) Hi tshemba leswaku mani ma mani loyi a dyohaka kambe a nga hundzuki, kutani a fanela ku hlongoriwa evandlheni, u ta titwa a lahlekeriwile—hi vuxaka lebyinene na Xikwembu ni Vakreste lava tshembekaka—kutani u ta tianakanya.
22. Hi nga tlhela hi n’wi kuma njhani makwerhu?
22 Yesu a nga langutanga vanhu va matiko ni valuvisi va ri lava ku nga riki na ndlela ya ku va kutsula. Un’wana wa valuvisi, Matewu la vuriwaka Levhi, u hundzukile, a ‘landzela Yesu’ hi ku tshembeka, naswona u hlawuriwile a va muapostola. (Marka 2:15; Luka 15:1) Hikwalaho, loko namuntlha mudyohi a “nga ri yingisi hambi vandlha,” ivi a hlongoriwa eka rona, hi nga rindza hi vona loko hi ku famba ka nkarhi a ta hundzuka kutani a famba etindleleni leti lulameke. Loko a hundzuka a tlhela a va xirho xa vandlha, hi ta tsaka ku tlhela hi amukela makwerhu evugandzerini bya ntiyiso.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Cyclopedia ya McClintock na Strong yi ri: “Vahlengeleti va mali ya ndzuvo [valuvisi] lava ku vulavuriwaka ha vona eka [Testamente] Leyintshwa a va tekiwa va ri vaxengi ni vagwinehi, lava a va onhiwe hi ku dzumba ni vahedeni, lava a va pfumela ku tirhisiwa hi mfumo lowu tshikilelaka. A va vekiwa eka ntlawa wun’we ni vadyohi . . . Leswi vanhu lava tikhomeke kahle a va nga tihlanganisi ni valuvisi, vanghana va vona a ku ri vanhu lava khirhiwaka ku fana na vona.”
b Timhaka ta bindzu kumbe ta timali, leti katsaka vukanganyisi byo karhi ti nga wela eka muxaka wa xidyoho lexi Yesu a a vula xona. Hi xikombiso, endzhaku ka ku nyika nkongomiso lowu nga eka Matewu 18:15-17, Yesu u hlamusele xikombiso xa mahlonga (vatirhi) lawa a ma kolota mali leyi ma tsandzekeke ku yi hakela.
c Xidyondzi xin’wana xa Bibele xi te: “Minkarhi yin’wana mudyohi a nga hatlisa a amukela ndzayo ya vanhu vambirhi kumbe vanharhu (ngopfu-ngopfu loko va ri vanhu lava xiximekaka) ku tlula ndzayo ya munhu un’we, ngopfu-ngopfu loko ku ri loyi a holoveke na yena.”
Wa Tsundzuka Xana?
◻ Matewu 18:15-17 yi tirha ngopfu eka xidyoho xa muxaka muni?
◻ Hi fanele hi tsundzuka yini loko hi boheka ku teka goza ro sungula?
◻ I vamani lava nga hi pfunaka loko hi boheka ku teka goza ra vumbirhi?
◻ I vamani lava katsekaka loko ku tekiwa goza ra vunharhu, naswona hi nga tlhela hi n’wi kuma njhani makwerhu?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]
Vayuda a va papalata valuvisi. Matewu u hundzukile a landzela Yesu
[Xifaniso lexi nga eka tluka 20]
Hakanyingi hi nga swi kota ku lulamisa mhaka “emahlweni ka matihlo ya mune”