Kombisa Langutelo Ra mianakanyo Ra Kreste

“Onge Xikwembu lexi nyikaka ku tiyisela ni nchavelelo xi nga mi pfumelela ku va ni langutelo ra mianakanyo leri fanaka ni leri Kreste Yesu a a ri na rona, exikarhi ka n’wina.”—VARHOMA 15:5.

1. Xana vutomi bya munhu byi nga khumbiwa njhani hi langutelo ra yena?

LANGUTELO ra munhu ri nga tisa ku cinca lokukulu evuton’wini. Langutelo ra ku nga vi na mhaka kumbe ra ku hiseka, langutelo lerinene kumbe ro biha, langutelo ro va ni tihanyi kumbe ro va ni ntirhisano, langutelo ro vilela kumbe ro tlangela ri nga yi kucetela swinene ndlela leyi munhu a langutanaka ha yona ni swiyimo ni ndlela leyi vanhu van’wana va angulaka ha yona eka yena. Loko munhu a ri ni langutelo lerinene, a nga tshama a tsakile hambiloko a langutane ni swiyimo swo nonon’hwa. Munhu loyi a nga ni langutelo ro biha, a ku na nchumu lexi nga xinene eka yena, hambiloko—entiyisweni—vutomi byi ri byinene.

2. Xana munhu u ri dyondza njhani langutelo ro karhi?

² Munhu a nga dyondza ku va ni langutelo—lerinene kumbe ro biha. Kahle-kahle, munhu u fanele a swi dyondza ku va ni langutelo ro karhi. Loko Collier’s Encyclopedia yi vulavula hi ricece, yi ri: “Langutelo leri ricece ri hetelelaka ri ri na rona ri fanele ri ri hlakulela kumbe ri ri dyondza, ku fana ni loko ri fanele ri dyondza ririmi kumbe vutshila byin’wana.” Xana hi ri dyondza njhani langutelo? Hambileswi ku nga swilo swo tala leswi hoxaka xandla, mbango ni vunakulobye hi swona swi nga ni nkucetelo lowukulu swinene. Nsonga-vutivi lowu ku vulavuriweke ha wona laha henhla wu ri: “Langutelo ra lava hi talaka ku va na vona hi nga ri dyondza kumbe hi ri tekelela, hambi hi nga swi rhandzi.” Magidi ya malembe lama hundzeke, Bibele yi vule swin’wana leswi fanaka ni leswi: “Loyi a fambaka ni vanhu vo tlhariha u ta tlhariha, kambe loyi a tirhisanaka ni lavo hunguka, a swi nge n’wi fambeli kahle.”—Swivuriso 13:20; 1 Vakorinto 15:33.

Ntila Wa Langutelo Leri Faneleke

3. I mani loyi a a ri xikombiso lexinene malunghana ni langutelo ra yena, naswona hi nga n’wi tekelela njhani?

³ Yesu Kreste u veke ntila lowunene ngopfu emhakeni ya langutelo, ku fana ni le ka swilo swin’wana. U te: “Ndzi mi vekele ntila, leswaku, hilaha ndzi endleke hakona eka n’wina, na n’wina mi endla hakona.” (Yohane 13:15) Leswaku hi fana na Yesu, hi fanele hi rhanga hi dyondza ha yena.a Hi dyondza hi vutomi bya Yesu hi xikongomelo xo endla leswi muapostola Petro a swi bumabumeleke: “Mi vitaneriwe endleleni leyi, hikuva hambi Kreste u xanisekele n’wina, a mi siyela ntila leswaku mi landzelerisisa mikondzo yakwe.” (1 Petro 2:21) Pakani ya hina i ku tekelela Yesu hilaha hi nga kotaka hakona. Sweswo swi katsa ku hlakulela langutelo ra yena ra mianakanyo.

4, 5. I mhaka yihi leyi kandziyisiwaka eka Varhoma 15:1-3 malunghana ni langutelo ra mianakanyo ra Yesu, naswona Vakreste va nga n’wi tekelela njhani?

⁴ I yini leswi katsekaka eka ku va ni langutelo ra mianakanyo ra Kreste Yesu? Ndzima 15 ya papila ra Pawulo leri yaka eka Varhoma yi hi pfuna ku hlamula xivutiso xolexo. Eka tindzimana ti nga ri tingani to sungula ta ndzima yoleyo, Pawulo u kombetela eka mfanelo leyi hlamarisaka ya Yesu loko a ku: “Kambe hina lava hi tiyeke hi fanele ku tiyiselela ku tsana ka lava va nga tiyangiki, ku nga ri ku titsakisa hina vini. Un’wana ni un’wana wa hina a a tsakise warikwavo eka leswi nga swinene leswaku swi n’wi aka. Hikuva hambi a ri Kreste a nga titsakisanga; kambe hilaha ku tsariweke hakona: ‘Mindzhukano ya lava a va ku rhukana yi wele ehenhla ka mina.’”—Varhoma 15:1-3.

⁵ Hi ku tekelela langutelo ra Yesu, Vakreste va khutaziwa ku lunghekela ku khathalela swilaveko swa van’wana hi ku titsongahata ematshan’weni yo lava ku titsakisa vona ntsena. Hakunene, ku rhandza ku tirhela van’wana koloko ka ku titsongahata i mfanelo ya lava “tiyeke.” Yesu, loyi a a tiyile hi tlhelo ra moya ku tlula munhu un’wana ni un’wana loyi a tshameke a hanya, u vule leswi malunghana na yena: ‘N’wana wa munhu a nga telangi ku tirheriwa, kambe u tele ku tirhela ni ku nyikela moya-xiviri wakwe wu va nkutsulo wa lavo tala.’ (Matewu 20:28) Leswi hi nga Vakreste, na hina hilaha ku fanaka hi lava ku pfuna van’wana, ku katsa ni “lava va nga tiyangiki.”

6. Xana hi nga tekelela ndlela leyi Yesu a anguleke ha yona loko a kanetiwa ni loko a sandziwa hi ndlela yihi?

⁶ Mfanelo yin’wana leyinene leyi Yesu a yi kombiseke a ku ri ndlela yo anakanya ni yo endla swilo leswi minkarhi hinkwayo a swi ri swinene. A nga kalanga a pfumelela langutelo ro biha ra van’wana leswaku ri kucetela langutelo ra yena lerinene loko swi ta eku tirheleni ka Xikwembu; na hina a hi fanelanga hi ri pfumelela. Loko a sandziwa a tlhela a xanisiwa hikwalaho ko gandzela Xikwembu hi ku tshembeka, Yesu u tiyiserile handle ko hela mbilu naswona a nga vileli. A a swi tiva leswaku lava va ringetaka ku tsakisa muakelani wa vona “eka leswi nga swinene leswaku swi n’wi aka,” va fanele va langutela nkaneto lowu nga ta huma eka vanhu lava nga pfumeriki ni lava nga twisisiki.

7. Xana Yesu u ku kombise njhani ku lehisa mbilu, naswona ha yini hi fanele hi endla leswi fanaka?

⁷ Yesu u kombise langutelo lerinene hi tindlela tin’wana. A nga kalanga a helela Yehovha mbilu kambe hi ku lehisa mbilu u rindzele ku hetiseka ka swikongomelo swa Yena. (Pisalema 110:1; Matewu 24:36; Mintirho 2:32-36; Vaheveru 10:12, 13) Ku tlula kwalaho, Yesu a nga va helelanga mbilu valandzeri va yena. U va byele leswi: “Mi dyondza eka mina”; tanihi leswi a a ri ni “moya wo rhula,” swiletelo swa yena a swi aka swi tlhela swi phyuphyisa. Naswona hikwalaho ka leswi a a ri ni “mbilu yo titsongahata,” a nga kalanga a tinyungubyisa kumbe a tikukumuxa. (Matewu 11:29) Pawulo u hi khutaza ku tekelela swivumbeko leswi swa langutelo ra Yesu hi ku vula a ku: “Hlayisani langutelo leri ra mianakanyo eka n’wina leri a ri ri kona ni le ka Kreste Yesu, loyi, hambileswi a a ri ni xivumbeko xa Xikwembu, a nga ehleketangiki hi ku lwa, ku nga ku lwela ku ringana ni Xikwembu. E-e, kambe u tichulurile kutani a teka xivumbeko xa hlonga, a fana ni vanhu.”—Vafilipiya 2:5-7.

8, 9. (a) Ha yini hi fanele hi tirha hi matimba leswaku hi hlakulela langutelo ro pfumala vutianakanyi? (b) Ha yini hi nga fanelanga hi hela matimba loko hi nga koti ku wu landzelela hi ku helela ntila lowu Yesu a wu siyeke, naswona Pawulo a a ri xikombiso lexinene emhakeni leyi hi ndlela yihi?

⁸ Swa olova ku vula leswaku hi lava ku pfuna van’wana naswona hi lava ku rhangisa swilaveko swa vona eka swa hina. Kambe loko hi kambisisa langutelo ra hina ra mianakanyo hi nga ha kuma leswaku timbilu ta hina a ti voyamelanga hi ku helela eka langutelo rero. Ha yini? Xo sungula, hikuva hi kume mikhuva ya vutianakanyi tanihi ndzhaka eka Adamu na Evha; xa vumbirhi, hikuva hi hanya emisaveni leyi hlohlotelaka vutianakanyi. (Vaefesa 4:17, 18) Hakanyingi ku hlakulela langutelo ra ku pfumala vutianakanyi swi vula ku hlakulela endlelo ro anakanya leri hambaneke ni ku nga hetiseki loku hi tswariweke na kona. Sweswo swi lava ku tiyimisela ni matshalatshala.

⁹ Ku nga hetiseki ka hina, loku lwisanaka swinene ni endlelo leri hetisekeke leri Yesu a hi siyeleke rona, minkarhi yin’wana ku nga hi heta matimba. Hi nga ha ehleketa nileswaku a swi koteki ku va ni langutelo ra mianakanyo leri fanaka ni ra Yesu. Kambe xiya marito lama khutazaka ya Pawulo: “Ndza swi tiva leswaku eka mina, ku nga enyameni ya mina, a ku tshami nchumu lexinene; hikuva vuswikoti byo navela byi kona eka mina, kambe vuswikoti byo endla leswi nga swinene a byi kona. Hikuva leswinene leswi ndzi swi navelaka a ndzi swi endli, kambe leswo biha leswi ndzi nga swi naveliki hi swona leswi ndzi hanyaka hi swona. Kunene ndza wu tsakela nawu wa Xikwembu hi ku ya hi munhu loyi ndzi nga yena endzeni, kambe eswirhweni swa mina ndzi vona nawu wun’wana lowu lwaka ni nawu wa mianakanyo ya mina, wu ndzi endla khumbi ra nawu wa xidyoho lowu nga eswirhweni swa mina.” (Varhoma 7:18, 19, 22, 23) I ntiyiso, ku nga hetiseki ka Pawulo a ku tshamela ku n’wi sivela ku hetisisa ku rhandza ka Xikwembu hilaha a a navela hakona, kambe langutelo ra yena—ndlela leyi a a anakanya ha yona ni ndlela leyi a a titwa ha yona malunghana na Yehovha ni milawu ya Yena—a ri ri xikombiso lexinene. Ni ra hina ri nga va tano.

Ku Lulamisa Langutelo Leri Hoxeke

10. Pawulo u khutaze Vafilipiya ku hlakulela langutelo rihi ra mianakanyo?

¹⁰ Xana swa koteka leswaku van’wana va lulamisa langutelo leri hoxeke? Ina. Leswi a swi ri tano hi Vakreste van’wana hi lembe-xidzana ro sungula. Eka papila ra yena leri yaka eka Vafilipiya, Pawulo u vulavule hi ku va ni langutelo lerinene. U tsarile: “Ku nga ri swona leswaku se ndzi ku amukerile [vutomi bya le tilweni hi ku pfuxiwa ko sungula] kumbe se ndzi endliwe ndzi hetiseka, kambe ndzi lwela ku vona loko ndzi ta khoma leswi Kreste Yesu a ndzi khomeke ha swona. Vamakwerhu, a ndzi titeki se ndzi swi khomile; kambe ku ni xilo xin’we malunghana na swona: Ku rivala swilo swa le ndzhaku ni ku nava ndzi ya emahlweni eka swilo swa le mahlweni, ndzi lwela ku fikelela pakani ya hakelo ya ku vitaneriwa ehenhla hi Xikwembu hi ku tirhisa Kreste Yesu. Kutani, leswi vo tala va hina hi wupfeke, a hi veni ni langutelo leri ra mianakanyo.”—Vafilipiya 3:12-15.

11, 12. Xana Yehovha u hi paluxela hi ndlela yihi langutelo ra mianakanyo leri faneleke?

¹¹ Marito ya Pawulo ma kombisa leswaku munhu un’wana ni un’wana loyi a nga Mukreste, loyi a nga voniki xilaveko xa ku endla nhluvuko u ni langutelo leri hoxeke. U tsandzekile ku tekelela langutelo ra mianakanyo ra Kreste. (Vaheveru 4:11; 2 Petro 1:10; 3:14) Xana ku nga lahliwa ntshembo hi munhu la nga exiyin’weni xo tano? Nikatsongo. Xikwembu xi nga hi pfuna leswaku hi hundzula langutelo ra hina loko hi tiyimiserile ku endla tano. Pawulo u ya emahlweni a ku: “Loko hi ndlela yo karhi mi ri ni mboyamelo wa mianakanyo lowu hambaneke ni lowu, Xikwembu xi ta hlavutela langutelo leri nga laha henhla eka n’wina.”—Vafilipiya 3:15.

¹² Hambiswiritano, loko hi navela leswaku Yehovha a hi paluxela langutelo lerinene, hi fanele hi endla leswi hi languteriweke ku swi endla. Ku hlaya Rito ra Xikwembu hi vuenti hi ri karhi hi pfuniwa hi tibuku ta Vukreste leti lunghiseleriweke hi “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha,” swi ta pfuna lava ‘hi ndlela yo karhi va nga ni mboyamelo wa mianakanyo’ yo hlakulela langutelo lerinene. (Matewu 24:45) Vakulu lava nga Vakreste, lava hlawuriweke hi moya lowo kwetsima leswaku va “risa vandlha ra Xikwembu,” va ta tsakela ku hi pfuna. (Mintirho 20:28) Ha tsaka swinene leswi Yehovha a anakanyaka hi ku nga hetiseki ka hina naswona hi rirhandzu a hi nyikaka mpfuno! A hi wu amukeleni.

Ku Dyondza Eka Van’wana

13. Xana hi dyondza yini malunghana ni langutelo leri faneleke eka mhaka ya le Bibeleni ya Yobo?

¹³ Eka Varhoma ndzima 15, Pawulo u kombisa leswaku ku anakanyisisa hi swikombiso swa nkarhi lowu hundzeke swi nga hi pfuna ku lulamisa langutelo ra hina. Wa tsala: “Swilo hinkwaswo leswi tsariweke enkarhini lowu hundzeke swi tsaleriwe ku letela hina, leswaku hi ta va ni ntshembo hikwalaho ka ku tiyisela ka hina ni hikwalaho ka nchavelelo lowu humaka eMatsalweni.” (Varhoma 15:4) Van’wana va malandza ya Yehovha lama tshembekaka va le nkarhini lowu hundzeke a va fanele va lulamisa swivumbeko swo karhi swa langutelo ra vona. Hi xikombiso, hi ntumbuluko Yobo a a ri ni langutelo lerinene. A nga kalanga a pharha Yehovha hi vubihi, naswona a nga si tshama a pfumelela ku xaniseka ku tsekatsekisa ntshembo wa yena eka Xikwembu. (Yobo 1:8, 21, 22) Kambe, a a swi rhandza ku tiyimelela. Yehovha u kongomise Elihu leswaku a ya pfuna Yobo eku lulamiseni ka mboyamelo lowu. Ematshan’weni yo vona onge u rhukaniwile, Yobo hi ku titsongahata u amukele xilaveko xo hundzula langutelo ra yena ivi xikan’we-kan’we a tiyimisela ku sungula ku ri hundzula.—Yobo 42:1-6.

14. Xana hi nga fana na Yobo hi ndlela yihi loko hi nyikiwa ndzayo malunghana ni langutelo ra hina?

¹⁴ Xana na hina hi ta angula ku fana na Yobo loko Mukreste-kulorhi hi ku titsongahata a hi byela leswaku hi ni langutelo leri hoxeke? Ku fana na Yobo, hi nga tshuki hi “vula leswi nga fanelangiki eka Xikwembu.” (Yobo 1:22) Loko hi xanisiwa swi nga fanelanga, hi nga tshuki hi vilela ha Yehovha kumbe hi anakanya leswaku hi yena a hi vangelaka ku xaniseka koloko. A hi papalateni ku ringeta ku tiyimelela, hi tsundzuka leswaku hambi hi ri ni malunghelo wahi entirhweni wa Yehovha, ha ha ri “mahlonga lama nga pfuniki nchumu.”—Luka 17:10.

15. (a) I langutelo rihi leri hoxeke leri van’wana va valandzeri va Yesu va ri kombiseke? (b) Xana Petro u kombise langutelo lerinene hi ndlela yihi?

¹⁵ Eka lembe-xidzana ro sungula, van’wana va lava yingiseke Yesu va kombise langutelo leri nga fanelangiki. Nkarhi wun’wana Yesu u vule swin’wana leswi a swi nga twisiseki hi ku olova. Malunghana ni sweswo, “vo tala va vadyondzisiwa vakwe, loko va twa leswi, va ku: ‘Mhaka leyi yi tsema nhlana; i mani la nga yi yingisaka?’” Lava va vulavuleke hi ndlela leyi entiyisweni a va ri ni langutelo leri hoxeke. Kutani langutelo ra vona leri hoxeke ri endle leswaku va tshika ku yingisa Yesu. Mhaka ya kona yi ri: “Hikwalaho ka sweswo vo tala va vadyondzisiwa vakwe va tlhelela eka swilo swa le ndzhaku naswona va nga ha fambi na yena.” Xana hinkwavo a va ri ni langutelo leri hoxeke? E-e. Mhaka ya kona yi ya emahlweni yi ku: “Hikokwalaho Yesu a byela lava 12 a ku: ‘N’wina a mi swi lavi ku famba, a hi swona ke?’ Simoni Petro a n’wi hlamula a ku: ‘Hosi, xana hi ta ya eka mani?’” Kahle-kahle, Petro u tihlamurile: “Hi wena u nga ni marito ya vutomi lebyi nga heriki.” (Yohane 6:60, 66-68) Mawaku langutelo lerinene! Loko ku ri ni tinhlamuselo kumbe ku lulamisiwa ka matwisiselo yo karhi ya Matsalwa lawa eku sunguleni swi nga ha endlekaka a swi hi tikela ku ma amukela, xana a swi nge vi swinene ku kombisa langutelo leri kombisiweke hi Petro? Ku ta va ku ri vuphukuphuku ku tshika ku tirhela Yehovha kumbe ku vulavula hi mukhuva lowu hambanaka ni “ntila wa marito lama nga ni rihanyo,” hikwalaho ka ku va swilo swin’wana swi hi tikela ku swi twisisa eku sunguleni!—2 Timotiya 1:13.

16. I langutelo rihi leri chavisaka leri kombisiweke hi varhangeri va vukhongeri bya Xiyuda va le nkarhini wa Yesu?

¹⁶ Varhangeri va vukhongeri va Vayuda va lembe-xidzana ro sungula va tsandzekile ku kombisa langutelo ra mianakanyo leri Yesu a a ri na rona. Ku tiyimisela ka vona loku nga hundzukiki ka ku nga lavi ku yingisela Yesu ku kombisiwe loko a pfuxe Lazaro eku feni. Eka munhu un’wana ni un’wana la nga ni langutelo lerinene, singita rolero a ri ta va vumbhoni lebyi heleleke bya leswaku Yesu a a rhumiwe hi Xikwembu. Kambe, ha hlaya: “Hikwalaho vaprista lavakulu ni Vafarisi va hlengeleta Sanedri va ku: ‘Xana hi ta endla yini, hikuva munhu loyi u endla masingita yo tala? Loko hi n’wi tshika hi ndlela leyi, hinkwavo va ta pfumela eka yena, kutani Varhoma va ta fika va teka ndhawu ya hina ni tiko ra hina.’” Va fikelele xiboho xihi? “Ku sukela siku rero va boha makungu ya ku n’wi dlaya.” Handle ka ku dlaya Yesu, va hlele ni ku herisa vumbhoni lebyi hanyaka bya ku va muendli wa masingita. “Hiloko vaprista lavakulu va boha makungu ya ku dlaya na Lazaro.” (Yohane 11:47, 48, 53; 12:9-11) A swi nga ta tsakisa loko a ho hlohlotela langutelo leri fanaka ivi hi nyangatsiwa kumbe hi hlundzukisiwa hi swilo leswi swi faneleke swi hi tsakisa! Ina, a swi ta va ni khombo hakunene!

Ku Tekelela Langutelo Lerinene Ra Kreste

17. (a) Xana Daniyele u kombise langutelo ra ku nga chavi loko va ri ehansi ka swiyimo swa njhani? (b) Xana Yesu u tikombise a ri ni xivindzi hi ndlela yihi?

¹⁷ Malandza ya Yehovha ma tshama ma ri ni langutelo lerinene. Loko valala va Daniyele va bohe xikungu xo pasisa nawu lowu yirisaka ku khongela eka xikwembu xihi na xihi kumbe munhu wo karhi handle ka hosi ku ringana masiku ya 30, Daniyele a a swi tiva leswaku leswi a swi lwisana ni vuxaka bya yena na Yehovha Xikwembu. Xana a a ta tshika ku khongela eka Xikwembu ku ringana masiku ya 30? E-e, u hambete a khongela eka Yehovha kanharhu hi siku handle ko chava, tanihi leswi a ku ri ntolovelo wa yena. (Daniyele 6:6-17) Yesu na yena a nga pfumelanga ku chavisiwa hi valala va yena. Siku rin’wana hi Savata u hlangane ni wanuna loyi a a khotseke voko. Yesu a a swi tiva leswaku Vayuda vo tala lava a va ri kona a va ta hlundzuka loko a horisa munhu wo karhi hi Savata. U va vutise hi ku kongoma leswaku va tiphofula emhakeni leyi. Loko va ala, Yesu u horise wanuna luya. (Marka 3:1-6) Yesu a nga kalanga a kokela endzhaku loko a fanele a endla nchumu lowu a a vona swi fanerile ku wu endla.

18. Ha yini van’wana va hi kaneta, kambe hi fanele hi angurisa ku yini eka langutelo ra vona ro biha?

¹⁸ Namuntlha Timbhoni ta Yehovha ta swi xiya leswaku na tona a ti fanelanga ti chavisiwa hi n’wangulo wo biha lowu nga ha vaka kona wa vakaneti. Loko va nga endli tano, va ta va va nga kombisi langutelo ra mianakanyo ra Yesu. Vo tala va kaneta Timbhoni ta Yehovha, van’wana hikwalaho ka leswi va nga riki na vutivi kasi van’wana hikwalaho ka leswi va vengaka Timbhoni kumbe rungula ra tona. Kambe hi nga tshuki hi pfumelela langutelo ra vona ra tihanyi leswaku ri khumba langutelo ra hina lerinene. A hi fanelanga hi pfumelela van’wana va hi byeletela ndlela leyi hi faneleke hi gandzela ha yona.

19. Xana hi nga ri kombisa njhani langutelo ra mianakanyo leri fanaka ni leriya ra Yesu Kreste?

¹⁹ Minkarhi hinkwayo Yesu a a kombisa langutelo lerinene ra mianakanyo eka valandzeri va yena swin’we ni le ka malunghiselelo ya Xikwembu, hambiloko swi tika ku endla tano. (Matewu 23:2, 3) Hi fanele hi tekelela xikombiso xa yena. I ntiyiso, vamakwerhu a va hetisekanga, kasi na hina a hi hetisekanga. Naswona hi kwihi kun’wana laha hi nga kumaka vanghana lavanene ni lava tshembekaka loko ku nga ri eka vumakwerhu bya hina bya misava hinkwayo? Yehovha a nga si hi nyika ku twisisa loku hetisekeke ka Rito ra yena leri tsariweke, kambe hi wihi ntlawa wun’wana wa vukhongeri lowu ri twisisaka swinene? Minkarhi hinkwayo a hi tshameni hi ri ni langutelo lerinene ra mianakanyo, langutelo ra mianakanyo leri Yesu Kreste a a ri na rona. Swin’wana swa swilo leswi katsekaka i ku tiva ku rindzela Yehovha, hilaha hi nga ta bula hakona exihlokweni lexi landzelaka.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Xana U Nga Hlamusela?

• Xana vutomi bya hina byi khumbiwa njhani hi langutelo ra hina?

• Hlamusela langutelo ra mianakanyo ra Yesu Kreste.

• Xana hi nga dyondza yini eka langutelo ra Yobo?

• Hi rihi langutelo lerinene leri hi faneleke hi va na rona loko hi langutane ni nkaneto?

[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]

Mukreste loyi a nga ni langutelo lerinene u lwela ku pfuna van’wana

[Xifaniso lexi nga eka tluka 9]

Ku dyondza Rito ra Xikwembu hi vuenti swi hi pfuna ku tekelela langutelo ra mianakanyo ra Kreste