Ndzhaka Ya Hina Ya Risima—Xana Yi Vula Yini Eka Wena?
“Tanani, n’wina lava katekisiweke hi Tatana, dyanani ndzhaka ya mfumo lowu mi lunghiseriweke wona hi mpfhuka misava yi va kona.”—MATEWU 25:34.
1. I swilo swa muxaka muni leswi vanhu va swi kumeke tanihi ndzhaka?
VANHU hinkwavo va ni swilo leswi va swi kumeke tanihi ndzhaka. Eka van’wana ndzhaka ya kona ku nga ha va vutomi bya vulovolovo. Kasi ya van’wanyana i ku hanya evuswetini. Switukulwana swa khale, minkarhi yin’wana hikwalaho ka leswi swi swi voneke kumbe swi swi tweke, swi hundzisele ndzhaka ya ku venga ngopfu ntlawa wa rixaka rin’wana. Hambiswiritano, ku ni nchumu wun’we lowu hinkwerhu hi nga na wona. Hinkwerhu hi kume ndzhaka ya xidyoho eka munhu wo sungula, Adamu. Ndzhaka yoleyo eku heteleleni yi endla leswaku hi fa.—Eklesiasta 9:2, 10; Varhoma 5:12.
2, 3. I ndzhaka yihi leyi Yehovha eku sunguleni a a yi lunghiselele leswaku yi ta kumiwa hi vana va Adamu na Evha, naswona ha yini va nga yi kumanga?
2 Yehovha, tanihi Tatana wa le tilweni la nga ni rirhandzu, eku sunguleni u nyike vanhu ndzhaka leyi nga faniki nikatsongo ni leyi va nga na yona sweswi—vutomi lebyi nga heriki, va hetisekile eParadeyisini. Vatswari va hina vo sungula, Adamu na Evha, va nyikiwe masungulo lama hetisekeke, lama nga riki na xidyoho. Yehovha Xikwembu u nyike vanhu pulanete ya Misava tanihi nyiko. (Pisalema 115:16) U va nyike ntanga wa Edeni tanihi xikombiso xa leswi misava hinkwayo a yi ta va xiswona ivi a nyika vatswari va hina vo sungula xiavelo xo tsakisa, lexi tlhontlhaka. A va fanele va veleka vana, va khathalela misava swin’we ni swimila hinkwaswo ni swiharhi swo hambana-hambana, va tlhela va ndlandlamuxa Paradeyisi leswaku yi va emisaveni hinkwayo. (Genesa 1:28; 2:8, 9, 15) Vana va vona a va ta hlanganyela entirhweni lowu. Mawaku ndzhaka leyi hlamarisaka leyi a va ta kota ku yi hundzisela eka vona!
3 Hambiswiritano, leswaku va tiphina hi swilo leswi hinkwaswo, Adamu na Evha ni vana va vona a va fanele va va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu. A va fanele va rhandza Yehovha va tlhela va n’wi yingisa, kambe Adamu na Evha va tsandzekile ku tlangela leswi Xikwembu xi va nyikeke swona naswona a va yingisanga xileriso xa xona. Va lahlekeriwe hi kaya ra vona ra Paradeyisi ni mintshembo ya vona leyi vangamaka leyi Xikwembu a xi va tshembise yona. Hikwalaho, a va nga ta swi hundzisela swilo leswi eka vana va vona.—Genesa 2:16, 17; 3:1-24.
4. Xana hi nga yi kuma njhani ndzhaka leyi Adamu a yi lahleke?
4 Hi tintswalo, Yehovha u endle lunghiselelo ra leswaku vana va Adamu na Evha va ta va ni lunghelo ro kuma ndzhaka leyi Adamu a yi lahleke. Njhani? Hi nkarhi lowu vekiweke wa Xikwembu, N’wana wa xona, Yesu Kreste, u nyikele hi vutomi bya yena a ri munhu wa nyama la hetisekeke hikwalaho ka vana va Adamu. Hi ndlela yoleyo Kreste u va xavile hinkwavo. Hambiswiritano, a swo tiendlekela leswaku ndzhaka yi va ya vona. Va fanele va va ni xiyimo lexi amukelekaka eka Xikwembu, lexi va nga xi kumaka hi ku kombisa ripfumelo eka nkoka lowu rihaka swidyoho wa gandzelo ra Yesu ni hi ku kombisa ripfumelo rolero hi ku yingisa. (Yohane 3:16, 36; 1 Timotiya 2:5, 6; Vaheveru 2:9; 5:9) Xana ndlela leyi u hanyaka ha yona yi kombisa leswaku wa ri tlangela lunghiselelo rolero?
Ndzhaka Leyi Hundzisiweke Hi Ku Tirhisa Abrahama
5. Xana Abrahama u ku kombise njhani ku tlangela vuxaka bya yena na Yehovha?
5 Loko Yehovha a hetisisa xikongomelo xa yena hi misava, u tirhisane na Abrahama hi ndlela yo hlawuleka. U lerise wanuna yoloye wo tshembeka leswaku a suka etikweni ra ka vona a rhurhela etikweni leri Xikwembu xi nga ta n’wi komba rona. Abrahama u yingise hi ku swi rhandza. Loko Abrahama a fikile etikweni rolero, Yehovha u vule leswaku vana va Abrahama, ku nga ri Abrahama hi yexe, va ta kuma tiko rolero tanihi ndzhaka. (Genesa 12:1, 2, 7) Xana Abrahama u angule njhani? A a swi rhandza ku tirhela Yehovha kun’wana ni kun’wana ni hi ndlela yin’wana ni yin’wana leyi Xikwembu a xi lerisa yona leswaku vana va yena va ta kuma ndzhaka ya vona. Abrahama u tirhele Yehovha etikweni leri nga riki ra ka vona ku ringana malembe ya 100, ku fikela loko a fa. (Genesa 12:4; 25:8-10) Xana wena a wu ta va u swi endlile sweswo? Yehovha u vule leswaku Abrahama a a ri “nakulorhi” wa yena.—Esaya 41:8.
6. (a) Xana Abrahama u kombise yini loko a pfumele ku endla gandzelo hi n’wana wa yena? (b) I ndzhaka yihi ya risima leyi Abrahama a a ta yi hundzisela eka vatukulu va yena?
6 Abrahama u rindze malembe yo tala leswaku a ta kuma n’wana wa yena, Isaka, loyi a a n’wi rhandza swinene. Loko mufana loyi se a ri jaha-ntiyela, Yehovha u lerise Abrahama ku teka mufana loyi a endla gandzelo ha yena. Abrahama a a nga swi tivi leswaku u ta va a kombisa leswi Xikwembu xi nga ta swi endla loko xi nyikela N’wana wa xona tanihi nkutsulo; kambe u yingisile naswona a a ri kusuhi ni ku endla gandzelo hi Isaka loko ntsumi ya Yehovha yi n’wi tshikisa. (Genesa 22:9-14) Ana se Yehovha a a vurile leswaku switshembiso swa yena eka Abrahama a swi ta hetisisiwa hi ku tirhisa Isaka. Hikwalaho, swi le rivaleni leswaku Abrahama a a ri ni ripfumelo ra leswaku, loko swi laveka, Xikwembu xi ta pfuxa Isaka eka lava feke, hambileswi nchumu wo tano a wu nga si tshama wu endleka. (Genesa 17:15-18; Vaheveru 11:17-19) Hikwalaho ka leswi Abrahama a nga alangiki ni n’wana wa yena, Yehovha u te: “Tinxaka hinkwato ta misava ti ta tikatekisa hi mbewu ya wena.” (Genesa 22:15-18) Leswi swi kombise leswaku Mbewu leyi boxiweke eka Genesa 3:15, mukutsuri la nga Mesiya, u ta huma enxaxamelweni wa Abrahama. Mawaku ndzhaka ya risima yo yi hundzisela eka van’wana!
7. Xana Abrahama, Isaka na Yakobe va kombise ku tlangela ndzhaka ya vona hi ndlela yihi?
7 Abrahama a a nga wu tivi nkoka wa leswi Yehovha a a swi endla hi nkarhi wolowo; ni n’wana wa yena kumbe ntukulu wa yena Yakobe lava va veke “vadyandzhaka na yena va xitshembiso xexo,” a va nga swi tivi. Kambe hinkwavo a va n’wi tshemba Yehovha. A va tihlanganisanga ni mimfumo hambi ku ri yihi etikweni hikuva a va lava nchumu lowunene ngopfu—“muti lowu nga ni masungulo lama tiyeke, muti lowu muaki ni muendli wa wona ku nga Xikwembu.” (Vaheveru 11:8-10, 13-16) Kambe, a hi vatukulu hinkwavo va Abrahama lava tlangeleke risima ra ndzhaka leyi a yi kumeka ha Abrahama.
Van’wana Lava Sandzeke Ndzhaka Leyi
8. Xana Esawu u swi kombise njhani leswaku a a nga ri tlangeli risima ra ndzhaka ya yena?
8 Esawu, n’wana lonkulu wa Isaka, u tsandzekile ku hlayisa mfanelo ya yena tanihi mativula. A a nga swi tlangeli swilo swo kwetsima. Kutani siku rin’wana loko Esawu a khome hi ndlala, u xavise mfanelo ya yena ya ku va mativula eka makwavo, Yakobe. U yi xavise hi yini? Hi xinkwa ni xiculu xa tinyawa! (Genesa 25:29-34; Vaheveru 12:14-17) Tiko leri switshembiso swa Xikwembu eka Abrahama a swi ta hetiseka eka rona ri hume eka Yakobe, loyi Xikwembu xi cinceke vito ra yena xi ku i Israyele. Xana ndzhaka yoleyo yi va pfulele malunghelo wahi?
9. Hikwalaho ka ndzhaka ya vona ya moya, xana vatukulu va Yakobe kumbe Israyele va kutsuriwe hi ndlela yihi?
9 Hi nkarhi lowu a ku ri ni ndlala, Yakobe ni ndyangu wa yena va rhurhele aEgipta. Loko va ri kwalaho va andzile ivi va tala swinene, kambe va tlhele va va mahlonga. Hambiswiritano, Yehovha a nga wu rivalanga ntwanano wa yena na Abrahama. Hi nkarhi lowu vekiweke wa Xikwembu, xi kutsule vana va Israyele evuhlongeni ivi xi va byela leswaku xi ta va yisa “etikweni leri khulukaka ntswamba ni vulombe,” tiko leri xi ri tshembiseke Abrahama.—Eksoda 3:7, 8; Genesa 15:18-21.
10. I swiendlakalo swihi leswi engetelekeke leswi humeleleke malunghana ni ndzhaka ya vana va Israyele eNtshaveni ya Sinayi?
10 Loko vana va Israyele va ri endleleni yo ya eTikweni leri Tshembisiweke, Yehovha u va hlengelete eNtshaveni ya Sinayi. U va byele a ku: “Loko mo yingisa rito ra mina hilaha ku tiyeke, hakunene mi hlayisa ntwanano wa mina, kunene mi ta va ndzhaka ya mina yo hlawuleka exikarhi ka vanhu lavan’wana hinkwavo, hikuva misava hinkwayo i ya mina. N’wina mi ta va mfumo wa vaprista ni tiko ro kwetsima.” (Eksoda 19:5, 6) Endzhaku ka loko vanhu lava va pfumelelane na leswi hi ku swi rhandza naswona va yime hi rito rin’we, Yehovha u ye emahlweni a va nyika Nawu wa yena—ku nga nchumu lowu a a nga si tshama a wu endla eka vanhu van’wana.—Pisalema 147:19, 20.
11. Hi swihi swilo swin’wana swa risima leswi a swi katsiwa eka ndzhaka ya moya ya vana va Israyele?
11 Mawaku ndzhaka ya moya leyi tiko rolero lerintshwa a ri ri na yona! A ri gandzela Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso. Ri kutsuriwe hi xona aEgipta naswona a ri swi vone hi mahlo swiendlakalo leswi hlamarisaka loko ri nyikiwa Nawu eNtshaveni ya Sinayi. Ndzhaka ya rona yi kurisiwile loko ri engeteriwa “marito lama hlawulekisiweke ya Xikwembu” hi ku tirhisa vaprofeta. (Varhoma 3:1, 2) Ri hlawuriwe hi Yehovha leswaku ri va timbhoni ta yena. (Esaya 43:10-12) Mbewu ya Vumesiya a yi ta huma etikweni ra rona. Nawu wu vulavule hi yena ka ha ri emahlweni, a wu ta n’wi hlamusela, naswona a wu fanele wu va pfuna ku twisisa lexi endlaka va n’wi lava. (Vagalatiya 3:19, 24) Ku tlula kwalaho, a va ta nyikiwa nkarhi wa ku tirha swin’we ni Mbewu ya Vumesiya tanihi mfumo wa vaprista ni tiko ro kwetsima.—Varhoma 9:4, 5.
12. Hambileswi Vaisrayele va ngheneke eTikweni leri Tshembisiweke, i yini lexi va nga xi kumangiki? Ha yini?
12 Hi ku pfumelelana ni xitshembiso xa yena, Yehovha u kongomise Vaisrayele eTikweni leri Tshembisiweke. Kambe hilaha muapostola Pawulo a hlamuseleke hakona endzhakunyana, hikwalaho ka ku pfumala ka vona ripfumelo, tiko rolero a ri vanga “[ndhawu] yo wisela eka yona.” Tanihi tiko, a va nghenanga “eku wiseni ka Xikwembu” hikuva va tsandzekile ku xiya ni ku tirha hi ku pfumelelana ni xikongomelo xa siku ra Xikwembu ra ku wisa, leri sunguleke endzhaku ka ku vumbiwa ka Adamu na Evha.—Vaheveru 4:3-10.
13. Xana tiko ra Israyele ri lahlekeriwe hi yini hikwalaho ka ku va ri tsandzeke ku tlangela ndzhaka ya rona ya moya?
13 Israyele wa ntumbuluko a a ta va a yi hlanganisile nhlayo leyi heleleke ya lava va nga ta hlanganyela na Mesiya eMfun’weni wa yena wa le tilweni tanihi mfumo wa vaprista ni tiko ro kwetsima. Kambe a va yi tlangelanga ndzhaka ya vona ya risima. Ko va Vaisrayele va nga ri vangani va ntumbuluko lava amukeleke Mesiya loko a fika. Hikwalaho ka sweswo, ko va nhlayo yitsongo leyi katsiweke eka mfumo wa vaprista lowu ku vulavuriweke ha wona ka ha ri emahlweni. Mfumo wu tekiwile eka Vaisrayele va ntumbuluko ivi wu “nyikiwa tiko leri humesaka mihandzu ya wona.” (Matewu 21:43) I tiko rihi rero?
Ndzhaka eTilweni
14, 15. (a) Endzhaku ka ku fa ka Yesu, xana matiko ma sungurise ku yini ku tikatekisa hi “mbewu” ya Abrahama? (b) Xana swirho swa “Israyele wa Xikwembu” swi kuma yini tanihi ndzhaka?
14 Tiko leri nyikiweke Mfumo i “Israyele wa Xikwembu,” Israyele wa moya, loyi a vumbiwaka hi valandzeri va Yesu Kreste lava totiweke hi moya va 144 000. (Vagalatiya 6:16; Nhlavutelo 5:9, 10; 14:1-3) Van’wana va vanhu volavo va 144 000 a va ri Vayuda va ntumbuluko, kambe vo tala a va huma eka Vamatiko. Hi ndlela yoleyo xitshembiso xa Yehovha eka Abrahama, xa leswaku hi ku tirhisa “mbewu” ya yena matiko hinkwawo a ma ta katekisiwa, xi sungule ku hetiseka. (Mintirho 3:25, 26; Vagalatiya 3:8, 9) Eka ku hetiseka koloko ko sungula, vanhu va matiko va totiwe hi moya lowo kwetsima ivi va amukeriwa hi Yehovha Xikwembu tanihi vana va moya, vamakwavo va Yesu Kreste. Xisweswo, na vona va ve xiphemu xa vumbirhi xa “mbewu” yoleyo.—Vagalatiya 3:28, 29.
15 Loko a nga si fa, Yesu u nghenise swirho leswi nga Vayuda swa nkarhi lowu taka swa tiko rolero lerintshwa eka ntwanano lowuntshwa, lowu a wu ta endliwa wu tirha hi ngati ya yena n’wini. Exisekelweni xa ripfumelo ra vona eka gandzelo rolero leri endliweke ri tirha, lava va nghenisiweke eka ntwanano wolowo va ta endliwa va ‘hetiseka minkarhi hinkwayo.’ (Vaheveru 10:14-18) A va ta “[vuriwa] lava lulameke” naswona a va ta rivaleriwa swidyoho swa vona. (1 Vakorinto 6:11) Xisweswo, hi ndlela yoleyo va fana na Adamu loko a nga si dyoha. Kambe, vanhu lava a va nge hanyi eparadeyisini ya laha misaveni. Yesu u vule leswaku a a ta va lunghisela ndhawu etilweni. (Yohane 14:2, 3) Va tshika mintshembo ya vona ya laha misaveni leswaku va ta va ni ‘ndzhaka leyi va vekeriweke yona ematilweni.’ (1 Petro 1:4) Xana va ta endla yini kwalaho? Yesu u te: “Ndzi endla ntwanano swin’we na n’wina . . . wa mfumo.”—Luka 22:29.
16. I xiavelo xihi xo tsakisa lexi yimeleke Vakreste lava totiweke?
16 Swin’wana swa swilo leswi nga ta endliwa hi lava nga ta fuma na Kreste loko se va ri etilweni, i ku pfuneta ku herisa vuthala hinkwabyo bya ku xandzukela vuhosi bya Yehovha emisaveni. (Nhlavutelo 2:26, 27) Tanihi ntlawa wa vumbirhi wa mbewu ya moya ya Abrahama, va ta hlanganyela eku tiseni ka nkateko wa vutomi hi ku hetiseka eka vanhu va matiko hinkwawo. (Varhoma 8:17-21) Mawaku ndzhaka ya risima leyi va nga na yona!—Vaefesa 1:16-18.
17. Hi swihi swivumbeko swa ndzhaka ya Vakreste lava totiweke leswi va tiphinaka hi swona loko va ha ri laha emisaveni?
17 Kambe ndzhaka ya valandzeri lava totiweke va Yesu a hi ya le nkarhini lowu taka hinkwayo. Yesu u va pfune ku tiva Yehovha, Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso, hi ndlela leyi ku nga riki na munhu un’wana loyi a a ta pfuna ha yona. (Matewu 11:27; Yohane 17:3, 26) Hi marito na hi xikombiso, u va dyondzise leswi vuriwaka hi ku ‘tshemba Yehovha’ ni leswi ku yingisa Yehovha swi katsaka swona. (Vaheveru 2:13; 5:7-9) Yesu u va nyike vutivi bya ntiyiso malunghana ni xikongomelo xa Xikwembu ivi a va tiyisekisa leswaku moya lowo kwetsima wu ta va kongomisa leswaku va xi twisisa hi ku helela. (Yohane 14:24-26) U dzikise nkoka wa Mfumo wa Xikwembu emianakanyweni ni le timbilwini ta vona. (Matewu 6:10, 33) Yesu u tlhele a va nyika xiavelo xo nyikela vumbhoni ni ku endla vadyondzisiwa va vanhu eYerusalema, eYudiya, eSamariya ni ku ya fika etindhawini ta le kule swinene ta misava.—Matewu 24:14; 28:19, 20; Mintirho 1:8.
Ndzhaka Ya Risima Ya Ntshungu Lowukulu
18. Xana xitshembiso xa Yehovha xa leswaku matiko hinkwawo ma ta tikatekisa hi “mbewu” ya Abrahama xi hetiseka hi ndlela yihi namuntlha?
18 Hilaha ku faneleke, nhlayo leyi heleleke ya Israyele wa moya, “ntlhambinyana” wa vadyandzhaka va Mfumo, va hlawuriwile. (Luka 12:32) Se ku hundze makume ya malembe Yehovha a ri karhi a yisa nyingiso eku hlengeletiweni ka ntshungu lowukulu wa van’wana lava humaka etinxakeni hinkwato. Xisweswo, xitshembiso xa Yehovha eka Abrahama xa leswaku matiko hinkwawo ma ta tikatekisa hi “mbewu” ya yena xa hetiseka hi ndlela leyikulu. Lexi tsakisaka, vanhu lava lava katekisiweke na vona va endlela Yehovha ntirho wo kwetsima naswona va swi xiya leswaku ku ponisiwa ka vona ku titshege hi ku va ni ripfumelo eka Xinyimpfana xa Xikwembu, Yesu Kreste. (Nhlavutelo 7:9, 10) Xana se u xi amukerile xirhambo xa tintswalo xa Yehovha xo va xiphemu xa ntlawa wolowo lowu tsakeke?
19. Xana vanhu va matiko lava katekisiwaka va langutele ndzhaka yihi sweswi?
19 I ndzhaka yihi ya risima leyi Yehovha a yi nyikaka lava va nga riki va ntlhambinyana? E-e, a hi ndzhaka ya ku ya ematilweni. I ndzhaka leyi Adamu a a fanele a yi hundzisele eka vatukulu va yena—ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki lebyi hetisekeke eparadeyisini leyi hakatsongo-tsongo yi nga ta va emisaveni hinkwayo. Ku ta va misava leyi “rifu [ri nga taka ri nga ha] vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona.” (Nhlavutelo 21:4) Kutani, Rito ra Xikwembu leri huhuteriweke ri byela wena ri ku: “Tshemba Yehovha u endla leswinene; tshama emisaveni, kutani u endla hi ku tshembeka. Kuma ntsako lowu heleleke eka Yehovha, kutani u ta ku nyika leswi komberiwaka hi mbilu ya wena. Hi nkarhinyana, lowo homboloka a nge he vi kona . . . Kambe lavo rhula va ta dya ndzhaka ya misava, hakunene va ta kuma ntsako lowu heleleke eku rhuleni lokukulu. Lavo lulama va ta dya ndzhaka ya misava, va ta tshama eka yona hi masiku.”—Pisalema 37:3, 4, 10, 11, 29.
20. Xana “tinyimpfu tin’wana” ti tiphina njhani hi ndzhaka yo tala ya moya ya Vakreste lava totiweke?
20 “Tinyimpfu tin’wana” ta Yesu ti ni ndzhaka ya laha misaveni ya Mfumo wa le tilweni. (Yohane 10:16a) Hambileswi va nga ta ka va nga yi ematilweni, yo tala ya ndzhaka leyi tsakeriwaka hi vatotiwa yi hundziseriwa eka vona. Hi ku tirhisa huvo leyi totiweke, ku nga “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha,” tinyimpfu tin’wana ti kote ku twisisa switshembiso swa risima leswi nga eRitweni ra Xikwembu. (Matewu 24:45-47; 25:34) Vatotiwa swin’we ni tinyimpfu tin’wana va tiva Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso, Yehovha, va tlhela va xi gandzela swin’we. (Yohane 17:20, 21) Loko va hlanganile va nkhensa Xikwembu hikwalaho ka nkoka wo rivaleriwa swidyoho wa gandzelo ra Yesu. Va tirha swin’we va ri ntlhambi wun’we lowu nga ehansi ka Murisi un’we, Yesu Kreste. (Yohane 10:16b) Hinkwavo i swirho swa vumakwerhu bya rirhandzu bya misava hinkwayo. Lunghelo ro va Timbhoni ta Yehovha ni ta Mfumo wa yena va ri hlanganyela swin’we. Ina, loko u ri nandza wa Yehovha la tinyiketeleke ni la khuvuriweke, hinkwaswo leswi swa katseka eka ndzhaka ya wena ya moya.
21, 22. Xana hinkwerhu ka hina hi nga swi kombisa njhani leswaku ha yi tlangela ndzhaka ya hina ya moya?
21 Xana ndzhaka leyi ya moya i ya risima ku fikela kwihi eka wena? Xana u yi teka yi ri leyi enerisaka lerova ku endla ku rhandza ka Xikwembu ku va nchumu wa nkoka swinene evuton’wini bya wena? Tanihi vumbhoni bya sweswo, xana u yingisa ndzayo ya Rito ra xona swin’we ni nhlengeletano ya xona hi ku va kona minkarhi hinkwayo eminhlanganweni hinkwayo ya vandlha ra Vukreste? (Vaheveru 10:24, 25) Xana ndzhaka yoleyo i ya nkoka swinene eka wena lerova u hambeta u tirhela Xikwembu ku nga khathariseki maxangu? Xana ku yi tlangela ka wena i kukulu swinene lerova ku nga ku tiyisa leswaku u lwisana ni miringo yihi na yihi leyi nga endlaka u landzela ndlela leyi nga ha endlaka leswaku u lahlekeriwa hi ndzhaka?
22 Onge hinkwerhu ka hina hi nga tlangela ndzhaka ya moya leyi Xikwembu xi hi nyikeke yona. Loko ha ha langutele Paradeyisi leya ha taka, a hi hlanganyeleni hilaha ku teleke eka malunghelo ya moya lawa Yehovha a hi nyikaka wona sweswi. Loko hi aka vutomi bya hina eka vuxaka bya hina na Yehovha, hi nyikela vumbhoni lebyi khorwisaka bya ndlela leyi hi langutaka ndzhaka leyi hi nyikiweke yona hi Xikwembu yi ri ya risima. Onge hi nga va exikarhi ka lava va nge: “Ndzi ta ku tlakusa, Wena Xikwembu xanga lexi nga Hosi, ndzi ta dzunisa vito ra wena hilaha ku nga riki na makumu, hi masiku.”—Pisalema 145:1.
A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?
• Loko Adamu a a tshembekile eka Xikwembu, xana a a ta va a hi hundzisele ndzhaka yihi?
• Xana vatukulu va Abrahama va yi teke njhani ndzhaka leyi a va nyikiwe yona?
• I yini lexi katsekaka eka ndzhaka ya valandzeri va Kreste lava totiweke?
• Hi yihi ndzhaka ya ntshungu lowukulu, naswona wu nga swi kombisa njhani leswaku wa yi tlangela hakunene?
[Swifaniso leswi nga eka tluka 20]
Vatukulu va Abrahama va kume xitshembiso xa ndzhaka ya risima
[Swifaniso leswi nga eka tluka 23]
Xana wa yi tlangela ndzhaka ya wena ya moya?