Ndlela Leyi U Nga Swi Enerisaka Ha Yona Swilaveko Swa Wena Swa Moya
“EKA khume ra malembe lama hundzeke, ku ve ni tibuku to tlula 300 eswitolo, leti vulavulaka hi vumoya bya munhu entirhweni wa ku tihanyisa—to tanihi leyi nge Jesus CEO ni leyi nge The Tao of Leadership,” ku vula U.S.News & World Report. Sweswo swi kombisa leswaku ematikweni yo tala lama fuweke, vanhu va ni ndlala leyikulu ya vukongomisi bya timhaka ta moya evuton’wini bya vona. Loko wu vulavula hi leswi, magazini wa timhaka ta mabindzu lowu vuriwaka Training & Development wu te: “Sweswi thekinoloji yi kongomisa nchumu wun’wana ni wun’wana evuton’wini bya hina, kambe a yi swi koti ku hi nyika nhlamuselo leyi enteke ya xikongomelo xa vutomi, ni leswi ku eneriseka swi vulaka swona hakunene.”
Kambe u nga byi kuma kwihi vukongomisi lebyi enerisaka bya timhaka ta moya? Enkarhini lowu hundzeke, vanhu a va titshege hi vukhongeri bya vona leswaku byi va pfuna ku kuma “nhlamuselo leyi enteke” ni “xikongomelo” xa vutomi. Namuntlha vo tala va chuveke rihlampfu evukhongerini byo tano. Nkambisiso wa vafambisi ni valanguteri va 90 lava nga ni swikhundlha swa le henhla wu kume leswaku “vanhu va lemuka ku hambana lokukulu exikarhi ka vukhongeri ni xiyimo xa moya,” ku vula Training & Development. Lava ku vulavuriweke na vona eka nkambisiso lowu va vule leswaku hi ku vona ka vona vukhongeri hi ku angarhela “a byi na ntirhisano naswona byi hlohlotela ku avana,” kasi vugandzeri lebyi khathalaka hi timhaka ta moya byi “amukela vanhu hinkwavo.”
Vantshwa vo tala va le matikweni lama nga riki na mhaka ngopfu ni vukhongeri, yo tanihi Australia, New Zealand, United Kingdom na Yuropa, na vona va xiya ku hambana exikarhi ka vukhongeri hi ku angarhela ni vugandzeri lebyi khathalaka hi xiyimo xa moya. Profesa Ruth Webber, u tsale eka Youth Studies Australia, a ku: “Vantshwa vo tala va pfumela leswaku ku ni Xikwembu, kumbe matimba yo karhi lama nga tolovelekangiki, kambe eka vona kereke a hi ya nkoka kumbe a yi swi koti ku va pfuna ku kombisa vumoya bya vona.”
Vukhongeri Bya Ntiyiso Byi Lwela Timhaka Ta Moya
Vonelo ro tano hi vukhongeri a ri soleki. Mavandla yo tala ya vukhongeri ma nghene ma kihlanya etimhakeni ta politiki ni le vuton’wini bya vudlakuta naswona ma ni nandzu wa ku halata ngati leyi nga riki na nandzu eka tinyimpi to tala ta vukhongeri leti ma hlanganyeleke eka tona. Kambe van’wana lava fularheleke mavandla ya vukhongeri lama teleke vukanganyisi, va endle xihoxo xa ku fularhela ni Bibele, leyi va anakanyaka leswaku hi yona yi khutazaka swiendlo swo tano.
Ku vula mhaka ya xiheri, Bibele yi sola vukanganyisi ni vuhomboloki. Yesu u byele varhangeri va vukhongeri va le nkarhini wakwe a ku: “Khombo eka n’wina, vatsari ni Vafarisi, vakanganyisi, hikuva mi fana ni masirha lama chuchutiweke, lawa kunene ma vonakaka ma sasekile ehandle kambe endzeni ma tele marhambu ya vanhu lava feke ni thyaka ra mixaka-xaka. Hi ndlela yoleyo na n’wina, kunene, ehandle mi vonaka mi lulamile eka vanhu, kambe endzeni mi tele vukanganyisi ni ku kala nawu.”—Matewu 23:27, 28.
Ku tlula kwalaho, Bibele yi khutaza Vakreste leswaku va nga hlanganyeli etimhakeni hinkwato ta politiki. Ematshan’weni ya ku khutaza vapfumeri leswaku va dlayana, yi kombisa leswaku va fanele va tiyimisela ku felana. (Yohane 15:12, 13; 18:36; 1 Yohane 3:10-12) Ematshan’weni ya ku ‘pfumala ntirhisano ni ku hlohlotela ku avana,’ vukhongeri bya ntiyiso, lebyi sekeriweke eBibeleni, byi “amukela vanhu hinkwavo.” Muapostola Petro u te: “Xikwembu a xi yi hi nghohe, kambe eka tiko rin’wana ni rin’wana munhu loyi a xi chavaka a tlhela a endla ku lulama wa amukeleka eka xona.”—Mintirho 10:34, 35.
Bibele Yi Ni Vukongomisi Lebyi Tshembekaka Byo Fikelela Xiyimo Lexinene Xa Moya
Bibele yi hi byela leswaku vanhu va vumbiwe hi xifaniso xa Xikwembu. (Genesa 1:26, 27) Ina, sweswo a swi vuli swona leswaku vanhu va fana ni Xikwembu hi ku kongoma, kambe swi vula leswaku va ni vuswikoti byo kombisa vumunhu bya Xikwembu, ku katsa ni bya ku rhandza timhaka ta moya.
Hikwalaho, swi le rivaleni leswaku Xikwembu a xi ta hi lunghiselela ni ndlela yo enerisa swilaveko swa hina swa moya, ku katsa ni vukongomisi lebyinene lebyi hi pfunaka ku kota ku vona swilo leswi nga hi vuyerisaka ni leswi swi nga hi vavisaka emoyeni. Tanihi leswi Xikwembu xi vumbeke mimiri ya hina yi ri ni fambiselo leri hlamarisaka ra ku lwisana ni mavabyi ni leri hi pfunaka ku tshama hi hanye kahle, nakambe xi hi nyike ripfalo kumbe rito ra le ndzeni leri nga hi pfunaka ku endla swiboho leswinene ni ku papalata swiendlo leswi nga ni khombo emirini ni le moyeni. (Varhoma 2:14, 15) Hilaha hi tivaka hakona, leswaku nsawuto wa hina wu tirha, wu fanele wu wundliwa kahle. Hilaha ku fanaka, ripfalo ra hina ri lava ku wundliwa hi swakudya leswinene swa moya leswaku ri tirha.
Yesu u kombise swakudya leswi nga ta endla leswaku hi tshama hi hanye kahle emoyeni, a ku: “Munhu a nga fanelanga a hanya hi xinkwa ntsena, kambe u fanele ku hanya ni hi rito rin’wana ni rin’wana leri humaka enon’wini wa Yehovha.” (Matewu 4:4) Marito ya Yehovha ma tsariwe eRitweni rakwe ku nga Bibele, naswona ma “pfuna ku dyondzisa, ku tshinya, ku lulamisa swilo.” (2 Timotiya 3:16) Hikwalaho, hi ni vutihlamuleri bya ku endla matshalatshala ya ku dya swakudya sweswo swa moya. Loko hi tiva Bibele hi tlhela hi ringeta ku tirhisa misinya ya yona ya milawu evuton’wini bya hina, hi ta vuyeriwa swinene emoyeni ni le nyameni.—Esaya 48:17, 18.
Xana Hi Fanele Hi Tikarhatela Sweswo?
Ina, ku antswisa rihanyo ra hina ra moya hi ku dyondza Bibele swi lava nkarhi; naswona nkarhi wu ya wu kala swinene. Kambe a hi nge tisoli hi vuyelo bya kona! Yingisela vativi van’wana lava tshamaka va khomekile, loko va hlamusela mhaka leyi ha yona swi nga swa nkoka eka vona ku tinyika nkarhi wa ku khathalela rihanyo ra vona ra moya.
Marina, dokodela wa vutshunguri, u ri: “A ndzi nga si tshama ndzi anakanyisisa kahle hi vumoya bya mina ku fikela loko ndzi sungula ku tirha exibedlhele kutani ndzi vona ndlela leyi vanhu va xanisekaka ha yona. Kutani ndzi lemuke leswaku ndzi fanele ndzi enerisa xilaveko xa mina xa moya leswaku ndzi eneriseka evuton’wini ndzi tlhela ndzi va ni mianakanyo yo rhula, hikuva swa olova ku hetiwa matimba hi mphesamphesa wa vutomi ni xilaveko xa ku tshama u ri karhi u pfuna vanhu lava karhatekaka.
“Sweswi ndzi dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha. Dyondzo leyi yi ndzi pfuna ku kambisisa swiendlo ni mintlhaveko ya mina hi ndlela leyinene yi tlhela yi ndzi pfuna ku va ni langutelo lerinene evuton’wini. Ndza wu tsakela ntirho lowu ndzi wu endlaka. Kambe dyondzo ya Bibele hi yona yi antswiseke rihanyo ra mina emintlhavekweni, yi ndzi pfuna ku lawula mintlhaveko leyi nga tsakisiki ni ku hunguta mabibi ya mbilu, naswona ndzi kota ku lehisela vanhu mbilu ni ku twelana na vona. Ku tirhisa misinya ya milawu ya Bibele swi tlhele swi ndzi pfuna swinene evukatini. Xa nkoka swinene, se ndzi tiva Yehovha naswona ndza swi xiya leswaku moya wa yena wa tirha eka mina, kutani sweswo swi endle leswaku ndzi va ni xikongomelo lexikulu evuton’wini.”
Nicholas, muendli wa tipulani to aka, u ri: “Loko ndzi nga si dyondza Bibele na Timbhoni ta Yehovha, a ndzi nga ri na mhaka ni swilo swa moya. Xikongomelo xa mina evuton’wini a ku ri ku humelela entirhweni lowu ndzi tihlawuleleke wona. Edyondzweni ya mina ya Bibele ndzi kume leswaku vutomi byi ni xikongomelo lexikulu naswona ku endla ku rhandza ka Yehovha swi tisa ntsako wa ntiyiso lowu hambetaka.
“Ntirho wa mina ndza wu rhandza, kambe Bibele yi ndzi dyondzise nkoka wa ku tshama ndzi olovise vutomi bya mina hi ku anakanyisisa hi swilo swa moya. Hi ku endla tano, mina na nkatanga hi papalate mabibi ya mbilu lama vangiwaka hi ku hlongorisa swilo leswi vonakaka. Hi tlhele hi kuma vanghana vo tala va ntiyiso hi ku tolovelana ni lava va nga ni langutelo leri fanaka ni ra hina eka swilo swa moya.”
Vincent, loyi a nga gqweta, u ri: “Ntirho lowunene wa ku tihanyisa wu nga ku nyika ku eneriseka ko karhi. Kambe ndzi kume leswaku ku laveka leswi engetelekeke leswaku munhu a kuma ntsako ni ku eneriseka ka ntiyiso. Loko ndzi nga si tiva leswi Bibele yi dyondzisaka swona emhakeni leyi, ndzi anakanyisise hi vuhava bya vutomi—ku velekiwa, ku kula, ku nghenela vukati, ku tirha leswaku u kuma swilo leswi lavekaka swo wundla vana, ku letela vana leswaku na vona va landzelela ntila lowu fanaka, kutani eku heteleleni u dyuhala ivi u fa.
“Tinhlamulo leti enerisaka ta swivutiso swa mina swa malunghana ni xikongomelo xa vutomi ndzi ti kume loko ndzi sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha. Dyondzo ya mina ya Bibele yi ndzi pfune ku tiva Yehovha ndzi tlhela ndzi n’wi rhandza swinene. Sweswo swi ndzi nyika xisekelo xa ku hlakulela langutelo lerinene ra moya loko ndzi ringeta ku hanya vutomi bya mina hi ku pfumelelana ni leswi ndzi swi tivaka swi ri xikongomelo xa yena. Sweswi mina na nkatanga ha eneriseka hi ku tiva leswaku hi hanya vutomi bya hina hi ndlela leyi nga ni xikongomelo hakunene.”
Na wena u nga kuma xikongomelo xa vutomi hi ku dyondza Bibele. Timbhoni ta Yehovha ti nga swi tsakela ku ku pfuna. Ku fana na Marina, Nicholas na Vincent, u nga kuma ku eneriseka loku tisiwaka hi ku dyondza hi Yehovha ni swikongomelo swakwe hi vanhu hinkwavo, ku katsa na wena. U ta kuma ntsako sweswi hi ku enerisa swilaveko swa wena swa moya, naswona u ta va ni ntshembo wa ku kuma vutomi lebyi nga heriki u hanye kahle emirini—ku nga ntshembo wa “lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya” ntsena.—Matewu 5:3.
Ndlela yin’wana yo antswisa xiyimo xa hina xa moya i ku khongela. Yesu u tshame ehansi ni vadyondzisiwa va yena a va dyondzisa ku khongela hi ku tirhisa leswi vo tala va swi vulaka Xikhongelo xa Hosi. Xana xikhongelo xexo xi vula yini eka wena namuntlha? U nga pfuneka njhani eka xona? U ta kuma tinhlamulo eka swihloko swimbirhi leswi landzelaka.
[Swifaniso leswi nga eka tluka 6]
Marina
[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]
Nicholas
[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]
Vincent