“Moya Wu Lavisisa . . . Swilo Leswi Enteke Swa Xikwembu”

“Moya wu lavisisa swilo hinkwaswo, hambi swi ri swilo leswi enteke swa Xikwembu.”—1 KOR. 2:10.

1. Hi wihi ntirho wa moya lowo kwetsima lowu Pawulo a wu kandziyiseke eka 1 Vakorinto 2:10, naswona ku tlakuka swivutiso swihi?

HI NGA yi tlangela swinene ndlela leyi moya lowo kwetsima wa Yehovha wu tirhaka ha yona! Matsalwa ma vula leswaku moya i mupfuni, nyiko, wu nyikela vumbhoni naswona wa hi kombelela. (Yoh. 14:16; Mint. 2:38; Rhom. 8:16, 26, 27) Muapostola Pawulo u kandziyise ntirho wun’wana wa nkoka lowu endliwaka hi moya lowo kwetsima a ku: “Moya wu lavisisa swilo hinkwaswo, hambi swi ri swilo leswi enteke swa Xikwembu.” (1 Kor. 2:10) Hakunene, Yehovha u tirhisa moya wakwe lowo kwetsima leswaku a hi paluxela ntiyiso lowu enteke wa moya. Handle ko pfuniwa hi wona a hi nga ta swi twisisa swikongomelo swa Yehovha. (Hlaya 1 Vakorinto 2:9-12.) Hambiswiritano, ku tlakuka swivutiso swi nga ri swingani leswi nge: ‘Moya wu swi lavisisa njhani swilo leswi enteke swa Xikwembu’? Yehovha u swi paluxele vamani swilo leswi hi lembe-xidzana ro sungula C.E.? Moya wu swi lavisisa njhani swilo leswi enteke esikwini ra hina naswona wu tirhisa vamani?

2. Hi tihi tindlela timbirhi leti moya a wu ta tirha ha tona?

² Yesu u kombise tindlela timbirhi leti moya a wu ta tirha ha tona. Emahlweninyana ka rifu rakwe u byele vaapostola vakwe a ku: “Mupfuni, la nga moya lowo kwetsima, loyi Tatana a nga ta n’wi rhumela hi vito ra mina, u ta mi dyondzisa swilo hinkwaswo ni ku mi tsundzuxa swilo hinkwaswo leswi ndzi mi byeleke swona.” (Yoh. 14:26) Hikwalaho moya lowo kwetsima a wu ta tirha tanihi mudyondzisi ni mutsundzuxi. Tanihi mudyondzisi a wu ta pfuna Vakreste ku twisisa swilo leswi a va nga swi twisisi eku sunguleni. Tanihi mutsundzuxi a wu ta va pfuna leswaku va tsundzuka swilo leswi hlamuseriweke va tlhela va swi tirhisa hi ndlela leyi faneleke.

Eka Lembe-xidzana Ro Sungula

3. Hi wahi marito ya Yesu lama kombiseke leswaku “swilo leswi enteke swa Xikwembu” a swi ta paluxiwa hakatsongo-ntsongo?

³ Yesu u dyondzise vadyondzisiwa vakwe tidyondzo to tala leti a ti ri tintshwa eka vona. Hambiswiritano, a ka ha ri na swo tala leswi a va fanele va swi dyondza. Yesu u byele vaapostola vakwe a ku: “Ndza ha ri ni swilo swo tala swo mi byela swona, kambe sweswi a mi swi koti ku swi byarha. Hambiswiritano, loko a fika, moya wa ntiyiso, u ta mi kongomisa entiyisweni hinkwawo.” (Yoh. 16:12, 13) Xisweswo Yesu u kombise leswaku swilo leswi enteke swa moya a swi ta paluxiwa hakatsongo-ntsongo hi ku tirhisa moya lowo kwetsima.

4. Moya lowo kwetsima wu tirhe njhani tanihi mudyondzisi ni mutsundzuxi hi siku ra Pentekosta ya 33 C.E.?

⁴ Hi siku ra Pentekosta ya 33 C.E., “moya wa ntiyiso” wu fikile hi ku va wu chululeriwa ehenhla ka Vakreste va kwalomu ka 120 lava a va hlengeletanile eYerusalema. A ku ri ni vumbhoni lebyi vonakaka ni lebyi twalaka bya mhaka leyi. (Mint. 1:4, 5, 15; 2:1-4) Vadyondzisiwa va vulavule hi tindzimi to hambana-hambana “malunghana ni swilo leswikulu ngopfu swa Xikwembu.” (Mint. 2:5-11) Wolowo a ku ri nkarhi wa leswaku ku paluxiwa nchumu wun’wana lowuntshwa. Muprofeta Yuwele u profete hi ku chuluriwa loku ka moya lowo kwetsima. (Yuw. 2:28-32) Vahlaleri a va vona ku hetiseka ka vuprofeta lebyi hi ndlela leyi ni un’we wa vona a a nga yi langutelanga, naswona muapostola Petro hi yena a hlamuseleke mhaka leyi. (Hlaya Mintirho 2:14-18.) Hikwalaho, moya lowo kwetsima wu tirhe tanihi mudyondzisi hi ku endla leswaku Petro a twisisa leswaku leswi swi humeleleke vadyondzisiwa a ku ri ku hetiseka ka vuprofeta byebyo bya khale. Moya wu tlhele wu tirha tanihi mutsundzuxi, hikuva Petro a nga tshahanga ebukwini ya Yuwele ntsena kambe u tshahe ni tipisalema timbirhi ta Davhida. (Ps. 16:8-11; 110:1; Mint. 2:25-28, 34, 35) Hinkwaswo leswi lava a va hlengeletanile va swi voneke ni ku swi twa a swi ri swilo leswi enteke swa Xikwembu hakunene.

5, 6. (a) Hi swihi swivutiso swa nkoka leswi vulavulaka hi ntwanano lowuntshwa leswi a swi fanele swi hlamuriwa endzhaku ka Pentekosta ya 33 C.E.? (b) I vamani lava rhumiweke ku ya vutisa swivutiso leswi vutisiweke, naswona swiboho swi endliwe njhani?

⁵ A ka ha ri ni timhaka to tala leti a ti fanele ti vekiwa erivaleni eka Vakreste va lembe-xidzana ro sungula. Hi xikombiso, a ku ri ni swivutiso malunghana ni ntwanano lowuntshwa lowu a wu sungule ku tirha hi siku rero ra Pentekosta. Xana ntwanano lowuntshwa a wu tirha eka Vayuda ni le ka lava amukeleke vukhongeri bya Vayuda ntsena? Xana Vamatiko na vona a va ta amukeriwa eka wona kutani va totiwa hi moya lowo kwetsima? (Mint. 10:45) Xana va xinuna lava nga Vamatiko a va fanele va rhanga va yimbisiwa ni ku titsongahatela Nawu wa Muxe? (Mint. 15:1, 5) Leswi a swi ri swivutiso swa nkoka ngopfu. A ku laveka moya wa Yehovha leswaku wu lavisisa swilo leswi leswi enteke. Kambe a wu ta tirha eka vamani?

⁶ Vamakwerhu lava nga ni vutihlamuleri hi vona va yeke va ya vutisa swivutiso leswi a swi lava tinhlamulo. Petro, Pawulo na Barnaba a va ri kona eka nhlangano wolowo wa huvo leyi fumaka naswona va hlamusele ndlela leyi Yehovha a a tirhisana ha yona ni Vamatiko lava nga yimbangiki. (Mint. 15:7-12) Huvo leyi fumaka yi endle xiboho endzhaku ko kambisisa vumbhoni lebyi swin’we ni leswi swi vuriweke eMatsalweni ya Xiheveru ni hi ku tlhela yi pfuniwa hi moya lowo kwetsima. Endzhaku ka sweswo yi tsalele mavandlha papila yi ma byela hi xiboho xexo.—Hlaya Mintirho 15:25-30; 16:4, 5; Efe. 3:5, 6.

7. Ntiyiso lowu enteke wu paluxiwe hi ku tirhisa yini?

⁷ Timhaka tin’wana to tala ti vekiwe erivaleni eka matsalwa lama huhuteriweke ya Yohane, Petro, Yakobo na Pawulo. Kambe hi nkarhi wo karhi endzhaku ka loko Matsalwa ya Vukreste ma hetiwile ku tsariwa, tinyiko to profeta ni vutivi lebyi paluxiwaka hi singita swi herile. (1 Kor. 13:8) Xana moya lowo kwetsima a wu ta ya emahlweni wu tirha tanihi mudyondzisi tlhelo mutsundzuxi? Xana a wu ta ya emahlweni wu pfuna Vakreste ku lavisisa swilo leswi enteke swa Xikwembu? Vuprofeta byi kombise leswaku a wu ta endla tano.

Enkarhini Wa Makumu

8, 9. I vamani lava a va ta “voninga” hi ku twisisa ka moya enkarhini wa makumu?

⁸ Loko ntsumi yin’wana yi vulavula hi nkarhi wa makumu yi profetile yi ku: “Lava va nga ni ku twisisa va ta voninga kukota ku vangama ka xibakabaka; lava va tisaka vo tala eku lulameni, va ta kotisa tinyeleti hilaha ku nga riki na makumu, hi masiku. . . . Kutani vutivi bya ntiyiso byi ta andza.” (Dan. 12:3, 4) I vamani lava a va ta va ni ku twisisa va tlhela va voninga? Yesu u hi pfune ku kuma nhlamulo eka xifaniso xa yena xa koroni na mfava. Loko a vulavula hi “makumu ya mafambiselo lawa ya swilo,” u te: “Enkarhini wolowo lava va lulameke va ta voninga ngopfu kukota dyambu emfun’weni wa Tata wa vona.” (Mat. 13:39, 43) Loko a hlamusela xifaniso lexi, Yesu u vule leswaku “lava va lulameke” i “vana va mfumo,” ku nga Vakreste lava totiweke.—Mat. 13:38.

⁹ Xana Vakreste hinkwavo lava totiweke a va ta “voninga”? Ina, a va ta voninga hikuva Vakreste hinkwavo a va ta hlanganyela eku chumayeleni, eku endleni ka vadyondzisiwa ni le ku akaneni eminhlanganweni. Vatotiwa a va ta veka xikombiso. (Zak. 8:23) Hambiswiritano, ku engetela kwalaho swilo leswi enteke a swi ta paluxiwa enkarhini wa makumu. Vuprofeta lebyi tsariweke hi Daniyele byi ‘lemiwile’ ku fikela enkarhini wolowo. (Dan. 12:9) Moya a wu ta swi lavisisa njhani swilo leswi swi enteke naswona a wu ta tirhisa vamani?

10. (a) Moya wu tirhisa vamani ku paluxa ntiyiso lowu enteke emasikwini ya makumu? (b) Hlamusela ndlela leyi ntiyiso malunghana ni tempele leyikulu ya Yehovha ya moya wu lulamisiweke ha yona.

¹⁰ Loko ku fika nkarhi wa ku yi veka erivaleni mhaka yo karhi ya moya enkarhini wa hina, moya lowo kwetsima wu pfuna vayimeri lava nga ni vutihlamuleri va “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” eyindlu-nkulu ya misava hinkwayo leswaku va twisisa ntiyiso lowu enteke lowu a wu nga twisisiwi enkarhini lowu hundzeke. (Mat. 24:45; 1 Kor. 2:13) Swirho swa Huvo leyi Fumaka hinkwaswo swi kambisisa nhlamuselo leyi lulamisiweke. (Mint. 15:6) Leswi va swi kumaka endzhaku ko kambisisa nhlamuselo yoleyo, va swi kandziyisa leswaku ku ta vuyeriwa vanhu hinkwavo. (Mat. 10:27) Hi ku famba ka nkarhi, ku nga ha laveka tinhlamuselo leti engetelekeke, na tona ti hlamuseriwa hi ku tshembeka.—Vona bokisi leri nge “Ndlela Leyi Moya Wu Yi Paluxeke Ha Yona Nhlamuselo Ya Tempele Ya Moya.”

Vuyeriwa Hi Ndlela Leyi Moya Wu Tirhaka Ha Yona Namuntlha

11. Vakreste hinkwavo va vuyeriwa njhani namuntlha eka ndlela leyi moya lowo kwetsima wu tirhaka ha yona eku paluxeni ka swilo leswi enteke swa Xikwembu?

¹¹ Vakreste hinkwavo vo tshembeka va vuyeriwa eka ndlela leyi moya lowo kwetsima wu tirhaka ha yona eku paluxeni ka swilo leswi enteke swa Xikwembu. Hina namuntlha ha dyondza ivi endzhaku ka nkarhi hi tsundzuka hi tlhela hi tirhisa rungula leri moya lowo kwetsima wu hi pfunaka ku ri twisisa, ku fana ni Vakreste va lembe-xidzana ro sungula. (Luka 12:11, 12) A swi kali swi lava leswaku hi va vanhu lava dyondzekeke leswaku hi ta twisisa ntiyiso lowu enteke wa moya lowu kandziyisiweke. (Mint. 4:13) Hi nga yi antswisa njhani ndlela leyi hi swi twisisaka ha yona swilo leswi enteke swa Xikwembu? Xiya swiringanyeto swi nga ri swingani.

12. Hi fanele hi wu khongelela rini moya lowo kwetsima?

¹² Khongelela moya lowo kwetsima. Loko hi nga si kambisisa mhaka yo karhi ya le Matsalweni, hi fanele hi rhanga hi kombela moya lowo kwetsima hi xikhongelo leswaku wu hi kongomisa. Hi fanele hi endla tano hambiloko hi ri hexe kumbe hi ri ni nkarhi wutsongo. Swikombelo swo tano swa ku titsongahata handle ko kanakana swi ta tsakisa Tata wa hina wa le tilweni. Yehovha u ta hi nyika moya wa yena lowo kwetsima hi ku ntshunxeka loko hi n’wi kombela swi huma embilwini, hilaha Yesu a kombiseke hakona.—Luka 11:13.

13, 14. Ku lunghiselela minhlangano swi hetisisa xiyenge xihi eku twisiseni ka swilo leswi enteke swa Xikwembu?

¹³ Lunghiselela minhlangano. Hi kuma ‘swakudya hi nkarhi lowu faneleke,’ leswi hi lunghiseleriwaka swona hi ntlawa wa hlonga. “Hlonga” ri hetisisa ntirho wa rona hi ku hi nyika rungula leri sekeriweke eMatsalweni, hi ku hlela minhlangano laha ku nga ta kambisisiwa rungula rolero ni hi ku hlela nongonoko lowu kombisaka leswaku rungula ro karhi ri ta kambisisiwa rini. Ku ni swivangelo leswi kambisisiweke kahle swo va “nhlengeletano ya vamakwe[rhu] hinkwayo” yi komberiwa ku kambisisa rungula ro karhi. (1 Pet. 2:17; Kol. 4:16; Yudha 3) Hi tirhisana ni moya lowo kwetsima loko hi endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi landzela swibumabumelo leswi hi nyikiwaka swona.—Nhlav. 2:29.

¹⁴ Loko hi ri karhi hi lunghiselela minhlangano ya Vukreste, hi ta va hi endla kahle loko hi hlaya Matsalwa lama kombisiweke naswona hi ringeta ku twisisa ndlela leyi tsalwa ha rin’we ri fambisanaka ha yona ni mhaka leyi hi yi dyondzaka. Mukhuva lowu wu ta endla leswaku hakatsongo-ntsongo hi ya hi twisisa Bibele ku antswa. (Mint. 17:11, 12) Loko hi ma kambisisa ma ta dzika emianakanyweni ya hina kutani moya lowo kwetsima wu nga hi pfuna leswaku hi ma tsundzuka. Ku engetela kwalaho, swi ta hi pfuna ku tsundzuka laha ndzimana yoleyo yi kumekaka kona eBibeleni.

15. Ha yini hi fanele hi hlaya minkandziyiso leyi humaka nkarhi na nkarhi, naswona wena u endlisa ku yini leswaku u yi hlaya?

¹⁵ Hlaya minkandziyiso leyi humaka nkarhi na nkarhi. Minkandziyiso yin’wana a yi dyondziwi eminhlanganweni ya hina kambe yi lunghiseleriwe ku vuyerisa hina. Hambi ku ri timagazini ta hina leti hi ti fambiselaka vanhu va le nsin’wini, ti lunghiseleriwe leswaku ti pfuna na hina. Emisaveni leyi vanhu va tshamaka va khomekile, hakanyingi hi boheka ku rindza munhu wo karhi kumbe nchumu wo karhi. Loko hi tshama hi ri ni nkandziyiso lowu hi nga si wu hlayaka kumbe lowu hi nga lo hundzisa mahlo ntsena, hi nga tirhisa nkarhi wolowo leswaku hi hlaya xiyenge xo karhi eka wona. Van’wana va yingisela rungula leri rhekhodiweke ra minkandziyiso ya hina loko va ri karhi va famba hi milenge kumbe hi movha. Rungula leri hinkwaro leri ku endliweke ndzavisiso hi vukheta kambe leri tsariweke leswaku ri tsakeriwa hi vanhu lava tolovelekeke, ri endla leswaku hi ya hi swi tlangela swinene swilo swa moya.—Hab. 2:2.

16. Hi vuyeriwa hi ndlela yihi loko hi swi tsala ehansi swivutiso leswi hi vaka na swona ivi endzhaku hi endla ndzavisiso?

¹⁶ Anakanyisisa. Loko u ri karhi u hlaya Bibele kumbe minkandziyiso leyi sekeriweke eBibeleni, tinyike nkarhi wo anakanyisisa hi leswi u swi hlayaka. Loko u ri karhi u hlaya, u nga ha tivutisa swivutiso swo karhi. U nga ha swi tsala ehansi swivutiso sweswo kutani u endla ndzavisiso endzhaku. Hakanyingi loko hi kambisisa timhaka leti hi tsakisaka, hi va hi ri eku dyondzeni hi vuenti. Vutivi lebyi hi byi kumaka byi va xuma lexi hi nga xi tirhisaka loko hi xi lava.—Mat. 13:52.

17. Xana mi hlaya yini eka dyondzo ya n’wina ya ndyangu kumbe eka dyondzo ya wena n’wini?

¹⁷ Hlela nkarhi wo va ni dyondzo ya ndyangu. Huvo leyi Fumaka yi hi khutaze hinkwerhu leswaku hi hlawula madyambu yo karhi kumbe nkarhi wun’wana vhiki ni vhiki leswaku hi va ni dyondzo ya munhu hi yexe kumbe dyondzo ya ndyangu. Xiyimiso xa hina xa minhlangano lexi cinciweke xi hi nyika nkarhi wo tirhisa ndzayo leyi. Xana mi hlaya yini eka Dyondzo ya n’wina ya Ndyangu ya nimadyambu? Van’wana va hlaya Bibele, va endla ndzavisiso hi tindzimana leti endlaka va tivutisa swo karhi ivi va tsala tinhla to karhi to koma eTibibeleni ta vona. Mindyangu yo tala yi tinyika nkarhi wa ku swi tirhisa tanihi ndyangu leswi wu swi dyondzeke. Tinhloko tin’wana ta mindyangu ti hlawula rungula leri ti vonaka onge ndyangu wu fanele wu ri tlhuvutsa kumbe leri fambisanaka ni timhaka kumbe swivutiso leswi ndyangu wu kombeleke leswaku swi tlhuvutsiwa. A swi kanakanisi leswaku u ta anakanya hi timhaka tin’wana leti mi nga ti tlhuvutsaka loko nkarhi wu ri karhi wu famba.a

18. Ha yini hi nga fanelanga hi tshika ku dyondza ntiyiso lowu enteke wa Rito ra Xikwembu?

¹⁸ Yesu u vule leswaku moya a wu ta tirha tanihi mupfuni. Hikwalaho a hi fanelanga hi tshika ku dyondza ntiyiso lowu enteke wa Rito ra Xikwembu. Ntiyiso wolowo i xiyenge xa “vutivi bya Xikwembu” bya risima, naswona ha rhambiwa leswaku hi wu lavisisa. (Hlaya Swivuriso 2:1-5.) Wu paluxa swo tala malunghana ni “swilo leswi Xikwembu xi swi lunghiseleleke lava xi rhandzaka.” Loko hi ri karhi hi tikarhatela ku dyondza leswi engetelekeke malunghana ni Rito ra Yehovha, moya lowo kwetsima wu ta hi pfuna, hikuva “moya wu lavisisa swilo hinkwaswo, hambi swi ri swilo leswi enteke swa Xikwembu.”—1 Kor. 2:9, 10.

[Nhlamuselo ya le hansi]

U Nga Hlamula Njhani?

• Hi tihi tindlela timbirhi leti moya wu hi pfunaka ha tona leswaku hi lavisisa “swilo leswi enteke swa Xikwembu”?

• Moya lowo kwetsima wu tirhise vamani leswaku va paluxa ntiyiso lowu enteke hi lembe-xidzana ro sungula?

• Moya lowo kwetsima wu tirha njhani leswaku wu veka timhaka to karhi erivaleni enkarhini wa hina?

• U nga endla yini leswaku u vuyeriwa eka ndlela leyi moya wu tirhaka ha yona?

[Bokisi leri nga eka tluka 22]

Ndlela Leyi Moya Wu Yi Paluxeke Ha Yona Nhlamuselo Ya Tempele Ya Moya

Xin’wana xa “swilo leswi enteke swa Xikwembu” lexi paluxiweke hi lembe-xidzana ro sungula a ku ri leswaku tabernakela ivi endzhakunyana ku va titempele, a swi fanekisela nchumu lowukulu swinene wa moya. Pawulo u vule leswaku nchumu wolowo a ku ri “ntsonga wa ntiyiso, lowu yimisiweke hi Yehovha, ku nga ri hi munhu.” (Hev. 8:2) Leyi a ku ri tempele leyikulu ya moya, ku nga ndlela yo tshinela eka Xikwembu leyi veke kona hikwalaho ka xitlhavelo ni vuprista bya Yesu Kreste.

“Ntsonga wa ntiyiso” wu sungule ku va kona hi 29 C.E. loko Yesu a khuvuriwa kutani Yehovha a n’wi amukela tanihi loyi a a ta va xitlhavelo lexi hetisekeke. (Hev. 10:5-10) Endzhaku ka ku fa ni ku pfuxiwa ka yena, Yesu u nghene eNdhawini yo Kwetsima Ngopfu ya tempele ya moya kutani a nyikela nkoka wa xitlhavelo xakwe “emahlweni ka Xikwembu hi xiviri.”—Hev. 9:11, 12, 24.

Eka tindzimana tin’wana, muapostola Pawulo u vule leswaku Vakreste lava totiweke va “kula [va] va tempele yo kwetsima ya Yehovha.” (Efe. 2:20-22) Xana tempele leyi a yi ta va nchumu wun’we ni “ntsonga wa ntiyiso” lowu a vulavuleke ha wona endzhakunyana eka papila ra yena leri yaka eka Vaheveru? Ku ringana makume ya malembe, malandza ya Yehovha a ma ehleketa leswaku a swi ri nchumu wun’we. A swi tikomba onge Vakreste lava totiweke a va lunghiseleriwa emisaveni leswaku va ta va “maribye” etempeleni ya Yehovha ya le tilweni.—1 Pet. 2:5.

Hambiswiritano, hi lembe ra 1971, swirho swa ntlawa wa hlonga leswi nga ni vutihlamuleri swi sungule ku twisisa leswaku tempele leyi Pawulo a vulavuleke ha yona eka Vaefesa a yi nge vi tempele leyikulu ya Yehovha ya moya. Loko “ntsonga wa ntiyiso” a wu vumbiwa hi Vakreste lava totiweke lava pfuxiweke, a wu ta sungula ku va kona endzhaku ka loko ku pfuxiwa ka vona ku sungurile hi nkarhi wa “vukona bya Hosi.” (1 Tes. 4:15-17) Kambe loko Pawulo a vulavula hi tabernakela u tsarile a ku: “Ntsonga lowu i xifaniso xa nkarhi lowu vekiweke lowu sweswi wu fikeke.”—Hev. 9:9.

Loko ku ringanisiwa tindzimana leti ni tin’wana hi vukheta, swi ve erivaleni leswaku tempele ya moya a yi le ku lunghiseleriweni ka ku akiwa ni leswaku Vakreste lava totiweke a hi “maribye” lama lunghiseleriwaka emisaveni leswaku va ta katsiwa eka yona. Ku ri na sweswo, Vakreste lava totiweke va tirhela exivaveni ni le Ndhawini yo Kwetsima ya tempele ya moya, siku ni siku va nyikela eka Xikwembu “xitlhavelo xa ku dzunisa.”—Hev. 13:15.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Hi nga yi antswisa njhani ndlela leyi hi swi twisisaka ha yona “swilo leswi enteke swa Xikwembu”?