Tindlela To Kuma Ntsako eNdyangwini

Ndlela Yo Hlula Swihinga Leswi Mimpatswa Leya Ha Ku Cataka Yi Langutanaka Na Swona

Nuna u ri: “Swa ndzi hlamarisa ku xiya leswaku mina ni nsati wa mina hi hambanile swinene! Hi xikombiso, mina ndzi rhandza ku hatla ndzi pfuka, kambe yena wa hlwela. Mahanyelo yakwe a ndzi ma twisisi! Hi hala tlhelo, loko ndzi sweka u tshamela ku ndzi xopa-xopa, ngopfu-ngopfu ndlela leyi ndzi tisulaka ha yona mavoko hi lapi ro sula swibya.”

Nsati u ri: “Nuna wa mina a nga vulavuli ngopfu naswona mina ndzi kulele endyangwini lowu vanhu va kona va rhandzaka ku vulavula, ngopfu-ngopfu hi nkarhi wa swakudya. Loko nuna wa mina a sweka, u tirhisa lapi rin’we ku sula swibya ni mavoko yakwe! Leswi swa ndzi karhata! Ha yini vavanuna va hlwela ku twisisa? I yini leswi vanhu va nga swi endlaka leswaku vukati bya vona byi tsakisa?”

LOKO ku ri leswaku na wena wa ha ku cata, xana u langutana ni swiphiqo leswi fanaka? Xana swi tikomba onge munghana wa wena wa vukati u sungule ku xiya swihoxo leswi a a nga swi voni loko mi nga si cata? I yini leswi u nga swi endlaka leswaku u hunguta “swiphiqo swa siku ni siku leswi vanhu lava tekaneke va nga ta langutana na swona”?—1 Vakorinto 7:28, Today’s English Version.

Tsundzuka leswi, u nga ehleketi leswaku leswi se mi nga cata, wena ni munghana wa wena wa vukati swi ta mi olovela ku tolovela vutomi lebyintshwa lebyi se mi byi sunguleke. Swi nga ha endleka leswaku u dyondze ku hanyisana ni vanhu van’wana loko u nga si cata naswona mfanelo leyi yi ye yi kula loko u nga si cata. Hambiswiritano, vukati byi ta ku pfuna u vona loko hakunene u ri na yona mfanelo yoleyo naswona swi nga ha endleka leswaku swi ta lava leswaku u yi antswisa. Xana swi nga ha endleka leswaku u pfa u endla swihoxo? Ina. Xana u nga swi kota ku va ni timfanelo leti u faneleke u va na tona? Ina, u nga swi kota.

Ndlela leyinene ngopfu yo antswisa nchumu wun’wana ni wun’wana i ku ya eka munhu la wu tivaka kahle nchumu wolowo naswona u tirhisa leswi a ku byelaka swona. Yehovha Xikwembu hi yena la byi tivaka kahle vukati. Phela hi yena Loyi a hi vumbeke hi ri ni ku navela ku nghenela vukati. (Genesa 2:22-24) Xiya ndlela leyi Rito rakwe, ku nga Bibele, ri nga ku pfunaka ha yona leswaku u hlula swiphiqo ni ku ku pfuna leswaku u va ni timfanelo leti nga ta endla leswaku u tiphina vutomi bya wena hinkwabyo evukatini bya wena.

GOZA 1. DYONDZANI KU VULAVURISANA

Hi swihi swiphiqo swa kona?

Keiji,a wanuna la tshamaka eJapani, minkarhi yin’wana a a rivala leswaku swiboho leswi a swi endlaka swi khumba nsati wakwe. U ri: “A ndzi amukela swirhambo handle ko rhanga ndzi vulavula ni nsati wa mina. Endzhaku ka nkarhi, ndzi xiye leswaku nsati wa mina u va a khomekile hi nkarhi lowu hi faneleke hi ya laha hi nga rhambiwa kona.” Allen, wanuna la tshamaka eAustralia, u ri: “A ndzi ehleketa leswaku a swi bohi leswaku ndzi rhanga ndzi vulavula ni nsati wa mina hi swiboho leswi ndzi faneleke ndzi swi endla.” Sweswo a swi vangiwa hi ndlela leyi a kurisiweke ha yona. A swi ri tano ni le ka Dianne, la tshamaka eBritain. U ri: “Loko ndzi lava mpfuno a ndzi tolovele ku rhanga ndzi vutisa swirho swa ndyangu wa ka hina. Loko ndzi fanele ndzi endla swiboho, a ndzi endla leswi fanaka, ematshan’weni yo rhanga ndzi vulavula ni nuna wa mina.”

I yini lexi nga pfunaka?

Tsundzuka leswaku Yehovha Xikwembu u teka mpatswa wu ri “nyama yin’we.” (Matewu 19:3-6) A ku na vuxaka byin’wana lebyi a byi tekaka byi ri bya nkoka ku tlula bya nuna ni nsati! Leswaku vuxaka byebyo byi tshama byi tiyile, i swa nkoka ku vulavurisana.

Nuna ni nsati va nga dyondza swo tala hi ku kambisisa ndlela leyi Yehovha Xikwembu a vulavuleke ha yona na Abrahama. Hi xikombiso, hi kombela u hlaya rungula leri nga eka Genesa 18:17-33. Xiya tindlela tinharhu leti Yehovha a n’wi xiximeke ha tona Abrahama. (1) U n’wi byele leswi a a lava ku swi endla. (2) U n’wi yingisile loko a vula mavonelo yakwe. (3) U endle leswaku xiboho xakwe xi fambisana ni leswi Abrahama a swi kombeleke. Xana wena u nga swi endlisa ku yini leswi, loko u vulavula ni munghana wa wena wa vukati?

RINGETA LESWI: Loko mi bula hi swilo leswi nga ta khumba munghana wa wena wa vukati, (1) hlamusela ndlela leyi a wu ta rhandza ku yi tamela ha yona mhaka yoleyo, kambe u yi veka tanihi xiringanyeto; (2) kombela munghana wa wena wa vukati leswaku a hlamusela ndlela leyi a yi vonaka ha yona mhaka yoleyo naswona swi tekele enhlokweni leswi a swi vulaka hambiloko a nga yimi na wena; naswona (3) “ku anakanyela ka [wena] a ku tiviwe hi vanhu hinkwavo” hi ku va u amukela vonelo ra munghana wa wena wa vukati loko swi koteka.—Vafilipiya 4:5.

GOZA 2. VANA NI VUXIYAXIYA

Hi swihi swiphiqo swa kona?

Swi nga ha endleka leswaku ndyangu lowu u kuleleke eka wona ni ndhavuko wa wena swi endle leswaku u tolovela ku tiphofula hi ndlela leyi nga ha khunguvanyisaka van’wana. Hi xikombiso, Liam la tshamaka eYuropa u ri: “Vanhu va laha ndzi tshamaka kona va vulavula handle ko anakanya. Ndlela leyi a ndzi vulavula ha yona loko ndzi lava swilo a yi hlundzukisa nsati wa mina. Ndzi boheke ku dyondza ku va la olovaka.”

I yini lexi nga pfunaka?

U nga ehleketi leswaku munghana wa wena wa vukati u ta yi tsakela ndlela leyi u toloveleke ku vulavula ni vanhu van’wana ha yona. (Vafilipiya 2:3, 4) Ndzayo leyi muapostola Pawulo a yi nyikeke Timotiya yi nga va mpfuno lowukulu eka vanhu lava ha ku cataka. U te: “Hlonga ra Hosi a ri fanelanga ri lwa, kambe ri fanele ri olova.” Hi ku ya hi Xigriki xo sungula, rito leri hundzuluxeriweke ri va “olova,” ri nga ha tlhela ri vula “ku va ni vuxiyaxiya.” (2 Timotiya 2:24) Vuxiyaxiya i vuswikoti byo kota ku tamela mhaka hi vukheta handle ko khunguvanyisa munhu un’wana.

RINGETA LESWI: Loko munghana wa wena wa vukati a ku hlundzukisile, swi teke ku fana ni loko u hlundzukisiwe hi munghana wa wena kumbe muthori wa wena. Xana rito ra wena a ri ta va njhani? Xana hi wahi marito lawa a wu ta ma tirhisa? Kutani teka munghana wa wena wa vukati tanihi loyi u faneleke u vulavula na yena hi xichavo ni hi vuxiyaxiya ku tlula munghana wa wena kumbe muthori wa wena.—Vakolosa 4:6.

GOZA 3. TOLOVELA VUTIHLAMULERI LEBYINTSHWA LEBYI U NGA NA BYONA

Hi swihi swiphiqo swa kona?

Swi nga ha endleka leswaku loko ma ha ku cata wanuna a rhangela ndyangu hi ndlela leyi hlundzukisaka nsati wakwe kumbe u kuma leswaku nsati wakwe a nga swi tolovelanga ku endla swilo hi vuxiyaxiya. Hi xikombiso, Antonio, wanuna la tshamaka eItaly u ri: “Tatana a a endla swiboho handle ko rhanga a vulavula na manana. Kutani na mina a ndzi endla leswi fanaka loko ndza ha ku cata.” Debbie, wansati la tshamaka eCanada u ri: “A ndzi lava leswaku nuna wa mina a hleleka, kambe ndlela leyi a ndzi vulavula na yena ha yona yi endle leswaku a nga ndzi yingisi.”

I yini lexi nga pfunaka wanuna?

Vavanuna van’wana va hlanganisa leswi Bibele yi swi vulaka hi ku titsongahata ka vavasati ni leswi yi swi vulaka hi ku va n’wana a yingisa mutswari wakwe. (Vakolosa 3:20; 1 Petro 3:1) Nilokoswiritano, Bibele yi vula leswaku wanuna u ta “namarhela nsati wakwe, kutani lavambirhi va ta va nyama yin’we”; a yi vuli leswi fanaka eka mutswari ni n’wana. (Matewu 19:5) Yehovha u vule leswaku wansati i mupfuni wa nuna wakwe. (Genesa 2:18) A nga si tshama a vula leswaku n’wana i mupfuni wa mutswari wakwe. Kutani loko wanuna a khoma nsati wakwe ku fana ni n’wana wakwe, xana u ta va a ri xixima lunghiselelo ra vukati?

Entiyisweni, Bibele yi khutaza vavanuna leswaku va khoma vasati va vona hi ndlela leyi Yesu a ri khomaka ha yona vandlha ra Vukreste. Nsati wa wena swi nga n’wi olovela ku ku xixima tanihi nhloko loko (1) u nga langutelanga leswaku a titsongahata hi ndlela leyi hetisekeke eka wena naswona (2) u n’wi rhandza hi ndlela leyi u wu rhandzaka ha yona miri wa wena naswona sweswo u swi endla hambiloko mi ri ni swiphiqo.—Vaefesa 5:25-29.

I yini lexi nga pfunaka wansati?

Tsundzuka leswaku nuna wa wena u byarhisiwe hi Xikwembu ku va nhloko ya ndyangu, kutani swi amukele sweswo. (1 Vakorinto 11:3) Loko u xixima nuna wa wena swi fana ni loko u xixima Xikwembu. Loko u nga byi xiximi vunhloko byakwe, u va u kombisa leswaku ni Xikwembu a wu xi xiximi swin’we ni milawu ya xona.—Vakolosa 3:18.

Loko mi bula hi swiphiqo swo karhi, ringeta ku tlhantlha xiphiqo xa kona ematshan’weni yo hlasela nuna wa wena. Hi xikombiso, Hosi ya xisati, Estere, a a lava leswaku Hosi Ahasuwerusi nuna wakwe, a herisa vuhomboloki lebyi a byi ri kona. Ematshan’weni yo n’wi hlasela, u n’wi byele ndlela leyi a titwaka ha yona hi xichavo. Nuna wakwe u n’wi yingisile kutani a endla leswi nga swinene. (Estere 7:1-4; 8:3-8) Nuna wa wena u ta ya a ku rhandza swinene loko (1) u n’wi nyika nkarhi wa ku va a tolovela vutihlamuleri bya ku va nhloko ya ndyangu naswona (2) u n’wi xixima hambiloko a pfa a endla swihoxo.—Vaefesa 5:33.

RINGETA LESWI: Ematshan’weni yo hlayela swilo leswi munghana wa wena wa vukati a faneleke a antswisa eka swona, languta leswi wena u faneleke u antswisa eka swona. Vavanuna: Loko ndlela leyi u wu rhangelaka ha yona ndyangu wa wena yi khunguvanyisa nsati wa wena, n’wi kombele a ku byela laha u nga antswisaka kona kutani u swi tsala ehansi swiringanyeto swa kona. Vavasati: Loko nuna wa wena a vona onge a wu n’wi xiximi, n’wi kombele a ku byela laha u nga antswisaka kona kutani u swi tsala ehansi swiringanyeto swa kona.

U Nga Languteli Swilo Leswikulu

Ku hlayisa ntsako endyangwini swi fana ni ku dyondza ku fambisa xikanyakanya. Loko u ri eku dyondzeni u ta pfa u wa. Hilaha ku fanaka, ni le vukatini bya wena u ta pfa u endla swihoxo leswi khomisaka tingana.

Vana ni langutelo lerinene. Yi tekele enhlokweni mhaka leyi karhataka munghana wa wena wa vukati, kambe swi nga ku karhati swihoxo leswi u pfaka u swi endla. Loko ma ha ku cata, endla leswaku munghana wa wena vukati a tiphina. (Deteronoma 24:5) Xa nkoka swinene, pfumelelani Rito ra Xikwembu ri mi kongomisa. Hi ku endla tano, vukati bya n’wina byi ta ya byi tiya lembe ni lembe.

Bibele Yi Ponise Vukati Bya Hina

Toru na Akiko a va rhandzana swinene loko va ha ku cata. Kambe endzhaku ka tin’hweti ta nhungu ntsena, mpatswa lowu wa Majapani wu teke xiboho xo dlaya vukati. Wu hlamusela leswi endlekeke.

Toru u ri: “A ndzi ehleketa leswaku mina ni nsati wa mina hi tivana ku antswa, kambe hi ku famba ka nkarhi ndzi xiye leswaku a swi tano. Hi xikombiso, loko hi hlalela TV, a ndzi rhandza ta mintlangu kasi yena a a rhandza switori. A ndzi rhandza ku tihumesa kambe yena a a rhandza ku tshama ekaya.”

Akiko u ri: “Toru a a endla xin’wana ni xin’wana lexi ndyangu wa ka vona wu n’wi byelaka swona handle ko rhanga a vulavula na mina. Ndzi n’wi vutise leswaku, ‘I mani la nga wa nkoka swinene eka wena, hi mina kumbe i mana wa wena?’ Xin’wana lexi ndzi hlamariseke hi yena, hileswi a a ri ni mavunwa. Ndzi n’wi byele leswaku mavunwa a hi manene naswona loko a nga ma tshiki, vukati bya hina byi ta fa.”

Toru u ri: “Leswi swi ndzi tshikilele ngopfu lerova ndzi kombela mutirhi-kulorhi leswaku a ndzi pfuna. Mutirhi-kulorhi yoloye u te: ‘Nsati wa wena u fanele a twa hi wena. Loko a nga swi twisisi, n’wi be.’ Siku rin’wana ndzi be nsati wa mina hi mpama, ka va loko yi sukile. Ku ve ni nyimpi leyikulu hiloko a huma a famba a ya tshama ehotela ya le Tokyo, naswona ndzi boheke ku n’wi landza kona. Eku heteleleni hi vone swi antswa leswaku hi dlaya vukati. Loko ndzi ya entirhweni hi mixo wa siku leri landzeleke, nsati wa mina u sale a paka nhundzu yakwe.”

Akiko u ri: “Loko ndzi tlakula tibege ta mina ndzi kongoma enyangweni ndzi twe munhu a gongondza. Loko ndzi pfula ndzi kume leswaku i wansati la nga Mbhoni ya Yehovha. Ndzi n’wi amukerile.”

Toru u ri: “Loko ndzi fika entirhweni, ndzi sungule ku tisola hi xiboho lexi hi xi endleke, hiloko ndzi tlhelela ekaya hi ku hatlisa. Loko ndzi fika ndzi kume nsati wa mina a ri karhi a bula ni wansati loyi a a n’wi endzerile. Wansati yoloye u ndzi byele leswi: ‘Ku ni nchumu lowu havumbirhi bya n’wina mi faneleke mi wu endla swin’we. Xana mi nga swi tsakela ku dyondza Bibele?’ Ndzi hlamule ndzi ku: ‘Hi nga swi tsakela naswona hi nga endla xin’wana ni xin’wana lexi nga sirhelelaka vukati bya hina!’”

Akiko u ri: “Wansati yoloye u endle malunghiselelo ya leswaku hi dyondzeriwa Bibele. Xiyimo xi sungule ku antswa loko hi sungula ku twa leswi Bibele yi swi vulaka hi vukati. Yi ri: ‘Hikokwalaho wanuna u ta siya tata wakwe ni mana wakwe naswona u fanele ku namarhela nsati wakwe, kutani va fanele va va nyama yin’we.’”—Genesa 2:24.

Toru u ri: “Ndzi nambe ndzi swi vona leswaku ndzi fanele ndzi lulamisa. Ndzi byele vatswari va mina leswaku ‘Ku sukela sweswi, ndzi ta rhanga hi ku bula ni nsati wa mina loko ndzi nga si endla swiboho.’ Ndzi tlhele ndzi tshika ku nwa ku tlula mpimo. Loko ndzi dyondza leswaku Xikwembu xa ma venga mavunwa, ndzi tikarhatele ku vulavula ntiyiso.”

Akiko u ri: “Na mina ndzi cincile. Hi xikombiso, a ndzi nga n’wi xiximi nuna wa mina. Kambe loko ndzi vona ndlela leyi a a swi tirhisa ha yona leswi a swi dyondzaka eBibeleni, ndzi sungule ku n’wi seketela. (Vaefesa 5:22-24) Sweswi se hi ni malembe ya 28 hi catile naswona ha tiphina evukatini bya hina. Hi swi kotile ku hlula swiphiqo swa hina hi ku va hi tivana ku antswa ni hi ku tirhisa ndzayo ya vutlhari leyi nga eBibeleni.”

a Mavito man’wana ma cinciwile.

TIVUTISE . . .

Loko u ri ni swiphiqo, xana u bula ha swona ni vanhu van’wana ematshan’weni yo bula ha swona ni munghana wa wena wa vukati?
Eka tiawara ta 24 leti hundzeke, i yini leswi ndzi swi endleke leswi kombisaka leswaku ndza n’wi rhandza naswona ndza n’wi xixima munghana wa mina wa vukati?