NHLOKO-MHAKA YA XIFUNENGETO | NYIMPI LEYI CINCEKE MISAVA

Sathana Hi Yena A Vangaka Nyimpi Ni Ku Xaniseka

Nyimpi yo Sungula ya Misava yi hele hi November 11, 1918. Vanhu va fambe eswitarateni va tsakile. Kambe ntsako wolowo a wu tlhaveriwanga hi dyambu. Hi ku hatlisa, endzhaku ka nyimpi ya misava ku landzele nxungeto wun’wana lowu nga ni khombo ku tlula xibamu.

Ntungu lowu dlayaka lowu tiviwaka tanihi mukhuhlwana wa le Spain wu tlulele masocha ya le Furwa hi June 1918. Hi ku hatlisa, xitsongwatsongwana lexi xi tikombise xi ri lexi dlayaka. Hi xikombiso, ku nga si hela tin’hweti ti nga ri tingani, xi dlaye masocha ya le Amerika le Furwa ku tlula ndlela leyi valala va wona va ma dlayeke ha yona. Loko masocha ma tlhelela emakaya loko nyimpi yi hela ma fambe ni mukhuhlwana wolowo, hi ku hatlisa wu hangalake ni misava hinkwayo.

Emalembeni wolawo ya le ndzhaku ka nyimpi ku ve ni ndlala ni ku wa ka ikhonomi. Etikweni hinkwaro ra Yuropa ku ve ni ndlala loko nyimpi yi hela hi 1918. Hi 1923, mali ya tiko ra Jarimani a yi nga ha ri na ntikelo. Endzhaku ka malembe ya tsevu, ikhonomi ya misava hinkwayo yi wile. Eku heteleleni hi 1939, nyimpi ya vumbirhi ya misava yi sungurile, leyi hi tindlela tin’wana yi yiseke emahlweni nyimpi yo sungula ya misava. I yini lexi a xi vanga sweswo?

XIKOMBISO XA MASIKU YA MAKUMU

Vuprofeta bya Bibele byi hi byela swivangelo swa swiendlakalo swin’wana ematin’wini, ngopfu-ngopfu Nyimpi yo Sungula ya Misava. Yesu Kreste u wu vule ka ha ri emahlweni nkarhi lowu ‘tiko a ri ta pfukela tiko rin’wana’ ni ku kayivela ka swakudya swin’we ni mintungu leswi a swi ta karhata vanhu emisaveni. (Matewu 24:3, 7; Luka 21:10, 11) U byele vadyondzisiwa vakwe leswaku makhombo wolawo a ma ta va xikombiso xa masiku ya makumu. Vuxokoxoko lebyi engetelekeke byi kumeka ebukwini ya Nhlavutelo, leyi kombisaka ndlela leyi makhombo lama nga laha misaveni ma fambisanaka ha yona ni nyimpi leyi veke kona etilweni.—Vona bokisi leri nge “Nyimpi eMisaveni Ni Le Tilweni.”

Buku leyi ya Bibele yi hlamusela vagadi va mune va tihanci, lava minkarhi yin’wana va vitaniwaka vagadi va tihanci va Nhlavutelo. Vagadi vanharhu va tihanci va yimela makhombo lama fanaka ni lawa Yesu a profeteke ha wona, ku nga nyimpi, ndlala ni ntungu. (Vona bokisi leri nge “Xana Leswi Fanekiseriwaka Hi Vagadi Va Mune Va Tihanci Swi Le Ku Hetisekeni?”) Swi le rivaleni leswaku nyimpi yo sungula ya misava yi vange maxangu lawa na sweswi ma ha riki kona. Bibele yi paluxa leswaku Sathana hi yena muvangi wa wona. (1 Yohane 5:19) Xana u ta kala a siveriwa?

Buku ya Nhlavutelo yi tlhela yi hi tiyisekisa leswaku Sathana u saleriwe hi “nkarhi wo koma.” (Nhlavutelo 12:12) Hi yona mhaka a hlundzukeke swinene ni ku tlhela a vanga makhombo laha misaveni. Hi nkarhi lowu fanaka, makhombo lawa hi ma vonaka ya kombisa leswaku Sathana u heleriwe hi nkarhi.

KU HERISIWA KA MINTIRHO YA DIYAVULOSI

Hakunene Nyimpi yo Sungula ya Misava yi endle ku cinca lokukulu ematin’wini. Yi vange leswaku ku tshama ku ri karhi ku lwiwa, vanhu va pfukela mimfumo naswona va nga ha va tshembi varhangeri. Nakambe yi nyikela vumbhoni bya leswaku Sathana u hlongoriwile etilweni. (Nhlavutelo 12:9) Mufumi loyi wa misava, loyi a nga vonakiki u fuma ku fana ni mufumi wa tihanyi loyi a tivaka leswaku u saleriwe hi nkarhi wo koma. Loko nkarhi wolowo wu hela, maxangu lama vangiweke hi Nyimpi yo Sungula ya Misava ya ta hela.

Hikwalaho ko pfuniwa hi vuprofeta bya Bibele, u ni xivangelo lexi twalaka xo tshemba leswaku Yesu Kreste, Hosi ya hina ya le tilweni, ku nga ri khale u ta “herisa mintirho ya Diyavulosi.” (1 Yohane 3:8) Vanhu va timiliyoni ana se va khongelela Mfumo wa Xikwembu leswaku wu ta. Xana na wena wa wu khongelela? Ha wu tlangela Mfumo lowu, lowu eka wona vanhu vo tshembeka eku heteleleni va nga ta vona ku rhandza ka Xikwembu ku endliwa laha misaveni, ku nga ri ka Sathana. (Matewu 6:9, 10) Ehansi ka Mfumo wa Xikwembu, a ku nge he pfuki ku ve ni nyimpi ya misava kumbe tinyimpi tin’wana! (Pisalema 46:9) Dyondza hi Mfumo wolowo, kutani u langutela nkarhi lowu eka wona misava yi nga ta tala hi ku rhula!—Esaya 9:6, 7.

Nyimpi eMisaveni Ni Le Tilweni

Eka malembe ya kwalomu ka 1 900 emahlweni ko va Nyimpi yo Sungula ya Misava yi sungula, Sathana u nyike Yesu “mimfumo hinkwayo ya misava.” (Matewu 4:8, 9) Yesu u papalate ndzingo wolowo, kambe endzhakunyana u hlamusele Diyavulosi tanihi “mufumi wa misava.” (Yohane 14:30) Ku engetela kwalaho, muapostola Yohane u tsale leswaku “misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.”—1 Yohane 5:19.

Hikwalaho ka leswi Sathana Diyavulosi a nga ni matimba lamakulu yo lawula misava, swa twisiseka ku gimeta hileswaku hi yena a vangeke nyimpi yo sungula ya misava ni leswi yi swi vangeke. Buku ya Nhlavutelo yi vula leswaku Sathana hi yena a vangeke makhombo lama veke kona laha misaveni ku sukela hi 1914. Hi lexi xikombiso xa swiendlakalo leswi hlamuseriweke eka Nhlavutelo ndzima 12:

Ndzimana 7 Ku tlhekeke nyimpi etilweni exikarhi ka Mikayele (Yesu Kreste) ni dragona (Sathana).
Ndzimana 9 Diyavulosi ‘loyi a xisaka misava hinkwayo leyi akiweke’ u lahleriwe ehansi emisaveni.
Ndzimana 12 “Khombo eka misava ni lwandle, hikuva Diyavulosi u xikele eka n’wina, a hlundzukile swinene, hi ku tiva leswaku u ni nkarhi wo koma.”

Ntlhandlamano wa minkarhi ya le Bibeleni ni swiendlakalo swa misava swi kombisa leswaku nyimpi ya le tilweni yi ve kona endzhaku ka loko Mfumo wa Xikwembu wu simekiwile etilweni hi 1914.a Leswi vulaka leswaku nyimpi leyi veke kona etilweni ni le misaveni yi endleke hi lembe rero.

a Vona ndzima 8 ya buku leyi nge Xana Bibele Yi Dyondzisa Yini Hakunene? leyi kandziyisiweke hi Timbhoni ta Yehovha.

Xana Leswi Fanekiseriwaka Hi Vagadi Va Tihanci Va Mune Swi Le Ku Hetisekeni?

Hanci yo basa, leyi mugadi wa yona ku nga hosi ya le tilweni. Hosi, Yesu Kreste hi yena loyi a fambaka hi ndlela ya ku lulama. (Pisalema 45:4) Ntirho wakwe wo sungula i ku herisa Sathana ni madimona yakwe.—Nhlavutelo 6:2; 12:9.

Hanci ya muvala wo tshwuka-xindzilo, leyi mugadi wa yona a nga na vulawuri byo “susa ku rhula emisaveni.” (Nhlavutelo 6:4) Ku sukela hi 1914, nyimpi yi vange mavabyi lama dlayeke vanhu vo tala. Endzhaku ka malembe ya 21 Nyimpi yo Sungula ya Misava yi herile, nyimpi ya vumbirhi ya misava yi dlaye vanhu vo tala. Ku ringanyetiwa leswaku Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava yi dlaye vanhu va kwalomu ka timiliyoni ta 60. Ku sukela hi 1945 nyimpi se a ku ri tshamela-maxelo. Van’wamatimu van’wana va ringanyeta leswaku ku dlayiwe vanhu va madzana ya timiliyoni enyimpini hi lembe ra 1900.

Hanci ya ntima, leyi mugadi wa yona a tameleke xikalo evokweni ra yena leswaku a fanekisela ndlala. (Nhlavutelo 6:5, 6) Hi nkarhi wa nyimpi yo sungula ya misava ku fe vanhu va kwalomu ka 750 000 eJarimani hikwalaho ka ndlala. Hi 1921, vanhu vo tlula timiliyoni timbirhi va le Rhaxiya va dlaye hi ndlala naswona a swi tekanga nkarhi leswaku makhombo lama fanaka ma hlasela ni le tindhawini tin’wana. Ku ringanyetiwa leswaku vanhu va 70 wa timiliyoni va dlaye hi ndlala hi lembe ra 1900. Lembe ni lembe, ku kayivela ka swakudya ku endla leswaku ku fa vana vo tlula timiliyoni tinharhu lava nga ehansi ka malembe ya ntlhanu.

Hanci yo kwalala, leyi mugadi wa yona a tisaka rifu hi ku tirhisa ntungu lowu dlayaka. (Nhlavutelo 6:8) Mukhuhlwana wa le Spain i ntungu lowukulu wo sungula lowu veke kona hi lembe ra 1900. Hambileswi swiviko swa kona swi nga faniki, kambe xin’wana xi ringanyeta leswaku mukhuhlwana lowu wu dlaye vanhu va kwalomu ka timiliyoni ta 50. Buku leyi nge Man and Microbes yi ri: “Ntungu lowu i wun’wana wa makhombo yo biha swinene ematin’wini. Hambi ku ri ntungu wa nhlaribya a wu dlayanga vanhu vo tala hi ku hatlisa ku fana ni ntungu lowu.” Mpondzo, dari ni rifuva i man’wana ya mavabyi lama endleke leswaku ku fa vanhu va madzana ya timiliyoni hi lembe ra 1900.