Onge Ku Tinyiketela Ka N’wina Ko Tirha Hi Ku Tirhandzela Ku Nga Yisa Ku Dzuneka Eka Yehovha!

1, 2. (a) I yini leswi Elifazi na Bilidadi va swi vuleke mayelana ni ntirho lowu hi wu endlelaka Xikwembu? (b) Yehovha u endle njhani leswaku hi kota ku tiva ndlela leyi a titwaka ha yona?

“XANA munhu la tiyeke emirini a nga pfuna yini eka Xikwembu, leswaku un’wana ni un’wana la nga ni ku twisisa a xi pfuna? Xana Lowa Matimba Hinkwawo wa tsaka hileswi u lulameke, kumbe wa vuyeriwa hileswi u endlaka tindlela ta wena ti pfumala xisandzu?” (Yobo 22:1-3) Xana u tshama u anakanyisisa hi tinhlamulo ta swivutiso leswi? Loko Elifazi lowa Mutemani a vutisa Yobo swivutiso leswi, handle ko kanakana a tiyiseka leswaku nhlamulo ya swona i e-e. Munghana wakwe, Bilidadi lowa le Xuwa, u kale a vula leswaku a swi koteki leswaku vanhu va va lava lulameke eka Xikwembu.—Hlaya Yobo 25:4.

² Vachaveleri lava va mavunwa va vule leswaku matshalatshala lawa hi ma endlaka leswaku hi tirhela Yehovha hi ku tshembeka, a hi ya nkoka ku tlula ya nsumba ni swivungu. (Yobo 4:19; 25:6) Hi nga ha anakanya leswaku Elifazi na Bilidadi a va titsongahata. (Yobo 22:29) Kutani loko u languta misava u ri ehenhla ka ntshava kumbe u yi languta hi fasitere u ri eka xihahampfhuka, u nga vona onge leswi endliwaka hi vanhu a swi nyawuli. Hambiswiritano, xana Yehovha na yena u wu languta hilaha ku fanaka ntirho lowu hi wu endlaka leswaku hi seketela Mfumo loko a wu languta a ri etilweni? Yehovha u hi byele ndlela leyi a titwaka ha yona loko a tshinya Elifazi, Bilidadi na Sofara hileswi va vulavuleke mavunwa, kambe u tsakele Yobo a n’wi vula “nandza [wakwe].” (Yobo 42:7, 8) Hakunene munhu i wa nkoka eka Xikwembu.

‘U XI NYIKA YINI XIKWEMBU?’

3. Elihu u te yini hi matshalatshala lawa hi ma endlaka leswaku hi tirhela Yehovha naswona a a vula yini?

³ Yehovha a nga n’wi tshinyanga Elihu leswi a vutiseke a ku: “Loko u lulamile hakunene, u xi nyika yini [Xikwembu], kumbe xi amukela yini leswi humaka evokweni ra wena?” (Yobo 35:7) Xana Elihu a vula leswaku matshalatshala lawa hi ma endlaka leswaku hi tirhela Xikwembu a ma pfuni nchumu? Doo! A a vula leswaku Yehovha a nga titsheganga hi ndlela leyi hi n’wi gandzelaka ha yona. Yehovha a nga pfumali nchumu. A hi nge swi koti ku n’wi nyika rifuwo kumbe matimba. Ku ri na sweswo, tinyiko tin’wana ni tin’wana letinene leti hi nga na tona ti huma eka Xikwembu naswona xa khathala hi ndlela leyi hi ti tirhisaka ha yona.

4. Yehovha u fanisa swiendlo swa hina swa musa eka van’wana na yini?

⁴ Loko hi rhandza malandza ya Yehovha swinene, u swi teka swi fana ni loko hi n’wi rhandza hi ku kongoma. Swivuriso 19:17 yi ri: “Loyi a kombisaka xisiwana tintswalo u lomba Yehovha, naswona ndlela leyi a xi khomaka ha yona U ta yi tlherisela eka yena.” Xana tsalwa leri ri vula leswaku Yehovha u swi teka swi ri swa nkoka swiendlo swin’wana ni swin’wana swa musa leswi hi swi endlelaka swisiwana? Xana hi nga vula leswaku Mutumbuluxi wa vuako hinkwabyo, u titwa a kolota vanhu lava kombaka van’wana musa lerova u teka ku nyika ko tano ku ri ku lomba loku a nga ta ku hakela hi ku hi katekisa? Ina, u endle sweswo hi ku nyikela hi N’wana wakwe.—Hlaya Luka 14:13, 14.

5. Hi ta kambisisa swivutiso swihi sweswi?

⁵ Yehovha u byele muprofeta Esaya leswaku a N’wi vulavulela, a hlamusela ndlela leyi swi N’wi tsakisaka ha yona loko vanhu vo tshembeka va tinyiketela hi ku swi rhandza leswaku va hetisisa xikongomelo xa Yena. (Esa. 6:8-10) Esaya u nambe a pfumela. Namuntlha, vamakwerhu vo tala va vula hilaha Esaya a vuleke ha kona loko a ku: “Hi mina loyi! Ndzi rhume.” Nakambe va endla tano hi ku amukela swiavelo swo tika entirhweni wa Yehovha. Nilokoswiritano, hi nga ha tivutisa hi ku: ‘Xana Yehovha u wu teka wu ri wa nkoka ntirho lowu ndzi wu endlaka? Hambileswi Yehovha a ndzi nyikeke lunghelo hi ku ndzi pfumelela leswaku ndzi hoxa xandla entirhweni wakwe, xana a nga tsandzeka ku hetisisa xikongomelo xakwe, ku nga khathariseki leswi ndzi swi endlaka kumbe leswi ndzi nga swi endliki entirhweni wakwe?’ Leswaku hi hlamula swivutiso leswi a hi kambisiseni leswi endlekeke enkarhini wa Debora na Baraka.

XIKWEMBU XI VA TIYISILE HAMBILESWI A VA CHAVA

6. Hi kwihi ku hambana loku a ku ri kona exikarhi ka Vaisrayele ni vuthu ra Yabini?

⁶ Hosi Yabini wa Mukanana u “tshikilele” Vaisrayele ku ringana malembe ya 20. Vaisrayele a va chava hambi ku ri ku huma emakaya ya vona. Hosi Yabini a ri ni makalichi ya 900 lama nga ni switsemo swa nsimbi kasi Vaisrayele a va nga hlomanga naswona a va kala swo tisirhelela ha swona.—Vaav. 4:1-3, 13; 5:6-8.

7, 8. (a) Hi swihi swileriso leswi Yehovha a swi nyikeke Baraka? (b) Xana Vaisrayele va ri hlule njhani vuthu ra Yabini? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

⁷ Nilokoswiritano, Yehovha u rhume muprofeta wa xisati Debora ku ya byela Baraka a ku: “Famba u ya hangalaka eNtshaveni ya Taboro, u fanele u teka vavanuna va 10 000 eka vana va Neftali ni le ka vana va Zebuloni. Kunene ndzi ta ku kokela Sisera murhangeri wa vuthu ra Yabini ni makalichi yakwe ya nyimpi ni ntshungu wakwe enkoveni wa Kixoni, ndzi ta n’wi nyiketa evokweni ra wena.”—Vaav. 4:4-7.

⁸ Leswi Yehovha a swi vuleke swi fike etindhawini ta le kule. Vanhu vo tala lava a va swi lava va hlengeletane eNtshaveni ya Taboro. Baraka u nambe a endla leswi Yehovha a n’wi leriseke swona. (Hlaya Vaavanyisi 4:14-16.) Loko ku ri karhi ku lwiwa eTanaka, hi xitshuketa ku ne mpfula leyikulu leyi vangeke ndzhope. Baraka u hlongorise vuthu ra Sisera ku ya fikela eHaroxeti, laha swi tekaka tikhilomitara ta 24 ku ya kona. Loko Sisera a ri karhi a tsutsuma, u siye khalichi yakwe ya switsemo a nghena eZananima, kumbexana ekusuhi na le Kedexi. U kombele vutumbelo enxaxeni wa Yayele nsati wa Hevere lowa Mukena, naswona u n’wi pfumelerile leswaku a nghena. Leswi a a karhele, u khomiwe hi vurhongo. Hikwalaho Sisera se a ri emavokweni ya Yayele naswona u nambe a dlayiwa. (Vaav. 4:17-21) Eku heteleleni Vaisrayele va hlule nala wa vona!a

KU VA NI LANGUTELO LERI HAMBANEKE HI KU TIRHA HI KU TIRHANDZELA

9. Vaavanyisi 5:20, 21 yi ni rungula rihi mayelana ni nyimpi leyi Vaisrayele va yi lweke na Sisera?

⁹ Loko hi hlaya Vaavanyisi tindzima 4 na 5 hi fanele hi ti hlaya hi ku landzelelana, hikuva ndzima ha yin’we yi tamele rungula leri hambaneke. Hi xikombiso, Vaavanyisi 5:20, 21 yi ri: “Tinyeleti ti lwe ti ri etilweni, ti lwe na Sisera ti ri emintileni ya tona. Xinambyana xa Kixoni xi ti khukhurile.” Xana rungula leri ri kombisa leswaku tintsumi ti nghenelerile leswaku ti pfuna kumbe ku lo na swi pfuketana ku na mpfula ya matimba? Bibele a yi swi boxi. Kambe ku nga va mani handle ka Xikwembu loyi a endleke leswaku mpfula yi na endhawini leyi a ku lweriwa eka yona hi nkarhi lowu nyimpi a yi hisa lerova ku khukhuleka makalichi ya nyimpi ya 900. Ku ringana ka nharhu, eka Vaavanyisi 4:14, 15, ku vuriwa leswaku Yehovha hi yena loyi a hluleke Sisera. A ri kona ni socha ni rin’we eka lawa ya 10 000 leri vuleke leswaku hi rona leri hluleke Sisera.

10, 11. A ku ri yini “Merozi” naswona ha yini a rhukaniwile?

¹⁰ Lexi hlamarisaka, eka risimu leri Debora na Baraka va ri yimbeleleke va dzunisa Yehovha loko a hlule Sisera hi ku tirhisa singita, va te: “‘Rhukani Merozi,’ ku vula ntsumi ya Yehovha, ‘Rhukani vaaki va wona hi ku phindha-phindha, hikuva a va n’wi pfunanga Yehovha, ku pfuna Yehovha hi vanhu va matimba.’”—Vaav. 5:23.

¹¹ Merozi u rhukaniwe swinene lerova swa tika ku tiva leswaku a ku ri yini. Xana a ku ri muti lowu vaaki va wona va tsandzekeke ku ya loko ku komberiwa vanhu lava tsakelaka ku pfuna enyimpini? Loko ku ri leswaku Sisera u hundze hi le ka wona, xana vaaki va wona va pfulekeriwe hi nkarhi wo n’wi dlaya kambe va nga endli tano? A swi ta endlekisa ku yini leswaku va nga swi twi loko Yehovha a lava vanhu lava nga ta ya enyimpini? Vanhu va 10 000 va le xifundzheni xexo va hlengeletanile leswaku va ya enyimpini. Anakanya vanhu va le Merozi va ri karhi va langute socha leri nga ni tihanyi ri ri karhi ri tsutsuma eswitarateni swa vona ri lava mpfuno. Lowu a wu ri nkarhi wa kahle wo hetisisa xikongomelo xa Yehovha leswi a swi ta endla leswaku va katekisiwa. Va pfulekeriwe hi nkarhi wo seketela Yehovha, kambe a va swi endlanga sweswo. Hakunene vanhu va le Merozi a va hambanile swinene na Yayele loyi a veke ni xivindzi hilaha tindzimana leti landzelaka ti hlamuselaka hakona.—Vaav. 5:24-27.

12. Hi kwihi ku hambana loku a ku ri kona exikarhi ka langutelo ra vanhu lava ku vulavuriwaka ha vona eka Vaavanyisi 5:9, 10 naswona leswi swi fanele swi hi khumba njhani namuntlha?

¹² Eka Vaavanyisi 5:9, 10 hi vona ku hambana loku a ku ri kona exikarhi ka langutelo ra vanhu lava yeke enyimpini na Baraka ni lava va nga yangiki. Debora na Baraka va bumabumele “tindhuna ta Israyele, leti a ti tinyiketele hi ku tirhandzela exikarhi ka vanhu.” A ti hambanile ni ‘lava a va khandziye timbhongolo ta matswele ta ku tshwuka ka xitshopana,’ lava a va tivona va antswa lerova va nga ya pfuneta enyimpini. A ku ri ni ku hambana exikarhi ka lava “[tshameke] eswiandlalweni leswi fuweke,” va tiphina hi vutomi bya vulovolovo ni lava “va [fambeke] egondzweni.” A va nga lavi ku tinyiketela leswaku va ya pfuneta, ku hambana ni lava fambeke na Baraka enyimpini entshaveni ya maribye ya Taboro ni le nkoveni wa Kixoni. Hinkwavo lava aleke ku ya pfuneta va byeriwe leswi, “xiyisisani!” A va fanele va anakanyisisa hi lunghelo leri va aleke ku ri tirhisa leswaku va seketela Yehovha. Swi tano ni hi un’wana ni un’wana loyi namuntlha a alaka ku tirhela Xikwembu hilaha ku heleleke.

13. Rixaka ra Ruveni, Dani na Axere a ri hambane njhani ni ra Zebuloni na Neftali?

¹³ Lava yeke hi ku tirhandzela enyimpini va tivonele hi ya vona ndlela leyi Yehovha a vangamiseke vuhosi byakwe ha yona. A va ri ni mhaka leyi khomekaka loko va ri karhi va “rungula swiendlo swo lulama swa Yehovha.” (Vaav. 5:11) Hi hala tlhelo, rixaka ra Ruveni, Dani na Axere ri boxiwa hi ku kongoma eka Vaavanyisi 5:15-17, hileswi a ri khathala ngopfu hi rifuwo ra rona, kumbexana hi mintlhambi ya rona, swikepe ni tindhawu leti swi yimaka eka tona, ku tlula ntirho lowu Yehovha a lava leswaku wu endliwa. Ku hambana ni sweswo, rixaka ra Zebuloni ni ra Neftali ri ‘nyikete vutomi bya rona’ leswaku ri seketela Debora na Baraka. (Vaav. 5:18, Bibele Ya Mahungu Lamanene) Hi kuma dyondzo eka ndlela leyi tinxaka leti a ti wu languta ha yona ntirho wa ku tirhandzela.

“DZUNISANI YEHOVHA!”

14. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi seketela vuhosi bya Yehovha namuntlha?

¹⁴ Namuntlha, Yehovha a nga hi kombeli leswaku hi ya enyimpini, kambe u hi nyike lunghelo ro kombisa xivindzi hi ku va hi chumayela hi ku hiseka. Ku ni xilaveko lexikulu xa vatirhi va ku tirhandzela enhlengeletanweni ya Yehovha. Vamakwerhu vo tala, lavakulu ni lavatsongo va tinyikela hi ku tirhandzela leswaku va endla mitirho yo hambanahambana ya Mfumo, yo tanihi ku phayona, ku tirha eBethele, ku aka Tiholo ta Mfumo ni ku pfuneta etinhlengeletanweni ta muganga ni ta xifundzha. Nakambe anakanya hi vakulu lava nga ni vutihlamuleri lebyikulu byo Vulavurisana ni Swibedlhele ni ku lunghiselela tinhlengeletano ta xifundzha. Tiyiseka leswaku Yehovha wa wu tlangela swinene ntirho lowu u wu endlaka hi ku tirhandzela naswona a nge wu rivali.—Hev. 6:10.

15. Hi swihi swivutiso leswi hi faneleke hi tivutisa swona leswaku hi tshama hi ri langutelo lerinene hi ntirho wo tirhandzela?

¹⁵ Un’wana ni un’wana wa hina u fanele a tivutisa leswi: ‘Xana ndza tsaka loko vamakwerhu van’wana va endla ntirho wo tala ndzi ri kona? Xana ndzi pfumelela rifuwo ri ndzi kavanyeta ku tirhela Yehovha hi ku tirhandzela? Ku fana na Baraka, Debora, Yayele ni vanhu va 10 000 lava yeke enyimpini hi ku tirhandzela, xana ndzi ni ripfumelo ni xivindzi xo endla xin’wana ni xin’wana lexi ndzi nga xi kotaka leswaku ndzi endla ntirho lowu Yehovha a leriseke leswaku ndzi wu endla? Loko ndzi ri eku anakanyisiseni hi ku rhurhela edorobeni kumbe etikweni rin’wana leswaku ndzi ta kuma ntirho wo antswa, xana ndza khongela eka Yehovha ndzi n’wi byela hi xiboho lexi ndzi lavaka ku xi endla ni ku anakanyisisa hi ndlela leyi xi nga ta wu khumba ha yona ndyangu wa mina ni vandlha?’b

16. Hambileswi Yehovha a nga ni swilo hinkwaswo, hi nga n’wi nyika yini?

¹⁶ Yehovha u hi teka hi ri va nkoka hi ku hi pfumelela leswaku hi hoxa xandla eku seketeleni ka vuhosi bya yena. Ku sukela loko Diyavulosi a ta va a endle leswaku vanhu va yima na yena eku xandzukeleni ka Yehovha, loko a ku vona u hlawula ku seketela vuhosi bya Yehovha wa hlundzuka swinene. Yehovha wa tsaka loko a vona u endla ntirho wakwe hi ku swi rhandza, hi ripfumelo ni hi ku tshembeka. (Swiv. 23:15, 16) Xikombiso xa wena lexinene xi endla leswaku a kota ku hlamula swihehlo swa Sathana. (Swiv. 27:11) Kutani, loko u yingisa hi ku tshembeka, entiyisweni u nyika Yehovha nchumu wa risima swinene naswona wa tsaka.

17. Vaavanyisi 5:31 yi vula leswaku ku ta endleka yini enkarhini lowu taka?

¹⁷ Ku nga ri khale misava yi ta tala hi vanhu lava seketelaka vuhosi bya Yehovha. Hi wu langutele hi mahlongati nkarhi wolowo! Ku fana na Debora na Baraka hi yimbelela hi ku: “Valala va wena hinkwavo a va love, Wena Yehovha, naswona varhandziwa va wena a va fane ni loko dyambu ri huma hi matimba ya rona.” (Vaav. 5:31) Xikombelo lexi xi ta hlamuriwa loko Yehovha a herisa misava leyi ya Sathana yo homboloka! Loko ku sungula nyimpi ya Armagedoni, a ku nge laveki vatirhi va ku tirhandzela leswaku va lwa ni valala va Xikwembu. Wolowo ku ta va nkarhi wa leswaku hi ‘yima hi vona loko Yehovha a hi ponisa.’ (2 Tikr. 20:17) Kambe sweswi, hi pfulekeriwe hi nkarhi wo tala wa leswaku hi seketela vuhosi bya Yehovha hi xivindzi ni hi ku hiseka.

18. Vanhu van’wana va vuyeriwa njhani hikwalaho ka ntirho wa wena wa ku tirhandzela?

¹⁸ “[Hikuva] vanhu va tinyiketa hi ku tirhandzela, dzunisani Yehovha.” Debora na Baraka va sungule risimu ra ku hlula hi ku dzunisa La nge Henhlahenhla, ku nga ri swivumbiwa swo karhi. (Vaav. 5:1, 2) Hilaha ku fanaka namuntlha, onge ntirho lowu u wu endlaka hi ku tirhandzela wu nga pfuna van’wana leswaku na vona va “[dzunisa] Yehovha.”