Ndzi Pfumelele Yehovha A Ndzi Kongomisa

NDZI SUKA ENGHILANDHI NDZI YA EAFRIKA

Ndzi velekiwe hi 1935 eDarlaston, endhawini leyi vitaniwaka Black Country ku nga xifundzha xa le Nghilandhi lexi thyiweke vito rero hikwalaho ka tifektri leti a ti humesa musi wa ntima. Loko ndzi ri ni malembe ya kwalomu ka mune, vatswari va mina va sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha. Ndzi swi xiye ndza ha ri muntshwa leswaku lowu i ntiyiso naswona ndzi khuvuriwe hi 1952 ndzi ri ni malembe ya 16.

Hi nkarhi wolowo ndzi sungule ku dyondzela ntirho efektri leyikulu leyi a yi endla mathulusi ni tiphati ta movha. Ndzi sungule ku leteriwa leswaku ndzi va matsalana wa khamphani naswona a ndzi wu rhandza swinene ntirho wolowo.

A ndzi fanele ndzi endla xiboho xa nkoka loko mulanguteri wa muganga a ndzi rhamba leswaku ndzi sungula ku fambisa Dyondzo ya Buku ya Vandlha ya le xikarhi ka vhiki evandlheni ra le kaya ra Willenhall. Kambe a swi nga olovi ku endla xiboho lexi. Hi nkarhi wolowo a ndzi hlanganyela emavandlheni mambirhi. Exikarhi ka vhiki a ndzi ya evandlheni leri nga ekusuhi ni laha ndzi tirhaka kona eBromsgrove, laha swi tekaka kwalomu ka tikhilomitara ta 32 ku suka ekaya. Hi mahelovhiki loko ndzi tlhelela ekaya, a ndzi ya evandlheni ra le Willenhall.

Leswi a ndzi navela ku seketela nhlangano wa Yehovha, ndzi pfumerile loko mulanguteri wa muganga a ndzi rhamba hambileswi sweswo a swi ta boha leswaku ndzi tshika ntirho lowu a ndzi wu rhandza swinene. Ku va ndzi pfumelele Yehovha a ndzi kongomisa hi nkarhi wolowo, swi endle leswaku ndzi tiphina swinene hi vutomi naswona a ndzi tisolanga hikwalaho ka sweswo.

Loko ndza ha hlanganyela eVandlheni ra le Bromsgrove, ndzi hlangane na makwerhu waxisati Anne, wa mbhuri naswona a rhandzaka Yehovha. Hi cate hi 1957 naswona hi tiphine hi ku va maphayona ya nkarhi hinkwawo, yo hlawuleka, ku va mulanguteri wa muganga ni ku tirha eBethele. Anne u ndzi seketerile mikarhi hinkwawo naswona sweswo swi endle leswaku ndzi tsaka.

Hi 1966, swi hi tsakisile swinene ku va eka tlilasi ya vu-42 ya xikolo xa Giliyadi. Hi averiwe ku ya eMalawi ku nga tiko ra le Afrika leri dumeke hi ku va ni malwandla hileswi vanhu va kona va rhandzaka ku amukela vanhu. Mbuyangwana a hi nga swi tivi leswaku swi ta hatla swi xaxa swa le Malawi.

HI TIRHA EMALAWI HI NKARHI LOWU SWILO A SWI TIKA

Hi fike eMalawi hi ti 1 ta February 1967. Endzhaku ka loko hi dyondzisiwe ririmi n’hweti hinkwayo, hi sungule xiavelo xa hina eka ntirho wa xifundzha. A hi famba hi movha leyikulu ya Jeep leyi van’wana a va ehleketa leswaku yi nga famba kun’wana ni kun’wana hambi ni le milambyeni. Kambe wolowo a ku nga ri ntiyiso, a yi kota ntsena ku famba laha ku nga na swimatana. Mikarhi yin’wana a hi tshama etindlwini leti akiweke hi misava ivi ti fuleriwa hi mabyanyi, leti a swi lava leswaku hi pfala hi maseyila loko ku ri nguva ya timpfula. A swi tika ku sungula ntirho wa hina wa vurhumiwa hi ndlela leyi kambe a hi tsakile!

Hi April, ndzi sungule ku swi twalela leswaku ku pfuke hasahasa etikweni. Ndzi twe presidente wa le Malawi, Dr Hastings Banda a vulavula eka xiyanimoya. U hehle Timbhoni ta Yehovha hi ku vula leswaku a ti hakeli xibalo nileswaku ti nghenelela eka swa tipolitiki. I ntiyiso leswaku swihehlo sweswo a ku ri mavunwa. A hi swi tiva hinkwerhu leswaku hi fela ku nga katseki eka swilo swa tiko ngopfungopfu hileswi a hi ala ku xava makhadi ya mitlawa ya tipolitiki.

Hi September, hi hlaye eka phephahungu leswaku presidente u vule leswaku vamakwerhu va vanga hasahasa etikweni. Eka nhlengeletano leyi va veke na yona ya politiki, u tivise leswaku mfumo wakwe wu ta hatla wu teka goza ro yirisa Timbhoni ta Yehovha. Ti yirisiwe hi ti 20 ta October 1967. Hi ku hatlisa endzhaku ka sweswo, maphorisa ni va tirhelamfumo va le tibodareni va fike erhavini va ri pfala ni ku hlongola varhumiwa etikweni.

Endzhaku ka masiku manharhu hi khomiwile, hi yisiwe eMauritius ku nga tiko leri lawuriwaka hi Britain. Kambe valawuri va le Mauritius a va hi pfumelelanga leswaku hi tshama etikweni hi ri varhumiwa. Kutani hi averiwe ku ya tirha eRhodesia (laha sweswi ku nga Zimbabwe). Loko hi fika kwalaho, hi hlangane na mutirhelamfumo wa le bodareni loyi a a nga tirheki naswona a aleke ku hi pfumelela hi nghena, u te: “Va mi hlongorile eMalawi. A va mi lavi eMauritius, sweswi mi ta laha hikuva ka tirheka.” Hiloko Anne a ku xibukuu! A swi vonaka onge a ku nga ri na loyi a a hi lava! Hi nkarhi wolowo, se a ndzo lava ntsena ku tlhelela eNghilandhi. Eku heteleleni, vatirhelamfumo va hi pfumelerile leswaku hi etlela vusiku byin’we erhavini loko ntsena hi ta ti vonakarisa entsindza wa vona hi xamundzuku wa kona. A hi lo lee, kutani swilo hinkwaswo hi swi tshikele Yehovha. Hi xamundzuku wa kona ni ndzhenga, hi nga swi rindzelanga hi nyikiwe mpfumelelo wo tshama eZimbabwe tanihi vaendzi. A ndzi nge pfuki ndzi yi rivarile ndlela leyi ndzi titweke hayona siku rero, a ndzi tiyiseka leswaku Yehovha wa hi kongomisa.

NDZI NYIKIWA XIAVELO LEXINTSHWA XO PFUNETA EMALAWI NDZI RI EZIMBABWE

Loko ndzi ri erhavini ra Zimbabwe, ndzi averiwe ku tirha eka Ndzawulo ya Ntirho leyi a yi langutela tiko ra Malawi na Mozambique. Vamakwerhu eMalawi a va xanisiwa swinene. Swin’wana leswi a ndzi swi endla eka xiavelo xa mina, a ku ri ku hundzuluxela swiviko leswi humaka eka valanguteri va miganga va le Malawi. Siku rin’wana loko ndzi chayise vusiku hileswi a ndzi hetisa xiviko, ndzi ririle hikwalaho ka maxangu lawa vamakwerhu a va kombiwa wona.a Kambe ndzi khumbiwe swinene hi ndlela leyi a va tshembeka, va kombisa ripfumelo ni ku tiyisela hayona.—2 Kor. 6:4, 5.

Hi endle hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi tiyisa ripfumelo ra vamakwerhu lava saleke eMalawi ku katsa ni lava balekeleke eMozambique hikwalaho ka madzolonga. Ntlawa wa vahundzuluxeri va ririmi ra Xichewa, ku nga ririmi leri vulavuriwaka hi vanhu vo tala eMalawi, wu rhurhele epurasini lerikulu ra makwerhu eZimbabwe. U va akele tiyindlu na hofisi. Va ye emahlweni na ku endla ntirho wo vona wa nkoka wo hundzuluxela mikandziyiso ya le Bibeleni.

Hi hlele leswaku valanguteri va muganga va le Malawi va khoma nhlengeletano ya xifundzha ya Xichewa lembe ni lembe eZimbabwe. Loko va ri kwalaho a va nyikiwa maphepha ya mivulavulo. Loko va tlhelela eMalawi, a va fika va avelana ni vamakwerhu leswi va swi dyondzeke. Lembe rin’wana loko valanguteri va muganga va endzile eZimbabwe, hi kote ku hlela Xikolo xa Vutirheli bya Mfumo leswaku hi khutaza valanguteri lava, lava nga ni xivindzi.

Hi February 1975, ndzi ye etikampeni ta le Mozambique leswaku ndzi vhakela Timbhoni ta le Malawi leti balekeleke kwalaho. Vamakwerhu lava a va fambisana kahle ni nhlangano wa Yehovha ku katsa ni lunghiselelo lerintshwa ra leswaku evandlheni ku va na huvo ya vakulu. Vamakwerhu lava a va ha ku va vakulu, va hlele leswaku ku va ni migingiriko yo tala leyi katsaka ku nyikela mivulavulo, ku bula hi ndzimana ya siku ni Xihondzo xo Rindza, hambi ku ri ku khoma tinhlengeletano ta muganga. Va hlele tinkampa ku fana ni ndlela leyi nhlengeletano ya xifundzha yi hlerisiwaka xiswona, a ku ri ni ndzawulo yo basisa, ya swakudya ni ya varindzi. Vamakwerhu lava vo tshembeka va endle swo tala hikwalaho ka leswi Yehovha a a va katekisa lerova loko ndzi suka kwalaho a ndzi khutazeke swinene.

Eku heleni ka va-1970, rhavi ra le Zambia ri sungule ku langutela ntirho wa le tikweni ra Malawi. Nilokoswiritano a ndzi tshamela ku ehleketa hi vamakwerhu va le Malawi naswona a ndzi va katsa eswikhongelweni hilaha vo tala a va endla hakona. Mikarhi yo hlayanyana tanihi xirho xa Komiti ya Rhavi ra Zimbabwe, ndzi hlangane na vayimeri va ntsindza wa misava hinkwayo ku katsa ni vamakwerhu lava langutelaka tiko ra Malawi, Afrika Dzonga na Zambia. Mikarhi hinkwayo a hi vutisa xivutiso lexi fanaka, hi ku: “I yini swin’wana leswi hi nga va endlelaka swona vamakwerhu va le Malawi?”

Hi ku famba ka nkarhi vamakwerhu a va nga ha xanisiwi ngopfu. Vamakwerhu lava a va balekile, se a va sungula ku tlhelela hakatsongotsongo eMalawi kasi lava a va sele a va nga ha xanisiwi ngopfu. Matiko ya le kusuhi na wona a ma sungula ku va tsarisa ximfumo vanhu va Yehovha ni ku tshika ku yirisa ntirho wa vona. Tiko ra Mozambique na rona ri endle leswi fanaka hi 1991. Kambe a hi tivutisa hi ku: ‘Timbhoni ta Yehovha ti ta tshunxiwa rini eMalawi?’

HI TLHELELA EMALAWI

Xiyimo xa tipolitiki eMalawi xi hetelele xi cincile naswona hi 1993 mfumo wu tshike ku yirisa Timbhoni ta Yehovha. Hi ku hatlisa endzhaku ka sweswo, murhumiwa loyi a ndzi vulavula na yena u ndzi vutise a ku: “Xana u ta tlhelela eMalawi?” Hi nkarhi wolowo se a ndzi ri ni malembe ya 59 kutani ndzi n’wi hlamule ndzi ku: “Doo, se ti dya ti ya emagoveni!” Kambe hi siku rero Huvo leyi Fumaka yi hi nyike xirhambo xo tlhelela eMalawi.

A hi xi rhandza xiavelo xa hina eZimbabwe kutani a swi hi tikela ku endla xiboho. Se a ku ri kaya eZimbabwe naswona a hi ri ni vanghana lava hi va rhandzaka. Huvo leyi Fumaka hi rirhandzu yi hi byele leswaku loko hi swi tsakela hi nga tshama hi nga rhurhi. A swi ta va swi hi oloverile ku hlawula ku tshama eZimbabwe. Kambe ndzi tsundzuka ndzi ehleketa hi ndlela leyi Abrahama na Sara va sukeleke kaya ra vona lerinene hambileswi a va kurile leswaku va yingisa nkongomiso wa Yehovha.—Gen. 12:1-5.

Endzhaku ka malembe ya 28 hi sukile, hi endle xiboho xo yingisa nkongomiso wa nhlangano wa Yehovha ivi hi tlhelela eMalawi hi ti 1 ta February 1995. Ku vumbiwe Komiti ya Rhavi laha mina ni vamakwerhu van’wana vambirhi hi hlawuriweke ku tirha eka yona naswona a swi tekanga nkarhi leswaku hi pfuxeta migingiriko ya Timbhoni ta Yehovha.

I YEHOVHA A SWI KURISAKA

I nkateko ku vona Yehovha a ndlandlamuxa ntirho hi ku hatlisa! Nhlayo ya vahuweleri yi tlakuke yi suka eka 30 000 hi 1993, yi ya eka 42 000 hi 1998.b Huvo leyi Fumaka yi nyike mpfumelelo wa leswaku ku akiwa rhavi leri a ri ta langutela ntirho lowu a wu ya wu andza. Hi kume ndhawu eLilongwe naswona ndzi hlawuriwe ku va un’wana wa lava langutelaka eka komiti yo aka.

Makwerhu Guy Pierce wa Huvo leyi Fumaka u nyikele mbulavulo wo nyiketela rhavi hi May 2001. Timbhoni to tlula 2 000 ta kwalaho, leti to tala ta tona ti nga ni malembe yo tlula 40 ti khuvuriwile, ti ve kona. Vamakwerhu lava vo tshembeka va tiyisele ku xanisiwa hi ndlela ya tihanyi eka malembe lawa hinkwawo ntirho wa hina a wu yirisiwile. A va nga ri na swa le mandleni kambe a va tihlayisele xuma xo tala etilweni. A va swi langutele hi mahlongati ku valanga Bethele ya vona. Hinkwako laha a va ya kona, Bethele a yi pfuma hi tinsimu ta Mfumo leti a va ti yimbelela hi ndlela ya Xiafrika, leswi endleke leswaku xiendlakalo xexo xi tsakisa swinene naswona a ndzi nge pfuki ndzi swi rivarile. A swi ri erivaleni leswaku Yehovha wa va katekisa lava tiyiselaka miringo hi ku tshembeka.

Endzhaku ka loko rhavi ri hetiwe ku akiwa, swi ndzi tsakisile ku amukela swiavelo swo nyikela mivulavulo yo nyiketela Tiholo ta Mfumo. Mavandlha ya le Malawi ma vuyeriwile swinene hi malunghiselelo ya nhlangano yo hatlisisa ku akiwa ka Tiholo ta Mfumo etindhawini leti vamakwerhu va nga riki na mali. Khale mavandlha man’wana a ma hlanganyela eka miako leyi endliweke hi mapulanga. A va fulela hi mahlanga kasi mabenci va ma endla hi vumba. Sweswi vamakwerhu va tirhe hi matimba leswaku va baka switina ehontweni ivi va swi tirhisa ku aka Tiholo ta Mfumo to saseka. Kambe a va ha tsakela ku tirhisa mabenci, hikuva ebencini a ku tshama vanhu vo tala!

Swi ndzi tsakisile ku vona Yehovha a pfuna vanhu leswaku va ya va n’wi rhandza swinene. Vamakwerhu lava ha riki vantshwa va le Afrika va ndzi tsakisile swinene loko va tinyikela hi ku swi rhandza leswaku va endla mitirho evandlheni naswona va hatle va va ni ntokoto hileswi nhlangano wu va dyondziseke ni ku va letela. Va nyikiwe vutihlamuleri lebyikulu eBethele ni le mavandlheni. Mavandlha ma ye ma tiyisiwa swinene loko ku hlawuriwa valanguteri va muganga va kwalaho lava vo tala va vona a va tekile. Vatekani lava, va hlawule ku ka va nga vi na vana leswaku va ta tirhela Yehovha hilaha ku engetelekeke hambileswi sweswo a swi vula leswaku a va fanele va lwisana ni ndhavuko kasi mikarhi yin’wana ni ku sindzisiwa hi mindyangu ya vona.

A NDZI TISOLI HI SWIBOHO SWA MINA

Endzhaku ko heta malembe ya 52 eAfrika, ndzi sungule ku va ni swiphiqo swa rihanyo. Huvo leyi Fumaka yi xi amukerile xiringanyeto xa Komiti ya Rhavi xa leswaku hi averiwa ku ya tirha eBritain. Swi hi twise ku vava leswi a hi boheka ku tshika swiavelo swa hina leswi hi swi rhandzaka kambe ndyangu wa Bethele ya le Britain wu hi khome kahle swinene naswona wa hi hlayisa evudyuharini bya hina.

Ndza tiyiseka leswaku i xiboho lexinene ku va ndzi pfumelele Yehovha leswaku a ndzi kongomisa evuton’wini. Loko a ndzi lo titshega hi ku twisisa ka mina, a hi tivi leswaku a ndzi ta va ndzi ri kwihi hikwalaho ka ntirho wa mina wo tihanyisa. Yehovha a a swi tiva ku sukela khale leswi a ndzi swi lava leswaku ndzi ‘lulamisa tindlela ta mina.’ (Swiv. 3:5, 6) Loko ndza ha ri muntshwa a swi ndzi tsakisa ngopfu ku dyondza hi ntirho wa mina eka khampani leyi a ndzi yi tirhela. Kambe nhlangano wa Yehovha lowu nga kona emisaveni hinkwayo wu ndzi nyike ntirho lowu ndzi eneriseke hi ndlela leyikulu swinene. Ku tirhela Yehovha swi ndzi nyike ntsako lowukulu swinene evuton’wini naswona swa ha ri tano na sweswi!