Leswi Hi Swi Dyondzaka Eka Vuprofeta Bya Yakobo Loko A Ri Ekusuhi Ni Ku Fa—Xiyenge 2

1. Hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi?

VANA va Yakobo va n’wi rhendzerile ni ku tlhela va n’wi yingisela hi vurhon’wana loko a ri karhi a va katekisa. Hilaha hi buleke hakona eka nhlokomhaka leyi hundzeke, swilo leswi Yakobo a swi byeleke Rhuveni, Simiyoni, Levhi na Yuda swi va hlamarisile kumbexana ni ku tlhela swi va endla va tivutisa. Swi nga endleka va tivutisile leswaku Yakobo a a ta va byela yini vana vakwe lavan’wana va nhungu. A hi voneni leswaku hi nga dyondza yini eka swilo leswi Yakobo a swi byeleke Zebuloni, Isakara, Dani, Gadi, Axere, Neftali, Yosefa na Benjamini.a

ZEBULONI

2. Yakobo u n’wi byele yini Zebuloni naswona marito wolawo ma hetiseke njhani? (Genesa 49:13) (Nakambe vona bokisi.)

² Hlaya Genesa 49:13. Yakobo u vule leswaku vatukulu va Zebuloni a va ta tshama eribuweni ra lwandle, hi le n’walungu wa Tiko leri Tshembisiweke. Endzhakunyana ka malembe ya 200, vatukulu va Zebuloni va kume ndhawu leyi a yi ta va ndzhaka ya vona naswona a yi ri exikarhi ka Lwandle ra Galeliya na Mediteraniya. Muxe u profete a ku: “Tsaka wena Zebuloni loko u huma.” (Det. 33:18) Swi nga endleka Muxe a vule sweswo hileswi vatukulu va Zebuloni a swi ta va olovela ku xava kumbe ku xavisa hileswi a va tshama exikarhi ka malwandle mambirhi. Swi nga ri na mhaka xivangelo xa kona, vatukulu va Zebuloni a va ri na xona xivangelo xo va va tsaka.

3. I yini leswi nga hi pfunaka hi tsaka hileswi hi nga na swona?

³ Hi dyondza yini? Hi na swivangelo swo va hi tsaka swi nga ri na mhaka leswaku hi tshama kwihi kumbe hi le ka swiyimo swihi. Leswaku hi tshama hi tsakile, hi fanele hi eneriseka hi leswi hi nga na swona. (Ps. 16:6; 24:5) Mikarhi yin’wana swa olova ku vilela hileswi hi nga riki na swona ku ri na ku va hi tiphina hi swilo leswinene leswi hi nga na swona. Hikwalaho, languta leswinene exiyin’weni xa wena.—Gal. 6:4.

ISAKARA

4. Xana Isakara u byeriwe yini naswona leswi a byeriweke swona swi hetiseke njhani? (Genesa 49:​14, 15) (Nakambe vona bokisi.)

⁴ Hlaya Genesa 49:​14, 15. Yakobo u bumabumele Isakara hileswi a a tirha hi matimba hi ku va a n’wi fanisa ni mbhongolo yo tiya, ku nga xifuwo lexi kotaka ku rhwala nhundzu yo tika swinene. Yakobo u tlhele a vula leswaku Isakara a a ta kuma tiko lerinene. Sweswo swi ve tano hikuva vatukulu va Isakara va kume tiko leri noneke ekusuhi ni Nambu wa Yordani. (Yox. 19:22) A swi kanakanisi leswaku va tirhe hi matimba leswaku va khathalela ndhawu ya vona. Kambe va tlhele va tirha hi matimba leswaku va pfuna ni van’wana. (1 Tih. 4:​7, 17) Hi xikombiso, nyimba ya Isakara a yi tiyimiserile ku lwa tinyimpi ta tiko hilaha a swi ri hakona hi nkarhi wa Muavanyisi Baraka na muprofeta wa xisati Debora.—Vaav. 5:15.

5. Hikwalahokayini hi fanele hi tirha hi matimba?

⁵ Hi dyondza yini? Loko hi tirha hi matimba, Yehovha wa swi tlangela hilaha a endleke hakona eka nyimba ya Isakara leyi na yona yi tirheke hi matimba. (Ekl. 2:24) Hi xikombiso, ehleketa hi vamakwerhu lava tirhaka hi matimba leswaku va khathalela vandlha. (1 Tim. 3:1) Hambileswi vamakwerhu lava va nga lwiki tinyimpi ta xiviri kambe va tirha hi matimba leswaku va sirhelela vanhu va Xikwembu eka swilo leswi nga dlayaka vuxaka bya vona na xona. (1 Kor. 5:​1, 5; Yuda 17-23) Va tlhela va tirha hi matimba leswaku va lunghiselela ni ku nyikela mimbulavulo leyi nga ta tiyisa vandlha.—1 Tim. 5:17.

DANI

6. Nyimba ya Dani yi kume xiavelo xihi? (Genesa 49:​17, 18) (Nakambe vona bokisi.)

⁶ Hlaya Genesa 49:​17, 18. Yakobo u fanise Dani na nyoka leyi lumaka swiharhi leswikulu swo fana ni hanci leyi tirhisiwaka enyimpini. Nyimba ya Dani a yi ta va ni xivindzi ni ku tlhela yi hlasela valala va va Israyele. Loko va ri karhi va ya eTikweni leri Tshembisiweke, nyimba ya Dani a yi sirhelela tiko hi ku ri ‘rindza hikuva hi yona a yi sala endzhaku.’ (Tinhl. 10:25) Xexo a ku ri xiavelo xa nkoka lexi nyimba ya Dani a yi xi endla hambileswi lavan’wana a va nga swi voni.

7. Yehovha u titwa njhani hi swiavelo leswi hi swi endlaka?

⁷ Hi dyondza yini? Xana u tshame u endla xiavelo lexi vonakaka onge van’wana a va xi tekeli enhlokweni? Kumbexana, u tshame u pfuneta eka nhlengeletano ya muganga kumbe ya xifundzha, u basisa ni ku lunghisa Holo ya Mfumo kumbe u endla xiavelo xin’wana. Ha ku bumabumela loko ku ve u tshame u endla swiavelo sweswo! Tshama u ri karhi u swi tsundzuka leswaku Yehovha wa swi vona ni ku swi tlangela swilo leswi u n’wi endlelaka swona. U swi tlangela swinene loko u n’wi tirhela ku nga ri hileswi u lavaka ku bumabumeriwa hi van’wana kambe hileswi u lavaka ku kombisa leswaku wa n’wi rhandza swinene.—Mat. 6:​1-4.

GADI

8. I yini leswi endleke leswaku vanhu va nyimba ya Gadi va hlaseleka hi ku olova eTikweni leri Tshembisiweke? (Genesa 49:19) (Nakambe vona bokisi.)

⁸ Hlaya Genesa 49:19. Yakobo u profete leswaku nyimba ya Gadi a yi ta hlaseriwa hi vuthu ra vaphangi. Endzhaku ka malembe ya 200, nyimba ya Gadi yi fike yi tshama etikweni leri a ri ri evuxeni bya Nambu wa Yordani naswona ndhawu yoleyo a yi akelane ni matiko ya valala. Ndhawu yoleyo a yi endla leswaku valala va va hlasela hi ku olova. Kambe nyimba ya Gadi a yi sukanga endhawini yoleyo hileswi a yi ri ni madyelo lamanene ya swifuwo. (Tinhl. 32:​1, 5) Vanhu va nyimba ya Gadi a va ri ni xivindzi. Ku engetela kwalaho, a va tshemba leswaku Yehovha a a ta sirhelela tiko leri a va nyikeke rona eka valala. Eka malembe wolawo, va tlhele va rhumela masocha ya vona leswaku ma ya pfuneta tinyimba tin’wana ti teka ndhawu leyi saleke evupeladyambu bya Yordani eTikweni leri Tshembisiweke. (Tinhl. 32:​16-19) A va tshemba leswaku Yehovha a a ta sirhelela vasati ni vana va vona loko va ha fambile. Yehovha u va katekisile hikwalaho ka xivindzi lexi a va ri na xona ni leswi va swi endleke leswaku va pfuna van’wana.—Yox. 22:​1-4.

9. Loko hi tshemba Yehovha swi ta endla leswaku hi endla swiboho swihi evuton’wini?

⁹ Hi dyondza yini? Leswaku hi kota ku tirhela Yehovha hambiloko hi langutane ni mitlhontlho, hi fanele hi nga tshiki ku n’wi tshemba. (Ps. 37:3) Vamakwerhu vo tala namuntlha va titsona swo karhi leswaku va seketela tiprojeke to aka miako ya nhlangano, va tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu kumbe va endla swiavelo swin’wana. Va endla leswi hikuva va tiyiseka leswaku Yehovha u ta va khathalela mikarhi hinkwayo.—Ps. 23:1.

AXERE

10. I yini leswi nyimba ya Axere yi tsandzekeke ku swi endla? (Genesa 49:20) (Nakambe vona bokisi.)

¹⁰ Hlaya Genesa 49:20. Yakobo u profete leswaku nyimba ya Axere a yi ta hanya emafurheni naswona swi ve tano. Ndzhaka ya nyimba ya Axere a yi katsa ni swiphemu swin’wana swo nona etikweni hinkwaro ra Israyele. (Det. 33:24) Nakambe ndhawu leyi a yi ri etlhelo ka Lwandle ra Mediteraniya naswona a yi katsa ndhawu ya swikhumukani swa Vafenikiya exitichini xa swikepe swa Sidoni. Nilokoswiritano, nyimba ya Axere yi tsandzekile ku hlongola Vakanana etikweni ra yona. (Vaav. 1:​31, 32) Nkucetelo wo biha lowu nyimba ya Axere yi wu kumeke eka Vakanana ni ndlela leyi tiko leri a swi ri fambela kahle hayona kumbexana hi swona swi endleke va nga byi hisekeli ngopfu vugandzeri lebyi tengeke. Nakambe nyimba ya Axere yi arile loko Muavanyisi Baraka a yi kombela leswaku yi ya va pfuna va lwa ni mavuthu ya Vakanana. Hikwalaho ka sweswo, nyimba ya Axere a yi yi vonanga ndlela leyi Yehovha a pfuneke Vaisrayele va hlula valala “ekusuhi ni mati ya Megido.” (Vaav. 5:​19-21) Swi nga ha endleka swi va khomise tingana va nyimba ya Axere loko va twa risimu ro hlula ra Baraka na Debora leri a ri katsa marito lama nge: “Vana va Axere va tshame va nga endli nchumu eribuweni ra lwandle.”—Vaav. 5:17.

11. Hikwalahokayini hi fanele hi va ni langutelo lerinene hi mali?

¹¹ Hi dyondza yini? Hi lava ku nyika Yehovha swilo swa hina swa nkoka. Leswaku hi kota ku endla tano, hi fanele hi papalata vonelo ra vanhu lava hi tshamaka na vona hi mali ni rifuwo. (Swiv. 18:11) Xa nkoka eka hina i ku tirhela Yehovha ku ri ni ku va ni mali yo tala. (Ekl. 7:12; Hev. 13:5) Hi yona mhaka hi tirhisa nkarhi ni matimba ya hina leswaku hi n’wi tirhela. Hi tlhela hi anakanyisisa hi misava leyintshwa laha hi nga ta tiphina hi vutomi.—Ps. 4:8.

NEFTALI

12. Xana marito lawa Yakobo a ma vuleke hi nyimba ya Neftali ma hetiseke njhani? (Genesa 49:21) (Nakambe vona bokisi.)

¹² Hlaya Genesa 49:21. “Marito yo tsakisa” lama Yakobo a vulavuleke ha wona ma nga ha va ma kombetela eka ndlela leyi Yesu a vulavuleke hayona loko a endla ntirho wakwe wo chumayela. Yesu u hete nkarhi wo tala a tshama emutini wa Kapernawume lowu a wu ri endhawini leyi a ku tshama nyimba ya Neftali. Hi yona mhaka muti wa Kapernawume wu vuriwa ‘muti wa ka vona.’ (Mat. 4:13; 9:1; Yoh. 7:46) Loko a vulavula hi Yesu, Esaya u profete leswaku vanhu va nyimba ya Zebuloni ni va Neftali a va ta vona “ku vonakala lokukulu.” (Esa. 9:​1, 2) Yesu a ku ri yena “ku vonakala ka ntiyiso loku voningelaka vanhu va tinxaka hinkwato” hikwalaho ka leswi a a swi dyondzisa.—Yoh. 1:9.

13. Hi nga n’wi tsakisa njhani Yehovha hi ndlela leyi hi vulavulaka hayona?

¹³ Hi dyondza yini? Leswi hi swi vulaka ni ndlela leyi hi swi vulaka hayona i swa nkoka eka Yehovha. Hi nga ma vulavula njhani ‘marito lama tsakisaka’ Yehovha? Hi ku va hi vulavula ntiyiso. (Ps. 15:​1, 2) Hi bumabumela van’wana ku nga ri ku va solasola. (Efe. 4:29) Nakambe hi nga tikarhatela ku va ni vutshila byo sungula mabulo lama nga ha endlaka leswaku hi kota ku chumayela.

YOSEFA

14. Xana vuprofeta lebyi vulavulaka hi Yosefa byi hetiseke njhani? (Genesa 49:​22, 26) (Nakambe vona bokisi.)

¹⁴ Hlaya Genesa 49:​22, 26. Swi nga endleka Yakobo a a tinyungubyisa hi Yosefa hikuva a a “hlawuriw[ile] exikarhi ka vamakwavo.” Nakambe Yakobo u n’wi vitane “rhavi ra murhi lowu tswalaka mihandzu yo tala.” Yakobo a ku ri yena murhi naswona Yosefa a a ri rhavi ra murhi wolowo. Yosefa a a ri mativula ya Rahele ku nga nsati loyi Yakobo a a n’wi rhandza ngopfu. Yakobo u vule leswaku Yosefa a a ta kuma swiphemu swimbirhi eka leswi lahlekeleke Rhuveni loyi a a ri mativula eka nsati wakwe Leya. (Gen. 48:​5, 6; 1 Tikr. 5:​1, 2) Vuprofeta lebyi byi hetiseke loko vana va Yosefa ku nga Efrayimi na Manase va nyikiwa tiko tanihi tinyimba timbirhi.—Gen. 49:25; Yox. 14:4.

15. Xana Yosefa u endle yini loko a nga khomiwi kahle?

¹⁵ Yakobo u tlhele a vula leswaku vacopi a va tshamela ku “copa [Yosefa], va n’wi venga.” (Gen. 49:23) Vuprofeta lebyi, a byi vulavula hi vabuti wa Yosefa lava tshameke va n’wi vondzoka naswona va endleke leswaku a xaniseka nkarhi wo leha. Kambe Yosefa a nga va kwatelanga vabuti wakwe kumbe a kwatela Yehovha. Hilaha Yakobo a vuleke hakona, “vurha [bya Yosefa] a byi tsekatsekanga ni mavoko yakwe a ma karhalanga.” (Gen. 49:24) Yosefa u titshege hi Yehovha loko a ri emiringweni naswona u rivalele vabuti wakwe a tlhela a va khoma kahle. (Gen. 47:​11, 12) U tlhele a pfumelela miringo leyi a langutaneke na yona yi n’wi pfuna leswaku a va munhu wo antswa. (Ps. 105:​17-19) Sweswo swi endle leswaku Yehovha a n’wi tirhisa hi ndlela leyikulu.

16. Hi nga xi tekelela njhani xikombiso xa Yosefa loko hi langutane ni miringo?

¹⁶ Hi dyondza yini? Hi nga pfuki hi pfumelele miringo leyi hi hlanganaka na yona yi hi hambanisa na Yehovha kumbe vamakwerhu. Tsundzuka leswaku Yehovha a nga swi pfumelela leswaku hi langutana ni miringo leswaku a hi letela. (Hev. 12:​7, nhlamuselo ya le hansi) Ndzetelo lowu wu ta hi pfuna leswaku hi antswisa vumunhu bya hina tanihi Vakreste, hi rivalela ni ku tlhela hi va ni tintswalo. (Hev. 12:11) Loko hi tiyisela, Yehovha u ta hi katekisa hilaha a endleke hakona eka Yosefa.

BENJAMINI

17. Xana vuprofeta lebyi vulavulaka hi Benjamini byi hetiseke njhani? (Genesa 49:27) (Nakambe vona bokisi.)

¹⁷ Hlaya Genesa 49:27. Yakobo u vule leswaku va nyimba ya Benjamini a va ta va ni vuswikoti enyimpini ku fana ni mhisi. (Vaav. 20:​15, 16; 1 Tikr. 12:2) Sawulo loyi a a huma eka nyimba ya Benjamini u ve hosi yo sungula eIsrayele naswona u kombise xivindzi loko a lwa ni Vafilista. (1 Sam. 9:​15-17, 21) Nakambe eka malembe lama landzeleke, Nkosikazi Estere na Ndhunankulu Mordekayi lava havambirhi a va ri va nyimba ya Benjamini va ponise Vaisrayele loko va lava ku dlayiwa.—Est. 2:​5-7; 8:3; 10:3.

18. Hi nga ku tekelela njhani ku tshembeka ka nyimba ya Benjamini loko swi ta eka lava Yehovha a va hlawulaka?

¹⁸ Hi dyondza yini? A swi kanakanisi leswaku va nyimba ya Benjamini a va tsakile loko va vona un’wana wa vona a va hosi hilaha vuprofeta byi vuleke hakona. Hambiswiritano, loko Yehovha a hlawule Davhida loyi a a ri wa nyimba ya Yuda leswaku a va hosi, va nyimba ya Benjamini va ku seketerile ku cinca koloko. (2 Sam. 3:​17-19) Endzhakunyana ka malembe lama landzeleke loko tinyimba letin’wana ti xandzukile, va nyimba ya Benjamini va seketele nyimba ya Yuda hi ku tshembeka ni hosi leyi hlawuriweke hi Yehovha. (1 Tih. 11:​31, 32; 12:​19, 21) Onge na hina hi nga va seketela hi ku tshembeka vanhu lava Yehovha a va hlawuleke leswaku va rhangela vanhu vakwe namuntlha.—1 Tes. 5:12.

19. Hi nga vuyeriwa njhani eka vuprofeta bya Yakobo loko a ri ekusuhi ni ku fa?

¹⁹ Vuprofeta lebyi Yakobo a byi vuleke loko a ri ekusuhi ni ku fa bya hi vuyerisa. Ku kambisisa ndlela leyi byi hetisekeke hayona swi ta tiyisa ripfumelo ra hina ni ku endla leswaku hi ya hi tshemba leswi Yehovha a swi profeteke eRitweni rakwe. Nakambe loko hi vona ndlela leyi vana va Yakobo va katekisiweke hayona swi hi pfuna hi yi twisisa ku antswa ndlela leyi hi nga n’wi tsakisaka hayona Yehovha.