1925​—⁠Malembe Ya Dzana Lama Hundzeke

LOKO LESWI A SWI LANGUTERIWILE SWI NGA ENDLEKI

Swichudeni swo tala swa Bibele hi 1925, a swi langutele leswaku misava yi ta tlhela yi va Paradeyisi. Hikwalahokayini? Makwerhu Albert Schroeder, loyi hi ku famba ka nkarhi a veke xirho xa Huvo leyi Fumaka, u hlamusele a ku: “A hi tshemba leswaku masalela ya vahlawuriwa va Kreste a va ta ya etilweni leswaku va ya va xiphemu xa Mfumo naswona vavanuna va khale vo tshembeka vo fana na Abrahama, Davhida ni van’wana a va ta pfuxiwa tanihi tihosana leswaku va fuma laha misaveni tanihi xiphemu xa mfumo wa Xikwembu.” Swa twisiseka leswi van’wana va heleke matimba hikuva loko lembe ri ri karhi ri famba leswi a va swi languterile a swi endlekanga.—Swiv. 13:12.

Hambileswi Swichudeni swo tala swa Bibele a swi hele matimba, swo tala swi tshame swi ri ni swo tala swo swi endla entirhweni wo chumayela naswona swi ye swi swi twisisa leswaku ku chumayela hi Yehovha a ku ri nchumu wa nkoka swinene lowu a swi fanele swi wu endla. Hi xikombiso, a hi buleni hi ntirho lowu swi wu endleke wo haxa ntiyiso eka vanhu vo tala.

KU AKIWA SWITICHI SWIN’WANA SWA RHADIYO

Endzhaku ka loko ku akiwe xitichi xa rhadiyo xa WBBR lexi vanhu vo tala va koteke ku twa ntiyiso hikwalaho ka xona eka lembe leri hundzeke, Swichudeni swa Bibele swi ake xitichi xin’wana xa matimba xa rhadiyo ekusuhi na le Chicago, Illinois. Xitichi lexi xi thyiwe RITO. Ralph Leffler, loyi a pfuneteke ku aka xitichi xexo u te: “Vanhu va le kule na le kusuhi a va yingisela xitichi xa RITO hambi ku ri hi xixika nivusiku.” Hi xikombiso, ndyangu lowu tshamaka ePilot Station, Alaska, ku nga ndhawu leyi a yi ri ekule ni xitichi xexo hi mpfhuka wa tikhilomitara to tlula 5 000, wu yingisele byin’wana bya vuhaxi byo sungula bya xitichi xexo. Endzhaku ko yingisela vuhaxi byebyo, ndyangu lowu wu tsalele vanhu lava a va tirha eka xitichi xexo papila leswaku wu va khensa hileswi a va haxa rungula ra le Bibeleni leri khutazaka.

Xihondzo xo Rindza xa December 1, 1925, xi vule leswi loko xi hlamusela ndlela yo hlamarisa leyi xitichi xa RITO xi khomaka hayona etindhawini to tala, xi te: “Xitichi xa RITO hi xin’wana xa switichi swa xiyimo xa le henhla eUnited States. Xi khoma kahle ku suka evuxeni ku ya evupeladyambu bya United States ku katsa ni le Cuba ni le ka xiphemu xa le n’walungu wa Alaska. Vo tala lava nga si tshamaka va twa ntiyiso va lava ku dyondza swo tala hikwalaho ka leswi va yingiselaka xitichi lexi.”

Hi nkarhi lowu fanaka, Swichudeni swa Bibele a swi ri karhi swi endla matshalatshala yo tirhisa rhadiyo leswaku swi chumayela mahungu lamanene eCanada. Hi 1924, xitichi xa rhadiyo lexi vuriwaka CHUC xi akiwe eSaskatoon le Saskatchewan. Hi xin’wana xa switichi swo sungula xa vukhongeri eCanada. Hi 1925 a va fanele va kuma ndhawu leyikulu ya xitichi. Hikwalaho, Watch Tower Society yi xave xitichi xolexo ivi yi rhurhisa swituduyo swo haxa eka Regent Building ku nga muako wa khale wa mitlango lowu nga eSaskatoon lowu yi wu xaveke ni ku tlhela yi wu pfuxeta leswaku ku ta haxeriwa eka wona.

Vanhu vo tala lava tshamaka eswifundzheni swa le Saskatchewan va twe mahungu lamanene ro sungula hikwalaho ka xitichi lexi xa rhadiyo. Hi xikombiso, eka doroba rin’wana ra le kule, Manana Graham u tsarile a kombela mikandziyiso ya le Bibeleni endzhaku ko yingisela vuhaxi. Makwerhu George Naish u vule leswaku xikombelo xa yena xo va a pfuniwa a xi vonaka xi ri xa xi hatla lerova hi n’wi rhumele tikopi hinkwato ta buku leyi nge, Studies in the Scriptures. Swi nga si ya kwihi, Manana Graham se a chumayela mahungu ya Mfumo ku ya fika ni le nsin’wini ya le kule.

KU ANTSWISIWA MATWISISELO YA HINA

Xihondzo xo Rindza xa March 1, 1925 a xi ri na nhlokomhaka ya nkoka leyi nge: “Ku Velekiwa Ka Rixaka.” Hikwalahokayini nhlokomhaka leyi a yi ri ya nkoka? Se a swi ri na nkarhi Swichudeni swa Bibele swi swi tiva leswaku Sathana u na nhlangano lowu vumbiwaka hi swivumbiwa swa moya swo homboloka etilweni kasi laha misaveni a wu vumbiwa hi vukhongeri, mabindzu ni tipolitiki. Hambiswiritano, “nandza wo tshembeka ni wo tlhariha” hi ku tirhisa nhlokomhaka leyi, u pfune vamakwerhu va twisisa leswaku Yehovha na yena u na wona nhlangano lowu hambaneke hi ku helela ni nhlangano wa Sathana naswona wu kaneta Sathana. (Mat. 24:45) Ku engetela kwalaho, nandza u hlamusele leswaku Mfumo wa Xikwembu wu simekiwe hi 1914 naswona hi lembe rero ku ‘tlhekeke nyimpi etilweni,’ hikwalaho Sathana ni madimona yakwe va hlongoriwile etilweni naswona sweswi va pfaleleke laha misaveni.—Nhlav. 12:​7-9.

Van’wana swi va tikerile ku amukela matwisiselo lawa lamantshwa. Hikwalaho, nhlokomhaka yoleyo yi te: “Loko ku ri ni vahlayi va Xihondzo xo Rindza lava nga pfumelelaniki ni leswi swi nga vuriwa, ku ringanyetiwa leswaku a va lehise mbilu va rindzela Hosi ni ku ya emahlweni va yi tirhela hi ku tshembeka.”

Tom Eyre loyi a nga phayona ra le Britain, u hlamusele ndlela leyi Swichudeni swo tala swa Bibele swi ti tweke hayona hi nhlokomhaka leyi, u te: “Vamakwerhu a va tsakile loko va twa hi hlamuselo leyi ya Nhlavutelo ndzima 12. Loko va xiya leswaku Mfumo wu simekiwile etilweni, a va tsakile swinene naswona a va lava ku byela van’wana mahungu lawa lamanene. Swi endle leswaku hi lava ku chumayela mahungu lamanene hi ku hiseka ni ku hi pfuna hi vona leswaku Yehovha u ta endla swilo leswinene ku nga ri khale.”

KU CHUMAYELA HI YEHOVHA

Namuntlha Timbhoni ta Yehovha ti tolovelane ni marito ya Esaya 43:10 lama nge: “‘N’wina mi timbhoni ta mina,’ ku vula Yehovha, ‘Malandza ya mina lawa ndzi tihlawuleleke wona.’” Hambiswiritano, emahlweni ka 1925 tsalwa leri a ku nga vulavuriwi ngopfu ha rona eka mikandziyiso ya hina. Kambe sweswo a swi ta cinca. Hi 1925, Xihondzo xo Rindza xi tlhuvutse Esaya 43:10 na 12 eka mikandziyiso ya 11 ya Xihondzo xo Rindza!

Eku heleni ka August 1925, Swichudeni swa Bibele swi khome nhlengeletano ya xifundzha eIndianapolis, Indiana. Eka marito yo pfula lama tsariweke eka xiyimiso xa nhlengeletano, Joseph F. Rutherford u te: “Hi te eka nhlengeletano leyi leswaku hi ta kuma . . . matimba lama humaka eka Hosi leswaku hi ta tlhela hi ri na nkhinkhi wo chumayela ha yona.” Eka nhlengeletano yoleyo ya masiku ya nhungu, lava a va te enhlengeletanweni va khutaziwe ku chumayela hi Yehovha nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu va pfulekelaka.

Hi Mugqivela wa ti 29 ta August, Makwerhu Rutherford u nyikele mbulavulo lowu a wu ri ni nhlokomhaka leyi nge: “Ku Rhamberiwa Ku Teka Goza.” Eka wona u vulavule hi ndlela leyi swi nga swa nkoka hayona ku chumayela, u te: “Yehovha u byela vanhu vakwe a ku . . . : ‘Mi timbhoni ta mina . . . mina ndzi Xikwembu.’ Kutani u va nyike xileriso xa matimba lexi nge: ‘Vekelani vanhu mfungho.’ Hikwalaho, a va kona vanhu lava va nga vekelaka vanhu mfungho laha misaveni handle ka [vanhu vakwe], lava nga ni moya wo kwetsima wa Hosi naswona va nga timbhoni takwe.”—Esaya 43:12; 62:10.

Endzhaku ka loko Makwerhu Rutherford a gimete mbulavulo wakwe, u hlaye papila leri a ri ri ni nhlokomhaka leyi nge, “Rungula ra Ntshembo” naswona vayingiseri hinkwavo va pfumelelane ni papila rolero leri a ri vula leswaku Mfumo wa Xikwembu hi wona ntsena lowu nga ta endla leswaku va kuma “mikateko ya ku rhula, rifuwo, rihanyo lerinene, vutomi, tshunxeko ni ntsako lowu nga heriki.” Endzhaku papila leri ri hundzuluxeriwe hi tindzimi to hlayanyana naswona rungula ra rona ri kandziyisiwe eka swiphephana. Nakambe ku fambisiwe kwalomu ka 40 wa timiliyoni ta xiphephana xexo.

Swi teke malembe yo hlayanyana leswaku Swichudeni swa Bibele swi sungula ku tivitana hi vito leri nge, Timbhoni ta Yehovha. Kambe swi ye swi byi tekela enhlokweni vutihlamuleri bya swona bya ku va timbhoni takwe.

KU TLHELELA EKA VANHU LAVA KOMBISEKE KU TSAKELA

Loko Swichudeni swa Bibele swi ya swi tala, swi khutaziwe leswaku swi tlhelela eka vanhu lava kombiseke ku tsakela mahungu lamanene. Hikwalaho, endzhaku ka loko ku ve ni tsima ro fambisa xiphephana lexi nge, Rungula ra Ntshembo, Bulletina yi nyikele nkongomiso lowu nge: “Hlelani leswaku ku tlheleriwa emakaya lawa vatirhi va nga fambisangiki tibuku kambe va siyeke kopi ya xiphephana lexi nge, Rungula ra Ntshembo.”

Bulletin ya January 1925 a yi ri ni xiviko lexi humaka eka Xichudeni xa Bibele xa le Plano, eTexas lexi nge: “Hi xiye leswaku nsimu leyi tirhiweke ko hlayanyana yi antswela leyi nga si tshamaka yi tirhiwa. Xidorobana xin’wana lexi nga nsimu ya hina xi tirhiwe ka ntlhanu eka malembe ya khume lama hundzeke. . . . Kambe sweswinyana mhani na Makwerhu Waxisati Hendrix va tlhele va ya chumayela eka xona naswona va fambise tibuku to tala ku tlula eku sunguleni.”

Etikweni ra le Panama, phayona rin’wana ri tsale ri ku: “Vanhu vo tala lava a va ndzi hlongola loko ndzi va endzela, va cince langutelo loko ndzi tlhelela ra vumbirhi kumbe ra vunharhu. Leswi ndzi swi endlaka lembe leri, i ku tlhelela eka vanhu lava ndzi tshameke ndzi va chumayela enkarhini lowu hundzeke naswona ndzi kume mitokoto yo tsakisa hikwalaho ka sweswo.”

LESWI A SWI TA ENDLIWA ENKARHINI LOWU TAKA

Eka papila leri tsaleriwaka maphayona lembe ni lembe, Makwerhu Rutherford u katsakanye ntirho lowu endliweke eka lembe leri nga hundza ni ku tlhela a vulavula hi lowu nga ta endliwa eka lembe leri landzelaka. U te: “Eka lembe leri hundzeke mi ve ni nkateko wo chavelela vanhu vo tala lava a va nga tsakanga. Ntirho lowu wu endle leswaku mi tsaka . . . Eka lembe leri mi ta pfulekeriwa hi nkarhi wo chumayela hi Xikwembu ni hi mfumo wa xona ni ku tlhela mi kombisa leswaku mi vagandzeri va xona. . . . Hikwalaho, a hi yeni emahlweni hi tirhisa marito ya hina leswaku hi dzunisa Xikwembu ni Hosi ya hina.”

Eku heleni ka lembe ra 1925, vamakwerhu a va ri eku pulaneni ka ku ndlandlamuxa Bethele ya le Brooklyn. Lembe ra 1926 a ku ta va lembe leri nhlangano wu akeke miako leyikulu ematin’wini ya wona hinkwawo.