A Va N’wi Vitana “Bible” Brown

LOKO a ha tirha ePanama Canal hi 1907, William u hatlane na nkulumo leyi a yi nyikeriwa hi Isaiah Richards ekhonweni ya xitarata, loyi a ri Xichudeni xa Bibele, hilaha Timbhoni ta Yehovha a ti vitaniwa hakona hi nkarhi wolowo. Richards u sekele nkulumo yakwe eka “Chati ya Tinguva,” ku nga xifaniso lexi a xi tirhisiwa ku hlamusela swikongomelo swa Xikwembu. Hi ku hatlisa William u amukele ntiyiso kutani a tlhelela eJamaica leswaku a ya chumayela mana wakwe ni makwavo wakwe wa xisati. Hi ku famba ka nkarhi, na vona va ve Swichudeni swa Bibele.

Ku ringana nkarhi wo karhi Makwerhu Brown u tirhe eDorobeni ra Panama, le Panama. Kwalaho u hlangane na Evander J. Coward, muyimeri la famba-fambaka wa Swichudeni swa Bibele loyi a endzele ePanama leswaku a ya nyikela nkulumo. Coward a a ri xivulavuri lexi hisekaka ni lexi tsakisaka naswona mintshungu a yi khitikana leswaku yi ya n’wi yingisela. Loko a vona leswaku William u hisekela ntiyiso, u n’wi rhambile leswaku a famba na yena va ya chumayela eTrinidad.

Eka malembe ya khume lama landzeleke kumbe ku tlula, William u famba-fambe eWest Indies, a phayona ni ku tiyisa mintlawa leyitsongo. Hi 1920, u tekane na Antonia, makwerhu wa xisati loyi a tshembekeke la nga Mukreste. Endzhaku ka masiku mambirhi ya ku tekana ka vona, William na Antonia va tlutele exihlaleni lexitsongo xa Montserrat lexi kumekaka eswihlaleni swa Leeward, va ri ni “Photo-Drama of Creation”—ku nga swiphemu swa mune swa swifaniso leswi tshukatshukaka ni nkombiso wa tisilayidi leyi sekeriweke eBibeleni. Va tlhele va chumayela eswihlaleni swa Barbados, Dominica na Grenada. Va tiphine hi masiku yo sungula ya vukati bya vona entirhweni wa Yehovha.

Endzhaku ka malembe mambirhi, William u tsalele Joseph F. Rutherford, loyi a rhangela ntirho wa vanhu va Yehovha hi nkarhi wolowo, a ku: “Ndzi kote ku chumayela eSwihlaleni swo tala swa le Kharibiya hikwalaho ko pfuniwa hi Yehovha naswona ndzi endle vanhu vo tala va va vadyondzisiwa. Xana ndzi nga tlhelela eka swona?” Ku nga si hela masiku ma nga ri mangani, Makwerhu Rutherford u te: “Doo, yana eSierra Leone, ematikweni ya le Vupela-dyambu bya Afrika swin’we ni nkataku ni n’wana.”

Eka malembe ya 27 lawa a ma heteke swin’we ni ndyangu wakwe a tirha ematikweni ya le Vupela-dyambu bya Afrika, Makwerhu Brown a a nga swi rhandzi ku tirha ehofisini. A a rhandza ku ya ensin’wini a ya chumayela. Leswi a a kandziyisa nkoka wa ku tirhisa Bibele, vanhu va sungule ku n’wi vitana “Bible” Brown.

Hi 1950, loko a ri ni malembe ya 71, William Brown ni nsati wakwe va tlhelele eJamaica leswaku va ya phayona kona. William u phayone kukondza a heta pfhumba rakwe ra laha misaveni hi 1967. Hakunene a a swi rhandza ku phayona! A a teka vuphayona tanihi rin’wana ra malunghelo lamakulu ku tlula hinkwawo.