Social Media Ni Vana—Xiyenge 1: Xana N’wana Wa Mina U Fanele A Tirhisa Social Media?

Vulavisisi byin’wana byi kombise leswaku vantshwa lava endlaka tiphesente ta 97 va tirhisa swiyenge swa mabulo eka Inthanete (social media). Xana n’wana wa wena u tiyimisele ku landzela ntshungu? Loko swi ri tano, ku ni swilo swo hlayanyana leswi u faneleke u swi kambisisa.

Eka nhlokomhaka leyi

• Ndlela leyi n’wana wa wena a tirhisaka nkarhi hayona

• Ndlela leyi n’wana wa wena a va tekaka hayona vanghana

• Ndlela leyi n’wana wa wena a titwaka hayona loko a tirhisa social media

• Ndlela leyi n’wana wa wena a tikhomaka hayona loko a ri karhi a tirhisa social media

• Xana swa boha ku tirhisa social media?

• Leswi vatswari va swi vulaka

Ndlela leyi n’wana wa wena a tirhisaka nkarhi hayona

“Website ya HelpGuide yi te: “Social media yi endleriwe ku ku dyela nkarhi, u tshama u ri eka yona ni ku honolela foni ku kamba loko ku ri ni swilo leswintshwa.”

“Loko ndzi ri eka social media, timinete ti hundzuka tiawara. Swa tika ku tshika foni kutani ndzi kuma swilo swa nkoka swo swi endla”—Lynne, la nga ni malembe ya 20.

Tivutise: Xana n’wana wa mina u ta swi kota ku tikhoma, a landzela swipimelo leswi ndzi n’wi vekeleke swona swo tirhisa social media? Xana n’wana wa mina u kule ku ringanela lerova a nga tivekela swipimelo a tlhela a swi landzela?

Nsinya wa nawu wa le Bibeleni: “Tshamani mi ri karhi mi languta leswaku ndlela leyi mi fambaka ha yona . . . yi fana ni ya vanhu vo tlhariha, mi wu tirhisa kahle nkarhi wa n’wina.”—Vaefesa 5:15, 16.

Ndlela leyi n’wana wa wena a va tekaka hayona vanghana

Xikongomelo xa social media i ku endla vanhu va titwa va ri ni vanghana vo tala. Hakanyingi, vanghana volavo a hi va ntiyiso.

“Ndzi xiye leswaku vantshwa vo tala, hi xihoxo va ehleketa leswaku loko va tsakeriwa ni ku landzeriwa hi vanhu vo tala eka social media, swi vula leswaku vanhu volavo va khathala hi vona hambiloko va nga va tivi.”—Patricia, la nga ni malembe ya 17.

Tivutise: Xana n’wana wa mina wa swi tiva leswaku ku duma eka social media a hi swa nkoka? Xana wa swi kota ku endla vanghana a nga ri eka social media?

Nsinya wa nawu wa le Bibeleni: “Munghana wa ntiyiso u kombisa rirhandzu mikarhi hinkwayo, i makwenu wa ntiyiso loko u ri emaxangwini.”—Swivuriso 17:17.

Ndlela leyi n’wana wa wena a titwaka hayona loko a tirhisa social media

Valavisisi va xiye leswaku ku va munhu a yi tirhisa ngopfu social media swi vangiwa hi leswi a nga ni xivundza, a vilelaka hambi ku ri ku va a tshikilelekile.

Ku vona swinepe swa leswi vanghana va wena va swi endlaka ni vanghana van’wana va wena, wena u nga ri kona swa vava.”—Serena, la nga ni malembe ya 19.

Tivutise: Xana n’wana wa mina u ta swi kota ku papalata ku titlakusa, ku phikizana ni van’wana kumbe ku khumbiwa hi leswi a vonaka van’wana va swi endla eka social media?

Nsinya wa nawu wa le Bibeleni: “Hi nga tshuki hi tikukumuxa, hi phikizana ni van’wana ni ku vondzoka van’wana.”—Vagalatiya 5:26.

Ndlela leyi n’wana wa wena a tikhomaka hayona loko a ri karhi a tirhisa social media

Social media yi nga endla leswaku van’wana va xanisiwa eka Inthanete, va rhumelana marungula lama fambisanaka ni swa masangu ni ku hlalela phonografi. Hambiloko n’wana wa wena a nga tiyimiselanga ku endla leswi kambe a nga tikuma a katsekile eka swona.

“Ndzi xiye leswaku leswi hoxiwaka eka social media swi nga ha vonaka swi ri swinene kambe swi bihile. Ku tele mavulavulelo ya nhlambha ni vuyimbeleri lebyi thyakeke.”—Linda, la nga ni malembe ya 23.

Tivutise: Xana n’wana wa mina wa swi kota ku tirhisa social media hi ndlela leyinene? Xana n’wana wa mina a nga va ni xivindzi xo papalata swilo leswi thyakeke?

Nsinya wa nawu wa le Bibeleni: “Ku tikhoma ko biha hi swa masangu ni thyaka ra muxaka wun’wana ni wun’wana kumbe makwanga swi nga vuriwi hambi ku ri ku vuriwa exikarhi ka n’wina, . . . hambi ku ri ku tikhoma loku nyumisaka kumbe mavulavulelo ya vuphukuphuku kumbe mafenya lama thyakeke.”—Vaefesa 5:3, 4.

Xana swa boha ku tirhisa social media?

A swi bohi ku va munhu a tirhisa social media leswaku a tsaka. Vantshwa vo tala va swi kota ku hanya va nga tirhisi social media ku katsa ni lava tshameke va yi tirhisa ivi va yi tshika.

“Endzhaku ka loko ndzi vone ndlela leyi social media yi kombeke sesi wa mina xa ncila wa bulubulu, ndzi hlawule ku nga ha yi tirhisi. Ku sukela kwalaho, ndzi tsakile naswona ndza ha ya emahlweni ndzi dyondza swo tala evuton’wini.”—Nathan, la nga ni malembe ya 17.

Leswi u faneleke u swi tsundzuka: Loko u nga si pfumelela n’wana wa wena leswaku a tirhisa social media, tiyiseka leswaku u ta swi kota ku ti pimela nkarhi wo yi tirhisa, a hlawula vanghana lavanene ni ku papalata swilo leswi thyakeke.

Nsinya wa nawu wa le Bibeleni: “Lowo tlhariha u anakanyisisa hi leswi a nga ta swi endla.”—Swivuriso 14:15.