Ndzi Nga Swi Papalata Njhani Ku Ehleketa Hi Swilo Swo Biha?

• Xana u titeka njhani?

• Hikwalahokayini swi ri swa nkoka?

• Leswi u nga swi endlaka

• Dyondza hi mhaka leyi

• Leswi tintangha ta wena ti swi vulaka

Xana u titeka njhani?

• Ku Va Ni Langutelo Lerinene

  “Ndzi ringeta ku tshama ndzi tsakile hilaha ndzi nga kotaka hakona. Ku tshama ndzi ri karhi ndzi n’wayitela siku ni siku swa ndzi pfuna”—Valerie.

• Ku Pfumala Ntshembo

  “Karhi ni karhi loko ndzi twa swo karhi ndzi ehleketa leswaku swi hume ndleleni”—Rebecca.

• Ku Anakanyisisa

  “Ku va na ntshembo swi nga endla u hetiwa matimba naswona loko u nga ri na ntshembo u nga hanya vutomi byo ka byi nga ri na xikongomelo. Ku anakanyisisa swi ndzi pfuna ku vona swilo hi ndlela leyi swi nga hayona.”—Anna.

Hikwalahokayini swi ri swa nkoka?

Bibele yi ri “la nga ni mbilu leyi tsakeke u tshama a ri ni nkhuvo.” (Swivuriso 15:15) Entiyisweni, vanhu lava papalataka ku ehleketa swilo swo biha va languteka va tsakile naswona mikarhi yo tala va kota ku endla xinghana. Kahlekahle a nga kona la lavaka ku heta nkarhi ni munhu loyi a nga na ximbilwambilwana.

Hambiloko u ri ni ntshembo swilo swo biha swi nga ku humelela. Hi xikombiso:

• Eka mahungu hi twa swiviko swa tinyimpi, vutherorisi kumbe vugevenga.

• U nga va u langutane ni swiphiqo swa le kaya.

• A swi kanakanisi leswaku ku na leswi u tsandzekaka ku swi endla.

• Vanghana va wena va nga ku twisa ku vava.

U nga swi bi hi makatla swilo leswi humelelaka kambe ringeta ku ringanisela. Ku teka vutomi hi ndlela leyi byi nga hayona swi nga ku pfuna ku papalata miehleketo yo biha ni ku hetiwa matimba.

Leswi u nga swi endlaka

• Va na ni langutelo lerinene hi swihoxo swa wena.

  Bibele yi ri: “A nga kona munhu la lulameke emisaveni loyi a endlaka leswinene ntsena naswona a nga dyohiki.” (Eklesiasta 7:20) Mhaka ya leswaku u endla swihoxo swi kombisa leswaku u munhu kambe a wu mutsandzeki.

  Ndlela yo va ni langutelo lerinene: Lulamisa swihoxo swa wena kambe u nga languteli leswaku u va loyi a hetisekeke. “Ku ri na ku dzikisa mianakanyo eka swihoxo swa mina, ndzi dyondza eka swona kutani ndzi ringeta ku antswisa.” Hi ku vula ka Caleb.

• Papalata ku tiringanisa ni van’wana.

  Bibele yi ri: “Hi nga tshuki hi tikukumuxa, hi phikizana ni van’wana ni ku vondzoka van’wana.” (Vagalatiya 5:26) Loko u languta swifaniso eka social media swa minkhuvo leyi a wu nga rhambiwanga eka yona swi nga endla u twa ku vava. U nga sungula ku languta vanghana va wena tanihi valala.

  Ndlela yo va ni langutelo lerinene: Amukela leswaku a wu nge rhambiwi eka minkhuvo hinkwayo. U nga rivali leswaku leswi va swi hoxaka eka social media a swi hlamuseli timhaka hinkwato. Alexis loyi a ha riki muntshwa u ri: “eka social media vanhu va veka swifaniso leswi nga vonakaka onge vutomi bya vona bya tsakisa kambe leswi nga tsakisiki a va swi hoxi.”

• Kondletela ku rhula—ngopfungopfu ni ndyangu wa ka n’wina.

  Bibele yi ri: “Loko swi koteka, vanani ni ku rhula.” (Varhoma 12:18) A wu nge swi koti ku lawula ndlela leyi vanhu van’wana va endlaka swilo hayona kambe u nga lawula ndlela leyi u angulaka hayona. U nga hlawula ku va wo rhula.

  Ndlela yo va ni langutelo lerinene: Tiyimiseli ku nga engeteli swiphiqo swa le kaya kambe u va wo rhula, hilaha a wu ta endla hakona eka vanghana va wena. Melinda loyi a ha riki muntshwa u ri: “A nga kona munhu loyi a nga endliki xihoxo, hikwalaho ka sweswo hi ta tshamela ku kandziyana swikun’wana. Hina hi fanele hi hlawula leswaku hi ta hlamula hi ndlela ya musa kumbe yin’wana.”

• Va na la khensaka.

  Bibele yi ri: “Khensani mikarhi hinkwayo.” (Vakolosa 3:15) Moya wa ku khensa wu nga ku pfuna leswaku u nga dzikisi mianakanyo ya wena eka swilo leswi nga riki swinene kambe u yi dzikisa eka leswinene.

  Ndlela yo va ni langutelo lerinene: Xiyisisa swiphiqo swa wena kambe u nga swi bi hi makatla swilo leswinene leswi endlekaka evuton’wini bya wena. Rebecca u ri: “siku ni siku ndzi tsala swilo leswinene leswi endlekeke eka dayari ya mina, ndzi lava ku titsundzuxa leswaku swi kona swilo leswinene leswi ndzi nga ehleketaka ha swona.

• Hlawula vanghana hi vutlhari.

  Bibele yi ri: “Vanghana vo biha va onha mikhuva leyinene.” (1 Vakorinto 15:33) Loko u heta nkarhi wo tala ni vanhu lava nga ni mikhuva yo biha u nga hetelela u fana na vona.

  Ndlela yo va ni langutelo lerinene: Loko vanghana va wena va langutane ni miringo, va nga ha karhateka ni ku tshikileleka. Va seketeli kambe u nga pfumeleli swiphiqo swa vona swi hundzuka swiphiqo swa wena. Michelle u ri: “U nga heti nkarhi wo tala ni vanhu lava nga langutiki swilo hi ndlela leyinene hikuva u nga hetelela u fana na vona.

Dyondza hi mhaka leyi

Hi hanya enkarhini lowu Bibele yi wu vitanaka “mikarhi yo nonon’hwa leyi swi tikaka ku hanya eka yona.” (2 Timotiya 3:1) Xana swa ku tikela ku va ni langutelo lerinene hi swilo eka misava leyi nga tala hi swiphiqo? Hlaya leswi engetelekeke eka nhlokomhaka leyi nge, “Ha Yini Ku Ri Ni Ku Xaniseka Konghasi?”