Vantshwa Va Vutisa . . .

Xana Ndzi Nga N’wi Kuma Njhani Munhu Lonene Wo Tshama Na Yena eKamareni?

“A ndzi nga ta swi kota ku va muvuri wa evhangeli wa nkarhi hinkwawo, ndzi hakela rhente ni ku hakelela swin’wana, ndzi nga ri na munhu loyi ndzi pfunanaka na yena.”—Lynn.a

LOKO vantshwa va suka ekaya, hakanyingi va hlamala loko va kuma leswaku swa durha ku hanya ‘va ri swavo.’ Leswaku va kota ku hakela hinkwaswo leswi va bohekaka ku swi hakela, vanhu vo tala va pfunana ni lava va tshamaka na vona.

Tanihi leswi xihloko lexi nga hundza eka ntlhandlamano lowu xi kombiseke hakona, ku tshama ni munhu un’wana—ngopfu-ngopfu loyi u nga n’wi tiviki nikatsongo—ku nga va ntlhontlho lowukulu.b Leswi swi tano ni le ka vantshwa lava nga Vakreste lava tshamaka swin’we leswaku va kota ku tirha tanihi vavuri va evhangeli va nkarhi hinkwawo. Ku nga khathariseki leswaku xiyimo xa wena hi xihi, loko u anakanya ku tshama ni munhu un’wana, swi nga va kahle leswaku u tirhisa “vutlhari lebyi pfunaka” eku hlawuleni ka munhu wo tano.c—Swivuriso 3:21.

Khombo Ra Vunakulobye Byo Biha

Vantshwa vo tala va tirhisa tibodo ta switiviso, swinavetiso leswi nga eka maphepha-hungu ni Internet leswaku va lava vanhu lava nga ta tshama na vona. Kambe eka vantshwa va Vakreste, ku tirhisa swilo swo tano swi nga ha va ni makhombo lamakulu. U nga ha hlangana ni vanhu lava va nga riki na ripfumelo leri fanaka ni ra wena, va nga hanyiki hi ndlela leyi u hanyaka ha yona. Xana i vuphukuphuku kumbe ku venga vanhu van’wana loko u hlawula ku tshama ni munhu loyi mi nga ni ripfumelo leri fanaka? Doo, ku endla tano i vutlhari. Bibele yi nyika xitsundzuxo: “Vunakulobye byo biha byi onha mikhuva leyi pfunaka.”—1 Vakorinto 15:33.

Anakanya hi ntombhi leyi vuriwaka Lee. A a nga si va Mukreste la khuvuriweke loko a sungula ku tshama ekamareni ra le yunivhesiti. Wa hlamusela: “A ku ri ndhawu leyi nga ni khombo. Vanhwanyana van’wana loko va vuya, a va kuma lava va tshamaka na vona va ri karhi va hlanganyela rimbewu ni van’wana.” Swi nga si ya kule, vumoya bya Lee byi sungule ku tsana. U ri: “Ndzi xwe ngopfu eminhlanganweni ya Vukreste.” A swi hlamarisi leswi ku tikhoma ka yena ku hohlokeke hakatsongo-tsongo. “Siku rin’wana ndzi tikume ndzi ri karhi ndzi phyandlasa nhlambha, naswona nhwanyana un’wana u te: ‘Xana Yehovha wa swi rhandza sweswo?’” Hakunene a swi khomisa tingana! Nkateko wa kona, Lee u suke endhawini yoleyo yo biha kutani a sungula ku endla nhluvuko hi tlhelo ra moya. Kambe ntokoto wa yena wu kombisa makhombo ya ku hanya ni vanhu lava nga yi xiximiki mimpimanyeto ya wena.

Ku Kuma Munhu Lonene Wo Tshama Na Yena

Xana u nga n’wi kuma kwihi? Sungula evandlheni ra ka n’wina ra Timbhoni ta Yehovha. Lexi tsakisaka, lava va nga vavuri va evhangeli va nkarhi hinkwawo hakanyingi va hlangana ni vantshwa van’wana lava nga wupfa hi tlhelo ra moya eswikolweni swo hambana-hambana ni le minhlanganweni leyi ngopfu-ngopfu yi khomeriwaka vachumayeri va nkarhi hinkwawo.d Vatswari, vakulu va vandlha ra ka n’wina, valanguteri lava famba-fambaka ni van’wana na vona va nga ha ku pfuna; swi nga ha endleka va tiva vantshwa van’wana lava nga vaka vanhu lavanene vo tshama na vona.

Swi nga ha pfuna ku byela van’wana leswaku u le ku laveni ka munhu loyi u nga ta tshama na yena. Loko u byela vanhu vo tala leswaku u le ku laveni ka munhu wo tshama na yena, swi ta ku olovela leswaku u n’wi kuma. (Eklesiasta 11:6) Ku tlula hinkwaswo, kombela Yehovha a ku pfuna leswaku u kuma loyi u nga ta tshama na yena, n’wi tshembe leswaku u ta katekisa matshalatshala ya wena.—1 Yohane 5:14, 15.

Kuma Rungula Leri Faneleke

Loko u kume munhu la fanelekaka, u nga ha lava ku hlangana na yena hi xihatla. Kambe ku nga ha va vutlhari ku rhanga u kumisisa leswaku i munhu wa njhani. Xana munhu yoleyo “ku vulavuriwa kahle ha yena hi vamakwavo” evandlheni leri a nga eka rona? (Mintirho 16:1, 2) Kumbexana wena ni vatswari va wena mi nga ha vulavula hi ku kongoma ni vanhu lava wupfeke hi tlhelo ra moya lava tivaka munhu loyi. U nga ha vutisa: ‘Xana u ni ndhuma ya muxaka muni? Xana vumoya bya yena ni mintlhaveko ya yena a swi cinca-cinci? Xana wa chumayela ni ku hlamula eminhlanganweni? Xana munhu loyi u tiveka hi mahanyelo lamanene?’

Tsundzuka, “loyi a fambaka ni vanhu vo tlhariha u ta tlhariha.” (Swivuriso 13:20) David u ri: “Loyi ndzi tshamaka na yena u hanyile hi tlhelo ra moya. Sweswo swa ndzi pfuna leswaku na mina ndzi tshama ndzi hanyile hi tlhela ra moya.” Renee, loyi a tshameke ni vanhu vo hambana-hambana, u vula leswi fanaka: “Van’wana lava a ndzi tshama na vona a va ringanyeta leswaku hi hlaya ndzima ya Bibele madyambu man’wana ni man’wana. Leswi vatswari va mina a va nga ri Timbhoni, a hi nga ri na yona dyondzo ya ndyangu ya Bibele. Kutani ku va ni ‘dyondzo ya ndyangu’ ni lava ndzi tshamaka na vona a swi ndzi tsakisa ngopfu!” Ina, ku tshama ni munhu loyi a rhandzaka swilo swa moya ku fana na wena swi nga va nkateko lowukulu.

Tiphofuleni

Kutani hlanganani mi burisana hi timhaka ta n’wina. Mabulo yo tano ma nga mi pfuna ku vona loko mi ri ni vumunhu lebyi fanaka. Lexi tsakisaka, nkambisiso lowu vikiweke eka magazini lowu nge Communication Reseach Reports, wu boxe leswaku vanhu lava tshamaka swin’we ekamareni, lava twananaka loko va vulavula, “va vule leswaku va eneriseka swinene hi ku tshama ni munhu un’wana.” Kutani loko u ngheneka, u rhandza vanhu, u rhandza ku vulavula, u nga ha langutana ni swiphiqo loko u tshama ni munhu loyi a rhandzaka ku tshama a miyerile kumbe loyi a rhandzaka ku tshama a ri swakwe.

Hambileswi bulo ra wena ri nga riki ro konanisa onge wo va phorisa, kambe swi nga pfuna loko mo vulavula hi tipakani leti kongomeke ni makungu lawa munhu loyi u lavaka ku tshama na yena a nga na wona. Xana u lava ku endla nhluvuko hi tlhelo ra moya, kumbexana u lava ku balekela xiyimo xo tika lexi u langutanaka na xona ekaya? Lynn u kombetela eka xiphiqo xin’wana lexi nga ha tlakukaka, u ri: “A ndzi tshama ni munhu loyi a a rhandzana ni jaha rin’wana, naswona jaha rakwe a ri nga heli ekamareni ra hina, xisweswo a ri tshama byi kondza byi va vusiku.” Lynn u kume leswaku ndlela leyi va kombisanaka rirhandzu ha yona a yi hume ndleleni naswona a yi n’wi khunguvanyisa. Kambe swiphiqo swo tano minkarhi yin’wana swi nga ha papalatiwa, loko mo veka milawu yo karhi ka ha ri emahlweni. Hi xikombiso, Renee u ri: “A hi veke nawu wa leswaku majaha a ma fanelenga ma tshama kukondza ku fika nkarhi wo karhi.” Nakambe swi nga ha va kahle loko vanhu vambirhi lava tshamaka swin’we va pfumelelana leswaku, a ku na un’we wa vona loyi a faneleke ku sala ekamareni kumbe endlwini a ri yexe ni munhu wa rimbewu leri hambaneke.

Nakambe swin’wana leswi nga swa nkoka ku bula ha swona i swilo swo fana ni mintlango, leswi mi swi rhandzaka ni vuyimbeleri lebyi mi byi tsakelaka. Mark u ri: “Ndzi lava ku tshama ni munhu loyi a rhandzaka swilo leswi ndzi swi rhandzaka, loyi hi nga ni vumunhu lebyi fanaka ni loyi a rhandzaka ku endla leswi ndzi swi endlaka.” I ntiyiso, a swi vuli leswaku a mi nge tshami swin’we hileswi mi nga rhandziki swilo leswi fanaka. Yinhla hi leyi, Xana mi pfumelelana ni swiyimo ku fika kwihi havumbirhi bya n’wina? Xana mi tiyimiserile ku twisisana ni ku endla mindzulamiso leswaku mi ta kota ku tshamisana?

Lee wa ringanyeta: “U fanele u vutisa leswaku munhu yoloye u ti twisa ku yini hi ku tshama na wena. Vanhu van’wana va langutela leswaku u fanele u va munghana wa vona lonkulu. Kambe mina a ndzi tsakisiwi hi sweswo.” Hilaha ku fanaka David u ri: “Ndzi rhandza munhu loyi ndzi nga ta endla swilo na yena, kambe a nga titwi a boheka ku famba na mina nkarhi ni nkarhi loko ndzi lava ku endla swilo ni vanhu van’wana.” Emhakeni leyi, vutisa munhu yoleyo leswaku u ta tsakela ku va na wena eka ntirho wa ku vula evhangeli kumbe u hlele swin’wana, swo fana ni ku hlanganyela eka vandlha leri vulavulaka ririmi rimbe.

Xo hetelela, u nga rivali hi timhaka to fana ni ku sweka (xana havumbirhi bya n’wina ma swi kota ku sweka?), ku avelana mintirho ya le ndlwini, ndlela leyi mi nga ta tirhisa swilo swa munhu hi yexe ha yona, ndhawu yo veka mpahla, fanichara, laha ku vekiwaka nhundzu ni swifuwo swa le ndlwini. Ku bula hi swilo swo tano, swi nga ha endla leswaku mi nga tlulani milenge kumbe ku twisana ku vava. Swivuriso 20:18 yi ri: “Makungu ma simekiwa ma tiya hi xitsundzuxo.”

“Hi Ku Tenga Ni Ku Hleleka”

Nsinya wa nawu wun’wana lowu pfunaka wu kumeka eka Luka 14:28, leyi nge: “Hlayela ntsengo.” Ina, hlayela mali leyi u nga ta yi tirhisa leswaku u kota ku tihanyisa. Ku laveka mali muni ya rhente? Ya swakudya? Ya switirhisiwa swin’wana? Xana mi ta tirhisa riqingho rin’we? Loko swi ri tano, mi ta hakela njhani? Lynn u ri: “Ndzi fanele ku tiyiseka hilaha ku heleleke leswaku nhwanyana yoleyo u ta swi kota ku hakela, ndzi nga si n’wi amukela a ta tshama na mina.” Magazini lowu kumekaka eka khompyuta lowu nge The Next Step wu ri: “Munhu loyi u tshamaka na yena la nga hakeliki rhente kumbe ku xava swakudya . . . kumbe a tilavela swikweleti swo tala, u ku vangela ntshikilelo lowu ku nga riki na loyi a wu lavaka.”

Renee u ri: “Minkarhi yin’wana a swi vangiwi hileswaku u ta hakela mali muni, kambe u ta hakela rini!” Wa hlamusela: “Hi fanele ku hakela rhente hi siku ra vunharhu ra n’hweti. Kambe minkarhi yin’wana munhu loyi u tshamaka na yena u ta famba hi mahelo-vhiki wolawo a nga si humesa mali ya rhente, naswona a ndzi boheka ku kombela ku khomeriwa eka munhu loyi hi hirheke eka yena.” Swi le rivaleni leswaku, i vutlhari ku endla nchumu wun’wana ni wun’wana hi “ku tenga ni ku hleleka” naswona swilo swa nkoka swi fanele swi hleriwa kahle. (1 Vakorinto 14:40) Hakanyingi, i vutlhari ku tsala ntwanano wa n’wina ehansi.

Ku va ni vuxiyaxiya ni ku tirhisa vutlhari swi nga ha ku pfuna ku kuma munhu loyi a nga ta va nkateko ku tshama na yena, ku nga ri loyi a nga ta ku dyisa mbitsi u xeva hi nhlomulo. Kambe, ku vuriwa yini hiloko mi tshuka mi tlulana milenge? Xihloko lexi landzelaka xi ta bula hi swiyimo swo tano.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

Ku ni makhombo loko u tshama ni vanhu lava nga landzeriki nkongomiso wa Bibele emhakeni ya mahanyelo

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

Tshamani ehansi mi bula hi timhaka ta nkoka mi nga si fikelela xiboho xa ku tshama swin’we