Langutelo Ra Bibele
Xana Swi Hoxile Ku Lava Ndhuma?
“XANA swi hoxile ku va ni ndhuma, rifuwo ni matimba ya ku lawula?” Xivutiso lexi xi humelele eka xiviko lexi a xi huma eka vandla ro karhi ra vukhongeri ehansi ka xihloko lexi a xi ku, “Ku Hohloka Ka Mikhuva Leyinene.” Rungula ra kona a ri kombetela eka marito lawa Xikwembu xi ma byeleke Abrahama: “Ndzi ta endla tiko lerikulu ha wena ndzi ku katekisa naswona ndzi ta kurisa vito ra wena.”—Genesa 12:2.
Hambileswi xi vuleke leswaku munhu “a nga fanelanga ku lava ndhuma lerova a kala a vavisa van’wana,” xiviko lexi xi tshahe rabi la dumeke wa lembe-xidzana ro sungula, la nga te: “Loko ndzi nga tikurisi, ndzi ta kurisiwa hi mani?” kutani a gimetisa xileswi: “Loko hi nga lemuki vuswikoti lebyi hi nga na byona a nga kona la nga byi lemukaka.” Xana ndhuma yi nga tisa xiphiqo eka lava va navelaka ku gandzela Xikwembu? Xana hi nga byi vona njhani vuswikoti lebyi hi nga na byona? Xana swi hoxe kwihi ku lava ndhuma? Hi rihi langutelo ra Bibele hi mhaka leyi?
Xana Abrahama A A Tikukumuxa?
Bibele yi vulavula hi Abrahama tanihi wanuna loyi a a ri ni ripfumelo lerikulu. (Vaheveru 11:8, 17) Phela, Xikwembu a xi nga khutazi swona leswaku Abrahama a tikukumuxa loko xi n’wi tshembisa leswaku xi ta endla tiko ri va lerikulu ha yena ni ku kurisa vito rakwe. Xikwembu a xi vula xikongomelo xa xona xa ku katekisa vanhu hi Abrahama, ku nga xikongomelo xa nkoka ku tlula ku kurisa munhu.—Vagalatiya 3:14.
Abrahama u kombise ku tinyiketela kakwe eka Xikwembu hi ku siya vutomi lebyi a byi vonaka byi ri byinene ngopfu ni rifuwo leri a a ri na rona eUra. (Genesa 11:31) Endzhakunyana ka sweswo, hikwalaho ko lava ku kondletela ku rhula, Abrahama u tshike lunghelo leri a a ri na rona ro hlawula ku sungula hi ku pfumelela ntukulu wakwe Lota leswaku a hlawula ku sungula ndhawu leyi a rhandza ku tshama eka yona. (Genesa 13:8, 9) Ku hava eBibeleni lexi kombisaka leswaku Abrahama a a rhandza ku tikukumuxa. Ematshan’weni ya sweswo, ripfumelo rakwe, ku yingisa, ni ku titsongahata kakwe hi swona leswi n’wi endleke leswaku a va “munghana” wa Xikwembu wa xiviri.—Esaya 41:8.
Langutelo Rin’wana Hi Xikhundlha, Ndhuma Ni Ku Lawula
Ndhuma yi hlamuseriwa tanihi ku “rhandza xikhundlha, ku rhandza ku va emahlweni kumbe ku lawula.” Eminkarhini ya khale, Hosi Solomoni a a ri ni xikhundlha, ndhuma ni vulawuri swin’we ni rifuwo lerikulu. (Eklesiasta 2:3-9) Hambiswiritano, a a nga swi hisekeli ku tlula mpimo. Loko Solomoni a nyikiwa ndzhaka ya ku va hosi, Xikwembu xi n’wi byele leswaku a kombela xin’wana ni xin’wana lexi a xi navelaka. Hi ku titsongahata Solomoni u kombele mbilu leyi yingisaka ni ku twisisa leswi a swi laveka leswaku a fuma vanhu lava hlawuriweke va Xikwembu. (1 Tihosi 3:5-9) Hi ku famba ka nkarhi, endzhaku ka loko a hete ku hlamusela hi rifuwo rakwe lerikulu ni vulawuri lebyi a a ri na byona, Solomoni u vule leswaku “hinkwaswo a ku ri vuhava ni ku hlongorisa mheho.”—Eklesiasta 2:11.
Xana Solomoni u vule swo karhi malunghana ni leswi vanhu va nga swi fikelelaka leswi nga ehenhla-henhla? Ina, u vurile. Endzhaku ko kambisisa ntokoto wakwe evuton’wini, u gimete hi marito lawa: “Chava Xikwembu xa ntiyiso u hlayisa swileriso swa xona. Hikuva leyi hi yona mfanelo hinkwayo ya munhu.” (Eklesiasta 12:13) Vanhu va fikelela leswi nga ehenhla-henhla evuton’wini bya vona ku nga ri hi ku kuma xikhundlha, rifuwo, ndhuma kumbe ku lawula, kambe hi ku endla ku rhandza ka Xikwembu.
Ku Titsongahata Swi Endla Leswaku U Tlakusiwa
Entiyisweni, ku hava lexi hoxeke loko munhu a tirhandza hi ndlela leyi faneleke. Bibele yi hi lerisa leswaku hi rhandza vaakelani va hina kukota loko hi tirhandza. (Matewu 22:39) Hi ntumbuluko, hi rhandza vulovolovo ni ku titsakisa. Kambe, Matsalwa ma khutaza ku tikarhata entirhweni ni ku titsongahata. (Swivuriso 15:33; Eklesiasta 3:13; Mikiya 6:8) Vanhu lava va tshembekeke ni lava ku nga tshemberiwaka eka vona naswona va tirhaka hi matimba va tala ku lemukiwa hi xihatla, va kuma mintirho ya kahle naswona va xiximiwa. A swi kanakanisi leswaku ku landzela ndlela leyi swi antswa ku tlula ku lava ku lawula van’wana leswaku u vuyeriwa kumbe ku phikizana ni van’wana leswaku u kuma xikhundlha.
Yesu u lemukise vayingiseri vakwe leswaku va nga hlawuli switulu swa le henhla enkhubyeni wa vukati. U va lemukise leswaku va fanele va tshama endhawini ya le hansi va yimela leswaku munhu loyi a va rhambeke a va komba endhawini leyi va faneleke va tshama eka yona. Loko Yesu a hlamusela nsinya wa nawu lowu tirhaka emhakeni leyi, u te: “Un’wana ni un’wana loyi a titlakusaka u ta tsongahatiwa kasi loyi a titsongahataka u ta tlakusiwa.”—Luka 14:7-11.
Vakreste Va Ntiyiso Va Papalata Ku Titlakusa
Bibele yi kombisa leswaku ku titlakusa swi fambisana ni ku nga hetiseki. (Yakobo 4:5, 6) Muapostola Yohane u tshame a titlakusa. A a xi navela hi mbilu hinkwayo xikhundlha lerova yena ni makwavo, va kanye mbilu va kombela Yesu leswaku a va veka endhawini ya le henhla eMfun’weni wakwe. (Marka 10:37) Endzhakunyana Yohane u cince langutelo rakwe. Entiyisweni, epapileni rakwe ra vunharhu, u sole Diyotrefo hi matimba, a ku, ‘u lava ku tiveka emahlweni.’ (3 Yohane 9, 10) Namuntlha Vakreste va yingisa marito ya Yesu naswona va titsongahata, va landzela xikombiso xa muapostola Yohane la dyuhaleke, loyi a dyondzeke ku papalata mboyamelo wa ku lava ku tikurisa.
Hambiswiritano, vuswikoti bya munhu, swiendlo swa kahle ni ku tikarhata kakwe entirhweni a swi tiyisekisi leswaku swi ta n’wi endla a tekiwa tanihi munhu wo karhi wa nkoka. Minkarhi yin’wana va hakeriwa hi vaqachi va vona kambe minkarhi yin’wana a va kumi nchumu. (Swivuriso 22:29; Eklesiasta 10:7) Minkarhi yin’wana vanhu lava nga fanelekiki kahle hi vona lava nyikiwaka vutihlamuleri lebyikulu, kasi lava nga ni timfanelo ta le henhla va nga tekeriwi enhlokweni. Emisaveni leyi yo homboloka, swi nga ha endleka leswaku lava nga fanelekiki va kuma xikhundlha ni vulawuri.
Vakreste va ntiyiso a va na xona xiphiqo xa ku hisekela ndhuma. Ripfalo ra vona leri leteriweke hi Bibele ra va pfuna leswaku va papalata ku tikukumuxa. Va ringeta ku endla hinkwaswo leswi nga ematimbeni ya vona leswaku va vangamisa Xikwembu ni ku tshika xona xi endla leswi xi swi rhandzaka ha vona. (1 Vakorinto 10:31) Vakreste va lwela ku fikelela vuswikoti bya vona bya ku chava Xikwembu ni ku hlayisa swileriso swa xona.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]
Xana Xikwembu xi khutaze Abrahama leswaku a tikukumuxa?