Xivangelo Xa Ku Va Hi Ri Laha Misaveni
BIBELE yi kombisa leswaku Muvumbi wa hina Yehovha Xikwembu minkarhi hinkwayo u endla swilo hi xikongomelo. Xiya xikombiso xa lunghiselelo ra xona ra ndzhendzheleko wa mati emisaveni, lowu endlaka leswaku hi kota ku hanya laha misaveni. Bibele yi wu hlamusela hi ndlela yo phata kambe leyi pakanisaka, yi ku: ‘Milambu hinkwayo yi khulukela lwandle, hambi swi ri tano lwandle a ri tali; laha milambu yi humaka kona, hi laha yi tlhelelaka kona eku khulukeni ka yona.’—Eklesiasta 1:7, Bibele Ya Xitsonga.
Bibele yi fanisa ku tshembeka ka switshembiso swa Xikwembu ni ndzhendzheleko lowu ka ha ku vulavuriwaka ha wona. Hilaha hi swi tivaka hakona namuntlha, ku hisa ka dyambu ku endla leswaku mati ya le malwandle, ni ya le mativeni ma hundzuka nkahelo kutani endzhaku ma hundzuka mpfula leyi naka ehenhla ka misava. Yehovha u vulavula hi ndzhendzheleko lowu kutani a ku: “Hikwalaho ni rito ra mina leri humaka enon’wini wa mina ri ta endlisa sweswo. A ri nge tlheleli eka mina ri nga ri na vuyelo, kambe kunene ri ta endla leswi ndzi swi tsakelaka, naswona ri ta humelela hakunene eka leswi ndzi ri rhumeleke swona.”—Esaya 55:10, 11.
Mapapa ma tlherisela mati yo tenga emisaveni leswaku ku ta va ni vutomi emisaveni. Hilaha ku fanaka, ‘rito leri humaka enon’wini wa Xikwembu’ ri endla leswaku hi kota ku enerisa ku navela loku hi tswariwaka na kona. Swi hilaha Yesu Kreste a nga vula hakona loko a ku: “Munhu a nga fanelanga a hanya hi xinkwa ntsena, kambe u fanele ku hanya ni hi rito rin’wana ni rin’wana leri humaka enon’wini wa Yehovha.”—Matewu 4:4.
Ku dyondza hi Xikwembu swi hi pfuna leswaku hi hanya hi ku pfumelelana ni xikongomelo xa xona. Kambe loko hi nga si endla tano, hi fanele hi rhanga hi twisisa leswaku i yini xikongomelo xa Xikwembu. Hi xikombiso, ha yini Xikwembu xi tumbuluxe misava? Naswona xikongomelo xa xona malunghana na yona xi hi khumba njhani? A hi voneni.
Xikongomelo Xa Xikwembu Hi Misava
Leswi Xikwembu xi hi navelelaka leswinene, xi veke Adamu na Evha, ku nga wanuna ni wansati wo sungula entangeni lowu nga paradeyisi wa le Edeni. Kutani xi va byele leswaku va va ni vana, xi ku: “Tswalanani mi andza, mi tata misava, mi yi fuma, mi fuma tinhlampfi ta lwandle ni swivumbiwa leswi hahaka swa matilo ni swivumbiwa hinkwaswo leswi famba-fambaka ehenhla ka misava.”—Genesa 1:26-28; 2:8, 9, 15.
I yini leswi hi nga gimetaka ha swona hi ku ya hi swiletelo leswi? Xana a swi le rivaleni leswaku Xikwembu a xi lava leswaku vanhu va endla misava hinkwayo yi va paradeyisi leyi nga ta va kaya ra vona? Rito ra xona ri ri: “Loko ku ri matilo, i matilo ya Yehovha, kambe misava u yi nyike vana va vanhu.”—Pisalema 115:16.
Kambe leswaku vanhu va vuyeriwa eka xikongomelo xa Xikwembu xa leswaku va hanya hilaha ku nga heriki, swi lava leswaku va xixima ni ku yingisa Yehovha. Kambe xana Adamu u swi endlile sweswo? A nga swi endlanga, u dyohele Xikwembu hi ku ka a nga xi yingisi. Xana sweswo swi vange vuyelo byihi? Swi endle leswaku vatukulu hinkwavo va Adamu ku katsa na hina hinkwerhu, hi velekiwa hi ri ni xidyoho naswona ha fa, hilaha Bibele yi swi vekaka hakona loko yi ku: “Leswi xidyoho xi ngheneke emisaveni hi munhu un’we, ni rifu hikwalaho ka xidyoho, xisweswo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo hikuva hinkwavo va dyohile.”—Varhoma 5:12.
Leswi hi swona swi endlaka leswaku hi fa ni ku va misava hinkwayo yi nga ri paradeyisi. Xana leswi swi vula leswaku xikongomelo xa Xikwembu hi misava se xi cincile?
Doo, hikuva tsundzuka leswaku Xikwembu xi te: “Rito ra mina leri humaka enon’wini wa mina . . . a ri nge tlheleli eka mina ri nga ri na vuyelo” kambe “ri ta humelela hakunene eka leswi ndzi ri rhumeleke swona.” Ku tlula kwalaho, Xikwembu xi te: “Hinkwaswo leswi ndzi swi tsakelaka ndzi ta swi endla.” (Esaya 45:18; 46:10; 55:11) I ku rhandza ka Xikwembu leswaku misava hinkwayo yi va paradeyisi, yi tala hi vanhu lava nga ta xi tirhela hi ntsako hilaha ku nga heriki, ku nga leswi a ku ri xikongomelo xa xona ku sukela eku sunguleni.—Pisalema 37:29; Esaya 35:5, 6; 65:21-24; Nhlavutelo 21:3, 4.
Xikongomelo Xa Xikwembu Xi Ta Hetisisiwa Hi Ndlela Yihi?
Yehovha u kombise vutlhari byakwe ni rirhandzu leri nga ringanisiwiki na nchumu hi ku endla lunghiselelo ra leswaku swi koteka ku ntshunxa vanhu eka xidyoho lexi va xi kumeke tanihi ndzhaka ni vuyelo bya kona—ku nga hetiseki ni rifu. U endle leswaku sweswo swi koteka hi ku endla leswaku ku tswariwa n’wana la nga riki na xidyoho lexi vanhu lavan’wana hinkwavo va nga xi kuma eka munhu wo sungula ku nga Adamu. Lunghiselelo leri ri vuriwa nkutsulo, lowu nga endleriwa leswaku vanhu lava hanyaka hi ku pfumelelana ni milawu ya Xikwembu va kuma vutomi lebyi nga heriki. (Matewu 20:28; Vaefesa 1:7; 1 Timotiya 2:5, 6) Xana nkutsulo wu nyikeriwe hi ndlela yihi?
Ntsumi ya Yehovha leyi vuriwaka Gabriyele yi byele wanhwana Mariya leswaku a a ta kuma n’wana hi singita ku nga ri khale, yi n’wi hlamusela ndlela leyi n’wana yoloye a a ta tswariwa ha yona hambileswi a nga si tshama a ‘tivana ni wanuna.’ Xikwembu xi endle singita hi ku hundzisela vutomi bya N’wana wa xona wa mativula embelekweni wa Mariya. Endzhaku ka sweswo Mariya u tikisiwe hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu.—Luka 1:26-35.
Endzhaku ka tin’hweti ta kaye Yesu u tswariwe a ri munhu la hetisekeke la fanaka na Adamu munhu wo sungula. Loko se a kurile u nyikele hi vutomi byakwe lebyi hetisekeke tanihi rifu ra gandzelo. Hikwalaho Yesu u ve ‘Adamu wa vumbirhi’ kutani a endla leswaku vanhu hinkwavo lava tshembekaka eka Xikwembu swi koteka leswaku va kutsuriwa eka xidyoho ni rifu.—1 Vakorinto 15:45, 47.
Hakunene leswi swi fanele swi hi susumetela ku rhandza Xikwembu hikwalaho ka rirhandzu ra xona lerikulu leri xi hi kombiseke rona! Hilaha Bibele yi vulaka hakona, “Xikwembu xi rhandze misava swinene xi kala xi nyikela hi N’wana wa xona la tswariweke a ri swakwe, leswaku un’wana ni un’wana loyi a kombisaka ripfumelo eka yena a nga lovisiwi kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.” (Yohane 3:16) Xivutiso lexi tlakukaka hi lexi nge, Xana hi ta angurisa ku yini eka rirhandzu leri Xikwembu xi hi kombiseke rona? Xana a hi fanelanga hi tlangela nyiko yoleyo? Xiya swikombiso swa vanhu van’wana lava nga kombisa ndlela leyi va yi tlangelaka ha yona nyiko yoleyo.
Ku Hanya Vutomi Lebyi Nga Ni Xikongomelo
Denise, wansati loyi ku vulavuriweke ha yena exihlokweni lexi hundzeke, u xiye leswaku ku xixima Xikwembu ni ku yingisa milawu ni nkongomiso wa xona swi endle leswaku vutomi bya yena byi va ni xikongomelo. U ri: “EBibeleni ndzi dyondze leswaku ku engetela eka xikongomelo xa Xikwembu hi vanhu lexi nga ta hetiseka enkarhini lowu taka, ku ni ntirho wo karhi lowu vagandzeri va xona va faneleke va wu endla. A ku na vutomi byin’wana lebyi enerisaka ku tlula ku tirhisa ntshunxeko wo tihlawulela lowu Xikwembu xi ndzi nyikeke wona leswaku ndzi xi dzunisa hi ku hanya hi ku pfumelelana ni xikongomelo xa xona.”
Na hina hi nga endla leswi fanaka hi ku dyondza leswi ku rhandza ka Xikwembu ku nga swona kutani hi ku endla. A hi si vuyeriwa hilaha ku heleleke eka gandzelo ra nkutsulo, leri nga ta endla leswaku hi tiphina hi ri vanhu lava hetisekeke emisaveni leyintshwa yo lulama. Kambe sweswi i swa xihatla leswaku hi enerisa xilaveko xa hina xo gandzela lexi hi tswariweke na xona.
Dave loyi ku vulavuriweke ha yena exihlokweni xo sungula, na yena u sungule ku eneriseka loko a dyondza Rito ra Xikwembu. U kume tinhlamulo ta swivutiso swa yena malunghana ni xikongomelo xa vutomi. U ri: “Loko ndzi anakanya ndlela leyi vutomi bya mina a byi ri xiswona loko ndzi nga si dyondza hi xikongomelo xa Xikwembu, ndza swi xiya leswaku a byi nga pfuni nchumu. A ndzi nga xi tivi xikongomelo xa vutomi bya mina hi nkarhi wolowo kambe a ndzi nga enerisekanga. Sweswi a ndza ha titwi hi yona ndlela yoleyo. Ndza swi twisisa leswaku ha yini ndzi ri laha misaveni naswona ndzi fanele ndzi endla yini hi vutomi bya mina.”
Ku hambana ni miehleketo ya vanhu lava nga hetisekangiki, ndlela leyi nga hlamuseriwa eBibeleni leyi Xikwembu xi byi langutaka ha yona vutomi ya enerisa hakunene. Hi kona laha misaveni hikwalaho ka xikongomelo lexi Yehovha a nga na xona hi hina, leswaku hi ta dzunisa vito rakwe, hi va ni vuxaka lebyinene na yena hi tlhela hi tiyisa vuxaka bya hina na yena. Namuntlha ni hilaha ku nga heriki, hi nga tsakela ku vona ku hetiseka ka xitshembiso lexi huhuteriweke lexi nge: “Va tsaka vanhu lava Xikwembu xa vona ku nga Yehovha!”—Pisalema 144:15.
[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 8]
XIPHIQO XA KU XANISEKA
Ku xaniseka ku vuriwa xin’wana xa swiphiqo leswikulu lexi endlaka hi tivutisa leswaku ha yini hi ri laha misaveni. Viktor Frankl u te: “Loko ku ri leswaku vutomi byi ni xikongomelo, sweswo swi vula leswaku xi kona lexi endlaka leswaku hi xaniseka. A hi nge swi koti ku herisa ku xaniseka, hambi ku ri ku kunguhateriwa ni rifu.”
Bibele ya hi hlamusela leswaku ha yini hi xaniseka ni ku fa. Xikwembu a hi xona xi vangaka swilo leswi. Ku ri na sweswo, leswi i vuyelo bya xiboho lexi nga ni khombo lexi endliweke hi mpatswa wo sungula, ku nga ku tiendlela swiboho handle ka nkongomiso wa Muvumbi wa wona. Sweswo swi endle leswaku xidyoho xi tlulela vatukulu va vona hinkwavo naswona hi xona xivangelo lexikulu lexi endlaka leswaku vanhu va xaniseka.
Hambileswi ku twisisa leswaku ha yini hi ri laha misaveni swi nga swi tlhantlhiki swiphiqo hinkwaswo swa vutomi, kambe swi hi pfuna leswaku hi vona ndlela leyi hi nga langutanaka na swona ha yona. Nakambe, hi nyikiwa ntshembo wa nkarhi lowu taka, laha Xikwembu xi nga ta herisa ku xaniseka ni rifu hi ku helela.
[Dayagramu/Xifaniso lexi nga eka tluka 7]
Bibele yi fanisa ku tshembeka ka switshembiso swa Xikwembu ni ndzhendzheleko lowu hlamarisaka wa mati
[Dayagramu]
(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)
Mpfula ← Nkahelo ← Nkahelo
↓ ↑
↓ ↑
Mativa, milambu ↑
↓
→ → Malwandle
[Xifaniso lexi nga eka tluka 8, 9]
Hi nga tiyiseka njhani leswaku hi ku famba ka nkarhi misava yi ta va paradeyisi leyi nga ta tala hi vanhu lava tsakeke ni lava nga ni rihanyo lerinene?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 9]
‘A ku na vutomi byin’wana lebyi enerisaka ku tlula ku tirhisa ntshunxeko wa mina wo tihlawulela leswaku ndzi tirhela Xikwembu.’—Denise