Ndzima 7
Pfuxeta Rirhandzu Leri A Wu Ri Na Rona Eku Sunguleni!
EFESA
1. Rungula ro sungula ra Yesu ri ye eka vandlha rihi naswona i yini lexi a xi tsundzuxeke valanguteri?
RUNGULA ro sungula ra Yesu ri ye evandlheni ra le Efesa, ku nga muti lowu nga eribuweni ra lwandle ra Asia Minor, lowu hi nkarhi wolowo a wu fuwile naswona wu ri ekusuhi ni xihlala xa Patmosi. U lerise Yohane a ku: “Tsalela ntsumi ya vandlha ra Efesa, u ku: Loyi a tameleke tinyeleti ta nkombo evokweni rakwe ra xinene, loyi a fambaka exikarhi ka swo tlhoma timboni swa nsuku swa nkombo, u vula leswi.” (Nhlavutelo 2:1) Laha Yesu u vulavule hi xikhundlha lexi a nga na xona tanihi laha a endleke hakona eka marungula laman’wana ya tsevu. U tsundzuxe valanguteri va le Efesa leswaku vakulu hinkwavo va ungameriwe hi yena nileswaku u kambela mavandlha hinkwawo. Ku ta fikela enkarhini wa hina, u hambeta a ri nhloko leyi nga ni rirhandzu, leyi langutelaka vakulu ni ku va risa hi rirhandzu hinkwavo lava hlanganyelaka evandlheni. Nkarhi na nkarhi u lulamisa malunghiselelo ya vandlha leswaku rivoni ra wona ri hambeta ri vangama. Ina, Yesu i Murisi Lonkulu wa ntlhambi wa Xikwembu.—Matewu 11:28-30; 1 Petro 5:2-4.
2. (a) Hi yihi mintirho leyinene leyi Yesu a bumabumeleke vandlha ra le Efesa ha yona? (b) Hi yihi ndzayo ya muapostola Pawulo leyi swi nga erivaleni leswaku vakulu va le Efesa va yi yingisile?
2 Yesu u sungule hi marito ya musa ni lama bumabumelaka, lawa a ma tirhiseke loko a tsalela mavandlha laman’wana hinkwawo, handle ka mambirhi ntsena lawa a nga ma bumabumelangiki. Loko a tsalela Vaefesa, u te: “Ndzi tiva swiendlo swa wena, ni ntirho ni ku tiyisela ka wena, ni leswaku a wu swi koti ku tiyiselela vanhu vo biha, naswona u ringa lava tivulaka vaapostola, kambe va nga ri vona, kutani u va kume va ri vahembi. Nakambe u kombisa ku tiyisela, u kondzelerile hi mhaka ya vito ra mina naswona a wu karhalanga.” (Nhlavutelo 2:2, 3) Emalembeni lama hundzeke, muapostola Pawulo u tshama a lemukisa vakulu va le Efesa hi “timhisi leti tshikilelaka,” ku nga vagwinehi lava kavanyetaka ntlhambi, naswona u byele vakulu volavo leswaku va ‘hiteka’ tanihi leswi na yena a hitekeke a nga karhali. (Mintirho 20:29, 31) Leswi sweswi Yesu a va bumabumeleke hikwalaho ka ku tikarhata ni ku tiyisela ka vona va nga karhali, a va fanele va yi tirhisile ndzayo leyi va nyikiweke yona.
3. (a) Xana “vaapostola va mavunwa” va ringete hi ndlela yihi ku kanganyisa lava tshembekaka enkarhini wa hina? (b) Xana Petro u lemukise a ku yini hi vagwinehi?
3 Hi nkarhi wa siku ra Hosi, ku ve ni “vaapostola va mavunwa” lava a va “vulavula swilo leswi soholotiweke leswaku va tikokela vadyondzisiwa.” (2 Vakorinto 11:13; Mintirho 20:30; Nhlavutelo 1:10) Va tsaka loko va vona mintlawa ya mimpambukwa evukhongerini, va vula leswaku Xikwembu a xi na nhlengeletano naswona va ala leswaku Yesu u nyikiwe matimba yo fuma hi 1914. Va hetisisa vuprofeta lebyi kumekaka eka 2 Petro 3:3, 4 lebyi nge: “Emasikwini ya makumu ku ta va ni vahlekuri lava hlekulaka, va famba hi ku ya hi ku navela ka vona va ku: ‘Byi kwihi vukona byakwe lebyi tshembisiweke? Hikuva, ku sukela siku vatata wa hina va etleleke ha rona eku feni, swilo hinkwaswo swa ha tshame hilaha a swi ri hakona eku sunguleni ka ntumbuluko.’”
4. (a) Xana ku tikukumuxa ni ku xandzuka ka vahlekuri ku vonaka hi ndlela yihi? (b) Vakreste namuntlha va kombisa leswaku va fana ni Vakreste va le Efesa hi ku endla yini hi vakaneti lava nga ni mavunwa?
4 Vahlekuri lava a va swi lavi ku twarisa ripfumelo ra vona erivaleni. (Varhoma 10:10) Va lave nseketelo wa vafundhisi va Vujagana ni vahaxi va mahungu ni switichi swa thelevhixini leswaku va ta haxa swiviko swa vona leswi va hlaselaka lava va nga tshama va gandzela na vona enkarhini lowu hundzeke. Lavo tshembeka va hatla va swi vona leswaku leswi vakanganyisi lava va swi vulaka i mavunwa ni leswaku mahanyelo ya vona a ma basanga. Ku fana ni Vaefesa, Vakreste namuntlha a ‘va swi koti ku tiyiselela vanhu vo biha’ kutani va va susa eku hlanganyeleni emavandlheni ya vona.a
5. (a) Hi kwihi ku tsana loku Yesu a vuleke leswaku Vaefesa a va ri na kona? (b) Hi wahi marito lawa Vaefesa a va fanele va ma tsundzukile?
5 Hambiswiritano, Yesu u boxe xiphiqo lexikulu, hilaha a endleke hakona eka mavandlha laman’wana ya ntlhanu. U byele Vaefesa a ku: “Nilokoswiritano, ndzi ni mhaka na wena, ya leswaku u lahle rirhandzu leri a wu ri na rona eku sunguleni.” (Nhlavutelo 2:4) A va nga fanelanga va va ni xiphiqo lexi hikuva Pawulo u tshama a va tsalela emalembeni ya 35 lama hundzeke, a va byela hi ‘rirhandzu lerikulu ra Xikwembu leri xi hi rhandzeke ha rona,’ naswona u va khongotele a ku: “Leswi mi nga vana lava rhandzekaka, vanani vatekeleri va Xikwembu, mi hambeta mi famba erirhandzwini, hilaha Kreste na yena a mi rhandzeke hakona.” (Vaefesa 2:4; 5:1, 2) Ku tlula kwalaho, marito ya Yesu a ma fanele ma tshamile etimbilwini ta vona loko a te: “Yehovha Xikwembu xa hina i Yehovha un’we, naswona u fanele u rhandza Yehovha Xikwembu xa wena hi mbilu ya wena hinkwayo ni hi moya-xiviri wa wena hinkwawo ni hi mianakanyo ya wena hinkwayo ni hi ntamu wa wena hinkwawo.” (Marka 12:29-31) Vaefesa va lahle rirhandzu leri a va ri na rona eku sunguleni.
6. (a) Ku nga khathariseki leswaku i khale hi ri karhi hi hlanganyela ni vandlha kumbe ha ha ku sungula, hi rihi khombo leri hi faneleke hi tivonela eka rona? (b) Xana rirhandzu leri hi rhandzaka Xikwembu ha rona ri fanele ri hi susumetela ku endla yini?
6 Ku nga khathariseki leswaku i khale hi ri karhi hi hlanganyela ni vandlha kumbe ha ha ku sungula, hi fanele hi tivonela leswaku hi nga lahlekeriwi hi rirhandzu ra hina ro sungula leri hi rhandzeke Yehovha ha rona. Xana ri nga hi lahlekela njhani? Hi nga sungula ku rhandza ntirho wa hina wa ku tihanyisa, hi navela ku endla mali yo tala kumbe ku rhandza ntsako ku va wona nchumu wa nkoka evuton’wini bya hina. Xisweswo hi nga sungula ku ehleketa ku fana ni vanhu va nyama ku ri ni ku ehleketa ku fana ni vanhu va moya. (Varhoma 8:5-8; 1 Timotiya 4:8; 6:9, 10) Rirhandzu leri hi rhandzaka Yehovha ha rona ri fanele ri hi susumeta ku ololoxa mboyamelo wun’wana ni wun’wana wo homboloka kutani hi ‘hambeta hi lava mfumo wa Xikwembu ni ku lulama ka xona,’ leswaku hi ta kota ku ‘tihlayisela xuma etilweni.’—Matewu 6:19-21, 31-33.
7. (a) Xana ntirho lowu hi wu endlelaka Yehovha wu fanele wu susumetiwa hi yini? (b) I yini leswi Yohane a swi vuleke mayelana ni rirhandzu?
7 Minkarhi hinkwayo ntirho lowu hi wu endlelaka Yehovha wu fanele wu susumetiwa hi rirhandzu leri humaka embilwini. A hi swi tlangeleni hi mbilu hinkwayo hinkwaswo leswi Yehovha na Kreste va hi endlelaka swona. Hilaha Yohane hi byakwe a tsaleke hakona endzhakunyana ka nkarhi, a ku: “Rirhandzu ri tise xileswi, ku nga ri leswaku hina hi rhandze Xikwembu, kambe xona xi hi rhandzile kutani xi rhuma N’wana wa xona a va gandzelo ra ku vuyelelana ra swidyoho swa hina.” Nakambe Yohane u ye emahlweni a ku: “Xikwembu i rirhandzu, loyi a tshamaka a ri ni rirhandzu u tshama a ri ni vun’we ni Xikwembu naswona Xikwembu xi tshama xi ri ni vun’we na yena.” Onge hi nga tikarhatela leswaku ri nga tshuki ri tsana rirhandzu leri hi rhandzaka Yehovha ha rona, Hosi Yesu Kreste ni Rito leri hanyaka ra Xikwembu! Rirhandzu rero hi nga ri kombisa hi ku hiseka entirhweni wa Xikwembu ni hi ku yingisa ‘xileriso lexi hi xi kumaka eka xona, leswaku loyi a rhandzaka Xikwembu u fanele a rhandza ni makwavo.’—1 Yohane 4:10, 16, 21; Vaheveru 4:12; nakambe vona 1 Petro 4:8; Vakolosa 3:10-14; Vaefesa 4:15.
“Endla Swiendlo Swo Sungula”
8. Xana Yesu u vule leswaku Vakreste va le Efesa va fanele va endla yini?
8 Vakreste volavo va le Efesa a va fanele va pfuxeta rirhandzu leri a va ri na rona eku sunguleni loko va nga lavi leswaku Yesu a va fularhela. U te eka vona: “Hikokwalaho, tsundzuka lomu u weke kona, kutani u hundzuka, u endla swiendlo swo sungula. Loko u nga endli tano, ndza ta eka wena, naswona ndzi ta susa xo tlhoma rivoni xa wena endhawini ya xona, handle ka loko wo hundzuka.” (Nhlavutelo 2:5) Xana Vakreste va le Efesa va angule njhani eka marito wolawo? A hi swi tivi. Hi tshemba leswaku va hundzukile kutani va pfuxeta rirhandzu leri a va rhandza Yehovha ha rona. Loko va nga endlanga tano, rivoni ra vona a ri ta timiwa kutani xo tlhoma rivoni xa vona xi susiwa endhawini ya xona. A va ta lahlekeriwa hi lunghelo ro voninga ntiyiso.
9. (a) Hi wahi marito lama khutazaka lawa Yesu a ma byeleke Vakreste va le Efesa? (b) Swi tise ku yini leswaku endzhaku ka ku fa ka Yohane, mavandlha ma tsandzeka ku yingisa ndzayo leyi Yesu a layeke vandlha ra le Efesa ha yona?
9 Hambiswiritano, Yesu a a khomele Vakreste va le Efesa marito lawa lama khutazaka, u te: “Kambe, leswi u nga na swona hileswaku u venga swiendlo swa mpambukwa wa Nikolasi, lowu na mina ndzi wu vengaka.” (Nhlavutelo 2:6) Swa tsakisa ku tiva leswaku a va ku venga ku avana, tanihi leswi Hosi Yesu Kreste na yena a ku vengaka. Hambiswiritano, loko malembe ma ri karhi ma famba, mavandlha yo tala ma tsandzekile ku yingisa marito wolawo ya Yesu. Hikwalaho ko tsandzeka ku rhandza Yehovha, ku rhandza ntiyiso ni ku rhandzana vona hi voxe, va hetelele va ri emunyameni hi tlhelo ra moya. Va tikume va vumbe mimpambukwa leyi tshamelaka ku lwa. Vatsari va Bibele lava tivulaka “Vakreste,” lava a va nga n’wi rhandzi Yehovha va suse vito ra Xikwembu ematsalweni ya Xigriki ya Bibele. Ku kayivela rirhandzu ku tlhele ku endla leswaku hambileswi a va ha tivula Vakreste, va sungule ku dyondzisa tidyondzo ta le Babilona ni ta Magriki, to kota ndzilo wa tihele, pagatori ni Vunharhu-un’we. Hikwalaho ka leswi a va nga ha xi rhandzi Xikwembu ni ntiyiso, vo tala lava a va tivula Vakreste va tshike ntirho wo chumayela mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. Va pfumele ku lawuriwa hi vafundhisi lava a va tisimekele mfumo wa vona laha misaveni.—Ringanisa na 1 Vakorinto 4:8.
10. Xana a xi ri njhani xiyimo xa Vujagana hi 1918?
10 Loko ku avanyisa ku sungula endlwini ya Xikwembu hi 1918, mpambukwa wa vafundhisi va Vujagana a wu seketela Nyimpi yo Sungula ya Misava hi mbilu hinkwayo, wu khutaza Makhatoliki ni Maprotestente leswaku ma dlayana. (1 Petro 4:17) Vukhongeri bya Vujagana a byi fananga ni vandlha ra le Efesa leri a ri venga leswi mpambukwa wa Nikolasi a wu swi endla kambe byona a byi nghene hi nhloko eka nkwetlembetano, tidyondzo leti kanetanaka ni ta Xikwembu naswona vafundhisi va byona a va ri xiphemu xa misava leyi Yesu a leriseke vadyondzisiwa va yena leswaku a va fanelanga va va xiphemu xa yona. (Yohane 15:17-19) Tanihi leswi mavandlha ya vona a ma honise nhloko-mhaka ya Bibele, ku nga Mfumo wa Xikwembu, a ma nga ha ri swo tlhoma timboni leswi voningaka ntiyiso wa Matsalwa, naswona swirho swa wona a swi nga ha ri xiphemu xa tempele ya Yehovha ya moya. Varhangeri va wona va xinuna (ni va xisati) a va nga ha ri tinyeleti kambe se a va hundzuke “munhu wo kala nawu.”—2 Vatesalonika 2:3; Malakiya 3:1-3.
11. (a) Hi wihi ntlawa wa Vakreste lowu humeleleke hi 1918 lowu yingiseke ndzayo leyi Yesu a layeke Vakreste va le Efesa ha yona? (b) I yini leswi ntlawa wa Yohane wu swi endleke ku sukela hi 1919 ku ya emahlweni?
11 Hambiswiritano, lava ntlawa wa Yohane va swi kotile ku tiyisela masiku wolawo ya nkitsikitsi hi nkarhi wa nyimpi yo sungula ya misava kutani va hambeta va rhandza Yehovha ni ntiyiso lowu va susumeteleke ku n’wi tirhela hi ku hiseka lokukulu. Va swi kotile ku kaneta lava a va ringeta ku sungula mintlawa ya mimpambukwa hi ku ringeta ku gandzela presidente wo sungula wa Nhlengeletano ya Watch Tower, Charles T. Russell, endzhaku ka rifu ra yena hi 1916. Hikwalaho ka leswi nxaniso ni maxangu swi nyikeke ntlawa lowu wa Vakreste ndzetelo lowunene, N’wini wa wona u vule leswaku wu “endle kahle” kutani a wu rhamba leswaku wu nghena entsakweni wa n’wini wa wona. (Matewu 25:21, 23) Swiendlakalo swa misava ni mintokoto ya vona vini swi va pfunile va vona ku hetiseka ka xikombiso lexi Yesu a xi vuleke, lexi a xi ta kombisa ku va kona ka yena loku nga vonakiki ematimbeni ya Mfumo. Ku sukela hi 1919 ku ya emahlweni, va hambete va hlanganyela eku hetisiseni ka vuprofeta lebyikulu bya Yesu lebyi nge: “Mahungu lamanene lawa ya mfumo ma ta chumayeriwa emisaveni hinkwayo leyi akiweke leswaku byi va vumbhoni ematikweni hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.” (Matewu 6:9, 10; 24:3-14) Loko ku ri leswaku rirhandzu leri a va rhandza Yehovha ha rona a ri tsanile hi ndlela yo karhi, ri tlhele ri pfurha ku sukela enkarhini wolowo.
12. (a) Eka ntsombano lowu nga rivalekiki hi 1922, hi xihi xirhambo lexi endliweke? (b) Hi rihi vito leri Vakreste va ntiyiso va ri amukeleke hi 1931 naswona va hundzuke eka yini?
12 Eka ntsombano lowu nga rivalekiki, lowu eka wona a ku ri na 18 000 wa Vakreste lava, le Cedar Point, Ohio, eU.S.A., hi September 5-13, 1922, ku endliwe xirhambo lexi nge: “Tlhelelani ensin’wini n’wina vana va Xikwembu lexi tlakukeke ngopfu! . . . Misava yi fanele yi tiva leswaku Yehovha i Xikwembu ni leswaku Yesu Kreste i Hosi ya tihosi. . . . Hikwalaho, twarisani, twarisani, twarisani Hosi ni mfumo wa yona.” Vito ra Yehovha ro kwetsima a ri ri karhi ri tlakusiwa swinene. Hi 1931, Vakreste lava va hlengeletanile entsombanweni wa le Columbus, eOhio, le U.S.A., naswona va tsakele ku amukela ni ku tirhisa vito ra Xikwembu, leri nge Timbhoni ta Yehovha, leri xi nga ri vula eka vuprofeta bya Esaya. (Esaya 43:10, 12) Vito ra magazini lowu tirhisiwaka ngopfu hi nhlengeletano ri cincile ri va Xihondzo xo Rindza Xi Huwelela Mfumo Wa Yehovha, ku sukela eka nkandziyiso wa yona wa March 1, 1939, hi ndlela yoleyo ku dzuneka hinkwako ku yisiwe eka Muvumbi wa hina ni le ka mfumo wa yena. Leswi Timbhoni ta Yehovha se a ti pfuxete rirhandzu leri ti rhandzaka Yehovha ha rona, ti hundzukile eka hinkwaswo swa nkarhi lowu nga hundza leswi endleke leswaku ti nga swi koti ku dzunisa ni ku tlakusa vito ra Yena lerikulu ni Mfumo wa yena.—Pisalema 106:6, 47, 48.
“Loyi A Hlulaka”
13. (a) Hi yihi mikateko leyi Vakreste va le Efesa a va ta yi kuma loko va ‘hlula’? (b) Xana Vakreste va le Efesa a va ta ‘hlula’ hi ndlela yihi?
13 Eku heteleleni, Yesu u vulavule hi moya wa Xikwembu hilaha a endleke hakona ni le ka marungula laman’wana, leswaku hi wona lowu n’wi tirhisaka ku twarisa vuyelo bya ku tshembeka. U byele Vakreste va le Efesa a ku: “Loyi a nga ni ndleve a a yingise leswi moya wu swi byelaka mavandlha: Loyi a hlulaka ndzi ta n’wi pfumelela ku dya emurhini wa vutomi, lowu nga eparadeyisini ya Xikwembu.” (Nhlavutelo 2:7) Lava nga ni tindleve a va ta yingisa rungula rero ra nkoka, va ri karhi va swi tiva leswaku a ri twarisiwanga hi ku rhandza ka Yesu kambe ri huma eka Hosi ya Vuako Hinkwabyo, ku nga Yehovha hi byakwe hi ku tirhisa moya lowo kwetsima kumbe matimba lama tirhaka. Xana a va ta ‘hlula’ hi ndlela yihi? Hi ku landzelerisa emikondzweni ya Yesu, loyi a tshameke a tshembekile kukondza a fa kutani a ku: “Tiyani timbilu! Misava ndzi yi hlurile.”—Yohane 8:28; 16:33; nakambe vona 1 Yohane 5:4.
14. Xana ‘paradeyisi ya Xikwembu’ leyi Yesu a vulavulaka ha yona yi fanekisela yini?
14 Tanihi leswi Vakreste lava nga vatotiwa, vo kota va le Efesa va nga riki na ntshembo wo hanya eparadeyisini la misaveni, ha yini ku vuriwa leswaku va kuma hakelo ya ku dya “emurhini wa vutomi lowu nga eparadeyisini ya Xikwembu”? A swi nge endleki leswaku ku va ku ri Paradeyisi ya laha misaveni hikuva Vakreste lava totiweke va 144 000, ku katsa ni va le vandlheni ra le Efesa va xaviwile evanhwini leswaku va ta fuma ni Xinyimpfana, ku nga Kreste Yesu, eNtshaveni ya Siyoni leyi nga etilweni, tanihi vana va moya. (Vaefesa 1:5-12; Nhlavutelo 14:1, 4) Hikwalaho ku fanele ku vulavuriwa hi xivandla xa le tilweni lexi fanaka ni ntanga, lexi lava hlulaka va nyikiwaka xona tanihi ndzhaka. Vona lava va hluleke lava nga ta hanya hilaha ku nga heriki, va ta hambeta va hanya “eparadeyisini ya Xikwembu,” ina, kona laha Yehovha a tshamaka kona hilaha swi fanekiseriweke hakona laha leswaku va ta dya emurhini wa vutomi.
15. Ha yini xikhutazo xa Yesu lexi vulavulaka hi ku hlula xi ri xa nkoka eka lava ntshungu lowukulu namuntlha?
15 Kutani ku vuriwa yini hi Timbhoni to tshembeka leti nga laha misaveni leti seketelaka vatotiwa va 144 000? Timbhoni leti ta ntshungu lowukulu na tona ta hlula. Kambe ntshembo wa tona i wa ku hanya emisaveni loko se yi ri paradeyisi, laha ti nga ta nwa mati lama humaka eka “nambu wa mati ya vutomi” naswona ti ta hanyisiwa hi “matluka ya mirhi” leyi byariweke etlhelo ka nambu wolowo. (Nhlavutelo 7:4, 9, 17; 22:1, 2) Loko u nga si va un’wana wa ntlawa lowu, onge na wena u nga rhandza Yehovha hi mbilu ya wena hinkwayo kutani u hlula hi ripfumelo ra wena. Xisweswo u ta tiphina hi vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyi nga Paradeyisi.—Ringanisa na 1 Yohane 2:13, 14.
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Loko u lava ku tiva hi matimu ya ku sungula ka vaapostola va mavunwa, vona matluka 200-07 ya buku leyi nge Ku Hlamulana Hi Matsalwa, leyi kandziyisiweke hi Timbhoni ta Yehovha.
[Bokisi leri nga eka tluka 36]
Swidzuniso Swa Rirhandzu Eka Yehovha Ni Le Ka N’wana Wakwe
Ebukwini ya tinsimu leyi humesiweke hi vanhu va Yehovha hi 1905, a ku ri ni tinsimu to tala ngopfu leti a ti dzunisa Yesu ku tlula leti a ti dzunisa Yehovha Xikwembu. Ebukwini ya vona ya tinsimu ya 1928, nhlayo ya tinsimu leti a ti dzunisa Yesu a yi ringana ni ya leti dzunisaka Yehovha. Kambe ebukwini ya sweswinyana ya tinsimu ya 1984, ku ni tinsimu to tala ngopfu leti dzunisaka Yehovha ku tlula leti dzunisaka Yesu. Leswi swi pfumelelana ni marito ya Yesu, lama nge: “Tatana u nkulu eka mina.” (Yohane 14:28) Yehovha hi yena la faneleke a rhandziwa ngopfu ivi ku landzela Yesu ni ku tlangela xitlhavelo xa yena xa risima ni xikhundlha xa yena tanihi Muprista Lonkulu wa Xikwembu ni Hosi.
[Chati leyi nga eka tluka 34]
Ndlela Leyi Yesu A Tshinyaka Ha Yona
(tindzima ni tindzimana leti tshahiweke ebukwini ya Nhlavutelo)
Leswi
faneleke
Rungula Xikhundlha swi Mikateko
leri yaka lexi a nga Xingheniso Xiphiqo lulamisiwa leyi
evandlheni na xona xo xi vekiwa ni/kumbe vaka
ra le xo laya bumabumela erivaleni xikhutazo kona
Efesa 2:1 2:2, 3 2:4 2:5, 6 2:7
Pergamo 2:12 2:13 2:14, 15 2:16 2:17
Tiyatira 2:18 2:19 2:20, 21 2:24, 25 2:26-28
Filadelfiya 3:7 3:8 — 3:8-11 3:12
Lawodikiya 3:14 — 3:15-17 3:18-20 3:21