“Kombani Xichavo Eka Vanhu Lavo Tano”
“Šišimani v̌anhu la’v̌o tano.”—1 VAKORINTO 16:18, BX.
1. I vavanuna va muxaka muni lava muapostola Pawulo ngopfu-ngopfu a va kombisaka xichavo, naswona u tsale yini ehenhleni ka Mukriste un’wana wo tano?
MUXAKA wa vavanuna lava muapostola Pawulo a a va vona va xiximeka ngopfu a va ri lava a va tsakela ku tirhisa matimba ya vona handle ko kanakana eka Yehova ni vamakwavo. Ehenhleni ka mutirhi-kulobye un’wana wo tano, Pawulo u tsarile a ku: “Loko swi ri tano, n’wi amukeleni hi ku tsaka hinkwako kukota makwenu eHosini. Kombani xichavo eka vanhu lavo tano, hikuva a a ri kusuhi ni ku fa, a fela ntirho wa Kriste, a ri karhi a pfumela ku nyiketa vutomi bya yena.”—Vafilipiya 2:29, 30.
2. I mani loyi hi n’wi kolotaka ku khathalela loku hlawulekeke, naswona ha yini?
2 Namuntlha, emabandlheni lama tlulaka 55 000 ya Timbhoni ta Yehova, ku na vavanuna vo tala lavanene va Vukriste lava hi faneleke ku va tlangela swinene hikwalaho ka ntirho wa vona wo nonon’hwa exikarhi ka vamakwavo. Loko a kombisa leswaku hi fanele ku komba xichavo eka vanhu lavo tano, Pawulo u te: “Ha mi kombela hi matimba, vamakwerhu, leswaku mi va ni xichavo eka lava tirhaka exikarhi ka n’wina, lava va mi rhangelaka emahlweni endleleni ya Hosi, ni ku mi tsundzuxa; mi va xixima swinene hi rirhandzu, hikwalaho ka ntirho wa vona. Hanyani swin’we hi ku rhula.”—1 Vatesalonika 5:12, 13.
3. (a) I yini lexi nga ta hi pfuna ku va ni ku rhula ni van’wana? (b) Hi le mhakeni yihi laha vakulu va faneleke ku veka xikombiso?
3 Ku tlangela loku faneleke ka vamakwerhu hinkwavo va xinuna ni va xisati, naswona ngopfu-ngopfu vakulu lava tirhaka hi matimba, handle ko tipfinyinga i mhaka ya ntikelo eku hanyeni hi ku rhula exikarhi ka mabandlha ya hina. Eka leswi, tanihi le tindhawini hinkwato ta ku hanya ka Vukriste, vakulu va fanele ku “boxela ntlhambi entila.” (1 Petro 5:2, 3) Hambi swi ri tano, hambi leswi vakulu va nga ha langutelaka ku tlangeriwa hi vamakwerhu hikwalaho ka ntirho wa vona wo nonon’hwa hi laha ku faneleke, na vona va fanele ku veka xikombiso eku kombiseni ka ku khathalelana loku faneleke.
‘Ku Komba Xichavo’
4, 5. (a) I yini leswi kombisaka leswaku muapostola Pawulo u tlangele vakulu lava tirhaka hi matimba? (b) U va tsalele yini Vakriste eRhoma, naswona ha yini marito yakwe ngopfu-ngopfu ya tirha eka vakulu?
4 Muapostola Pawulo u veke xikombiso lexinene emhakeni leyi. Hi laha hi voneke ha kona eka xihloko lexi hundzeke, u lave swilo leswinene eka vamakwavo va xinuna ni va xisati. A nga khutazanga Vakriste ku rhandza ni ku xixima vakulu lava tirhaka hi matimba ntsena kambe u tlhele a kombisa ku tlangela loku faneleke ka leswi hi yexe. Entiyisweni u kombe xichavo eka vanhu lavo tano.—Ringanisa Vafilipiya 2:19-25, 29; Vakolosa 4:12, 13; Tito 1:4, 5.
5 Epapileni rakwe leri yaka eka Vakriste va le Rhoma, Pawulo u tsarile a ku: “Tolovelanani, mi rhandzana tanihi vamakwavo, mi tlula van’wana hi ku komba xichavo. Ku chivirika ka n’wina ku nga vombi, kambe mi va ni ku hiseka emoyeni, mi tirhela [Yehova].” (Varhoma 12:10, 11) Hakunene marito lawa ngopfu-ngopfu ma tirha eka vakulu va Vukriste. Vona, eka Vakriste hinkwavo, va fanele ku rhangela eku kombisaneni ka xichavo.
6. (a) I yini lexi vakulu va faneleke ku papalata ku xi endla, naswona ha yini? (b) Vakulu va nga wu kurisisa ku yini ntshembo wa bandlha eka huvo hinkwayo ya vakulu?
6 Vakulu ngopfu-ngopfu va fanele ku tivonela leswaku va nga endli tinhlamuselo leti tsongahataka ehenhleni ka valanguteri-kulobye. Ku hava nkulu ni un’we loyi a nga ni timfanelo hinkwato ta Vukriste ku ya fika eka mpimo lowukulu, hikuva hinkwavo a va hetisekanga. Van’wana va humelela swinene eka timfanelo to karhi, kambe va tsanile eka tin’wana. Loko vakulu va ri ni rirhandzu leri faneleke ra vamakwerhu ni ku rhandzana lokunene, va ta tsongahata ku tsana ka van’wana. Emabulwini ya vona ni vamakwerhu, va ta kombisa tinhla ta matimba ta vakulu-kulobye. Hi ku rhangela hi ndlela yoleyo eku kombisaneni ka xichavo, va ta kurisa ntshembo wa bandlha eka huvo ya vakulu hinkwayo.
Ku Tirha Kun’we Tanihi Huvo
7. I yini lexi nga ta pfuna vakulu ku tirha kun’we hi vun’we, naswona leswi va ta swi kombisisa ku yini?
7 Endzhaku ko vulavula hi ‘tinyiko ta vavanuna’ leti Yesu a ti endleke ebandlheni rakwe emisaveni hi langutelo ro lulamisa vamakwerhu ni ntirho wa vutirheli, muapostola Pawulo u tsarile a ku: “Hi moya wa rirhandzu, hi kula hi matlhelo hinkwawo eka Kriste, yena loyi a nga nhloko.” (Vaefesa 4:7-15) Ku twisisa leswaku Kriste i Nhloko leyi chivirikaka ya bandlha, ni leswaku vakulu va fanele ku titsongahata evokweni rakwe ra xinene ra vuhosi, i mhaka leyi hlanganisaka exikarhi ka huvo yin’wana ni yin’wana ya vakulu. (Vaefesa 1:22; Vakolosa 1:18; Nhlavutelo 1:16, 20; 2:1) Va ta lava vukongomisi byakwe hi ku tirhisa moya lowo kwetsima, misinya ya milawu ya Bibele ni vurhangeri lebyi nyikeriweke hi Huvo leyi Fumaka ya “nandza lowo tshembeka, lowa vutlhari.”—Matewu 24:45-47; Mintirho 15:2, 28; 16:4, 5.
8. Vakulu hinkwavo va fanele ku tsundzuka yini, naswona va ta ku kombisisa ku yini ku xiximana?
8 Vakulu va ta swi xiya leswaku Kriste, hi ku tirhisa moya lowo kwetsima, a nga kongomisa mianakanyo ya nkulu un’wana ni un’wana loyi a nga eka huvo ya vakulu ku nyikela nsinya wa nawu wa Bibele lowu lavekaka ku hlangavetana ni xiyimo xihi na xihi kumbe ku boha kungu rihi na rihi ra nkoka. (Mintirho 15:6-15) Ku hava nkulu ni un’we loyi a nga ni vun’wini bya moya exikarhi ka huvo. Vakulu va ta kombisana xichavo hi ku yingisa hi rixaladza eka mani na mani wa nhlayo ya vona loyi a humelerisaka nsinya wa nawu wa Bibele eka nhloko-mhaka leyi ku buriwaka ha yona kumbe dyondzo leyi humaka eka Huvo leyi Fumaka.
9. (a) Hi tihi timfanelo ta Matsalwa leti nga ta pfuna mulanguteri ku papalata ku tiveka ehenhla ngopfu eka vakulu-kulobye? (b) Nkulu u ta tikombisisa ku yini a ri la ‘twisisaka,’ naswona huvo leyi fumaka ya lembe xidzana ro sungula yi veke xikombiso emhakeni leyi hi ndlela yihi?
9 Ku ringanisela ka Vukriste, vunene ni vutitsongahati swi ta sivela nkulu un’wana ni un’wana ku ringeta ku lawula vamakwavo ni ku humelerisa mianakanyo yakwe. (Swivuriso 11:2; Vakolosa 3:12) Mulanguteri wa Mukriste a nga ha va ni malangutelo lama tiyeke swinene ni lama tiyisekeke emhakeni yo karhi. Kambe loko a swi vona leswaku vakulu-kulobye va ni swivangelo swa Matsalwa ni swa le tilweni swo hambana na yena, u ta ‘tikhoma tanihi lontsongo’ ivi a tikombisa ‘a ri la twisisaka’ hi ku amukela langutelo ra vunyingi.a (Luka 9:48; 1 Timotiya 3:3) U ta landzela xikombiso lexinene lexi vekiweke hi huvo leyi fumaka ya lembe xidzana ro sungula, leyi, endzhaku ka bulo ra Matsalwa, naswona ehansi ka vurhangeri lebyi nyikeriweke hi Kriste hi ku tirhisa moya lowo kwetsima, va fikeke eku ‘pfumelelaneni hi mbilu yin’we.’—Mintirho 15:25.
10. (a) I yini lexi kombaka leswaku ku hlawuriwa ka huvo ya vakulu ebandlheni rin’wana ni rin’wana i lunghiselelo leri sekeriweke eBibeleni? (b) Buku leyi nge Organized to Accomplish Our Ministry yi hlamusela mimpfuno ya lunghiselelo leri hi ndlela yihi?
10 Ku hlawuriwa ka huvo ya vakulu ebandlheni rin’wana ni rin’wana leswaku va rhangela ku sekeriwe exikombisweni lexi vekiweke hi bandlha ro sungula ra Vukriste. (Vafilipiya 1:1; 1 Timotiya 4:14; Tito 1:5; ringanisa nhlamuselo eka rito leri nge “vakulu” eka Tito 1:5 eka The Jerusalem Bible.) Loko yi katsakanya vutlhari bya lunghiselelo leri, buku leyi nge Organized to Accomplish Our Ministry (tluka 37) yi ri: “Vakulu van’wana va ta va lava hlawulekeke swinene eka mfanelo yin’wana ku tlula yin’wana, kasi van’wana va huvo va ta va emahlweni ka timfanelo teto leti eka tona van’wana va nga ha vaka lava tsaneke. Vuyelo bya kona manuku hi leswaku, hi mavulavulelo lama tolovelekeke, hinkwavo, huvo yi ta va ni timfanelo hinkwato letinene exikarhi ka yona leti lavekaka eku tirhiseni ka vulanguteri lebyi faneleke bya bandlha ra Xikwembu.”
Xichavo Lexikulu eXikarhi Ka Tihuvo Ta Vakulu
11, 12. (a) Ha yini huvo ya vakulu yi nga hetisisaka leswi engetelekeke ku tlula loko swirho swa yona swi tirha ha xin’we-xin’we? (b) Xana Kriste Yesu na muapostola Pawulo va tirhisane njhani ni tihuvo ta vakulu hi ndlela yoleyo, naswona i ndzayo yihi leyi nyikeriweke?
11 Xisweswo, huvo ya vakulu i lunghiselelo ra Matsalwa leri ha rona hinkwayo yi yimelaka leswi tlulaka nkatsakanyo wa swiyenge swa yona. Loko va hlangana ivi va khongelela vukongomisi bya Yehova ha Kriste ni moya lowo kwetsima, va nga boha makungu lawa a ma nga ta fikeleriwa loko a va lo vutisiwa ha un’we-un’we. Loko vakulu va hlangana kun’we, timfanelo ta vona leti hamba-hambaneke ta tirha ivi ti humesa vuyelo lebyi kombisaka vukongomisi bya Kriste bya timhaka.—Ringanisa Matewu 18:19, 20.
12 Leswaku Kriste u tirhisane ni tihuvo ta vakulu hi ndlela yoleyo swi kombisiwe hi marungula lama rhumeriweke eka “tinyeleti ta 7,” kumbe “tintsumi ta [mabandlha ya] 7” eAsia Minor. (Nhlavutelo 1:11, 20) Ro sungula ra marungula wolawo ri rhumeriwe ebandlheni ra le Efesa hi ku tirhisa ‘ntsumi’ ya rona, kumbe huvo ya valanguteri lava totiweke. Malembe man’wana ya 40 emahlweninyana, muapostola Pawulo u endle leswaku huvo ya vakulu aEfesa yi famba na yena yi ya eMileta hikwalaho ka nhlangano lowu hlawulekeke. U va tsundzuxe ku tivonela swinene, ni ku risa bandlha.—Mintirho 20:17, 28.
13. Ha yini vakulu va fanele ku yingisa swinene moya lowu va wu kombisaka exikarhi ka huvo ya vona ya bandlha ya vakulu ni le ka vuxaka bya vona hinkwabyo ni tihuvo tin’wana ta vakulu?
13 Tihuvo ta vakulu ngopfu-ngopfu ti fanele ku yingisa eku hlayiseni ka moya lowunene, lowu kongomeke exikarhi ka tona ni le xikarhi ka mabandlha ya tona. (Mintirho 20:30) Tanihi leswi Mukriste ha un’we a kombisaka moya wo karhi, hi ku fanana tihuvo ta vakulu ni mabandlha hinkwawo ti nga kurisa moya wo karhi. (Vafilipiya 4:23; 2 Timotiya 4:22; Filimoni 25) Minkarhi yin’wana swa endleka leswaku vakulu lava xiximanaka ebandlheni ra ka vona va kombisa ku kayivela ka ku pfumelelana ni huvo yin’wana ya vakulu. Emitini leyi mabandlha yo hlayanyana ya hlanganaka eholweni yin’we, ku pfumala ku pfumelelana minkarhi yin’wana ka kula exikarhi ka tihuvo ta vakulu ehenhleni ka swiyimiso swa minhlangano, mindzilakana ya nsimu, switirho swa Holo ya Mfumo ni swin’wana. Misinya ya milawu leyi fanaka ya ku ringanisela, vunene, ku titsongahata ni ku twisisa leyi lawulaka vakulu exikarhi ka huvo yin’wana ni yin’wana yi fanele ku lawula vuxaka exikarhi ka tihuvo ta vakulu. Muapostola Pawulo u tshinyile a ku: “Hinkwaswo a swi ve leswi akisaka.”—1 Vakorinto 14:26.
Xichavo Lexinene Eka Valanguteri Lava Famba-fambaka
14. Hi xihi xivandla xin’wana xa vakulu lexi lavaka ku xiximiwa, naswona ha yini?
14 Lunghiselelo rin’wana leri seketeriweke eBibeleni leri tirhaka exikarhi ka mabandlha ya Timbhoni ta Yehova i ku endzeriwa ka wona nkarhi na nkarhi hi vakulu lava famba-fambaka, lava vitaniwaka valanguteri va xifundza kumbe va muganga. (Mintirho 15:36; 16:4, 5) Lava, hi laha ku xiyekaka, i “vakulukumba lava tirhaka swinene.” Tanihi vakulu van’wana, va fanele ku “kombisiwa xichavo lexikulu, ngopfu-ngopfu lava tikarhataka hi ku twarisa Rito ni ku dyondzisa.”—1 Timotiya 5:17.
15. I ndzayo yihi leyi muapostola Yohane a yi nyikeke mayelana ni vaevhangeli lava famba-fambaka?
15 Epapileni rakwe ra vunharhu, muapostola Yohane u sole Diyotrefo hikwalaho ka leswi a aleke ku ‘amukela vamakwerhu hi xichavo.’ (Ndzimana 10) Vamakwerhu lava a va ri Vakriste lava famba-fambaka lava fambeke “hikwalaho ka vito ra [Yehova].” (Ndzimana 7) Entiyisweni a va rhumeriwe tanihi vaevhangeli ku chumayela mahungu lamanene ni ku aka mabandlha emadorobeni lawa va ma endzeleke. Yohane u lerise leswaku vachumayeri lava va famba-fambaka lava tirhaka hi matimba va fanele ku ‘longeriwa swa riendzo ra vona hi laha swi fanelaka ha kona entirhweni wa Xikwembu.’ (Ndzimana 6) Muapostola u tlhandlekerile a ku: “Hikokwalaho, swa hi fanela ku seketela vanhu vo fana na vona, leswaku hi ta va lava tirhisanaka na vona entiyisweni.” (Ndzimana 8) A va fanele ku amukeriwa hi xichavo.
16. Vakriste hinkwavo namuntlha va nga landzela xikombiso xa Gayo ‘entirhweni wo tshembeka’ lowu a wu endleke eka vaevhangeli va lembe xidzana ro sungula hi ndlela yihi, naswona ha yini leswi swi fanela?
16 Hi ku fanana namuntlha, valanguteri lava famba-fambaka lava rhumiweke hi Huvo leyi Fumaka ku chumayela mahungu lamanene ni ku pfuna mabandlha va fanele ku amukeriwa hi malwandla na hi xichavo. Vamakwerhu lava ni vasati va vona (loko va tekile, tanihi leswi vo tala va tekeke) va swi tsakerile ku tshika ku hanya endhawini leyi lunghisiweke. Va famba-famba etindhawini hi ku landzelelana, hakanyingi va tiseketele hi malwandla ya vamakwerhu leswaku va kuma swakudya ni mubedo wo etlela eka wona. Eka Gayo, loyi a amukeleke vaevhangeli lava famba-fambaka hi rirhandzu eka lembe xidzana ro sungula C.E., Yohane u tsarile a ku: “Nakulorhi, i mhaka leyi kombaka ku tshembeka ka wena, loko u pfuna vamakwerhu hi tindlela tin’wana ni tin’wana, ngopfu-ngopfu lava nga vaendzi.” (3 Yohane 5) Hi ku fanana namuntlha, lava famba-fambaka ‘hikwalaho ka vito ra Yehova’ va faneriwa hi ku kombisiwa xichavo ni ku kombisiwa rirhandzu ni ku xiximiwa.
17. Vakulu va bandlha va fanele ku komba xichavo lexi faneleke eka vayimeri lava endzaka va Huvo leyi Fumaka hi ndlela yihi?
17 Vakulu, ngopfu-ngopfu, va fanele ku kombisa xichavo lexi faneleke eka vayimeri lava va endzaka va Huvo leyi Fumaka. Va rhumeriwe emabandlheni hikwalaho ka timfanelo ta vona ta moya ni ntokoto wa vona, leswi hi ntolovelo swi anameke swinene ku tlula leswiya swa vakulu vo tala va bandlha. Vo tala va valanguteri lava famba-fambaka va nga ha va va ri vantsongo hi malembe ku tlula vakulu vo karhi emabandlheni lawa va ma endzelaka. Kambe xexo a hi xivangelo lexi tiyeke xo ala ku va xixima loku faneleke. Va nga ha vona xilaveko xo yimisa xihatla xa vakulu va bandlha xo bumabumela makwerhu tanihi nandza wa vutirheli kumbe nkulu, va tsundzuka xitsundzuxo xa Pawulo eka Timotiya. (1 Timotiya 5:22) Hambi leswi mulanguteri la endzaka a faneleke ku khathalela swinene minjhekanjhekisano leyi andlariwaka hi vakulu va bandlha, endzhakunyana va fanele ku rhandza ku n’wi yingisa ivi va pfuneka hi ntokoto wakwe lowu anameke. Ina, va fanele ku ‘hambeta va komba vanhu lavo tano xichavo.’—Vafilipiya 2:29.
“Šišimani V̌anhu La’v̌o Tano”
18, 19. (a) Pawulo u ku phofurise ku yini ku tlangela kakwe ka vatirhi-kulobye? (b) Hi xihi xikombiso lexi kombaka leswaku Pawulo a nga hlayisanga xikhunguvanyiso ehenhleni ka vamakwavo?
18 Epapileni rakwe ro sungula leri yaka eka Vakorinto, Pawulo u tsarile a ku: “Nḍa ha mi khongotela, v̌amakweru, hikuv̌a ma tiv̌a leŝaku v̌a yindlu ya Stefana, hi v̌ona la’v̌a nga mativ̌ula ya Akaya, ni leŝaku v̌a tinyiketile ŝinene e ku tirela v̌akwetsimi. Mi nga yingisela v̌anhu la’v̌o tano, ni hikwav̌o la’v̌a khomeke ntirho ŝiṅwe na hina la’v̌a tiyiselaka kona. Nḍi ṭakile hi ku ta ka Stefana, na Fortunato, na Akayiko, hikuv̌a v̌a nḍi endlile matshaṅweni ya ṅwina, leŝi mi ṭanḍekeke ku nḍi endlela ŝona. Hikuv̌a v̌a miyetile mbilu ya nga ni timbilu ta ṅwina. Šišimani v̌anhu la’v̌o tano.”—1 Vakorinto 16:15-18, BX.
19 Mayana langutelo lerinene, leri hananaka swonghasi leri Pawulo a veke na rona eka vamakwavo, lava van’wana va vona a va nga tiveki ngopfu. Kambe Pawulo u va rhandzile hikwalaho ka leswi a va ‘twisisa’ ni ku ‘tirha’ hi matimba ematshalatshaleni ya vona yo tirhela vahlawuriwa. Nakambe Pawulo u veke xikombiso lexi xiyekaka xa ku rivalela ni ku rivala. Hambi leswi Yohane Marka a n’wi khomiseke tingana eriendzweni rakwe ro sungula ra vurhumiwa, Pawulo endzhakunyana u n’wi bumabumele swinene ebandlheni le Kolosa. (Mintirho 13:13; 15:37, 38; Vakolosa 4:10) Loko a khotsiwile le Rhoma, Pawulo u kombele leswaku Marka a ta hikuva, hi laha a vuleke ha kona, “[Marka] u swi kota ngopfu ku ndzi tirhela.” (2 Timotiya 4:11) Ku hava ku hlayisa xikhunguvanyiso nikantsongo kwalaho.
20. Vakriste hi ntolovelo, naswona ngopfu-ngopfu vakulu, va fanele ku kombisa leswaku va tlangela valanguteri lava tshembekaka ni leswaku va ‘kombisa xichavo eka vanhu lavo tano’ hi ndlela yihi?
20 Namuntlha, exikarhi ka vanhu va Xikwembu, ku na valanguteri vo tala lava tinyiketeke, lava, ku fana na Stefana, va tirhelaka vamakwavo. Entiyisweni, va na swona swihoxo ni ku tsana ka vona. Hambi swi ri tano, va ‘tirhisana’ ni “nandza lowo tshembeka, lowa vutlhari” ni Huvo ya yena leyi Fumaka, naswona ‘va tirha’ hi matimba entirhweni wo chumayela ni le ku pfuneni ka vamakwavo. Hi fanele ‘ku hambeta hi titsongahata eka vanhu va muxaka wolowo,’ hi va tlangela hikwalaho ka timfanelo ta vona, hi nga lavi ku tsana ka vona. Vakulu va fanele ku rhangela eku kombiseni ka ku tlangela ni ku xixima loku faneleke ka vakulu-kulobye. Vakulu va fanele ku tirhisana hi moya wa rirhandzu ni vun’we. Hinkwavo va ta xiya ntikelo wa vamakwerhu vo tano vo tshembeka naswona ‘va komba xichavo eka vanhu lavo tano.’—Vafilipiya 2:29.
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Nhlamuselo leyi nga eka New World Translation Reference Bible yi kombisa leswaku rito leri nge “ku twisisa” eka 1 Timotiya 3:3 ri hundzuluxela rito ra Xigriki leri hi ku kongoma ri vulaka “ku amukela.”
Tinhla Ta Mpfuxeto
◻ I vavanuna va muxaka muni lava Pawulo ngopfu-ngopfu a va kombiseke xichavo, naswona i vamani lava faneriwaka hi nkhathalelo wa hina lowu hlawulekeke namuntlha?
◻ Vakulu va fanele ku kombisa leswaku va xiximana hi ndlela yihi?
◻ Ha yini huvo ya vakulu yi hetisisa leswi engetelekeke ku tlula loko swirho swa yona swi teka goza ha xin’we-xin’we?
◻ Hi le tindhawini tihi laha tihuvo ta vakulu ti nga ta kombisa leswaku ti xixima huvo yin’wana ya vakulu?
◻ Hi xihi xivandla xa valanguteri lexi ngopfu-ngopfu xi faneriwaka hi ku kombisiwa xichavo, naswona leswi swi nga kombisisiwa ku yini?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
Vakulu va fanele ku kombisa ku tlangelana loku faneleke
[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]
Kombisa rirhandzu ni ku xixima eka valanguteri lava famba-fambaka