Ndzima 12

Ntshungu Lowukulu Xana Wu Ta Hanya eTilweni? Kumbe eMisaveni?

KU HAMBANA ni swirho swa vukhongeri bya Vujagana, Timbhoni ta Yehovha to tala ti langutela vutomi lebyi nga heriki emisaveni, hayi etilweni. Ha yini swi ri tano?

A swi nga ri tano nkarhi lowu hinkwawo. Vakreste va lembe xidzana ro sungula a va langutele leswaku hi ku famba ka nkarhi va ta fuma na Yesu Kreste tanihi tihosi ta le tilweni. (Mt. 11:12; Lk. 22:28-30) Hambi swi ri tano, Yesu a a va byerile leswaku vadyandzhaka va Mfumo a va ta va “ntlhambinyana” ntsena. (Lk. 12:32) I vamani lava a va ta katseka? A ku ta va na vangani? Enkarhini wolowo a va byi tivanga vuxokoxoko bya kona, va byi tive endzhaku ka nkarhi.

Hi Pentekosta ya 33 C.E., vadyondzisiwa vo sungula va Vayuda va Yesu va totiwe hi moya lowo kwetsima leswaku va va vadyandzhaka kun’we na Kreste. Hi lembe ra 36 C.E., ku tirha ka moya wa Xikwembu ku swi veke erivaleni leswaku Vamatiko lava nga yimbangiki na vona a va ta hlanganyela eka ndzhaka yoleyo. (Mint. 15:7-9; Ef. 3:5, 6) Ku hundze malembe man’wana ya 60 swi nga si paluxiwa eka muapostola Yohane leswaku i 144 000 ntsena lava nga ta tekiwa emisaveni va ya hlanganyela na Kreste eMfun’weni wa le tilweni.—Nhlav. 7:4-8; 14:1-3.

Charles Taze Russell ni vanakulobye va yena a va ri ni ntshembo wolowo, ku fana ni Timbhoni ta Yehovha to tala ku ya fika exikarhi ka va-1930. Nakambe a va swi tiva, hi ku dyodza ka vona Matsalwa, leswaku ku totiwa hi moya lowo kwetsima a swi nga kombisi ntsena leswaku vanhu a va ta kuma ntirho wa nkarhi lowu taka tanihi tihosi ni vaprista kun’we na Kreste etilweni kambe ni leswaku a va ri ni ntirho wo hlawuleka lowu va faneleke ku wu endla loko va ha ri exiyin’weni xa nyama. (1 Pet. 1:3, 4; 2:9; Nhlav. 20:6) Ntirho wihi? A va wu tiva kahle naswona hakanyingi a a va tshaha Esaya 61:1, leyi nge: “Moya wa Hosi, Yehova, wu le ka mina, hikuv̌a o nḍi totile ku byela ŝisiwana e mahungu ya ku saseka.”

Ku Chumayela Hi Xikongomelo Xihi?

Hambi leswi a va nga ri vangani hi nhlayo, va tikarhatele ku hundzisela ntiyiso mayelana ni Xikwembu ni swikongomelo swa xona eka un’wana ni un’wana la kumekaka. Va gandlise ni ku hangalasa tibuku to tala swinene va huwelela mahungu lamanene malunghana ni lunghiselelo ra xona ra ku pona ha Kreste. Kambe xikongomelo xa vona a ku nga ri ku hundzula hinkwavo lava a va va chumayela. Kutani, hikwalaho ka yini va va chumayela? Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xa July 1889 xi hlamuserile: “Hi vayimeri va yena [Yehovha] emisaveni; xichavo xa vito ra yena xi fanele ku lweriwa eka valala va yena ni le mahlweni ka vana va yena vo tala lava xisiweke; kungu ra yena leri vangamaka ri fanele ku twarisiwa etikweni hinkwaro leri kanetanaka ni marhengu hinkwawo ya misava lawa vanhu va ma ringetaka ni lawa va ringeteke ku ma endla.”

Nyingiso wo hlawuleka wu nyikiwile lava a va tivula leswaku i vanhu va Hosi, laha vo tala va vona a va ri swirho swa tikereke ta Vujagana. A xi ri xihi xikongomelo xo va chumayela? Hi laha Makwerhu Russell a a tala ku hlamusela ha kona, ku navela ka Swichudeni swa Bibele swo sungula a ku nga ri ku yisa swirho swa kereke eka nhlengeletano yin’wana kambe a ku ri ku swi pfuna leswaku swi tshinela eka Hosi tanihi swirho swa kereke yin’we ya ntiyiso. Hambi swi ri tano, Swichudeni swa Bibele a swi swi tiva leswaku hi ku yingisa Nhlavutelo 18:4, vanhu volavo va fanele va huma “eBabilona,” loyi a va n’wi tiva a vonaka ekerekeni ya nomu ntsena, tikereke ta Vujagana ni tidyondzo ta tona hinkwato leti nga riki ta matsalwa ni ku avana ka mimpambukwa. Enkandziyisweni wo sungula wa Xihondzo xo Rindza ([xa Xinghezi] xa July 1879), Makwerhu Russell u te: “Hi tiva leswaku xikongomelo xa ku nyikela vumbhoni ka sweswinyana i xa ‘Ku humesa vanhu va vito ra Yena’—Vandlha—lava loko Kreste a ta, va hlanganisiwaka na Yena ivi va amukela vito ra Yena. Nhlav. iii. 12.”

Va xiye leswaku enkarhini wolowo, “xirhambo” xin’we ntsena a xi yisiwa eka Vakreste hinkwavo va ntiyiso. Lexi a xi ri xirhambo xa ku va swirho swa mutekiwa wa Kreste, leswi eku heteleleni a swi ta va 144 000 ntsena hi nhlayo. (Ef. 4:4; Nhlav. 14:1-5) Va lave ku khutaza hinkwavo lava a va vula leswaku va pfumela eka gandzelo ra nkutsulo ra Kreste, leswaku va tlangela ‘switshembiso swa risima ni leswinene ngopfu’ swa Xikwembu hambi va ri swirho swa kereke kumbe va nga ri swona. (2 Pet. 1:4; Ef. 1:18) Va ringete ku va endla va hiseka hi ku fikelela swilaveko swa ntlhambinyana wa vadyandzhaka va Mfumo. Leswaku va tiyisa vanhu volavo emoyeni, lava a va va languta tanihi lava vumbaka “ndyangu wa lava pfumeleke” (hikuva a va tivula leswaku va pfumela eka nkutsulo), Makwerhu Russell ni vanakulobye va gingiritekele ku endla ‘swakudya swa moya hi nkarhi wa kona’ swi kumeka eka matluka ya Xihondzo xo Rindza ni tibuku tin’wana leti sekeriweke eBibeleni.—Gal. 6:10; Mt. 24:45, 46, KJ.

Hambi swi ri tano, a va swi vona leswaku a hi hinkwavo lava vuleke leswaku va “tinyiketerile” (kumbe, ‘lava tinyikeleke hi ku helela eHosini,’ hi laha a va swi twisisa ha kona) lava endzhaku ka sweswo va hambeteke va landzelela vutomi bya ku tinyikela hi ku swi rhandza, va rhangisa ntirho wa Hosi evuton’wini bya vona. Ina, hi laha va hlamuseleke ha kona, Vakreste lava tinyiketeleke va pfumelele ku nyikela vutomi bya vumunhu hi ku swi rhandza, va langutele ndzhaka ya le tilweni; a ku ri hava ku tlhelela endzhaku; loko va nga byi kumi vutomi exivandleni xa moya, a va ta kuma rifu ra vumbirhi. (Hev. 6:4-6; 10:26-29) Kambe Vakreste vo tala lava a va vonaka va tinyiketerile a va teka ndlela leyo olova, va tsandzeka ku kombisa ku hiseka ka ntiyiso endleleni ya Hosi naswona va fularhela ku tinyiketela. Hambi swi ri tano, a va tikomba va nga wu vengi nkutsulo naswona a va hanya vutomi lebyi tengeke. A ku ta endliwa yini hi vanhu vo tano?

Hi malembe yo tala Swichudeni swa Bibele a swi ehleketa leswaku lowu i ntlawa lowu hlamuseriwaka eka Nhlavutelo 7:9, 14 (KJ), leyi vulavulaka hi “vunyingi lebyikulu” lebyi humaka enhlomulweni lowukulu ivi byi yima “emahlweni ka xiluvelo” xa Xikwembu ni le mahlweni ka Xinyimpfana, Yesu Kreste. A va ehleketa leswaku hambi leswi lava va fularheleke vutomi bya ku tinyikela, va ta langutana ni miringo ya ripfumelo va hetelela hi ku fa enkarhini wa nhlomulo endzhaku ka ku kwetsimisiwa ka lavo hetelela va mutekiwa wa Kreste. A va ehleketa leswaku loko lava a va vula leswaku i va ntshungu lowukulu a va tshembekile enkarhini wolowo, a va ta pfuxeriwa evuton’wini bya le tilweni—hayi leswaku va fuma tanihi tihosi kambe leswaku va yima emahlweni ka xiluvelo. Ku vuriwe leswaku a va ta nyikiwa swikhundla swo tano swa le hansi hikuva ku rhandza ka vona Hosi a ku nga hisi hi ndlela ya kona, hikuva a va kombisanga ku hiseka loku eneleke. Ku anakanyiwe leswaku lava a ku ri vanhu lava a va tswariwe hi moya wa Xikwembu kambe a va honisa ku yingisa Xikwembu, kumbexana a va hambeta va namarhela tikereke ta Vujagana.

Va tlhele va anakanya leswaku kumbexana—nkarhi wun’wanyana—“tindhuna ta khale” leti a ti ta tirha tanihi tihosana emisaveni enkarhini wa gidi ra malembe, eku heleni ka nkarhi wolowo a ti ta nyikiwa vutomi bya le tilweni hi ndlela yo karhi. (Ps. 45:16) Va ehlekete leswaku ntshembo lowu fanaka wu nga ha kumiwa hi van’wana ni van’wana lava “tinyiketeleke” endzhaku ka loko vadyandzhaka va Mfumo va 144 000 va hlawuriwile hinkwavo hi ku helela kambe ku nga si sungula nkarhi wa ku vuyetela emisaveni. Hi ndlela yo karhi, leswi a ku ri ku hundzisela mavonelo ya Vujagana ya leswaku hinkwavo lava lulameke va ya etilweni. Kambe a ku ri ni ku pfumela loku Swichudeni swa Bibele a swi ri na kona eMatsalweni loku ku swi ntshunxeke eVujaganini hinkwabyo. Sweswo a ku ri yini?

Ku Hanya Hi Laha Ku Nga Heriki, Hi Ku Hetiseka eMisaveni

Va xiye leswaku leswi nhlayo leyi pimiweke leyi tekiwaka exikarhi ka vanhu yi nga ta nyikiwa vutomi bya le tilweni, ku ta va ni vo tala ngopfu lava nga ta nyikiwa vutomi lebyi nga heriki emisaveni, ehansi ka swiyimo swo fana ni leswi veke kona eParadeyisini ya le Edeni. Yesu u dyondzise valandzeri va yena ku khongela, va ku: “Ku rhandza ka wena a ku endliwe misaveni, tanihi loko ku endliwa tilweni.” Nakambe u te: “Ku katekile lavo rhula, hikuva va ta dya ndzhaka ya misava.”—Mt. 5:5; 6:10.

Hi ku fambisana ni sweswo, chatia leyi humesiweke tanihi xiengetelo xa Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xa July-August 1881 xi kombise leswaku ku ta va ni vanhu vo tala lava nga ta kuma tintswalo ta Xikwembu eku Fumeni ka Kreste ka Gidi ra Malembe va ta endla “misava yi va ni vanhu ni vutomi lebyi hetisekeke.” Chati leyi yi tirhisiwe malembe yo tala tanihi xisekelo xa tinkulumo eka mintlawa leyikulu ni leyitsongo.

Xana vanhu lava nga ta hanya emisaveni hi nkarhi wolowo wa gidi ra malembe va ta tikuma va ri eka swiyimo swihi? Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xa July 1, 1912, xi hlamuserile: “Loko xidyoho xi nga si nghena emisaveni, lunghiselelo ra Xikwembu ra vatswari va hina vo sungula a ku ri Ntanga wa le Edeni. Loko hi anakanya hi leswi, miehleketo ya hina a yi langute nkarhi lowu taka, hi kongomisiwa hi Rito ra Xikwembu; naswona hi mianakanyo hi vona Paradeyisi yi vuyeteriwa—ku nga ri ntanga ntsena, kambe misava hinkwayo yi sasekisiwa, yi humesa mihandzu, yi nga vi na xidyoho, yi tsaka. Kutani hi tsundzuka xitshembiso lexi huhuteriweke lexi hi xi toloveleke—‘Xikwembu xi ta sula mihloti hinkwayo emahlweni ya vona; rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri mbitsi kumbe ku rila, ni ku vaviseka a ku nge he vi kona,’ hikuva swilo swo sungula swa xidyoho ni rifu swi ta va swi hundzile, kutani swilo hinkwaswo swi ta va swi endliwe leswintshwa!—Nhlav. 21:4, 5.”

I Vamani Lava Nga Ta Hanya Hi Laha Ku Nga Heriki eMisaveni?

Makwerhu Russell a a nga swi ehleketi leswaku Xikwembu a xi tshika vanhu va tihlawulela—vutomi bya le tilweni eka lava a va byi lava ni vutomi eparadeyisini ya la misaveni eka lava a va ta hlawula byona. Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xa September 15, 1905, xi boxe mhaka leyi: “Mintlhaveko kumbe ku navela ka hina a hi ku vitaniwa. Handle ka sweswo swi ta lava leswaku hi endla xirhambo xa hina. Loko a vulavula hi vuprista bya hina, Muapostola u ri, ‘Munhu a nga titekeli ku dzuneka loku kambe u vitaniwa hi Xikwembu,’ (Hev. 5:4), naswona vonelo ro tiyisekisa xirhambo xa Xikwembu a hi mintlhaveko ya hina kambe i Rito ra Xikwembu leri hlavutelaka.”

Mayelana ni lunghelo ro hanya emisaveni ya paradeyisi leyi vuyeteriweke, Swichudeni swa Bibele a swi pfumela leswaku ri ta nyikiwa vanhu ntsena endzhaku ka loko ntlhambinyana hinkwawo wu kume hakelo ya wona ni loko nguva ya gidi ra malembe yi fike hi ku helela. A va pfumela leswaku wolowo a wu ta va nkarhi wa “ku pfuxetiwa ka swilo hinkwaswo,” hi laha ku vulavuriwaka ha swona eka Mintirho 3:21. (KJ) Hambi ku ri vafi va ta pfuxiwa leswaku hinkwavo va hlanganyela eka lunghiselelo rero ra rirhandzu. Vamakwerhu va ehlekete leswaku vanhu hinkwavo (handle ka lava vitaneriweke vutomi bya le tilweni) enkarhini wolowo va nyikiwa lunghelo ro hlawula vutomi. Hi laha a va swi twisisa ha kona, wolowo a wu ta va nkarhi lowu Kreste, a ri exiluvelweni xa yena xa le tilweni, a nga ta hlawula vanhu eka van’wana, tanihi loko murisi a hlawula tinyimpfu eka timbuti. (Mt. 25:31-46) Lava yingisaka, hambi va velekiwe va ri Vayuda kumbe Vamatiko, va ta va “tinyimpfu tin’wana” ta Hosi.—Yoh. 10:16.b

Loko Minkarhi ya Vamatiko yi herile, va ehlekete leswaku nkarhi wa ku pfuxeta a wu tshinele ngopfu; kutani ku sukela hi 1918 ku ya fika eka 1925, va huwelerile: “Timiliyoni leti hanyaka sweswi ti nga ka ti nga fi.” Ina, a va ehleketa leswaku vanhu lava a va hanya enkarhini wolowo—vanhu lava tolovelekeke—a va ri ni lunghelo ra ku ponela enkarhini wa ku pfuxeta ni leswaku a va ta dyondzisiwa hi swilaveko swa Yehovha swa vutomi. Loko va yingisela, a va ta fikelela ku hetiseka ka vumunhu hakatsongo-tsongo. Loko va xandzuka, hi ku famba ka nkarhi a va ta loviseriwa makumu.

Emalembeni wolawo yo sungula, vamakwerhu a va nga swi tivi leswaku rungula ra Mfumo ri ta huweleriwa ngopfu ni hi malembe yo tala swinene hi laha swi nga ha kona. Kambe va hambete va kambisisa Matsalwa ni ku lwela ku amukela leswi leswi a swi vula swona mayelana ni ntirho lowu Xikwembu a xi lava va wu endla.

“Tinyimpfu” eVokweni Ra Xinene Ra Kreste

Goza ra nkoka swinene eku twisiseni ka xikongomelo xa Yehovha a ri ri eka xifaniso xa Yesu xa tinyimpfu ni timbuti, lexi nga eka Matewu 25:31-46. Eka xifaniso xexo Yesu u te: “Siku N’wana-wa-Munhu a taka hi ku kwetsima ka yena, ni tintsumi hinkwato ti ri na yena, ú ta tshamisa exiluvelweni xa yena xo kwetsima. Kutani vanhu va matiko hinkwawo va ta hlengeletiwa emahlweni ka yena; ú ta hlawula van’wana a siya van’wana, kukotisa murisi loko a hlawula tinyimpfu exikarhi ka timbuti. U ta yisa tinyimpfu evokweni ra yena ra xinene, timbuti tona eka lera ximatsi.” Hi laha xifaniso xi yaka emahlweni xi komba ha kona, “tinyimpfu” hi lava va pfunaka “vamakwavo” wa Kreste, va lava ni ku va pfuna loko va xanisiwa ni loko va ri ekhotsweni.

I khale ku ehleketiwa leswaku xifaniso lexi xi tirha enkarhini wa nguva ya gidi ra malembe, hi nkarhi wa ku pfuxetiwa, ni leswaku ku avanyisa ka makumu loku ku vulavuriwaka ha kona exifanisweni lexi hi loku ku nga ta endleka eku heleni ka Gidi ra Malembe. Kambe hi 1923, swivangelo swa mavonelo man’wana ya timhaka swi nyikeriwile hi J. F. Rutherford, muungameri wa Sosayiti ya Watch Tower, eka nkulumo leyi voningelaka le Los Angeles, California. Swi humesiwe endzhakunyana elembeni rero enkandziyisweni wa October 15 wa Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi).

Loko xi hlamusela nkarhi lowu xifaniso lexi xa vuprofeta a xi ta hetiseka ha wona, xihloko lexi xi kombe leswaku Yesu u xi katse tanihi xiphemu xa nhlamulo ya yena eka xikombelo xa ‘xikombiso xa vukona byakwe ni xa ku hela ka mafambiselo ya swilo.’ (Mt. 24:3) Xihloko lexi xi hlamusele mhaka leyi ha yona “vamakwerhu” lava ku vulavuriwaka ha vona exifanisweni ku nga ta va ku ri Vayuda va nguva ya Evhangeli kumbe vanhu lava kombisaka ripfumelo enkarhini wa nguva ya ku ringiwa ni ku avanyisiwa hi gidi ra malembe kambe ku fanele ku ri vadyandzhaka kun’we na Kreste eMfun’weni wa le tilweni, hikwalaho ku hetiseka ka xifaniso lexi ku fanele ku ri enkarhini wa loko vadyandzhaka van’wana kun’we na Kreste va ha ri enyameni.—Ringanisa Vaheveru 2:10, 11.

Mintokoto ya vamakwerhu volavo lava totiweke va Kreste loko va ringete ku nyikela vumbhoni eka vafundhisi ni le ka vanhu lava tolovelekeke lava hlanganyelaka ni tikereke ta Vujagana nakambe yi kombe leswaku vuprofeta lebyi nga eka xifaniso xa Yesu a byi ri karhi byi hetiseka. A a byi hetiseka njhani? Ku hlamula ka vafundhisi ni swirho leswi tlakukeke swa tikereke ta vona a ku ri ka tihanyi—a ku nga ri mati lama phyuphyisaka, hi ndlela ya xiviri kumbe yo fanekisela; ematshan’weni ya sweswo, van’wana va vona va kucetele mintlawa yo hlasela leswaku yi handzulela swiambalo swa vamakwerhu ni ku va ba, kumbe va lava leswaku vatirhela-mfumo va va pfalela. (Mt. 25:41-43) Ku hambana ni sweswo, swirho swo tala leswi titsongahataka swa kereke swi amukele rungula ra Mfumo hi ntsako, swi phyuphyisa lava va ri tiseke, naswona swi endle lexi swi nga xi kotaka leswaku swi va pfuna hambi loko vatotiwa va pfaleriwa hikwalaho ka mahungu lamanene.—Mt. 25:34-36.

Hi laha Swichudeni swa Bibele a swi vona ha kona, lava Yesu a vulavuleke ha vona tanihi tinyimpfu a va ha ri etikerekeni ta Vujagana. Va ehlekete leswaku lava a ku ri vanhu lava nga vulangiki leswaku va tinyikerile eHosini kambe va n’wi xixima swinene Yesu Kreste ni vanhu vakwe. Kambe, xana va nga tshama etikerekeni?

Ku Yima U Tiya eVugandzerini Byo Tenga

Dyondzo ya buku ya Bibele ya vuprofeta ya Ezekiyele yi hlamusele mhaka leyi. Hi 1931 ku humesiwe vholumo yo sungula eka tivholumo tinharhu to hlamusela leyi nge Vindication. Yi hlamusele nkoka wa leswi Ezekiyele a swi tsaleke mayelana ni vukarhi bya Yehovha ehenhla ka Yuda na Yerusalema wa khale wa vugwinehi. Hambi leswi Vayuda a va vula leswaku va tirhela Xikwembu lexi hanyaka, xa ntiyiso, va teke mikhuva ya vukhongeri ya matiko lama va rhendzeleke, va nyikela mimirhi ya risuna eka swifaniso leswi nga riki na vutomi, naswona hi tlhelo ra mahanyelo va tshembela eka mintwanano ya tipolitiki ematshan’wini yo pfumela eka Yehovha. (Ezek. 8:5-18; 16:26, 28, 29; 20:32) Eka hinkwaswo leswi, a va fana kahle ni Vujagana; kutani hi laha ku faneleke Yehovha u ta avanyisa Vujagana hi laha a endleke ha kona eka Yuda na Yerusalema la nga tshembekangiki. Kambe ndzima 9 ya Ezekiyele yi komba leswaku loko Xikwembu xi nga si avanyisa, van’wana va ta fungheriwa ku pona. I vamani?

Vuprofeta byi vula leswaku lava va funghiwaka va ta va va “[rila] hikwalaho ka manyala hinkwawo lama endliwaka” exikarhi ka Vujagana kumbe Yerusalema wo fanekisela. (Ezek. 9:4) Kutani, entiyisweni a va nge hlanganyeli hi vomu emanyaleni wolawo. Hikwalaho vholumo yo sungula leyi nge Vindication yi vula leswaku lava nga ni mfungho i vanhu lava alaka ku va xiphemu xa tinhlengeletano ta tikereke ta Vujagana ni lava hi ndlela yo karhi va yimaka etlhelweni ra Hosi.

Hi 1932 mhaka leyi yi landzeriwe hi bulo ra rhekhodo ya Bibele malunghana na Yehu na Yonadabu ni nhlamuselo ya yona ya vuprofeta. Yehu u byeriwe hi Yehovha leswaku a va hosi emfun’weni wa tinxaka ta khume wa Israyele ni ku hetisisa ku avanyisa ka Yehovha endlwini yo biha ya Akabu na Yezabele. Loko Yehu a ri ndleleni yo ya eSamariya a ya herisa vugandzeri bya Baali, Yehonadabu (Yonadabu), n’wana Rekabi, a huma a ya n’wi hlangaveta. Yehu u vutise Yehonadabu: “Šana mbilu ya wena yi basile?” kutani Yehonadabu a hlamula: “Yi basile.” Yehu a n’wi kombela a ku, “a hi [khomane] hi mav̌oko,” ivi a khandziyisa Yehonadabu egolonyini ya yena. Kutani Yehu a n’wi kombela: “A hi fambe ŝiṅwe, u ta vona ku hiseka ka mina eka Yehovha.” (2 Tih. 10:15-28) Yehonadabu, hambi leswi a a nga ri Muisrayele, u pfumelele leswi Yehu a a swi endla; a a swi tiva leswaku Yehovha, Xikwembu xa ntiyiso, xi fanele xi kuma ku tinyiketela loku hlawulekeke. (Eks. 20:4, 5) Endzhaku ka malembe xidzana, vana va Yehonadabu a va ha kombisa moya lowu Yehovha a wu amukelaka, kutani U tshembisile: “Ku nga ka ku nga pfumaleki ntukulu wa Yonadabu, n’wana Rekabi, la yimaka emahlweni ka mina.” (Yer. 35:19) Xisweswo xivutiso xi tlakukile, Xana namuntlha va kona vanhu emisaveni lava nga riki Vaisrayele va moya va ndzhaka ya le tilweni kambe lava fanaka na Yehonadabu?

Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xa August 1, 1932, xi hlamuserile: “Yehonadabu u yimela kumbe ku fanekisela ntlawa wa vanhu lava nga emisaveni sweswi . . . [lava] nga twananiki ni nhlengeletano ya Sathana, lava yimaka etlhelweni ra ku lulama, naswona hi vona lava Hosi yi nga ta va hlayisa enkarhini wa Armagedoni, yi va humesa emaxangwini wolawo, ivi yi va nyika vutomi lebyi nga heriki emisaveni. Lava va vumba ntlawa wa ‘tinyimpfu’ leti rhandzaka vanhu lava totiweke va Xikwembu, hikuva va swi tiva leswaku vatotiwa va Hosi va endla ntirho wa Hosi.” Lava kombisaka moya wo tano va vitaneriwe ku hlanganyela eku yiseni ka rungula ra Mfumo eka van’wana hi laha vatotiwa a va endla ha kona.—Nhlav. 22:17.

A ku ri na van’wana (hambi leswi a va nga ri vangani enkarhini wolowo) lava a va hlanganyela ni Timbhoni ta Yehovha lava xiyeke leswaku moya wa Xikwembu a wu va nyikanga ntshembo wa vutomi bya le tilweni. Va tiviwe tanihi Vayonadabu, hikuva kukotisa Yonadabu (Yehonadabu) wa khale, a va swi teka swi ri lunghelo ku vitaniwa tanihi malandza lama totiweke ya Yehovha, naswona a va tsakela ku hlanganyela eka malunghelo lawa Rito ra Xikwembu a ri va komba wona. Xana vanhu vo tano lava veke ni ntshembo wa ku nga fi, a va ta tala Armagedoni yi nga si fika? Hi laha swi vuriweke ha kona, xana a swi koteka leswaku va fika eka timiliyoni?

“Ntshungu Lowukulu”—I Vamani?

Loko xitiviso xi endliwile xa malunghiselelo ya leswaku Timbhoni ta Yehovha ti khoma ntsombano le Washington, D.C., ku sukela hi May 30 ku ya ka June 3, 1935, Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xi te: “Ku fikela sweswi a hi Vayonadabu vo tala lava veke ni lunghelo ro va entsombanweni, naswona ntsombano wa le Washington wu nga ha va nchavelelo wa xiviri ni lowu pfunaka eka vona.” Sweswo swi ve ntiyiso hakunene.

Eka ntsombano wolowo nyingiso wo hlawuleka wu nyikiwe Nhlavutelo 7:9, 10, leyi hlayekisaka xileswi: “Endzhaku ka sweswo, ndzi languta, kutani ndzi vona ntshungu lowukulu wa vanhu; a ku nga ri na un’we la kotaka ku va hlaya. A va huma ematikweni hinkwawo, ni le tinxakeni hinkwato, va ri va swivongo hinkwaswo ni va tindzimi hinkwato. A va yimile emahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka Xinyimpfana va ambele tinguvu to leha leto basa, va tamele mincindzu emandleni ya vona. A va huwelela hi rito leri tlakukeke va ku: ‘Ku ponisiwa ku huma eka Xikwembu xa hina lexi tshameke exiluvelweni, ni le ka Xinyimpfana!’” I vamani lava endlaka ntshungu lowukulu, kumbe “vunyingi lebyikulu”?—KJ.

Hi malembe yo tala, ni ku ta fikela eka 1935, a va nga tekiwi tanihi lava fanaka ni tinyimpfu ta xifaniso xa Yesu xa tinyimpfu ni timbuti. Hi laha ku vuriweke ha kona, a ku ehleketiwa leswaku i ntlawa wa vumbirhi wa le tilweni—wa vumbirhi hi mhaka ya leswi a va nga ri na mhaka ngopfu ni ku yingisela Xikwembu.

Hambi swi ri tano, langutelo rero ri tlakuse swivutiso leswi landzelelanaka. Swin’wana swa swona swi hlamuseriwe eku sunguleni ka 1935 eka swakudya swa ninhlikanhi eyindlu-nkulu ya Sosayiti ya Watch Tower. Van’wana eka lava tiphofuleke enkarhini wolowo va ringanyete leswaku vunyingi lebyikulu a byi ri ntlawa wa la misaveni. Grant Suiter, loyi endzhaku a veke xirho xa Huvo leyi Fumaka, u tsundzukile: “Eka dyondzo yin’wana ya le Bethele, leyi a yi fambisiwa hi Makwerhu T. J. Sullivan, ndzi vutisile: ‘Tanihi leswi vunyingi lebyikulu byi kumaka vutomi lebyi nga heriki, xana lava vumbaka ntlawa wolowo va byi hlayisa vutshembeki?’ Ku ve ni tinhlamuselo to tala kambe a ku nga ri na nhlamulo leyi kongomeke.” Kambe, hi Ravuntlhanu, May 31, 1935, entsombanweni wa le Washington, D.C., ku nyikeriwe nhlamulo leyi enerisaka. Makwerhu Suiter a a tshame erikupakupeni a langute ntshungu lowu nga ehansi, a nyanyukile swonghasi loko nkulumo yi hlamusela!

Endzhakunyana ka ntsombano, Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi), eka minkandziyiso ya xona ya August 1 na 15, 1935, xi humese leswi vuriweke eka nkulumo yoleyo. Xi kombise leswaku yinhla ya nkoka eku twisiseni ka timhaka hi laha ku faneleke i ku twisisa mhaka ya leswaku xikongomelo-nkulu xa Yehovha a hi ku ponisiwa ka vanhu kambe i ku lwela vito ra yena (kumbe, hi laha hi nga vulaka ha kona sweswi, ku lweriwa ka vuhosi bya yena). Xisweswo Yehovha u amukela lava va hlayisaka vutshembeki eka yena; a nga va hakeli lava va pfumelaka ku endla ku rhandza ka yena kambe va tlhela va sandza vito ra yena hi ku tihlanganisa ni nhlengeletano ya Diyavulosi. Xilaveko lexi xa ku tshembeka xi tirha eka hinkwavo lava nga ta amukeriwa hi Xikwembu.

Hi ku pfumelelana ni leswi, Xihondzo xo Rindza xi te: “Nhlavutelo 7:15 hakunene i xilotlelo xa ku tiva vunyingi lebyikulu. . . . Nhlamuselo leyi nga eka Nhlavutelo ya vunyingi lebyikulu hi leswaku ‘byi le mahlweni ka xiluvelo xa Xikwembu, va xi tirhela erivaleni’ . . . Va vona ni ku twisisa va tlhela va yingisela marito ya Yesu, Xinyimpfana xa Xikwembu, loyi a va byelaka a ku: ‘U ta gandzela Hosi Xikwembu xa wena, u tirhela xona ntsena’; ku nga marito lama tirhaka eka swivumbiwa hinkwaswo leswi Yehovha a swi amukelaka.” (Mt. 4:10) Kutani, leswi Bibele yi swi vulaka hi vunyingi lebyikulu kumbe ntshungu lowukulu, a swi nge hlamuseriwi tanihi leswi nga ta ponisa vanhu lava vuleke leswaku va rhandza Xikwembu kambe va nga swi rhandzi ku endla ku rhandza ka xona.

Kutani, xana ntshungu lowukulu i ntlawa wa le tilweni? Xihondzo xo Rindza xi kombe leswaku marito ya matsalwa a ma kombetelanga emhakeni yo tano. Mayelana ni xivandla xa vona “emahlweni ka xiluvelo,” xi kombe leswaku Matewu 25:31, 32 yi vulavula hi leswaku matiko hinkwawo ma hlengeletiwa emahlweni ka xiluvelo xa Kreste, kambe matiko wolawo ma le misaveni. Hambi swi ri tano, ntshungu lowukulu wu “yimile” emahlweni ka xiluvelo hikuva wu amukeriwa hi Loyi a nga exiluvelweni.—Ringanisa Yeremiya 35:19.

Kambe xana ntlawa wolowo wu nga kumeka kwihi—vanhu vo “huma ematikweni hinkwawo,” vanhu lava a va nga ri xiphemu xa Israyele wa moya (lava hlamuseriweke eku sunguleni, eka Nhlavutelo 7:4-8), vanhu lava pfumeleke eka nkutsulo (va hlantswe tinguvu ta vona to basa hi ndlela yo fanikisela engatini ya Xinyimpfana), vanhu lava hoyozeleke Kreste tanihi Hosi (va tamele mincindzu emavokweni ya vona, ku fana ni ntshungu lowu amukeleke Yesu tanihi Hosi loko a nghena eYerusalema), vanhu lava a va tinyikela hakunene emahlweni ka xiluvelo xa Yehovha leswaku va n’wi tirhela? Xana ntlawa wo tano wa vanhu a wu ri kona emisaveni?

Hi ku hetisisa rito ra yena ra vuprofeta, Yehovha hi yexe u nyikele nhlamulo. Webster Roe, loyi a a ri kona entsombanweni wa le Washington, u tsundzuke leswaku eku chaputeni ka nkulumo ya yena, Makwerhu Rutherford u komberile: “Hi kombela hinkwavo lava nga ni ntshembo wo hanya hi laha ku nga heriki emisaveni va yima.” Hi ku ya hi Makwerhu Roe, “ku tlula hafu ya vayingiseri va yimile.” Hi ku pfumelelana ni leswi, Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xa August 15, 1935, xi te: “Sweswi hi vona ntlawa lowu wu yi fanelaka kahle nhlamuselo leyi nyikeriweke eka Nhlavutelo ndzima nkombo malunghana ni vunyingi lebyikulu. Emalembeni ma nga ri mangani lama hundzeke ni le xikarhi ka nkarhi lowu ‘evhangeli leyi ya mfumo yi chumayeriwaka ha wona tanihi vumbhoni’, nhlayo leyikulu yi tile (naswona ya ha ta) leyi pfumelaka leswaku Hosi Yesu i Muponisi wa vona ni leswaku Yehovha i Xikwembu xa vona, loyi va n’wi gandzelaka hi moya ni ntiyiso ni ku n’wi tirhela hi ntsako. Hi ndlela yin’wana lava va vitaniwa ‘Vayonadabu’. Vona va khuvuriwa hi ku tikombisa, leswaku va . . . yima na Yehovha ni ku tirhela yena ni Hosi yakwe.”

Enkarhini wolowo swi voniwile leswaku ntshungu lowukulu wa Nhlavutelo 7:9, 10 wu katsiwa exikarhi ka “tinyimpfu tin’wana” leti Yesu a vulavuleke ha tona (Yoh. 10:16); hi vona lava va pfunaka “vamakwavo” va Kreste (Mt. 25:33-40); i vanhu lava fungheriweke ku pona hikuva va nyenyetseka hi swilo swo nyangatsa leswi endliwaka eVujaganini naswona va swi papalata (Ezek. 9:4); va fana na Yehonadabu, loyi a nga tikombisa erivaleni tanihi nandza wa Yehovha la totiweke eku hetisiseni ka ntirho lowu humaka eka Xikwembu (2 Tih. 10:15, 16). Timbhoni ta Yehovha ti tiva leswaku lawa i malandza yo tshembeka ya Xikwembu lama nga ta pona Armagedoni ma ri ni ntshembo wa ku hanya hi laha ku nga heriki emisaveni leyi vuyeteriweke eka xiyimo xa Paradeyisi.

Ntirho Wa Xihatla Lowu Faneleke Ku Endliwa

Ku twisisa ka vona matsalwa lawa swi ve ni vuyelo lebyinene ngopfu entirhweni wa malandza ya Yehovha. Va xiye leswaku a hi vona lava a va ta hlawula ni ku hlengeleta swirho swa ntshungu lowukulu; a ku nga ri vona lava faneleke ku byela vanhu leswaku ntshembo wa vona wu fanele wu va wa le tilweni kumbe wa la misaveni. Hosi a yi ta fambisa timhaka hi ku pfumelelana ni ku rhandza ka yona. Kambe tanihi Timbhoni ta Yehovha, va ve ni vutihlamuleri bya nkoka. A va fanele ku tirha tanihi vahuweleri va Rito ra Xikwembu, va avelana mintiyiso leyi xi endleke leswaku va yi twisisa, leswaku vanhu va tiva malunghiselelo ya Yehovha ni ku kota ku ma amukela hi ku tlangela.

Ku tlula kwalaho, va lemuke leswaku ntirho wa vona a wu laveka hi xihatla. Eka nongonoko wa swihloko leswi nge “Ku Hlengeleta Vunyingi,” lowu humesiweke hi 1936, Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xi hlamuserile: “Matsalwa ma yi seketela hi matimba mhaka ya leswaku eArmagedoni Yehovha u ta lovisa vanhu va misava, a ponisa ntsena lava yingisaka milawu ya yena yo yima ni nhlengeletano yakwe. Enkarhini lowu hundzeke vanhu va timiliyoni ta timiliyoni va nghene esirheni va nga si twa nchumu hi Xikwembu na Kreste, naswona lava, hi nkarhi wa kona va ta pfuxiwa eku feni ivi va nyikiwa vutivi bya ntiyiso, leswaku va tihlawulela. Hambi swi ri tano, xiyimo xi hambanile malunghana ni vanhu lava nga emisaveni sweswi. . . . Lava va vunyingi lebyikulu va fanele va amukela rungula leri ra evhangeli ku nga si fika siku lerikulu ra nyimpi leyikulu ya Xikwembu xa Matimba Hinkwawo, ku nga Armagedoni. Loko vunyingi lebyikulu byi nga nyikiwi rungula ra ntiyiso sweswi, nkarhi wu ta va wu nga ha ri kona loko ntirho wo lovisa wu sungula.”—Vona 2 Tihosi 10:25; Ezekiyele 9:5-10; Sofoniya 2:1-3; Matewu 24:21; 25:46.

Hikwalaho ka ku twisisa loku ka Matsalwa, Timbhoni ta Yehovha ti ve ni ku hiseka loku pfuxetiweke ka ntirho wa ku nyikela vumbhoni. Leo Kallio, loyi endzhaku a tirheke tanihi mulanguteri la famba-fambaka le Finland, u te: “A ndzi tsundzuki ndzi ri karhi ndzi kuma ntsako ni ku hiseka ko tano, kumbe ku tsundzuka ndzi tsutsumisa xikanyakanya xa mina hi laha a ndzi endla ha kona emasikwini wolawo, loko ndzi hatlisela ku yisa mahungu eka lava tsakelaka, ya leswaku hi musa lowu nga hi fanelangiki wa Yehovha, va nyikiwa vutomi lebyi nga heriki emisaveni.”

Emalembeni ya ntlhanu lama landzeleke, loko nhlayo ya Timbhoni ta Yehovha yi ri karhi yi kula, lava va dyeke swifanekiselo eka Xitsundzuxo xa lembe na lembe xa rifu ra Kreste va hunguteke hakatsongo-tsongo. Hambi swi ri tano, ku khitikana ka ntshungu lowukulu a ku nga hatlisi hi laha Makwerhu Rutherford a a langutele ha kona. Eka nkarhi wun’wana u byele Fred Franz, loyi a veke muungameri wa vumune wa Sosayiti, a ku: “Swi tikomba onge ‘vunyingi lebyikulu’ a byi nge vi byikulu ngopfu.” Kambe ku sukela enkarhini wolowo, nhlayo ya Timbhoni ta Yehovha yi andze yi va timiliyoni, kasi nhlayo ya lava langutelaka ndzhaka ya le tilweni yi hambete yi hunguteka.

Ntlhambi Wun’we eHansi Ka Murisi Un’we

A ku na ku phikizana exikarhi ka ntlawa lowu totiweke ni ntshungu lowukulu. Lava va nga ni ntshembo wa le tilweni a va va tekeli hansi lava hi mahlo-ngati va langutelaka ku kuma vutomi lebyi nga heriki emisaveni ya paradeyisi. Un’wana ni un’wana u ma amukela hi ku nkhensa malunghelo lawa a nyikiwaka wona hi Xikwembu, a nga ehleketi leswaku xiyimo xa yena xi n’wi endla munhu wo antswa kumbe a ri ehansi ka un’wana hi ndlela yo karhi. (Mt. 11:11; 1 Kor. 4:7) Hi laha Yesu a vhumbeke ha kona, mintlawa leyi yimbirhi hakunene yi ve “ntlhambi wun’we,” yi tirha ehansi ka yena tanihi “murisi un’we” wa yona.—Yoh. 10:16.

Ntlhaveko lowu vamakwavo wa Kreste lava totiweke va nga na wona eka vanakulobye va vona va ntshungu lowukulu wu hlamuseriwa kahle ebukwini leyi nge Nsirhelelo Wa Misava Hinkwayo Ehansi Ka “Hosana Ya Ku Rhula”: “Ku sukela eka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, ku hetiseka ka vuprofeta bya Yesu bya ‘ku hela ka mafambiselo ya swilo’ ngopfu-ngopfu ku vangiwa hi ntirho lowu ‘ntshungu lowukulu’ wa ‘tinyimpfu tin’wana’ wu wu endlaka. Ku vonakala loku humaka eka mavoningo lama lumekiweke ya masalela ku pfurile mahlo ya timbilu ta vona, naswona va pfuniwile ku yisa ku vonakala eka van’wana lava va ha riki emunyameni wa misava leyi. . . . Va vile vanghana lava nga hambanisekiki va masalela ya mutekiwa. . . . Hikwalaho ke, minkhenso ya xiviri yi ya eka ‘ntshungu lowukulu’ wa matiko hinkwawo, wa tindzimi hinkwato hikwalaho ka xiphemu lexi tlurisaka lexi wu xi endleke eku hetisiseni ka vuprofeta bya Muteki eka Matewu 24:14!”

Hambi swi ri tano, tanihi leswi Timbhoni ta Yehovha, ku katsa ni ntshungu lowukulu, va hlanganyeleke hi vun’we eku huweleleni ka mahungu yo vangama ya Mfumo wa Xikwembu, vanhu va va xiye hi xin’wana, ku engetela eku nyikeleni ka vona ka vumbhoni hi ku hiseka.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 159]

Vo tala va Timbhoni ta Yehovha va langutela vutomi lebyi nga heriki emisaveni

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 161]

Dyondzo leyi va hambaniseke ni Vujagana hinkwabyo

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 164]

Nkarhi wa ku hetiseka ka xifaniso xa tinyimpfu ni timbuti

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 165]

Va tiviwe tanihi Vayonadabu

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 166]

Hi May 31, 1935, “vunyingi lebyikulu” byi tiviwe kahle

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 170]

Leswaku u ni ntshembo wa le tilweni kumbe wa le misaveni—i mani loyi a hlawulaka?

[Bokisi leri nga eka tluka 160]

Nkarhi Wa Ku Twisisa

Ku tlula 250 wa malembe lama hundzeke, Sir Isaac Newton u tsale mhaka leyi tsakisaka malunghana ni ku twisisa vuprofeta, ku katsa lebyi byi vulavulaka hi “ntshungu lowukulu” wa Nhlavutelo 7:9, 10. Ebukwini yakwe leyi nge “Observations Upon the Prophecies of Daniel, and the Apocalypse of St. John,” leyi humesiweke hi 1733, u te: “Vuprofeta lebyi bya Daniyele na Yohane a byi nge twisisiwi ku kondza ku fika nkarhi wa makumu: kambe hi nkarhi wolowo van’wana va ta profeta hi ku tikarhata, va ri karhi va rila hi nkarhi wo leha, naswona swiyimo a swi nga ta va swinene lerova va ta hundzula va nga ri vangani. . . . Kutani, ku vula Daniyele, vo tala va ta ya ehansi ni le henhla, kutani vutivi byi ta andza. Hikuva Evhangeli yi fanele ku chumayeriwa ematikweni hinkwawo emahlweni ka nhlomulo lowukulu ni ku hela ka misava. Vunyingi lebyi tameleke mincindzu, lebyi humaka enhlomulweni lowu lowukulu, byi nga hlayeka loko byi huma ematikweni hinkwawo, handle ka loko byi endliwa tano hi ku chumayeriwa ka Evhangeli, wu nga si fika.”

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 168]

Misava, Kaya Ra Munhu Leri Nga Riki Na Makumu

A ku ri xihi xikongomelo xo sungula xa Xikwembu hi vanhu?

“Šikwembu ši v̌a katekisa, ši ku ka v̌ona: Tŝalanani, mi anḍa, mi tata misav̌a, mi yi fuma, mi fuma ni tinhlampfi ta lwandle, ni tinyanyana ta tilo, ni ŝiṅwana hikwaŝo leŝi hanyaka e misaveni.”—Gen. 1:28.

Xana xikongomelo xa Xikwembu hi misava xi cincile?

“Rito ra mina, . . . ri nga ka ri nga tlheleri ka mina ri nga si tirha ntšhumu, ri nga si endla ku rhanḍa ka mina, ri nga si hetisa makungu ya mina.”—Esa. 55:11.

“Ku v̌urile ŝeŝo Yehova, l’a endleke matilo, šona Šikwembu leši endleke misav̌a ni ku yi v̌umba, le’ši yi sunguleke ši ri šona; a nga yi endlanga mananga, kambe u yi endlile leswaku yi akiwa. Hi mina Yehova, ku hav̌a uṅwana!”—Esa. 45:18.

“N’wina ke, khongelani hi mukhuva lowu, mi ku: ‘Tata wa hina la nge matilweni, vito ra wena a ri hlawuleke; a ku te ku fuma ka wena; ku rhandza ka wena a ku endliwe misaveni, tanihi loko ku endliwa tilweni.’”—Mt. 6:9, 10.

“La’v̌o biha v̌a ta susiwa, kambe lav̌a ṭhembaka Yehova v̌a ta fuma misava. La’v̌o lulama v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta ṭhama ka yona hi masiku.”—Ps. 37:9, 29.

I swiyimo swihi leswi nga ta va kona emisaveni ehansi ka Mfumo wa Xikwembu?

“Hi ku ya hi ku tshembisa ka Hosi, hi langutele matilo lamantshwa ni misava leyintshwa, laha ku nga ta va ni ku lulama.”—2 Pet. 3:13.

“Tiko riṅwana a ri nga ha pfukeli riṅwana hi tlhari, a va nga ha dyonḍi nyimpi. V̌a ta ṭhama uṅwana ni uṅwana e hansi ka nkuwa, ni le hansi ka vinya ya yena, ku nga ri na loyi a va pfušaka; hikuv̌a nomu wa Yehova wa tinyimpi wu v̌urisile.”—Mik. 4:3, 4.

“V̌a ta aka tindlu, v̌a ta ṭhama ka tona; v̌a ta byala tivinya, v̌a dya mihanḍu ya tona. V̌a nga ka v̌a nga ha aki tindlu, leŝaku uṅwana a ta ṭhama kona, v̌a nga ka v̌a nga ha byari leŝaku uṅwana a ta dya, hikuv̌a masiku ya tiko ra mina ma ta ringana ni masiku ya miri, kutani v̌ahlawuriwa v̌a mina v̌a ta ṭakela ntirho wa mav̌oko ya v̌ona.”—Esa. 65:21, 22.

“A ku nga v̌i na munhu la akeke [kona] la nga ta ku: nḍa v̌abya!”—Esa. 33:24.

“Xikwembu hi xoxe xi ta va na vona. . . . Xi ta sula mihloti hinkwayo emahlweni ya vona, ni rifu a ri nga ha vi kona; hambi ya ri mahlomulo kumbe ku rila kumbe ku vaviseka a swi nga ha vi kona, hikuva leswo sungula swi hundzile.”—Nhlav. 21:3, 4; nakambe vona Yohane 3:16.

“I mani la nga ta ka a nga ku chavi, we [Yehovha, “NW”], i mani la nga ta ala ku twarisa vito ra wena ke? Hi wena ntsena loyi a kwetsimeke, kutani vamatiko hinkwavo va ta ta va ta nkhinsama emahlweni ka wena, hikuva mintirho ya wena leyo lulama yi le rivaleni!”—Nhlav. 15:4.

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 169]

Lava Va Yaka eTilweni

I vanhu vangani lava nga ta ya etilweni?

“Mi nga chavi n’wina va ntlhambinyana, hikuva Tata wa n’wina ú tsakele ku mi nyika Mfumo.”—Lk. 12:32.

“Ndzi languta, kutani ndzi vona Xinyimpfana [Yesu Kreste] xi yimile eNtshaveni ya Siyoni [ya le tilweni], xi ri ni vanhu va 144 000 lava mimombo ya vona yi tsariweke vito ra xona ni ra Tata wa xona. Va yimbelela leswi fanaka ni risimu lerintshwa, va ri emahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka swivumbiwa leswi hanyaka swa mune, ni le mahlweni ka vakulukumba. A ku ri hava ni un’we la kotaka ku dyondza risimu ra kona ehandle ka lava va 144 000, lava kutsuriweke emisaveni.”—Nhlav. 14:1, 3.

Xana lava va 144 000 hinkwavo i Vayuda?

“Hikokwalaho, a ku na Muyuda kumbe Mugriki, a ku na hlonga kumbe muntshunxeki, a ku na wanuna kumbe wansati, hikuva hinkwenu mi un’we eka Kriste Yesu. Kutani, loko mi ri va ka Kriste, swi vula leswaku mi rixaka ra Abrahama, mi vadyandzhaka hikwalaho ka xitshembiso.”—Gal. 3:28, 29.

“Ku va Muyuda wa xiviri, a swi tikombi hi le handle ntsena; ni ku yimba ka xiviri, a ku vonaki ehandle, emirini. Kambe Muyuda wa xiviri, hi loyi a nga yena exihundleni xa mbilu, ni ku yimba ka xiviri, i ku yimba ka mbilu, loku endliwaka emoyeni, ku nga ri hi leswi tsariweke swa Nawu.”—Rhom. 2:28, 29.

Hikwalaho ka yini Xikwembu xi yisa van’wana etilweni?

“Va ta va vaprista va Xikwembu ni va Kriste, kutani va ta fuma swin’we na Kriste malembe ya 1 000.”—Nhlav. 20:6.

[Grafu leyi nga eka tluka 171]

Xiviko Xa Xitsundzuxo

Emalembeni ya 25 ntsena, nhlayo ya lava veke kona eXitsundzuxweni a yi tlula nhlayo ya lava va dyaka hi minkarhi ya 100

[Grafu]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Lava dyeke

Lava veke kona

1 500 000

1 250 000

1 000 000

750 000

500 000

250 000

1935 1940 1945 1950 1955 1960

[Swifaniso leswi nga eka tluka 167]

Le ntsombanweni wa le Washington, D.C., ku khuvuriwe 840