ka vona ‘milawu ya vanhu yi va tidyondzo.’ (Matewu 15:1, 6, 9) A swi kanakanisi leswaku Yesu ni vo tala va vadyondzisiwa va yena a va yanga eswikolweni sweswo swa vufundhisi.—Yohane 7:14, 15; Mintirho 4:13; 22:3.

20. Xana nkambisiso lowu wa dyondzo ya le nkarhini wa Bibele wu komba yini, naswona i yini lexi kombaka leswaku malandza ya Yehovha ma yi lava dyondzo?

²⁰ Nkambisisonyana lowu wa dyondzo ya le nkarhini wa Bibele wu kombe leswaku Yehovha i Muleteri Lonkulu wa vanhu va yena. Hi ku tirhisa Muxe, Xikwembu xi lunghiselele fambiselo leri humelelaka ra dyondzo eIsrayele. Kambe endzhaku ka nkarhi wo leha, ku fike fambiselo ra dyondzo ya le henhla ya Xiyuda, leri nga dyondzisa swilo leswi kanetanaka ni Rito ra Xikwembu. Hambi loko Yesu a nga swi nghenanga swikolo swoleswo swa Vayuda, kambe a a ri Mudyondzisi la nga ringanisiwiki na munhu. (Matewu 7:28, 29; 23:8; Yohane 13:13) U tlhele a rhuma vadyondzisiwa va yena leswaku va dyondzisa, hambi ku yisa emakun’wini ya mafambiselo ya swilo. (Matewu 28:19, 20) Leswaku va endla leswi, a a va fanele va va vadyondzisi lavanene, naswona, hikwalaho ka sweswo a a va ta lava dyondzo. Kutani, xana Vakreste va fanele va yi languta njhani dyondzo namuntlha? Xivutiso lexi xi ta kambisisiwa exihlokweni lexi tlhandlamaka.

Xikambelo Xa Ntsundzuko

◻ Ha yini hi nga tiyisekaka leswaku Yehovha wa swi tsakela leswaku malandza ya yena ma dyondza?

◻ Xana fambiselo ra dyondzo ya le Israyele a ri hambana hi tindlela tihi ni lawa ya matiko man’wana?

◻ Xana i dyondzo yihi leyi vana va Vaisrayele va dyondzisiweke yona?

◻ Xana a a ku tirhisiwa dyondziselo rihi eIsrayele?

◻ Ha yini Yesu ni vadyondzisiwa vakwe va nga yanga eswikolweni swa Vayuda swa dyondzo ya le henhla?

Dyondzo Leyi Nga Ni Xikongomelo

“Dyonḍisa l’a lulameke, o ta engetela ku tiv̌a ka yena.”—SWIVURISO 9:9.

1. Xana Yehovha u langutele yini eka malandza yakwe malunghana ni vutivi?

YEHOVHA i “Šikwembu le’ši nga ni v̌utiv̌i.” (1 Samuwele 2:3) U dyondzisa malandza yakwe. Muxe u vhumbhe leswaku vanhu va nkarhi wa nguva yoleyo a va ta vula leswi hi Israyele: “Tiko le’rikulu leri, hi rona ntsena le’ri nga ni v̌utlhari ni ku twisisa.” (Deteronoma 4:6) Hi mukhuva wolowo, Vakreste va ntiyiso va fanele va va ni vutivi. Va fanele va va vadyondzi lava nge mahlweni va Rito ra Xikwembu. Loko a kombisa xikongomelo xa dyondzo yo tano, muapostola Pawulo u tsarile a ku: ‘A hi tshikanga ku mi khongelela, ni ku mi kombelela leswaku mi tala hi vutivi lebyi kongomeke bya ku rhandza ka xona, hi vutlharhi hinkwabyo ni ku twisisa ka moya, leswaku mi ta famba hi mukhuva lowu fanelaka Yehovha, mi n’wi tsakisa hi ku hetiseka, mi veka mihandzu entirhweni wun’wana ni wun’wana lowunene, ni ku kula hi vutivi lebyi kongomeke bya Xikwembu.’—Vakolosa 1:9, 10.

2. (a) I yini xi nga xa nkoka leswaku u ta kuma vutivi lebyi kongomeke bya Xikwembu? (b) Xana Huvo leyi Fumaka ya Timbhoni ta Yehovha yi endle yini hi mhaka leyi?

² Ku dyondza hi xikongomelo xo kuma vutivi lebyi kongomeke bya Xikwembu ni swikongomelo swa xona a swi lavi dyondzo yo nyawula. Vanhu vo tala lava dyondzeke ntiyiso wa Rito ra Xikwembu va tshama ematikweni lama eka wona va veke ni nkarhi wutsongo wo kuma dyondzo ya misava leyi faneleke, kumbe laha va nga yi kumangiki. A a ku ri hava lexi va nga xi endlaka. Leswaku ku hluriwa xiphiqo lexi, Huvo leyi Fumaka ya Timbhoni ta Yehovha yi kongomise leswaku laha ku nga ni xilaveko, titlilasi to dyondzisa vanhu ku hlaya ni ku tsala ti fanele ti lunghiseleriwa emavandlheni. Emalembeni ya 30 lama hundzeke, phepha-hungu ra le Brazil, Diário de Mogi ri humese nhloko-mhaka leyi nge “Timbhoni Ta Yehovha Ti Lwa Nyimpi Ya Ku Dyondzisa Vanhu Ku Hlaya Ni Ku Tsala.” Ri te: “Mudyondzisi la leteriweke u lehisa mbilu . . . a sungula ku dyondzisa van’wana ku hlaya ni ku tsala. . . . Vadyondzi, hikwalaho ka swiyimo leswi va susumetaka ku va vatirheli va Xikwembu, va fanela ku kurisa vutivi bya vona bya ririmi leswaku va nyikela tinkulumo.” Xisweswo magidi ya vanhu emisaveni hinkwayo va dyondzisiwe ku va swichudeni leswinene swa Rito ra Xikwembu. Va nghenele dyondzo leyi ya masungulo va ri ni xikongomelo emianakanyweni.

Vutshila Bya Laveka Leswaku Hi Va Vatirheli Lava Humelelaka

3, 4. (a) Ha yini Vakreste va ntiyiso va tsakela dyondzo? (b) Xana xiyimo a xi ri njhani eIsrayele, naswona i dyondzo yihi ya xisekelo leyi yi nga ya nkoka evandlheni ra hina namuntlha?

³ Vakreste va ntiyiso va yi lava dyondzo, ku nga ri leswaku va tsakisiwa hi ku va swidyondzeki, kambe leswaku va ta va malandza ya Yehovha lama humelelaka swinene. Kreste u nyike Vakreste hinkwavo ntirho wo ‘ya eka vamatiko hinkwavo, va va endla vadyondzisiwa, va va dyondzisa ku hlayisa hinkwaswo leswi a va leriseke swona.’ (Matewu 28:19, 20) Leswaku va dyondzisa van’wana, vona hi voxe va fanele va rhanga hi ku dyondza, naswona leswi swi lava dyondzelo lerinene. Va fanele va va ni vuswikoti bya ku kambisisa Matsalwa hi vukheta. (Mintirho 17:11) Leswaku va hetisisa ntirho wa vona, nakambe va fanele va kota ku hlaya hi ku rhelela.—Vona Habakuku 2:2; 1 Timotiya 4:13.

⁴ Hi laha hi voneke ha kona eka xihloko lexi hundzeke, ku ni xivangelo lexinene xo pfumela leswaku, hinkwavo, hambi lavatsongo eIsrayele wa khale, a va tiva ku hlaya ni ku tsala. (Vaavanyisi 8:14; Esaya 10:19) Namuntlha vatirheli va Vakreste va fanele va endla tinotsi leti hlelekeke loko va nyikela vumbhoni hi yindlu ni yindlu. Va tsala mapapila, va tsala tinotsi eminhlanganweni, ni ku khwatihata leswi va swi dyondzaka. Leswi hinkwaswo swi lava matsalelo lama hlayekaka. Ku hlayisa tirhekhodo evandlheni ra Vukreste swi lava u va ni vutivinyana bya tinhlayo.

Mpfuno Wa Ku Va La Dyondzeke Kahle

5. (a) Xana hi wahi masungulo ya rito “xikolo”? (b) I lunghelo rihi leri vantshwa va nga ri tirhisaka?

⁵ Lexi tsakisaka, rito “xikolo” ri huma eritweni ra Xigriki skho·leʹ, . . . leri eku sunguleni a ri vula “ku hungasa” kumbe ku tirhisa nkarhi wa ku tihungasa u endla nchumu wo karhi lowu nga wa nkoka, tanihi ku dyondza. Endzhaku ri sungule ku vula ndhawu leyi ku dyondzeriwaka eka yona. Leswi swi komba leswaku, nkarhi wun’wana, i vanhu lava nga ni malunghelo yo hlawuleka ntsena—eGreece ni le matikweni man’wana yo tala—lava a va va ni nkarhi wo tihungasa hi ku dyondza. Vanhu lava tirhaka a va tshama va nga ri na vutivi. Namuntlha, ematikweni yo tala, vana va nyikiwa nkarhi wo dyondza. Kunene, vantshwa lava nga Timbhoni va fanele va xava nkarhi lowunene wo va malandza ya Yehovha lama dyondzekeke ni lama nga ni vutshila.—Vaefesa 5:15, 16.

6, 7. (a) Hi yihi mimpfuno yin’wana ya ku va la dyondzeke kahle xikolo? (b) Xana i tindlela tihi leti ku dyondza ririmi rimbe swi nga pfunaka ha tona? (c) Hi xihi xiyimo lexi nga kona namuntlha eka vana vo tala loko va heta xikolo?

⁶ Vutivinyana bya matimu, ntivo-misava, sayense, ni swin’wana byi ta pfuna vantshwa lava nga Timbhoni leswaku va va vatirheli lava nga ni vutivi lebyi ringaneleke. Loko va ya exikolweni a va nge dyondzi tidyondzo to tala ntsena, kambe va ta kuma ni ndlela yo dyondza. Vakreste va ntiyiso a va tshiki ku dyondza ni ku hlaya loko va heta xikolo. Hambi swi ri tano, leswi va swi kumaka loko va dyondza, swi ta titshega ngopfu hi vutivi bya vona bya ndlela yo dyondza. Xikolo xa tiko ni xa vandlha swi nga va pfuna ku kurisa vuswikoti bya vona byo ehleketa. (Swivuriso 5:1, 2) Loko va hlaya va ta swi kota ku vona hi ku olova lexi nga xa nkoka, lexi lavaka ku tiviwa ni lexi lavaka ku nhlokohatiwa.

⁷ Hi xikombiso, ku dyondza ririmi rimbe, a swi nge kurisi mianakanyo ya vana ntsena, kambe swi ta tlhela swi va endla va va lava pfunaka swinene enhlengeletanweni ya Yehovha. Emarhavini man’wana ya Sosayiti ya Watch Tower, vamakwerhu lavantshwa vo tala va swi kume swi ri leswi va pfunaka ku kota ku vulavula ni ku hlaya Xinghezi hi ku rhelela. Ku tlula kwalaho, vatirheli hinkwavo va Vakreste va fanele va lwela ku kota ku vulavula kahle ririmi ra ka vona. Mahungu lamanene ya Mfumo ma fanele ma vuriwa hi ndlela leyi twakalaka, ni leyinene ya ku vulavula. Swiendlo swi komba leswaku namuntlha emisaveni, vantshwa vo tala loko va heta xikolo, va va va ha ri ni xiphiqo xa ku tsala ni ku vulavula kahle ni ku endla tinhlayo leto olova ngopfu; naswona vo va ni vutivi byo kumbetela bya matimu ni ntivo-misava.

Dyondzo Leyi Ringaneke

8. Hi wahi matsalwa lama seketelaka mhaka ya dyondzo ya misava ni vuswikoti bya munhu bya ku tihlayisa?

⁸ Hikwalaho, lowu wu vonaka wu ri nkarhi lowu faneleke wo kambisisa langutelo ra Vukreste mayelana ni dyondzo ya misava. Xana i misinya yihi ya milawu ya Bibele leyi seketelaka nhloko-mhaka leyi? Xo sungula, ematikweni yo tala ku yingisa “Khezari” hi ndlela leyi faneleke swi lava leswaku vatswari va Vakreste va yisa vana va vona exikolweni. (Marka 12:17; Tito 3:1) Mayelana ni vantshwa lava nga Timbhoni, entirhweni wa vona wa le xikolweni, va fanele va tsundzuka Vakolosa 3:23, leyi nge: “Xin’wana ni xin’wana lexi mi xi endlaka, xi endleni hi mbilu hinkwayo onge hi loko mi tirhela [Yehovha, NW], ku nga ri vanhu.” Nsinya wa vumbirhi wa nawu lowu katsekaka, hi leswaku Vakreste va fanele va kota ku tihlayisa, hambi loko va ri vatirheli va maphayona ya nkarhi hinkwawo. (2 Vatesalonika 3:10-12) Loko a tekile, wanuna u fanele a kota ku hlayisa kahle nsati wakwe ni vana hinkwavo lava nga ha tswariwaka, ni ku va ni swilo switsongo leswi engetelekeke swo nyika lava pfumalaka ni ku seketela ntirho wo chumayela wa kwalaho ni wa misava hinkwayo.—Vaefesa 4:28; 1 Timotiya 5:8.

9, 10. (a) Xana i yini lexi xi tikombaka xi ri mukhuva ematikweni yo tala? (b) I muholo wihi lowu mutirheli wa phayona a nga wu tekaka wu ri lowu ringaneke?

⁹ Xana i dyondzo yo fikela kwihi leyi muntshwa la nga Mukreste a faneleke a va na yona leswaku a ta xixima misinya ya milawu leyi ya Bibele ni ku fikelela mindzhwalo yakwe ya Vukreste? Leswi swa hambana hi ku ya hi matiko. Hambi swi ri tano, hinkwako swi tikomba onge mboyamelo lowu nga mukhuva ematikweni yo tala, hi leswaku xikongomelo xo dyondzela ku kuma miholo leyi nyawulaka sweswi xi tlakuke ku tlula leswi a xi ri xiswona malembe ma nga ri mangani lama hundzeke. Swiviko leswi humaka emarhavini ya Sosayiti ya Watch Tower eswiphen’wini swo hambana swa misava, swi komba leswaku etindhawini to tala swa tika ku kuma mintirho ya miholo leyi nyawulaka loko u lo heta ntsena dyondzo ya le xikolweni ya ntlawa lowu hi nawu u languteriwaka ku va u wu pasile kumbe hambi u lo pasa ntangha nhungu kumbe khume.

¹⁰ Xana ku vuriwa yini hi “muholo lowu nyawulaka”? A swi vuli mintirho leyi hakelaka mali ya le henhla. Webster’s Dictionary yi hlamusela ku “nyawula” emhakeni leyi tanihi “ku ringana, ku enela.” Hi yihi leyi nga vuriwaka leyi “ringaneke,” hi xikombiso, eka lava lavaka ku va vatirheli va maphayona va mahungu lamanene? Hakanyingi, volavo va lava ntirho wa le tlhelweni leswaku va nga “tikiseli” vamakwavo kumbe mindyangu ya vona. (1 Vatesalonika 2:9) Miholo ya vona yi nga ha vuriwa leyi “ringaneke,” kumbe leyi “eneleke,” loko yi va endla va kota ku hanya hi ndlela leyi enerisaka, hi hala tlhelo, yi va nyika nkarhi lowu eneleke ni matimba ya ku endla vutirheli bya vona bya Vukreste.

11. Ha yini vantshwa van’wana va tshike ntirho wa vuphayona, naswona i xivutiso xihi lexi tlakukaka?

¹¹ Xana xiyimo xi tala ku va njhani namuntlha? Ku vikiwa leswaku ematikweni man’wana vantshwa vo tala lava kunguhateke kahle va tshike xikolo loko va hete ntlawa lowu un’wana ni un’wana a languteriwaka ku va a pase wona, leswaku va va maphayona. A wu nga ri kona ntirho lowu va tshameke va wu endla kumbe ku wu dyondzela. Loko a va nga seketeriwanga hi vatswari va vona, a va ta boheka ku lava ntirho wa le tlhelweni. Van’wana va boheke ku amukela mintirho leyi lavaka va tirha tiawara to tala leswaku va ta kuma mali yo kota ku tihanyisa. Hikwalaho ka ku karhala hi ku tirha ngopfu, va tshike ntirho va vuphayona. Xana lavo tano va fanele va endla yini leswaku va ta tihlayisa ni ku tlhelela entirhweni wa vuphayona?

Langutelo Leri Ringaniseriweke Ra Dyondzo

12. (a) Mayelana ni dyondzo, i mavonelo wahi lama hundzeletiwaka lawa Mukreste a faneleke a ma papalata? (b) Eka malandza ya Yehovha lama tinyiketeleke ni vana va wona, i xikongomelo xihi lexi dyondzo yi faneleke yi xi fikelela?

¹² Langutelo leri ringaniseriweke ra dyondzo ri nga pfuna. Eka vantshwa vo tala va misava, dyondzo i xikombiso xa ku va wa le henhla, i nchumu wa ku va pfuna ku tlatlambelela swikhundlha swa le henhla, xilotlelo xa mahanyelo lama nga ni ndzalo, lama fuweke hi tlhelo ra nyama. Eka van’wana, ku dyondza i ntirho lowu faneleke ku hetiwa hi ku hatlisa hi laha swi nga kotekaka ha kona. Mavonelo lawa a hi manene eka Vakreste va ntiyiso. Xana ku vuriwa yini hi “langutelo leri ringaniseriweke”? Vakreste va fanele ku languta dyondzo yi ri ndlela leyi tirhisiwaka ku fikelela xikongomelo lexi naveriwaka. Emasikwini lawa ya makumu, xikongomelo xa vona i ku tirhela Yehovha hi laha va nga humelelaka ha kona ni ku kota ha kona. Loko, etikweni leri va tshamaka eka rona, dyondzo ya le hansi kumbe ya ntangha khume yi ta va pfumelela ntsena ku kuma mintirho leyi holelaka mali leyi va nga ta ka va nga koti ku tihlayisa ha yona tanihi maphayona, dyondzo ya le tlhelweni kumbe yo leteriwa yi nga ha tsundzukiwa. Leswi swi ta va hi xikongomelo lexi hlawulekeke xa ntirho wa nkarhi hinkwawo.

13. (a) Xana makwerhu un’wana wa xisati ePhilippines u swi kotise ku yini ku ya emahlweni ni ntirho wa vuphayona a ri karhi a langutane ni mindzhwalo ya ndyangu? (b) I xitsundzuxo xihi lexi nge nkarhini?

¹³ Van’wana va nghenele tidyondzo ta vuleteri leti va kumiseke mintirho leyi yi va endleke va kota ku nghenela kumbe ku tlhela va ya emahlweni ni ntirho wa nkarhi hinkwawo. Makwerhu un’wana wa xisati ePhilippines a a ri muhlayisi wa ndyangu, kambe a lava ku phayona. Rhavi ra vika: “A a kota ku endla leswi hikuva a a endle dyondzo leyi engetelekeke leyi n’wi endleke a fanelekela ku va n’watikonta la byi paseleke.” Xiviko xa rhavi rero xi ri: “Hi ni lavo tala lava ha dyondzaka, lava hi hala tlhelo va swi koteke ku hlela xiyimiso xa vona xo phayona. Hakanyingi va va vahuweleri lava antswaka tanihi leswi va tinyiketelaka ngopfu ku dyondza, ntsena loko va nga hisekeli ngopfu mintirho ya misava.” Marito layo hetelela ma fanele ma hi nyika swivangelo swa ku anakanyisisa. Xikongomelo xa ku engetela dyondzo, laha xi vonakaka xi ri xa nkoka, a xi fanelanga xi rivaliwa kumbe xi hundzuka xi va xikongomelo xa swilo swa nyama.

14, 15. (a) Ha yini swi nga fanelanga leswaku ku endliwa milawu ya nsindziso mayelana ni dyondzo? (b) Xana i dyondzo yihi ya misava leyi vamakwerhu van’wana lava nga ni vutihlamuleri va nga na yona, kambe i yini leswi nga siva yona?

¹⁴ Ematikweni ma nga ri mangani, swikolo swa tisekondari swi ni vuleteri bya mintirho lebyi nga pfunaka muntshwa wa Mukreste ku kuma ntirho loko a pasile. Hambi loko leswi swi nga ri tano, ematikweni man’wana vana lava gingiritekaka ni lava nga ni dyondzo ya xisekelo ntsena, va yi kuma mintirho ya le tlhelweni leyi va vuyerisaka mali leyi yi ringaneke leswaku va phayona. Hikwalaho, ku nga vekiwi milawu ya nsindziso ya ku engetela dyondzo kumbe ya ku alela ku yi engetela.

¹⁵ Vo tala lava sweswi va tirhaka eswikhundlheni leswi nga ni vutihlamuleri tanihi valanguteri lava famba-fambaka, endlwini-nkulu ya Sosayiti, kumbe eka marhavi man’wana, va ni dyondzo ya xisekelo ntsena. A a va ri maphayona lama tshembekeke, a va tshikanga ku dyondza, ku leteriwa, naswona va byarhisiwe vatihlamuleri lebyikulu. A va tisoli. Hi hala tlhelo, tintangha ta vona tin’wana ti hlawule ku kuma dyondzo ya le yunivhesiti ivi ti wa, ti lawuriwa hi tifilospfi ni “vutlhari bya misava leyi” lebyi dlayaka ripfumelo.—1 Vakorinto 1:19-21; 3:19, 20; Vakolosa 2:8.

Ku Xiya Leswi Nga Ta Laveka

16. (a) Xana i mani la bohaka leswaku dyondzo leyi engetelekeke ya laveka, naswona hi swihi leswi swi faneleke swi hlayisiwa swi ri swo rhanga emianakanyweni? (b) Xana i yini leswi swi faneleke swi tsundzukiwa?

¹⁶ Xana i mani la bohaka leswaku muntshwa wa Mukreste u fanele ku endla dyondzo leyi engetelekeke kumbe vuleteri? Laha nsinya wa nawu wa Bibele wa vunhloko wa tirha. (1 Vakorinto 11:3; Vaefesa 6:1) Exisekelweni lexi, kunene vatswari va ta lava ku pfuna vana va vona ku hlawula ntirho swin’we ni dyondzo leyi nga ha lavekaka. Ematikweni yo tala, ku hlawula dyondzo ni mintirho swi fanela ku endliwa ka ha ri emahlweni loko n’wana a ha ri esekondari. Wolowo i nkarhi lowu vatswari ni vantshwa va Vakreste va fanelaka ku lava nkongomiso wa Yehovha leswaku va hlawula hi ndlela ya vutlharhi, va tsundzuka ku rhangisa swilaveko swa Mfumo. Vana va ni mikhuva ni mimboyamelo yo hambana. Vatswari va vutlharhi va ta swi tsundzuka leswi. Hinkwayo mintirho yo tshembeka yi lulamile, ku nga ha va ya mavoko kumbe yo tsalatsala. Hambi loko misava yi nga tlakusa ntirho wa le tihofisini ni ku langutela ehansi ku tirha hi matimba hi mavoko ya wena, Bibele a yi swi endli nikatsongo. (Mintirho 18:3) Kutani namuntlha loko vatswari ni vantshwa lava nga Vakreste, endzhaku ko kambela mpfuno ni khombo ra kona hi vukheta ni hi xikhongelo, va boha ku endla kumbe ku ka va nga ti endli tidyondzo leti tlhandlamaka xikolo xa le henhla, van’wana evandlheni va nga tshuki va sandza.

17. I nhlawulo wihi lowu vatswari van’wana va Timbhoni va wu endlelaka vana va vona?

¹⁷ Loko vatswari va Vakreste va boha ku va ni vutihlamuleri bya ku hambeta va dyondzisa vana va vona loko va hetile exikolweni xa le henhla, sweswo swi le matimbeni ya vona. Nkarhi wa tidyondzo leti wu hambana hi ku ya hi muxaka wa ntirho lowu langiweke. Hi swivangelo swa timali ni hikwalaho ko lava ku pfuna vana va vona ku nghenela ntirho wa nkarhi hinkwawo hi ku hatlisa hi laha swi nga kotekaka ha kona, vatswari vo tala va Vakreste va va hlawulele tidyondzo leti nga endliwiki nkarhi wo leha eswikolweni swa mintirho. Minkarhi yin’wana vantshwa va hlawula ku tshama entirhweni wo karhi kambe nkarhi hinkwawo va ri ni pakani yo tirhela Yehovha evuton’wini bya vona hinkwabyo.

18. Loko tidyondzo leti engetelekeke ti tekiwa, i yini lexi faneleke ku tsundzukiwa?

¹⁸ Loko tidyondzo leti engetelekeke ti endliwa, kunene, ku nga vi hi nsusumeto wo lava ku tiviwa leswaku u dyondzekile kumbe ku lwela mintirho ya misava leyi nga ta ku endla munhu wa le henhla. Tidyondzo ti fanele ku hlawuriwa hi vukheta. Magazini lowu wu vulavule ngopfu hi makhombo ya dyondzo ya le henhla naswona swa twakala, hikuva tidyondzo tin’wana ta le henhla ti kaneta “dyondzo leyi nga yona ya xiviri” ya Bibele. (Tito 2:1; 1 Timotiya 6:20, 21) Tlhandla-kambirhi, ku sukela hi va-1960, swikolo swo tala swa dyondzo leyi hluvukeke swi hundzuke switiko swa vuhomboloki ni mahanyelo lama thyakeke. “Nandza la tshembekaka, wo tlhariha” u kandziyise swinene ku papalata ku nghena swikolo swo tano. (Matewu 24:12, 45) Hambi swi ri tano, swi fanele ku pfumeriwa leswaku manguva lawa vana va hlangana ni makhombo wolawo eswikolweni swa le henhla ni le tikholejini hambi ni laha va tirhaka kona.—1 Yohane 5:19.a

19. (a) Xana i vuxiyaxiya byihi lebyi faneleke ku endliwa hi lava kunguhataka ku nghenela tidyondzo ta le tlhelweni? (b) Xana van’wana va yi tirhise njhani dyondzo ya vona hi ndlela leyi pfunaka?

¹⁹ Loko ku ehleketiwa dyondzo ya le tlhelweni yo engetela, swi ta va swi sasekile loko muntshwa wa Mbhoni, loko swi koteka, a yi endla a ri karhi a tshama ekaya, xisweswo a kota ku hlayisa mukhuva lowu tolovelekeke wa dyondzo ya Vukreste, ku va kona eminhlanganweni, ni ku endla ntirho wo chumayela. Xo sungula, xiyimo lexinene xi fanele nakambe xi tekiwa malunghana ni misinya ya milawu ya Bibele. Hi nga rivali leswaku Daniyele ni vanakulobye vanharhu a a va ri mahlonga evukhumbini enkarhini lowu a va sindzisiwe ku nghenela tidyondzo leti nge mahlweni eBabilona, kambe va hambete va hlayisa vutshembeki bya vona. (Daniyele, ndzima 1) Loko va ri karhi va rhangisa swilaveko swa moya, vantshwa lava nga Timbhoni ematikweni lama hlayeke, va teke tidyondzo leswaku va hloma ha tona leswaku va endla ntirho wa le tlhelweni tanihi ku va van’watikonta, vaxavisi, vadyondzisi, vahundzuluxeri, vatoloki kumbe mintirho yin’wana leyi va hlayiseke hi laha ku ringaneke entirhweni wa vona lowukulu wa ku phayona. (Matewu 6:33) Vo tala va vantshwa lava endzhaku va ve valanguteri lava famba-fambaka kumbe vatirhi va ku tirhandzela va le Bethele.

Vanhu Lava Nga Ni Vun’we, Lava Dyondzekeke

20. Xana i ku hambana kwihi loku nga tirhiki evanhwini va Yehovha?

²⁰ Exikarhi ka vanhu va Yehovha, ku nga khathariseki leswaku ntirho wa munhu i wo tsalatsala, i wa mavoko, i ku rima, kumbe i ku titirha u pfuna vanhu, hinkwavo va fanele va va swichudeni leswinene swa Bibele ni ku kota ku dyondzisa. Vutshila lebyi byi kumiwaka hi vona hinkwavo hikwalaho ka ku hlaya, ku dyondza ni ku dyondzisa, byi tala ku bakanya ku hambana loku endliwaka hi misava exikarhi ka vatirhi lava tirhaka ntirho wa mavoko ni lava le tihofisini. Leswi swi vumba vun’we ni mianakanyo yin’we leyi vonakaka ngopfu eka vatirhi va ku tirhandzela emakaya ya le Bethele ni le swivandleni leswi ku akiwaka eka swona swa Sosayiti ya Watch Tower, laha timfanelo ta moya ti hlawulekeke ngopfu naswona ti laviwaka hi vona hinkwavo. Laha mutirhi wa le hofisini la nga ni ntokoto u tirha hi ntsako ni vatirhi va vutshila va mintirho ya mavoko, hinkwavo va kombisa rirhandzu leri tlangelekaka ra un’wana ni un’wana.—Yohane 13:34, 35; Vafilipiya 2:1-4.

21. Xana xikongomelo xa vantshwa lava nga Vakreste xi fanele xi va xihi?

²¹ Vatswari, kongomisani vana va n’wina hi xikongomelo xa leswaku va va swirho swa vandla ra misava leyintshwa! Vantshwa va Vakreste, tirhisani nkarhi wa n’wina wo dyondza wu va ndlela yo va mi hloma ha yona swi tiya swinene emalunghelweni ya n’wina ya ku tirhela Yehovha! Tanihi lava dyondzisiweke, onge hinkwenu mi nga kombisa ku va swirho leswi haveleke kahle swa vandla ra swa le tilweni, sweswi ni hi laha ku nga heriki “emisaveni leyintshwa” leyi tshembisiweke hi Xikwembu.—2 Petro 3:13; Esaya 50:4; 54:13; 1 Vakorinto 2:13.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Kambela Mianakanyo Ya Wena

◻ Ha yini Vakreste va ntiyiso va tsakela dyondzo?

◻ Xana i mavonelo wahi ya dyondzo lama hundzeletiwaka, lawa Vakreste va ntiyiso va faneleke va ma papalata?

◻ I makhombo wahi ya dyondzo leyi engeteriwaka lama faneleke ma nga rivaliwi, naswona i vuxiyaxiya byihi lebyi faneleke byi endliwa?

◻ Xana i ku hambana kwihi loku nga tirhiki evanhwini va Yehovha?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

Hi ku dyondza hi ku chivirika, vantshwa va Vakreste va nga va swirho leswi pfunaka swa vandla ra misava leyintshwa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]

Dyondzo leyi engetelekeke, loko yi hlawuriwa, yi fanele yi va hi nsusumeto wo lava ku tirhela Yehovha hi ndlela leyi antswaka

Munhu La Dyondzekeke

“VAMAKWERHU, anakanyani ku vitaniwa ka n’wina, hikuva a hi hinkwavo lava vutlharhi hi ndlela ya nyama lava vitaniweke, ni va matimba, ni vakulukumba hi ku velekiwa.” (1 Vakorinto 1:26, NW) Hi laha marito lawa ma kombaka ha kona, swi ni khombo ku dzika eka vutlharhi bya misava kumbe ku va ni xikhundlha lexi tlakukeke evanhwini. Swilo swo tano swi nga ha sivela munhu leswaku a amukela mahungu lamanene.—Swivuriso 16:5; Marka 10:25.

Kambe, esikwini ra Pawulo van’wana lava a va ri ni vutlharhi hi ndlela ya nyama va wu amukerile ntiyiso, naswona un’wana wa lava a ku ri Pawulo hi byakwe. Leswi a a dyondzekile naswona a vonaka a huma endyangwini wa le henhla, Pawulo a a ri muevhangeli la chivirikaka. Xisweswo u kombise leswaku vanhu lava dyondzekeke emisaveni leyi va nga tirhela Yehovha loko timbilu ta vona ti lulamile. Va nga ha tirhisa vuswikoti bya vona entirhweni wa Yehovha.—Luka 16:9.

Mutarso Wa Ndhavuko

Pawulo u velekiwe eTarso, “muti lowu tivekaka swinene,” hi laha a wu hlamuseleke ha kona endzhakunyana. (Mintirho 21:39) Kumbexana hi kona laha a nga byi kuma kona vutivi bya ririmi—ngopfu-ngopfu vutivi bya Xigriki—lexi a xi ri xa nkoka entirhweni wa yena wa vurhumiwa. Vutomi bya le Tarso byi fanele byi kokele Pawulo ni le ndhavukweni wa Vamatiko ku nga ri eka tindlela ta Xiyuda ntsena, ntokoto lowu a wu tirhiseke emalembeni ya le ndzhakunyana tanihi muapostola eka vamatiko. A a yi tiva ndlela yo phofula ntiyiso hi ndlela leyi a va ta yi twisisa. (1 Vakorinto 9:21) Hi xikombiso, xiya nkulumo ya yena eka Vaatena leyi vikiweke eka Mintirho ndzima 17. U endle tinhlamuselo hi vukhongeri bya Vaatena hi vutlhari hambi ku ri