U Nga Karhali Ku Endla Leswinene

“Loko hi ri karhi hi endla leswinene, hi nga karhaleni, hikuva hi ta tshovela hi nkarhi wa kona, loko hi nga heli mbilu.”—VAGALATIYA 6:9.

1. I xileriso xihi lexi Yesu a xi nyikeke valandzeri vakwe?

MAWAKU ntirho lowunene swonghasi lowu Vakriste va wu endlaka tanihi xiphemu xa vugandzeri bya vona! Wu katsakanyiwile eka xileriso lexi nga erivaleni lexi nge: “Yanani ha kona mi ya hundzula vamatiko hinkwavo leswaku va va vadyondzisiwa va mina, mi va khuvula . . . , mi va dyondzisa ku hlayisa hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona, kutani vonani, ndzi na n’wina masiku hinkwawo, ku ko ku hela misava.” (Matewu 28:19, 20) A ku ri Yesu Kriste hi byakwe loyi a nyikeke vadyondzisiwa va yena xileriso xo endla ntirho wolowo wa misava hinkwayo wo dyondzisa.

2. (a) Ha yini hi nga vulaka leswaku ku endla vadyondzisiwa a ku ri ntirho wa nkoka ni lowunene? (b) I swikongomelo swihi leswi ntirho wa ku endla vadyondzisiwa wu swi endlaka?

² Leswi xileriso xa ku endla vadyondzisiwa a ku ri xin’wana xa marito yo hetelela lawa Yesu a byeleke vadyondzisiwa va yena vo sungula a nga si tlhandlukela etilweni, xana a xi nga ri xiavelo xa nkoka ngopfu ke? Ina, a xi ri xa nkoka hikuva ku xi hetisisa a swi ta vula ku ponisa vutomi. (1 Timotiya 4:16) Sweswo swi xi endla ntirho lowunene. Xi nyika dyondzo leyinene ya Bibele eka lava va yingisaka rungula ra Mfumo, naswona ntirho wo chumayela wu tsundzuxa vanhu van’wana ni van’wana lava sihalalaka. (Luka 10:10, 11) Hikwalaho, ku endla ka vona ntirho lowu swi kombisa Vakriste va ntiyiso tanihi leswi ku pfumelelana ka vona ni tidyondzo tin’wana ni tin’wana ta Yesu ku endlaka tano ha kona.—Yohane 8:31.

3. (a) Xana vadyondzisiwa va Yesu va xi amukele njhani xikombiso ni xileriso xa yena xa munhu hi xiyexe? (b) I langutelo rihi leri Yesu a ri akeke eka vadyondzisiwa vakwe?

³ Tanihi Mudyondzisi Lonkulu, Yesu u vekele vadyondzisiwa va yena xikombiso lexinene. U dyondzise erivaleni kutani a endla vadyondzisiwa hi ku “twarisa Evangeli ya Mfumo.” (Matewu 9:35) Hi ku tekelela yena, valandzeri lavantshwa hi voxe va ve vaendli va vadyondzisiwa, hikuva mudyondzisiwa wa ntiyiso “hi loyi a amukelaka ivi a pfuneta eku hangalaseni ka tidyondzo ta un’wana.” Eku sunguleni, ntirho wa vona wa ku endla vadyondzisiwa a wu yisiwa eka Vayuda ni vaproselita. Hambi swi ri tano, ku nga khathariseki ku hlamula ka vukarhi ensin’wini yoleyo, xana vadyondzisiwa va Yesu va hetisise xileriso xa yena xo ‘hambeta va ya’ “va nga rhuteli”? Kunene, ina, va ye “eka tinyimpfu leti lahlekeke ta yindlu ya Israyele” ku kondza loko Vamatiko vo sungula va ve vapfumeri hi 36 C.E. (Matewu 10:5, 6; Mintirho 5:42) Ku vuriwe leswaku vadyondzisiwa va “tatile Yerusalema hi dyondzo ya [vona].” (Mintirho 5:28) A va wu tshikanga ntirho wa vona lowunene. Ematshan’wini ya sweswo, hi ku tshembeka va wu hetisisile.

“Nsimu I Misava”

4. I langutelo rihi leri valandzeri va Yesu va landzeleleke xiavelo xa vona lexi ndlandlamuxiweke ha rona?

⁴ Yesu u kombise leswaku nsimu a yi ta katsa “vamatiko hinkwavo.” (Matewu 28:19) Eka xifaniso lexi vulavulaka hi ku haxa timbewu ta Mfumo, u te: “Nsimu i misava.” (Matewu 13:38) Xisweswo, Vakriste a va ta va “timbhoni” ta yena ta Mfumo hinkwako-nkwako. Nakambe a va ta ‘hambeta va ya,’ sweswi “ku ya fika emakun’wini ya misava.” (Mintirho 1:8) Muapostola Pawulo a a “tinyiketa ku dyondzisa Rito ntsena,” naswona hi nga tiyiseka leswaku Vakriste lavan’wana na vona a va ri tano.—Mintirho 18:5.

5. Xana Yesu u swi kombisise ku yini leswaku a a langutele leswaku vadyondzisiwa va yena va va lava khomekeke ngopfu hi ntirho wo veka vumbhoni ku ko ku hela mafambiselo ya sweswi?

⁵ Yesu a a langutele leswaku ntirho wo veka vumbhoni wu endla leswaku Vakriste va tshama va khomekile swinene ku ko ku fika makumu ya mafambiselo lawa ya swilo. Leswi swi kombisiwe hi leswi a swi vhumbeke ehenhleni ka vutirheli bya Vukriste ni nsimu leyi a byi ta yi hlanganisa. Yesu u te: “Evangeli leyi ya Mfumo yi ta twarisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.”—Matewu 24:14.

6. Xana ntirho wo chumayela hi Mfumo wu ta endliwa ku fika kwihi, naswona leswi swi fanele swi khumba langutelo ra hina hi wona hi ndlela yihi ke?

⁶ Loko Yesu a nyikele xileriso xo nghenela ntirho wo chumayela hi Mfumo ni ku endla vadyondzisiwa emisaveni hinkwayo, u swi tivile leswaku siku rin’wana ntirho wo tano a wu ta fikelela makumu ya wona, tanihi leswi swi nga va tano hi nsimu ya Vayuda. Kambe a wu ta hetisisa xikongomelo xa wona. “Kutani,” hi laha a vuleke ha kona, “hi kona makumu ma nga ta fika.” Xisweswo, Timbhoni ta Yehova hi ku tiyiseka ni ku tsaka ti ya emahlweni entirhweni lowu ti wu averiweke, ku ko ku fika makumu. Sweswo swi va pfuna ku hambeta entirhweni lowu esikwini ra hina wu ko wu hela.

Ndlela Yo Endla Ntirho Lowu

7. I nhloko-mhaka yihi leyi fungheke vutirheli bya Yesu ni lebyiya bya vadyondzisiwa va yena?

⁷ Yesu u dyondzise vadyondzisiwa va yena vo sungula ndlela yo endla vutirheli bya vona bya le rivaleni. Va amukele xileriso xakwe lexi nge “yanani,” hi mahika. Loko a ri karhi a va dyondzisa ntirho wa vona wa ku veka vumbhoni, Yesu u te: “Loko mi ri karhi mi famba, twarisani mhaka leyi nge: ‘Mfumo wa matilo wu le kusuhi.’” (Matewu 10:7) Sweswo swi nyike rungula ra vona nhloko-mhaka leyi fanaka ya Mfumo ni leyi fungheke vutirheli bya yena. A ku ta va mahungu lamanene eka vanhu va timbilu letinene. Loko valandzeri va Yesu va sungule ntirho wa vona, xana yena u tshikile? Nikantsongo, hikuva “kute loko Yesu a hetile ku lerisa vadyondzisiwa va yena lava va khume na vambirhi, a suka kwalaho, a ya dyondzisa ni ku twarisa Evangeli emitini ya vona.”—Matewu 11:1.

8. (a) Hi kwihi naswona hi yihi ndlela leyi vahuweleri va Mfumo a va fanele ku sungula ha yona? (b) Ha yini swi fanerile ku yisela n’wini wa muti mahungu lamanene? (c) I mimbuyelo yihi leyi nga kona eku xeweteni ka n’wini wa muti kahle?

⁸ Hi kwihi naswona hi yihi ndlela leyi vahuweleri lava va Mfumo a va fanele ku sungula ha yona? Yesu u va byerile a ku: “Loko mi nghena endyangwini, xewetani.” (Matewu 10:12) Ku ya endlwini ya munhu ni mahungu lamanene ku kombisa ku xiximeka ka n’wini wa muti, ku n’wi nyika nkarhi wo hlangavetana ni rungula ra Mfumo ekaya ka yena. A hi swivumbeko swo xeweta leswi tolovelekeke ni leswi amukelekaka swa tindlela to sungula ku vulavurisana ka xichavo ni musa ntsena kambe ku tlhela ku va ni vuyelo lebyi kumiwaka hi ku va ni xewetelo ra xinghana ni leri tsakisaka leri hundzulaka ku endza handle ko rhambiwa ku va loku amukelekaka. (Ringanisa Matewu 28:9; Luka 1:28.) Mpfumawulo wa rito ni nhlamulo ya n’wini wa muti na swona swi ku byela swo tala malunghana ni langutelo ra yena. U fanele ku tiva sweswo u nga si ya emahlweni hikuva vutivi byo tano byi endla leswaku swi olova ku twananisa tinhlamuselo ta wena ni swilaveko swa n’wini wa muti.—Ringanisa Mintirho 22:1, 2; 23:6.

9. I yini lexi kombisaka leswaku a hi hinkwavo lava a va ta yingisela rungula ra Mfumo hi ku tlangela, naswona nhlamulo ya lava va nga tsakeriki a ku fanele ku va yihi?

⁹ Yesu u tivise vadyondzisiwa va yena leswaku a hi vanhu hinkwavo ensin’wini lava a va ta va amukela kahle. U te: “Loko mi nghena emutini wihi ni wihi, kumbe eximutanini xihi ni xihi, lavani loyi a fanelaka ku mi amukela.” Loko ku ri leswaku hinkwavo a va ta amukela rungula ra Mfumo, a ku nga ta va na xivangelo xa ku xi tirhisa xiga lexi nge “lavani.” Xana lava a va nga ta kombisa ku tsakela eka rungula leri a va ta hlamurisiwa ku yini ke? “Kutani loko va nga mi amukeri, kumbe loko va nga yingisi marito ya n’wina, humani endyangwini wolowo, kumbe emutini wolowo, mi phumunha ntshuri emilengeni ya n’wina,” mi suka hi ku rhula ivi vuyelo byi tshikeriwa ku avanyisa ka Yehova.—Matewu 10:11, 14.

Xiyimo Namuntlha

10. Xana ku vuriwa yini hi ntirho wa Timbhoni ta Yehova wo chumayela hi Mfumo?

¹⁰ Hi ku twanana loku tshembekaka ni xileriso xa Vukriste, Timbhoni ta Yehova ti hlanganisa misava hi rungula ra Mfumo. Xisweswo, A. P. Wisse, mutsari wa maphepha-hungu eNetherlands, u te: “Ti hambanile ni vanhu van’wana. Xiphemu xa ku hambana loku i vuyelo bya ku chumayela ka vona evangeli hi ku chivirika. Va languta Vukriste bya ntiyiso hayi tanihi vukhongeri lebyi nga ni varhangeri, ni vangheni va kereke lava un’wana ni un’wana a nga ni ndhawu yakwe leyi vekiweke ni loyi vukhongeri bya yena byi nga laviki swo tala eka yena handle ko yingisela. Va vulavula hi marito ya Pawulo ni un’wana ni un’wana loyi a nga yingiselaka.” Ku chivirika ko tano ka vutirheli hakunene ku katekisiwile hi Yehova Xikwembu.

11, 12. (a) I vuyelo byihi lebyi humesiweke evutirhelini emalembeni lawa ya ha ku hundzaka? (b) Loko hi kula hi tinhlayo, xana ku humelela yini ku endla leswaku nsimu yo chumayela eka yona yi kumeka? (c) I swivutiso swihi leswi tlakusiwaka?

¹¹ Vahuweleri va Mfumo lava tlulaka 3 000 000 sweswi va tirha hi ku gingiriteka ematikweni ya 210. Hi vona ku andza lokunene eka vadyondzisiwa lavantshwa—laha 1 246 204 va khuvuriweke emalembeni ya nkombo lama hundzeke. Nkateko wa Yehova eka matshalatshala ya migingiriko wu le rivaleni. (Esaya 60:8-10, 22) Phela, kwalomu ka matiko ni swihlala swa 40, ku ni Mbhoni yin’we eka vaaki van’wana ni van’wana va 300 kumbe ehansi ka kwalaho, kumbe un’we eka vini va miti va kwalomu ka 100! Ku tlula kwalaho, etindhawini tin’wana ta matiko yo tanihi Canada na Guadeloupe, nhlayo-xikarhi i Mbhoni yin’we eka 45 kumbe 50 wa vanhu ensin’wini ya bandlha—muhuweleri un’wana ni un’wana u fanele ku endzela makaya ya kwalomu ka 15 ntsena kumbe lama nga ehansi ka kwalaho! To tala ta tinsimu leti ti hlanganisiwa n’hweti yin’wana ni yin’wana. Hambi ku ri ematikweni lawa ya nga ni tinhlayo-xikarhi letikulu, tindhawu tin’wana ta le madorobeni ti hlanganisiwa nkarhi na nkarhi entirhweni wa hina wo veka vumbhoni. Le Seoul, Riphabliki ra Korea, tinsimu tin’wana ta le madorobeni ti tirhiwa masiku man’wana ni man’wana ya ntlhanu! Loko hi ri karhi hi kula hi nhlayo, ni loko Timbhoni leti engetelekeke ti teka ntirho wa vuphayona bya nkarhi hinkwawo ni bya nkarhinyana, hi ta endzela miti ya vaakelani va hina hi ku hatlisa loku andzaka. Xana sweswo swi tisa swiphiqo?

¹² Ku fanele ku pfumeriwa leswaku ku ni swiphiqo etindhawini tin’wana, swa Timbhoni ta Yehova ni swa lava hi va endzelaka. Lexi tlhandlekelaka eka swiphiqo leswi i ku pfumala ku tsakela loku kulaka exikarhi ka vanhu ematikweni yo tala. Kunene, loko hi ri karhi hi andza hi tinhlayo, xana hakantsongo-ntsongo hi tshika ku endla ntirho wa hina lowunene? Xana hi heta hi leswaku ntirho wa hina ana se wu endliwile ni leswaku ana se hi ‘lavile’ hinkwavo lava nga ta swi amukela ivi va va vadyondzisiwa? Xana wena hi wexe wa karhala naswona kumbexana u tlhela u siringiwa hi ku endzela vanhu van’we lava sihalalaka? Xana ku nga endliwa yini ku hlayisa xiyimo xa hina lexinene xa ntirho?

Ku Hlayisa Langutelo Lerinene

13, 14. (a) Xana hi fanele ku xi languta njhani xiyimo lexi kulaka xa nsimu leyi tirhiwaka nkarhi na nkarhi? (b) Ha yini hi nga rhurhumerisiwi hi lava va ‘sihalalaka’? (c) Xana hi nga xi landzelela hi ndlela yihi xikombiso xa vaapostola eku kongomaneni ni lava va hlundzukisiwaka hi maendzo ya hina?

¹³ Ntlhantlho ngopfu-ngopfu wu katsa langutelo ra hina tanihi timbhoni ta Yehova. Hi xikombiso, a hi tshameni hi ri ni langutelo lerinene. Ku hlanganisiwa ka nsimu nkarhi na nkarhi hikwalaho ka nhlayo-xikarhi leyikulu ya vahuweleri eka vaaki a ku ta kula etindhawini to tala loko ntirho wa hina wu fikelela makumu ya wona. Kambe xana a hi lo swi khongelela leswi ke? (2 Vatesalonika 3:1) Leswi hi swi vonaka sweswi swi fanele ku hi tsakisa naswona swi fanele ku hi khorwisa leswaku hi le swiphen’wini swo hetelela swa ntirho wo endla vadyondzisiwa! Mfumo wa karhi wa chumayeriwa, hi laha Yesu a vhumbeke ha kona. Naswona hambi ku ri etindhawini leti vanhu va nga ta ka va nga ma yingisi marito ya hina, va le ku tsundzuxiweni hi ntirho wa hina wo chumayela Mfumo. Tsundzuka, handle ko endla vadyondzisiwa, hi twarisa mahungu lamanene “leswaku byi va vumbhoni.”—Matewu 10:14; 24:14.

¹⁴ Nakambe, swi fanele ku languteriwa leswaku nhlayo leyikulu yi ta ala rungula ra Mfumo loko makumu ma ri karhi ma tshinela. Vumbhoni byi le rivaleni, naswona mintokoto ya Yesu na Pawulo ya hi tiyisekisa leswaku a ku ta va ni lava nga ta ‘sihalala’ ni lava timbilu ta vona ti nga ta ‘nonon’hwa.’ Kutani, enkarhini lowu hi fanele ku tivonela leswaku hi nga ‘ali’ ntirho wa hina. Hambi ku ri eka lava va sihalalaka, hi fanele ku ya hi ku ‘phindha-phindha.’ (Esaya 6:9-11; Matewu 13:14, 15; Swivuriso 10:21) I ntiyiso, swi lava xivindzi ku ya eka vanhu lava hlundzukelaka maendzo ya hina nkarhi na nkarhi. Hambi swi ri tano, ku nga tshuki ku va ni xiyimo xa nsimu kwihi na kwihi lexi nga hi byelaka ku: ‘Tshikani ku vulavula.’ Ku ri na sweswo, ku fana na vaapostola, hi fanele ku khongelela xivindzi xa ku ‘hambeta hi vulavula’—ku nga khathariseki ku hlundzuka kumbe rivengo—ku kondza ntirho wu hetiwa.—Mintirho 4:18-20, 24-31.

15. I xikhutazo xihi lexi nyikeriwaka eka Vagalatiya 6:9, naswona xi fanele ku khumba langutelo ra hina ra ku endzela vaakelani va hina ni mahungu lamanene hi ndlela yihi?

¹⁵ Kahle-kahle, ku ni tinxaka timbirhi ntsena ta vanhu etinsin’wini ta hina hinkwato—lava hi nkarhi wolowo va tsakelaka ni lava nga tsakeriki. Hikwalaho, hi fanele ku ya emahlweni ni ntirho wo ‘lava vanhu lava fanelekaka.’ Ku endla leswi swi le xikarhi ka mintirho leyo tala leyinene leyi hi faneleke ku yi humesa tanihi Vakriste ku kombisa ku rhandza ka hina Yehova ni ku tshembeka ka hina eka yena. Hikwalaho, “loko hi ri karhi hi endla leswinene, hi nga karhaleni, hikuva hi ta tshovela hi nkarhi wa kona, loko hi nga heli mbilu.” (Vagalatiya 6:9) Leswi sweswi hi nga kusuhi ngopfu ni makumu ya mafambiselo lawa, a hi nkarhi wo hela matimba kumbe wo karhala ku endzela vaakelani va hina ni mahungu lamanene ya Mfumo. Yehova a nga si vula leswaku ntirho wu herile.

Mhaka Leyi Hi Faneleke Ku ‘Hambeta Hi Vulavula’ Ha Yona

16. (a) Hi swihi swin’wana swa swiyimo leswi nga hundzulaka ku amukela ka vanhu ensin’wini? (b) I swikombiso swihi swa kwalaho swa ku hundzuka ka ku amukela leswi u nga swi nyikaka?

¹⁶ Hi ta tlhela hi pfuniwa ku hlayisa langutelo lerinene loko hi tsundzuka leswaku vutshembeki eka Yehova byi kombisiwa hi mintirho ya ku gingiriteka yo chumayela hi Mfumo. Ku tlula kwalaho, tinsimu ti tshamela ku hundzuka hi tindlela to hambana-hambana. Vanhu va rhurha, kumbe swiyimo swa vona swi nga ha hundzuka. Va nga ha va va nga tsakelanga nkarhi lowu hundzeke lowu hi va endzeleke ha wona, kambe ku lahlekeriwa hi ntirho, rifu ra murhandziwa, ku hundzuka loku hlamarisaka eka nkwetlembetano exikarhi ka mimfumo leyikulu, vuvabyi lebyikulu—leswi ni ku hundzuka kun’wana swi nga vula leswaku va ta hi amukela nkarhi lowu taka loko hi endza. Van’wana, hi ku xiya leswaku munghana kumbe murhandziwa u ve un’wana wa Timbhoni ta Yehova, sweswi va nga lava ku vulavula na hina ku dyondza leswi hi swi pfumelaka leswi nga ha vaka swi tise ku hundzuka loku.

17. Xana van’wana sweswi va ri amukela njhani rungula ra Mfumo? Nyika swikombiso swin’wana ni swin’wana swa kwalaho.

¹⁷ Nakambe, tsundzuka leswaku lava va kuleke emalembeni lama ha ku hundzuka sweswi va ni mindyangu, va teka vutomi byi ri bya nkoka, naswona va vutisa swivutiso leswi swi nga hlamuriwaka hi Rito ra Xikwembu ntsena. Hi xikombiso, manana un’wana lontshwa u rhambele Timbhoni timbirhi ekaya rakwe ivi a ku: ‘Tanihi xinhwanyatana, a ndzi nga yi twisisi nikantsongo mhaka leyi ha yona manana a hlongoleke Timbhoni ivi a ti byela leswaku a nga tsakeli, kasi lexi a mi lava ku endla xona a ku ri ku vulavula hi Bibele ntsena. Manuku ndzi kunguhate leswaku loko ndzi kurile, ndzi tekiwa, ivi ndzi va ni kaya ra mina n’wini, ndzi ta kombela Timbhoni ta Yehova ku nghena va ndzi hlamusela Bibele.’

18. Xana xivono lexi hundzukaka xa vukhongeri xi yi khumba njhani nsimu leyi hi chumayelaka ni ku dyondzisa eka yona?

¹⁸ Xana u swi xiyile leswaku vanhu van’wana lava a va nga vulavuli na hina hi malembe yo tala naswona va ehleketa leswaku va ‘ponisiwile’ sweswi va hi vutisa swivutiso leswinene? Ha yini? Ku hundzuka ku endlekile emianakanyweni ya vona ya vukhongeri. Va vula leswaku va ntshunxiwile ni ku phyuphyisiwa swinene hi ku paluxeka ka mahanyelo ya vunghwavava, swiendlo swa politiki ni ku tlangisiwa ka timali ta kereke hi vaevangeli lava tlakukeke va thelevhixini lava va nga tshama va va tshemba. Kumbexana, ku ta va ni leswi engetelekeke swa leswi loko swiyimo eBabilona Lonkulu swi hambeta swi nyanya ku fika enkarhini wa ku lovisiwa ka yena.—Nhlavutelo 18:1-8.

19, 20. I yini lexi kombaka mhaka leyi ha yona hi nga fanelangiki ku titwa hi hele matimba ehenhleni ka ku tlhelela hi ku phindha-phindha eka vanhu lava alaka rungula?

¹⁹ Phela, a hi fanelanga ku hela matimba loko vanhu vo tala va nga hi amukeli. Endzhaku ka loko hi va sukerile, kumbexana ha ha ri emiehleketweni ya vona. Le Canada n’wini wa muti un’wana la endzeriweke hi Timbhoni timbirhi u swi veke erivaleni swonghasi leswaku a a nga tsakeli. Endzhakunyana, u sungule ku ehleketa hi leswi va swi vuleke ivi a navela ku va kuma leswaku va ta kota ku hlamula swivutiso leswi pfukeke emiehleketweni ya yena. U nghene emovheni wa yena ivi a famba a va lava hinkwako eswitarateni swa vaakelani va yena kambe a nga swi kotanga ku va kuma. Xana u tshikile? E-e, u yime endlwini ya munghana wakwe ku vutisa loko va ri kona kwalaho. A va nga ri kona, kambe munghana wakwe u vule leswaku a ku ri ni Mbhoni laha a tirhaka kona naswona u ta hlanganisa wansati la tsakelaka ni Mbhoni. Vuyelo a ku ri ku endza loku tlhandlamanaka ekaya ka munhu loyi a tsakelaka, laha a nga rhamba vanghana, vaakelani, maxaka ni vatirhi-kulobye. Vanhu lava nga vaka 15 va ve kona minkarhi yin’wana, naswona 430 wa tibuku ni Tibibele kun’we na 2 015 wa timagazini swi fambisiwile.

²⁰ Vo tala va tlangela maendzo ya hina. Eka papila leri yaka ehofisini ya rhavi ya Sosayiti ya Watch Tower, wansati un’wana u te: “Ndza mi nkhensa ku va mi byale ku tinyiketela lokukulu etimbilwini ta lava va ripfumelo ra n’wina. Ndzi nkhensa ku endza ka n’wina . . . ni ku avelana rirhandzu ra Hosi ni van’wana. Xiendlo xexo xo olova xi endla leswikulu eka van’wana. . . . Hambi leswi van’wana va nga ha vaka ni tihanyi, van’wana va nga tsakeli ivi van’wana va swi amukela, . . . entiyisweni swi endlela vanhu leswinene ku va ni un’wana loyi a ku endzelaka ku ku tsundzuxa hi swilo swa moya. Ndzi kuma ku ri nchumu lowunene, ku va munhu a vulavula ni un’wana hi Hosi.” Eka papila rin’wana, n’wini wa muti u hi kombele leswaku ‘hi nga heleli vanhu timbilu,’ ku nga khathariseki ndlela leyi va hi khomaka ha yona. “Loko hi ri karhi hi endla leswinene, hi nga karhaleni, hikuva hi ta tshovela hi nkarhi wa kona, loko hi nga heli mbilu.” (Vagalatiya 6:9) Ntirho lowu wu amukeriwa ni ku katekisiwa hi Yehova, naswona ku hlanganyela ka hina eka wona ku kombisa ku n’wi rhandza ka hina ni vaakelani va hina. (Matewu 22:37-39) Kutani a hi endleni ntirho lowu wu ko wu hela.—Ringanisa Vafilipiya 1:6.

21. (a) Hi kwihi laha kumbexana ku nga xiphemu xa mphikamakaneta eku tlheleleni etinsin’wini leti tirhiwaka nkarhi na nkarhi? (b) Xana hi ta bula hi yini exihlokweni lexi landzelaka?

²¹ Hi fanele ku kongomana ni ntiyiso wa leswaku swi nga endleka ku nga ri vanhu nkarhi hinkwawo lava endlaka swi vonaka swi nonon’hwa ku tirha nsimu nkarhi na nkarhi. Minkarhi yin’wana hi hina. Xana hi sungula hi miehleketo leyo biha, hi vona onge hi tiva vanhu hinkwavo ni leswaku tinhlamuselo ta vona ku ta va tihi? Sweswo swi nga khumba langutelo ra hina naswona kumbexana mpfumawulo wa rito ra hina ni xivumbeko xa nghohe. Xana ha ha tirhisa maendlelo ni mavulavulelo lama fanaka ni lawa hi ma tirhiseke hi malembe yo tala? Leswi sweswi nsimu yi hundzukaka, leswi tshameke swi humelela swi nga endleka leswaku swi nga ha hluleka ku fikelela van’wana ‘lava fanelekaka.’ Kumbexana hi lava ku tshinelela lokuntshwa ni langutelo lerintshwa entirhweni wa hina. Ku ya emahlweni, a hi voneni leswi hi nga swi endlaka leswaku ‘hi nga heli mbilu kambe hi tshovela hi nkarhi wa kona.’

Xana U Nga Hlamusela?

◻ Ha yini hi nga fanelanga ku ‘hela matimba’ eku yeni eka vaakelani va hina ni mahungu lamanene?

◻ I mani loyi a hi byeleke ku endla vadyondzisiwa hi ndlela leyi hi endlaka ha yona, naswona hi swihi swivumbeko swa xisekelo swa endlelo rero?

◻ I xiyimo xihi lexi veke kona etinsin’wini to tala, naswona i yini lexi nga ta hi pfuna ku hlayisa langutelo lerinene ehenhleni ka xiyimo xolexo?

◻ Ha yini hi fanele ku ‘hambeta hi vulavula’ mahungu lamanene ‘hi nga rhuteli’?

Khathalela Swinene Ku Dyondzisa Ka Wena

“U tilangutela, wena, ni ku dyonḍisa ka wena, kutani u tiya kona, hikuv̌a loko u endlisa ŝeŝo, u ta tihanyisa, u ta hanyisa ni la’v̌a ku yingisaka.”—1 TIMOTIYA 4:16, Bibele ya Xitsonga.

1. Ha yini lowu ku nga ri wona nkarhi wa leswaku hi tsana entirhweni wa hina wo chumayela hi Mfumo?

YEHOVA sweswi u hatlisisa ku hlengeletiwa ka vanhu lava fanaka ni tinyimpfu. Manuku ke, entiyisweni, lowu a hi wona nkarhi wa leswaku vanhu va yena va tsana entirhweni wa vona wa ku chumayela ta Mfumo ni ku endla vadyondzisiwa. (Esaya 60:8, 22; Matewu 24:14; 28:19, 20) Hi fanele ku endla hi ku twanana ni moya wa leswi Xikwembu xi swi endlaka enkarhini wa hina. Loko makumu ma ri karhi ma tshinela swinene, hi ta tlhelela eka vaakelani va hina hi ku phindha-phindha swinene. Hakunene, ntirho lowu andzisiweke wa ku veka vumbhoni wa vahuweleri ni maphayona lama engetelekeke swinene sweswi wu nyanyula nsimu ya misava hinkwayo. Naswona matimba ya ku hlengeletiwa loku ko tsakisa ma ha ta kula.—Esaya 60:11; ringanisa Psalma 126:5, 6.

2. (a) Hi ku ya hi Esaya 40:28-31, i xihlovo xihi xa matimba lexi hi nga kumaka matimba lama lavekaka eka xona leswaku hi hetisa ntirho wo chumayela hi Mfumo? (b) I xivangelo xihi lexinene xa ku yisa nyingiso lowu engetelekeke eka ntikelo wa vutirheli bya hina enkarhini lowu?

² Ematshan’wini ya ku hluriwa hi ntlhaveko wihi na wihi wa ku ‘karhala’ hikwalaho ka leswi nsimu yin’wana yi hlanganisiwaka nkarhi na nkarhi, hi fanele ku xiya leswaku lowu i nkarhi wa leswaku hi khongelela ‘matimba’ lamakulu lama lavekaka eka Yehova leswaku hi heta ntirho. (Esaya 40:28-31; 1 Yohane 5:14) I ntiyiso, timiliyoni ta “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana” ana se ti hlengeletiwile. Kambe leswi swi nga tshama swi humelela eku pfuneni ka vanhu van’wana swi nga endleka swi nga ha humeleli eku pfuneni ka van’wana lava ha riki kona etinsin’wini ta hina. (Nhlavutelo 7:9, 10; Yohane 10:16) Hikwalaho, ntikelo wa vutirheli bya hina wu lava nyingiso lowu engetelekeke.

3. Xana ku hiseka lokuntshwa ku nga pfuxiwa njhani evutirhelini bya hina bya nsimu?

³ Hi ku tiyimisela loku pfuxetiweke, hi nga anakanyisisa hi ku antswisa ku humelela ka hina evutirhelini. Leswi swi nga pfuxa ku hiseka lokuntshwa entirhweni wa hina wa nsimu. Kambe swi nga endlisiwa ku yini xana? Hi ku ‘tilangutela swinene ni ku dyondzisa ka hina,’ hayi ku endla vutirheli bya hina nkarhi na nkarhi ntsena. (1 Timotiya 4:16) Milomu ya hina yi fanele ku nyikela leswi tlulaka “maganḍelo ya ku ḍunisa” lama nga nyawuriki. (Vaheveru 13:15, Bibele ya Xitsonga) Hi fanele ku va ni vutshila entirhweni wa hina. (Swivuriso 22:29) Manuku ke, leswi lavekaka, i ku tirha nsimu ya hina hi vutshila. Hi leti timhaka tin’wana ta vutirheli bya hina leti hi faneleke ku ti ‘khathalela swinene.’

Ndlela Yo Simeka Nsimu “Leyintshwa”

4. Hi yihi ndlela leyi hi nga vumbaka nsimu “leyintshwa” ha yona exiavelweni xa nsimu ya bandlha ra hina?

⁴ A hi languteni xiyimo hi ndlela leyinene. Etindhawini to tala, ku hava nsimu leyintshwa kumbe leyi tirhiwaka hi xiwelo. Kutani ha yini mi nga simeki nsimu “leyintshwa” leyi nga exiavelweni xa bandlha? Hi ndlela yihi ke? Phela, loko hi endza nkarhi na nkarhi, hi nga ka hi nga endli onge a hi si tshama hi endzela kaya rolero emahlweni hi ku vula leswi hi swi vuleke emitini yoleyo. Hi ku fanana, n’wini wa muti u ta hi tsundzuka loko hi hlanganise nsimu hi ku phindha-phindha. Buku leyi nge Reasoning From the Scriptures yi nyika swingheniso leswi tlulaka 40 leswi hi nga swi tirhisaka evutirhelini bya hina. Hi fanele ku swi lunghiselela kahle tanihi nchumu lowuntshwa ni lowu tsakisaka hi ku swi hlanganisa ni timhaka leti tsakeriwaka kwalaho ni leti ta ha ku endlekaka. Ku ri na ku titwa hi tisola hi ku endza nkarhi na nkarhi, hi fanele ku va ni langutelo lerinene ivi hi endla nsimu ya hina yi va “leyintshwa” hi mahungu ya ntikelo lowunene. Kambe xana leswi swi ta pfuna loko vini va miti va nga ri na xinghana?

5. (a) Xana hi nga ri endlisa ku yini langutelo leri hundzeke ro pfumala xinghana leswaku ri tirhela ku vuyeriwa ka hina? (b) U kume yini leswi tirhaka kahle kwalaho? (c) Ha yini ku yingisela ni ku bumabumela lokunene swi pfuna?

⁵ Ku tiva langutelo leri hundzeke ra n’wini wa muti ku nga tisa ntlhaveko lowo biha ehenhleni ka ku endza nakambe. Kambe ha yini u nga endli leswaku ku tiva sweswo swi tirhela ku vuyeriwa ka wena? Njhani? Kumbexana u nga rhanga hi ku swi kambisisa ivi manuku u engetela ehenhla ka leswi vuriweke hi riendzo leri hundzeke. U nga ha ku: “Xewani, Nkul. Harris!” Loko swi tikomba swi fanela, u nga tlhandlekela hi ku: “U sale njhani ke?” Manuku u nga ha ku: “Loko ndzi ri laha vhiki leri hundzeke, u ndzi byele leswaku kereke ya wena yi khathalela swilaveko swa wena hinkwaswo swa moya ni leswaku u xirho lexi nga ni vutihlamuleri. Tanihi muakelani loyi na yena a tekaka vukhongeri byi ri bya nkoka, xana ndzi nga vutisa leswi kereke ya wena yi swi vulaka ehenhleni ka ntshembo wa ku pona enguveni ya nyutliya?” Manuku ke, n’wi pfumeleli a ku byela. Bumabumela n’wini wa muti loko u swi kota ku endla tano hi ku tshembeka. Ku n’wi yingisela ni ku n’wi bumabumela ku nga hundzula langutelo ra yena. Hakanyingi, vanhu va ta pfumelela riendzo rin’wana loko vona hi voxe va hlanganyela eku vulavuleni. Kavula, u ta lava ku pfumelelanisa rungula ra wena ni leswi n’wini wa muti a swi vulaka.

6. (a) Xa hi nga va tolovetisisa ku yini vini va miti ku langutela ku va endzela nkarhi na nkarhi? (b) I marito wahi lamakulu lama nga hi pfunaka leswaku hi humelela? (c) I yini lexi tirhaka kahle ensin’wini ya kwalaho?

⁶ Hi leswi u swi vulaka, u nga dyondzisa vini va miti ku hi langutela ku endza nkarhi na nkarhi. Ringeta ku: “Xewani, Manana Fredericks! Xana u njhani namuntlha ke? Eriendzweni leri eka vaakelani va hina, hi bula hi . . . ” Kumbe u nga ku: “Xewani! Hi le ku endleni ka maendzo ya hina ya nkarhi na nkarhi ya vhiki na vhiki. Ha tsaka ku va hi vuyile. Vaakelani va wena va tiphinile hi nhloko-mhaka leyintshwa leyi hi bulaka ha yona eka riendzo leri.” Manuku yana emahlweni. Leswi swi tlhela swi tirha ku endla leswaku nsimu yi va “yintshwa” eka wena. Mavulavulelo lama kongomeke ya nga ha va ni ku hambana ko karhi etikweni ra ka n’wina, kambe lawa ma nyika mianakanyo leyikulu. Ha yini u nga ma tirhisi swinene, leswaku u ta vuyeriwa?

7. (a) Loko ti suka, xana Timbhoni tin’wana ti n’wi lunghiselerisa ku yini n’wini wa muti leswaku a tshama a rindzele riendzo rin’wana ke? (b) Emhakeni leyi, xana i yini lexi tirhaka kahle ensin’wini ya kwalaho?

⁷ Ku endla leswaku n’wini wa muti a tshama a rindzele riendzo leri landzelaka, Timbhoni tin’wana ti ni ku humelela hi magimetelo lama nge: “Hi langutele ku ku endzela nakambe ku nga ri khale.” Eka lava kumbexana a va nga tsakeli ku vulavula na wena eku sunguleni, u nga ha ku: “Ndzi tiphinile hi bulo ra hina. Hakunene u humese tinhla letinene. Leswi swi teke timinete ti nga ri tingani, kambe hambi swi ri tano a hi vulavulanga hi mahungu layo biha, lama hi nga ma twaka nkarhi wun’wana na wun’wana. Hakunene a swi ri kahle.” Handle ko kanakana, u ta simeka tindlela tin’wana leti faneleke to vulavula ni vini va tindlu. Hi minkarhi hinkwayo, hi mavulavulelo lamanene, marungula ya ntikelo lowunene ni xinghana, ringeta ku pfuna vanhu leswaku va nga hlundzukisiwi hi maendzo ya hina ya nkarhi na nkarhi.

Veka Vumbhoni Lebyinene

8, 9. I swiringanyeto swihi leswi nyikiwaka swa ku lavisisa vanhu lava fanelekaka hi vukheta?

⁸ Xilo xin’wana lexi hi nga yisaka nyingiso eka xona lexi nga ta hlayisa ku hiseka ka hina ku ri ehenhla i ku va ni vukheta lebyikulu eku laveni ka vanhu lava fanelekaka. (Mintirho 8:25; 20:24) Xikombiso, makwerhu wa xinuna a nga vutisa wanuna wa muti loko wansati kumbe n’wana a humelela enyangweni hi mahelo-vhiki kumbe nimadyambu. Kumbexana, i wansati loyi hi vulavuleke na yena nkarhi lowo leha. Kutani hi nga endla masungulo lamantshwa ni n’wini wa muti hi ku vulavula ni nhloko ya ndyangu. Xisweswo hi nga n’wi nyikela rungula, hi ku vula swilo swo tanihi leswi, “Xana u ehleketa leswaku i yini lexi nga ta tiyisekisa ndyangu wa wena hi vumundzuku lebyi tsakeke?” kumbe, “Xiya ndlela leyi Bibele yi kurisaka vun’we bya ndyangu ha yona.” Bumabumela wanuna hikwalaho ka mianakanyo leyinene leyi a nga ha yi phofulaka.

⁹ Ndlela yin’wana yo kuma nsimu “leyintshwa” i ku lava swirho leswin’wana swa ndyangu leswi tshamaka emutini wun’we—kokwana wa xisati, ntukulu kumbe n’wana wa hahani loyi a nghenaka xikolo, namu loyi a tirhaka exikarhi ka vhini. Nakambe i swinene ku xiya leswaku i swipima-gezi kumbe mabokisi mangani ya poso leswi nga kona ekaya rero. Leswi swi nga kombisa laha vanhu va pfuxeteke tikamara ta le hansi, ta le kusuhi ni lwangu kumbe xivandla xin’wana lexi hirhiweke. Ringeta ku vonana ni lava hirheke—swichudeni, vatirhi lava nga tekangiki, tinoni ni van’wana. Leswi na swona swi pfuna ku ndlandlamuxa nsimu leyi kumekaka.

10. Hi yihi ndlela yin’wana yo ndlandlamuxa nsimu ya hina ya yindlu hi yindlu, naswona xana van’wana va endle yini ku hlangana ni vatirhi va vusiku?

¹⁰ Ndlela yin’wana nakambe yo ndlandlamuxa nsimu ya yindlu hi yindlu i ku yi wisisa hi minkarhi yin’wana loko hi hlanganyela eswivumbekweni swin’wana swa vutirheli bya hina. Ku endlela ku cinca-cinca, hi nga ha tirha nsimu hi nyiko leyi kongomeke ya dyondzo ya ndyangu ya le kaya ya Bibele ya mahala. Vanhu van’wana lava nga riki kona ekaya loko hi endza va nga kumiwa endhawini ya vona ya mabindzu kumbe ya ntirho. Naswona ku veka vumbhoni eswivandleni swa mabindzu ku nga veka mihandzu swinene. Van’wana va vanhu lava ku nga hlanganiwa na vona loko hi veka vumbhoni bya le xitarateni hi minkarhi leyi faneleke, leyi vuyerisaka. Le Canada maphayona ma kume vuyelo lebyinene eka maendzo ya nimadyambu eka vathoriwa lava tirhaka vusiku hinkwabyo eswiticini swa petirolo, eswitolo ni le tihotela laha vamatsalana lava nga edesikeni hakanyingi va nga khomekangiki hi nkarhi wolowo naswona va tala ku tlangela ku va na nchumu wun’wana wo wu hlaya. Kavula, ngopfu-ngopfu vamakwerhu va xisati va ta fanela ku papalata tindhawu tin’wana hi nkarhi wa tiawara ta nimadyambu.

11. (a) Timbhoni to tala ti endla yini lomu vo tala va nga riki kona ekaya loko ti endza ro sungula? (b) I vuyelo byihi lebyi ku chivirika eku endleni ka maendzo ya lava nga kumekangiki emakaya ku nga vaka na byona ensin’wini ya hina, ni mimbuyelo yihi evutirhelini?

¹¹ Ku vuriwa yini ehenhleni ka lava va nga riki kona ekaya loko hi endza? Laha na kona, hi fanele ku va ni vukheta. Timbhoni tin’wana ti tirhisa tirhekhodo leti hlayisiweke kahle ta yindlu na yindlu ku sukela endzhaku ka ntirho wa tona wa yindlu na yindlu ivi ti tlhelela eka tindhawu leti vanhu va nga kumekangiki ekaya eku sunguleni ka siku rero. Hakanyingi, vini va miti va vuyile ekaya, kumbe vatirhi va vusiku va pfukile hi nkarhi wolowo. Etindhawini to tala, tiphesente ta 50 kumbe ku tlula a ti kona ekaya ninhlekanhi. Hikwalaho ke, kutani hi nga tirha nsimu yoleyo kambirhi hi ku endla maendzo ya lava a va nga ri kona ekaya hi minkarhi leyi hambaneke ku kondza loko hi kuma un’wana ekaya. Maphayona ni vahuweleri lava nga ni ntokoto va pfumela leswaku ku chivirika eku tirheni eka lava nga kumiwangiki emakaya hakanyingi ku humesa vuyelo lebyi antswaka ku tlula leswi ku hlanganisa ka hina nsimu ko sungula ku endlisaka swona, hi ku khathalela mhaka leyi ya vutirheli bya hina, hi ku fanana hi ta tshovela minkateko leyo tala.—Swivuriso 10:22.

Lava Vilelaka

12. Xana hi fanele ku hlamula njhani loko vanhu va vilela va ku hi va endzela hi ku hatlisa? Ha yini?

¹² Ku nga vuriwa yini eka vanhu lava vilelaka va ku hi endza hi ku hatlisa? Xo sungula, hi fanele hi kombisa ku twisisa. (Matewu 7:12) Eka vona, swi vonaka onge hi vuye hi ku hatlisa swinene. Kambe i swinene ku tsundzuka leswaku hambi ku ri malembe yo tala lama hundzeke vanhu a va ku, ‘A mi ri kwala vhiki leri nga hundza,’ kasi a hi swi tiva kahle swinene leswaku ku ve tin’hweti ta tsevu kumbe ku tlula hi va endzerile. Hi tlhelo rin’wana, ku endza ka nkarhi na nkarhi ku nga hlayisa ku tsakela. Le Guadeloupe wanuna un’wana u tsutsumele Mbhoni ku ya yi byela ku: “Sweswi ndzi mi vone mavhiki yo tala. Hakanyingi, a ndzi ti yingiseli Timbhoni, kambe ndzi fanele ku tiva mhaka leyi mi endzelaka vanhu nkarhi na nkarhi ha yona!” Dyondzo leyintshwa ya Bibele yi ve kona.

13, 14. Vapfumeri-kulorhi van’wana va hlamusela timhaka hi ndlela yihi loko vini va miti va vilela?

¹³ Vamakwerhu van’wana hi musa va byele lava vilelaka siku leri kongomeke ra riendzo ra vona leri hundzeke naswona va nyikele timagazini ta sweswinyana, va swi veka erivaleni leswaku swihloko swa hambana ni leswiya swi nga eka timagazini leti a hi ri na tona nkarhi lowu hundzeke loko hi va endzela. Loko hi anakanyisisa ni vini vo tano va miti, hi nga ha vula leswaku kumbexana va amukele tinyuziphepha ni timagazini to tala hi mpfhuka ka riendzo ra hina ro hetelela, kambe tona a ti nga khomanga mahungu lamanene nkarhi hinkwawo. Hi nga hlamusela leswaku hi tisa mahungu lamanene ni leswaku maendzo ya hina a ya lehanga. Kambe loko n’wini wa muti a khomekile swinene, hi nga ku: “Loko lowu wu nga ri nkarhi lowunene wo vulavula na wena, ndzi nga ku vona eriendzweni ra hina leri landzelaka endzhaku ka vhiki kumbe ku tlula.”

¹⁴ I yini swin’wana leswi nga ha vuriwaka? Leswi swi titshege hi langutelo ra n’wini wa muti ni xichavo lexi tolovelekeke lexi languteriwaka laha hi tshamaka kona. Makwerhu un’wana wa xisati eJapani u hlamusela maendzo ya hina ya nkarhi na nkarhi hi ndlela leyi: ‘Mahungu ya thelevhixini ya vika xitsundzuxo xa xihuhuri lexikulu nkarhi na nkarhi, ya phindha mhaka hi ku hatlisa ku pfuna lava va nga ha vaka va kayele vuhaxi lebyi hundzeke. Leswi swi endliwa hi mhaka ya leswi vutomi byi katsekaka. Xihatla xa swiviko xa engeteleka loko bubutsa ri ri karhi ri tshinela. Kutani, leswi xidzedze xa Armagedoni xi tshinelaka, rungula ra xitsundzuxo ri fanele ku twarisiwa hi ku phindha-phindha hi laha swi nga kotekaka ha kona leswaku ku ponisiwa vutomi.’ Kavula, hi fanele ku endla nhlamuselo yo tano hi musa na hi ku tiyiseka, hi langutela ku fikelela mbilu ya muyingiseri.

Ku Hlangavetana Ni Mphikamakaneta Yo Pfumala Ku Tsakela

15. (a) Ku nga va yihi mphikamakaneta leyi kulaka loko hi tirha nsimu ya hina nkarhi na nkarhi? (b) Ha yini vanhu van’wana va nga tsakeli?

¹⁵ Loko ku vuyelela ka maendzo ya hina ku andza, mphikamakaneta leyi kulaka i ku pfumala ku tsakela loku hi talaka ku kongomana na kona. Kambe ku kambisisa swin’wana swa swivangelo swa ku pfumala ku tsakela swi nga hi khutaza ku xiya leswaku swi nga ha koteka ku fikelela timbilu ta van’wana va vanhu lava. Ku pfumala ka vona ku tsakela ku nga ha kombisa ku hela matimba ni ku pfumala ka vona ntshembo. Va nga vona onge ku hava ndlela yo phonyoka xiyimo xa misava xa sweswi, hi ku anakanya leswaku va ta hanya vutomi bya vona hi ndlela leyinene leyi va nga yi kotaka ntsena. Van’wana va siringekile hikuva varhangeri van’wana va vukhongeri va katseka eka tipolitiki, va na nandzu wa vunghwavava, kumbe va tsandzeka ku teka xiyimo lexi tiyeke xo lwisana na rigangugangu. Kutani vini lava va miti va ntshunxekile kutani va hanyela namuntlha ntsena.

16. Xana mbilu ya munhu loyi a nga tsakeriki yi nga fikeleriwa hi ndlela yihi ke?

¹⁶ Ha swi tiva leswaku vatirheli vo sungula va Vukriste va hlangavetane ni langutelo leri fanaka hi laha ku humelelaka, hikuva vanhu van’wana hi nkarhi wolowo va te: “A hi dyeni hi nwa, hikuva mundzuku ha fa.” (1 Vakorinto 15:32) Hikwalaho, ha swi tiva leswaku hi ni leswi vanhu vo tano va faneleke ku swi twa. Hambi swi ri tano, xana hi nga ti fikelerisa ku yini timbilu ta vona? Ndlela yin’wana i ku veka tibuku ta hina ta Bibele ekule nkarhinyana, hi va pfumelela va hi vona loko hi endla sweswo. Manuku hi nga ha va vutisa swivutiso leswi ehleketiweke kahle swo tanihi leswi: “Xana u ehleketa leswaku ku ni ntlhantlho wa swiphiqo swa namuntlha? Xana vanhu vo tala a va si kuma mintlhantlho? U ehleketa leswaku hi fanele ku va lavanene kutani hi hambeta hi lava?” Eka van’wana, hi nga ku: “Entiyisweni wa pfumela leswaku swa antswa ku hanya hi ntshembo ku tlula ku pfumala ku langutela kwihi na kwihi ka swilo leswi antswaka. Xana u langutele ku vona yini ke?” Hi nga ha vutisa hi ku: “Xana wena hi wexe u vona leswaku xirhalanganya lexikulu eka vun’we ni ku rhula ka misava hi xihi?” Hambi swi ri tano van’wana va nga vutisiwa: “Xana u anakanya leswaku vukhongeri hinkwabyo byi tanihi leswi u swi hlamuseriseke swona?” Hi minkarhi yo tala swivutiso swo tano swi ta vangela vini va miti ku phofula malangutelo ya vona. Manuku ke, loko va hlamula, tiyiseka leswaku wa yingisa. Ina, va pfumeleli ku ku paluxela timbilu ta vona. Vo tala va vona va ‘hlunamile ni ku rila hikwalaho ka manyala hinkwawo lama endliwaka sweswi.’—Ezekiel 9:4.

17. Tibuku ta hina ti nga ha tirhisiwa hi ndlela yihi ku fikelela van’wana hambi loko eku sunguleni va sindzisa leswaku a va tsakeli?

¹⁷ Ku tshinelela kun’wana eka lava nga tsakeriki i ku xiya yinhla kumbe ku landzula loku endliweke hi n’wini wa muti ivi u tlhelela ni magazini kumbe buku yin’wana ya Watch Tower leyi hlamuselaka mhaka yoleyo. Eku sunguleni, ku nga ha va nhloko-mhaka leyi nga riki ya vukhongeri, yo tanihi xihloko lexi vulavulaka hi rifu ra xitshuketa ra ricence kumbe ku fa ka swihlahla. Hlamusela leswaku a wu ehleketa hi leswi tsakiseke n’wini wa muti ivi u tsundzuka xihloko lexi. Manuku kombisa mianakanyo leyikulu eka xihloko xexo. Wansati un’wana loyi a aleke buku ya hina u amukele magazini tisekene ti nga ri tingani ntsena endzhakunyana. Ha yini ke? Hikuva Mbhoni yi vutisile loko wansati loyi a a swi tiva leswaku ku na ku susa makhwiri ka timiliyoni ta 55 lembe na lembe. Hi ku hlamarisiwa hi ku twa leswi, u kombele magazini lowu nga ni rungula rero.

Wu Hetisisi Ku Fika eMakumu

18, 19. (a) Hi le ka tinhla tihi leti engetelekeke laha hi faneleke ku ‘tivonela’ loko hi ri karhi hi endla vutirheli bya hina? (b) I mianakanyo yihi yo biha leyi vanhu van’wana va nga na yona ehenhleni ka hina ni tidyondzo ta hina, naswona hi nga va hlamula njhani?

¹⁸ Ehenhla ka hinkwaswo, hi fanele ku lehisela vanhu timbilu. Vulavula kahle naswona hi rirhandzu. Kombisa rirhandzu ni tintswalo. (Vagalatiya 5:22, 23) U nga si ya emutini lowu landzelaka, ehleketa hi leswi humeleleke eka lowu u humaka eka wona ku vona laha ku antswisa ku lavekaka kona. Vana loyi a twisisaka, hikuva vanhu vo tala va ni mianakanyo leyi hoxeke ehenhleni ka Timbhoni ta Yehova. Va nga ha ku: ‘Mi papalata tipolitiki ni mintirho ya tiko,’ ‘Mi ala ntirho wa mavuthu,’ kumbe, ‘Mi hahlula mindyangu.’ Kambe langutelo leri ri fana ni leriya ra misava eka vapfumeri-kulorhi va lembe xidzana ro sungula. Kombisa n’wini wa muti leswi, kumbexana u tirhisa leswi tshahiweke ehansi ka nhloko-mhaka leyi nge “Vukala-tlhelo” eka buku ya Reasoning.

¹⁹ Malunghana na Vakriste vo sungula, n’wamatimu Will Durant u tsarile a ku: “Eka Mukriste vukhongeri bya yena a ku ri nchumu wun’wana lowu hambaneke ni lowu tlulaka vandla ra politiki; vutshembeki bya yena lebyikulu a byi nga ri bya Khezari kambe bya Kriste. . . . Ku tihambanisa ka Mukriste etimhakeni ta misava eka vahedeni swi tikombe ku ri ku balekela ntirho wa tiko, ku tsanisa vun’we ni ku rhandza rixaka. Tertullian u tsundzuxe Vakriste ku ala ntirho wa mavuthu; . . . Vakriste va khongoteriwe hi varhangeri va vona ku papalata lava nga riki Vakriste, ku nyenya mintlangu ya vona ya minkhuvo ku fana ni leyi nga riki enawini ni tiholo ta vona ta mintlangu tanihi murhu wa thyaka. . . . Vukriste [loko byi hundzula vanhu] a byi lumbetiwa hi ku hahlula kaya.”—Caesar and Christ, tluka 647.

20, 21. (a) I yini lexi hi lavaka ku tiyiseka ha xona loko vanhu va nga hi amukeli? (b) Ha yini hi nga fanelanga ku ‘hela mbilu’ kambe hi yisa ntirho wa hina lowunene wa ku chumayela hi Mfumo emahlweni?

²⁰ Vanhu van’wana va nge yingisi, ku nga khathariseki leswi hi swi vulaka. Kambe sweswo ku fanele ku ri hikwalaho ka ku ala ka vona rungula ra Mfumo, hayi hikwalaho ka ku hluleka ka hina ku twarisa marungula ya ntikelo lowunene evutirhelini bya hina. (Luka 10:8-11; Mintirho 17:32; Ezekiel 3:17-19) Hi fanele ku endla leswi hi nga swi kotaka hi mpfuno wa Xikwembu, naswona Yehova u ta langutela ntirho ku fika emakumu ya wona.—Ringanisa Vafilipiya 1:6.

²¹ Manuku ke, hi ntshembo lowu taleke, hambeta u va ni ‘swo tala swo swi endla entirhweni wa Hosi, u ri karhi u swi tiva leswaku ntirho wa wena a wu nga vi wa hava.’ (1 Vakorinto 15:58) “U tilangutela, wena ni ku dyonḍisa ka wena, kutani u tiya kona, hikuv̌a loko u endlisa ŝeŝo, u ta tihanyisa, u ta hanyisa ni la’v̌a ku yingisaka.” (1 Timotiya 4:16, Bibele ya Xitsonga) Ehenhla ka hinkwaswo, “loko hi ri karhi hi endla leswinene, hi nga karhaleni, hikuva hi ta tshovela hi nkarhi wa kona, loko hi nga heli mbilu.”—Vagalatiya 6:9.

U Nga Tsundzuka Xana?

◻ Hi tihi tindlela tin’wana to hlayisa langutelo lerinene ensin’wini leyi tirhiwaka nkarhi na nkarhi?

◻ Xana hi nga va lavisisa ku yini vanhu lava fanelekaka hi vukheta swinene?

◻ Hi nga ringetisa ku yini ku hanyisana ni lava va vilelaka leswaku hi va endzela hi ku hatlisa?

◻ Hi nga hlangavetana na mphikamakaneta ya ku pfumala ku tsakela hi tindlela tihi ke?

◻ I yini lexi nga ta antswisa nkoka wa vutirheli bya hina?