Ku Yingisa Xikwembu eNdyangwini Lowu Avaneke Hi Vukhongeri
“SWI vava ku tlula timbanga tihi na tihi ta swibakele. . . . Ndzi titwa onge ndzi biwe miri hinkwawo, kambe ku hava loyi a nga swi vonaka. Minkarhi yin’wana ndzi titwa ndzi karhele ku hanya . . . kumbe ndzi baleka ekaya ndzi nga ha vuyi. Nkarhi wun’wana swa nonon’hwa ku anakanya hi vuenti.”
Marito wolawo lama teleke hi ntlhaveko ma paluxa mintlhaveko ya gome ni xivundza. Ma huma eka vanhu lava biwaka hi nomu—swihehlo, minxungeto, ku sapateriwa, ku miyeleriwa—hambi ku ri ku khomiwa hi ndlela yo biha hi vanghana va vukati ni swirho swa ndyangu. Ha yini vanhu lava va khomiwa hi ndlela yo biha swonghasi? Hikwalaho ka ku hambana ka vukhongeri ntsena. Ehansi ka swiyimo leswi, ku hanya endyangwini lowu avaneke hi vukhongeri swi endla leswaku ku gandzela Yehovha swi va ntlhontlho wa xiviri. Kambe vo tala va vahlaseriwa vo tano va Vakreste va kombisa ku yingisa Xikwembu hi laha ku humelelaka.
Lexi tsakisaka, gome ni ntshikilelo wo tano a swi kumeki emakaya hinkwawo lama avaneke hi vukhongeri. Hambi swi ri tano, swa humelela. Xana kaya ra wena ra yi fanela nhlamuselo leyi? Xisweswo u nga kuma swi nonon’hwa ku xixima munghana wa wena wa vukati kumbe vatswari va wena. Loko u ri wansati exiyin’weni xo tano kumbe vana endyangwini wo tano, xana u nga kombisa ku yingisa Xikwembu ekaya leri avaneke hi vukhongeri? I nseketelo wihi lowu van’wana va nga wu nyikelaka? Naswona xana Xikwembu xi yi languta njhani mhaka leyi?
Ha Yini Swi Nonon’hwa Swinene Ku Yingisa?
Vutianakanyi bya misava lebyi fambisanaka ni mboyamelo wa ku nga hetiseki ka wena, swi endla leswaku ku yingisa Xikwembu swi nonon’hwa minkarhi hinkwayo. Sathana wa swi tiva leswi, naswona u lava ku kumisisa tindlela to onha xiyimo xa wena xa moya. Hakanyingi u tirhisa swirho swa ndyangu leswi nga riki na ku tlangela hambi ku ri ku xixima mimpimanyeto ya Xikwembu. Mimpimanyeto ya wena leyi tlakukeke ya moya ni ya mahanyelo hakanyingi yi hambane ngopfu ni ya ndyangu wa wena lowu nga pfumeriki. Leswi swi vula malangutelo lama lwisanaka eka mahanyelo ni ntirho. (1 Petro 4:4) Ntshikilelo wa ku ku hambukisa endleleni ya Vukreste wu nga ha tika, tanihi leswi u yingiseke xileriso lexi nge: “Mi nga tshuki mi tolovelana ni lava endlaka leswo ka swi nga pfuni nchumu swa munyama.” (Vaefesa 5:11) Hi ku ya hi langutelo ra vona, ku hava nchumu ni wun’we lowu u wu endlaka lowu lulameke. Mholovo leyi yi vangiwa hi vukhongeri bya wena. Manana un’wana loko a tikeriwa hi ku vabya ka vana vakwe, u kombele mpfuno eka nuna wakwe, naswona u kume nhlamulo leyi nge, “Nkarhi wa vukhongeri bya wena wa wu kuma; a wu lavi mpfuno.” Marito yo tano ma engetela ntlhontlho wa ku yingisa.
Ku ni minkarhi leyi mi nga ta kanetana hi timhaka leti nga lwisaniki ni Matsalwa. Kambe wa swi tiva leswaku u xiphemu xa ndyangu ni leswaku u ni vutihlamuleri byo karhi. Connie u ri: “Ndzi khunguvanyeka ngopfu loko ndzi anakanya ndlela leyi tatana a hi khomaka ha yona hikuva ndzi vona onge u tiehleketelela a ri yexe. Hakanyingi ndzi tibyela leswaku a ndzi fanelanga ndzi karhateka hikwalaho ka tatana. Ndzi vona ku ri ni xivangelo lexikulu xo va a kaneta xiyimo xa hina. Sathana i mufumi wa fambiselo leri ra swilo.” Susan loyi a tekiweke hi nuna la nga riki mupfumeri wa phofula: “Eku sunguleni a ndzi anakanya ku hambana ni nuna wa mina—kambe a ndza ha swi endlanga. Ndzi swi tivile leswaku Sathana a a n’wi tirhisela ku ndzi ringa.”
Matshalatshala ya Sathana yo ku endla u titwa u nga pfuni nchumu nkarhi wun’wana ya nga vonaka ya heta matimba. Masiku ma nga hundza mi nga vulavurisani ni munghana wa wena wa vukati. Vutomi byi nga va lebyi phirhaka. Leswi swi heta ntshembo ni ku tixixima naswona swi ringa ku yingisa ka wena Xikwembu. Vana na vona va karhateka emintlhavekweni ni le mirini. Hi xikombiso, vantshwa vanharhu lava nga malandza ya Xikwembu va hlanganyela minhlangano ya Vukreste hi ku tshembeka ku nga khathariseki nsivelo wa vatswari va vona. Un’wana wa vona, loyi sweswi a nga mutirheli wa nkarhi hinkwawo, wa tsundzuka: “A hi titwa hi tsanile ni ku hela matimba; a hi nga etleli; swi hi pfatlanye timbilu.”
Xana Xikwembu Xi Langutele Yini Eka Wena?
Ku yingisa Xikwembu minkarhi hinkwayo hi kona ko rhanga, naswona ku yingisa vunhloko bya wanuna loku hikiweke swi fanele ku endliwa hi ku ya hi nkongomiso wa Yehovha. (Mintirho 5:29) Sweswo swi nga ha nonon’hwa, kambe swa koteka. Hambeta u languta eka Xikwembu ku kuma mpfuno. Xi lava leswaku u xi “gandzela hi moya ni ntiyiso” ni ku yingisa ni ku titsongahatela nkongomiso wa xona. (Yohane 4:24) Vutivi lebyi humaka eRitweni ra Xikwembu byi nghena embilwini leyinene byi susumetela ku yingisa hi ku tirhandzela. Hambi loko swiyimo swa wena n’wini swi nga hundzuka, Yehovha kumbe Rito rakwe a swi nge hundzuki. (Malakiya 3:6; Yakobo 1:17) Yehovha u nyike wanuna vunhloko. Leswi swi tshama swi ri tano hambi loko a byi amukela vunhloko bya Kreste kumbe e-e. (1 Vakorinto 11:3) Hambi loko swi nonon’hwa ku titsongahatela byona, loko nkarhi na nkarhi u langutana na ku khomiwa hi ndlela yo biha ni tingana, mudyondzisiwa Yakobo u ri: ‘Kambe vutlhari byo ta hi le henhla . . . byi tiyimisele ku yingisa.’ (Yakobo 3:17) Ku titsongahatela vunhloko lebyi handle ko vilela ni ku byi amukela swi lava moya wa Xikwembu, ngopfu-ngopfu mbhandzu wa wona wa rirhandzu.—Vagalatiya 5:22, 23.
Loko u rhandza munhu, swa olova ku kombisa ku yingisa Xikwembu eka vunhloko lebyi simekiweke hi xona. Vaefesa 5:33 ya tsundzuxa: “Wanuna a a rhandze nsati wa yena, kukota loko a tirhandza; na yena wansati a a ve ni xichavo eka nuna wa yena.”
Anakanya hi Yesu. U xanisiwe emirini na hi marito, kambe a nga tlheriselanga. A nga dyohanga nchumu. (1 Petro 2:22, 23) Leswaku Yesu a tiyisela swiendlo swo tano leswi xumbandzaka swinene, u lave xivindzi lexikulu ni rirhandzu leri nga tsekatsekiki eka Tata wakwe Yehovha. Kambe, rirhandzu “ri tiyisela eka hinkwaswo.”—1 Vakorinto 13:4-8.
Pawulo u tsundzuxe mutirhi-kulobye Timotiya, naswona wa hi tsundzuxa na hina namuntlha: “Xikwembu a xi hi nyikanga moya wa vutoya, kambe xi hi nyikile moya wa matimba, ni wa rirhandzu, ni wa ku tikhoma.” (2 Timotiya 1:7) Rirhandzu ro enta ra Yehovha na ra Yesu Kreste ri nga ku susumetela ku yingisa Xikwembu loko xiyimo xi nonon’hwa ku xi tiyisela. Ku hluteka emianakanyweni ku nga ku pfuna ku hlayisa langutelo leri ringaniseriweke ni ku tshama u langute vuxaka bya wena na Yehovha na Yesu Kreste.—Ringanisa Vafilipiya 3:8-11.
Vanghana Va Vukati Lava Humelelaka Eku Kombiseni Ku Yingisa Xikwembu
Minkarhi yin’wana u fanele ku rindza nkarhi wo leha ku vona ndlela leyi Yehovha a nga ta khathalela swiphiqo swa wena ha yona. Kambe, voko ra yena a ri komanga. “Nkarhi hinkwawo endla leswi Yehovha a ku nyikaka mfanelo ni malunghelo yo swi endla—ku n’wi gandzela eminhlanganweni ni le tinhlengeletanweni, ku dyondza, ku ya ensin’wini, ni ku khongela,” ku tsundzuxa un’wana loyi a humeleleke eku kombiseni ka ku yingisa Xikwembu. Yehovha u ta katekisa matshalatshala ya wena hayi leswi u swi endlaka ntsena. Eka 2 Vakorinto 4:17, muapostola Pawulo u vule leswaku ‘maxangu lawa i ya nkarhinyana ntsena, naswona ma hi tisela ku kwetsima loku nga heriki.’ Anakanyisisa hi leswi. Ku ta va nchumu lowu ku tiyisaka. Wansati un’wana wa paluxa: “Vutomi bya ndyangu wa mina a byi antswi, nkarhi wun’wana ndza tivutisa loko Yehovha a ndzi tsakela. Kambe xilo xin’we lexi ndzi vonaka xi ri nkateko eka yena hi leswaku ndzi kota ku langutana ni swiyimo leswo nonon’hwa ku tlula nuna wa mina. Ku tiva leswaku mintirho ya hina yi tsakisa Yehovha swi endla leswaku maxangu hinkwawo ma vonaka ma ri ma nkoka.”
Yehovha u tshembisa leswaku a nga ka a nga ku tshiki u langutana ni swiyimo leswi u nga taka u nga swi koti ku swi tiyisela. N’wi tshembe. U tiva ku tlula wena, naswona u ku tiva ku antswa ku tlula leswi wena u titivisaka xiswona. (Varhoma 8:35-39; 11:33; 1 Vakorinto 10:13) Ku khongela Yehovha loko u ri eka swiyimo swo nonon’hwa swa pfuna. Ku khongelela moya wakwe leswaku wu ku kongomisa, ngopfu-ngopfu loko u nga tivi ndlela yo huma ha yona kumbe ndlela yo langutana ni xiyimo. (Swivuriso 3:5; 1 Petro 3:12) Nkarhi na nkarhi n’wi kombele leswaku a ku pfuna ku lehisa mbilu, u tikhoma, ni ku titsongahatela ku yingisa vuhosi evuton’wini bya wena. Mupisalema u te: “Oho Yehova! ribye ra mina, ni khokholo ra mina, ni mulweri wa mina!” (Pisalema 18:2) Ku tsundzuka leswi swi va xikhutazo lexi pfunaka eka lava va nga endyangwini lowu avaneke hi vukhongeri.
Ku tlula kwalaho tikarhatele ku endla vukati bya wena byi va lebyi tsakisaka. Ina, Yesu u swi vonile leswaku mahungu lamanene ma ta vanga ku avana. Hambi swi ri tano, khongela leswaku ku avana kwihi na kwihi ku nga vangiwi hi langutelo kumbe mahanyelo ya wena. (Matewu 10:35, 36) U ri na leswi emianakanyweni, ntirhisano wu hunguta swiphiqo swa vukati. Hambi loko u kombisa langutelo lerinene ntsena, swi nga pfuna swinene ku sivela swirhalanganya leswi yisaka eku holoveni ni ku nga twanani. Rirhandzu ni ku lehisa mbilu i swa nkoka swinene. ‘Vana ni musa’ naswona u ‘papalata leswo biha.’—2 Timotiya 2:24.
Muapostola Pawulo u tiendlile ‘hinkwaswo eka vanhu hinkwavo.’ (1 Vakorinto 9:22) Hi laha ku fanaka, loko u nga landzuli mintirho ya Vukreste, nkarhi wun’wana u nga lava ku antswisa xiyimiso xa wena leswaku u tirhisa nkarhi wo tala u ri ni munghana wa wena va vukati ni ndyangu wa wena. Nyika nkarhi wo tala hi laha swi nga kotekaka ha kona eka loyi u hlawuleke ku avelana vutomi bya wena na yena. Kombisa nkhathalelo wa Vukreste. Lexi i xikombiso xo yingisa Xikwembu.
Wansati la chavaka Xikwembu la pfumelelanaka ni swiyimo ni loyi a nga ni ntwela-vusiwana u kuma swi n’wi olovela ku kombisa ku yingisa Xikwembu. (Vaefesa 5:22, 23) Marito ya musa, ‘lama lungiweke hi munyu,’ ma pfuna ku hunguta timholovo ta nkarhi na nkarhi.—Vakolosa 4:6; Swivuriso 15:1.
Vutlhari bya Xikwembu byi ku khongotela leswaku u lulamisa timholovo ni ku kondletela ku rhula hi marito lamanene lama akaka, ematshan’weni yo ya eku etleleni u “hlundzukile.” (Vaefesa 4:26, 29, 31) Leswi swi lava ku titsongahata. Titshege swinene hi Yehovha leswaku u kuma matimba. Wansati un’wana wa Mukreste hi ku titsongahata u pfumerile: “Endzhaku ka xikhongelo xa mbilu hinkwayo, ndzi twe moya wa Yehovha wu tlakusa voko ra mina leswaku ndzi vukarha nuna wa mina.” Rito ra Xikwembu ra tsundzuxa: “Mi nga rihiseli swo biha hi leswo biha, ni ka munhu ni un’we. . . . kambe [mi] hlula leswo biha hi leswinene.” (Varhoma 12:17-21) Lexi i xitsundzuxo xa vutlhari ni ndlela yo yingisa Xikwembu.
Vana Lava Kombisaka Ku Yingisa Xikwembu
Xitsundzuxo xa Yehovha eka n’wina vana lava nga emindyangwini leyi avaneke hi vukhongeri xi ri: “Yingisani vatswari va n’wina etimhakeni hinkwato, hikuva exikarhi ka va ka Kriste, hi swona leswi tsakisaka.” (Vakolosa 3:20) Xiya leswaku Hosi Yesu Kreste u nghenisiwe emhakeni leyi. Hambi swi ri tano, ku yingisa vatswari a hi nsindziso. Hi ku ya hi mongo lowu nga eka ndzayo ya Mintirho 5:29, “ku yingisa Xikwembu ku tlula vanhu,” na wona wa tirha eka vantshwa va Vakreste. Ya ta minkarhi leyi u nga ta boha makungu ya leswi u swi tivaka swi lulamile hi ku ya hi Matsalwa. Yi nga ha va hi ndlela ya nxaniso hikwalaho ka leswi u nga hlanganyeliki eka swiendlo swa vugandzeri bya mavunwa. Hambi leswi leyi ku nga riki mhaka leyi tsakisaka, u nga ha kuma nchavelelo hambi wu ri ntsako hi ku tiva leswaku u xaniseriwa ku endla leswo lulama emahlweni ya Xikwembu.—1 Petro 2:19, 20.
Tanihi leswi mianakanyo ya wena yi kongomisiwaka hi misinya ya milawu ya Bibele, u nga ha hambana ni vatswari va wena etimhakeni tin’wana. Leswi a swi va endli va va valala va wena. Hambi loko va nga ri malandza lama tinyiketeleke ya Yehovha, va faneriwa hi xichavo lexinene. (Vaefesa 6:2) Solomoni u te: “Yingisa tata wa wena l’a ku v̌elekeke, u nga monyi mana wa wena.” (Swivuriso 23:22) Ringeta ku twisisa ku vaviseka loku va nga na kona hikwalaho ka ku landzela ripfumelo leri va nga ri tolovelangiki. Vulavurisana na vona, naswona “vunene bya n’wina a byi tiviwe.” (Vafilipiya 4:5) Phofula mintlhaveko ya wena ni leswi ku karhataka. Namarhela mimpimanyeto ya Xikwembu kambe ‘loko swi koteka, hanyisanani ni van’wana hi ku rhula.’ (Varhoma 12:18) Ku yingisa ka wena vulawuri bya vatswari sweswi swi kombisa Yehovha leswaku u navela ku hambeta u ri la yingisaka tanihi mufumiwa wa Mfumo wakwe.
Leswi Van’wana Va Nga Swi Endlaka
Vakreste lava hanyaka emindyangwini leyi avaneke hi vukhongeri va lava nseketelo ni ku twisisiwa hi vagandzeri-kulobye. Lebyi i vumbhoni bya marito ya un’wana la nga te: “Ndzi titwa ndzi nga ri na ntshembo ni mpfuno hi laha ku heleleke, tanihi leswi ku nga riki na nchumu lowu munhu a nga wu endlaka, ni leswi ndzi nga ta ka ndzi nga endli nchumu ku cinca. Ndzi tshembele eka Yehovha leswaku a hetisisa ku rhandza ka yena endyangwini wa ka hina, hambi ko va yini na yini.”
Ku tihlanganisa ni vamakwerhu va xinuna ni va xisati va moya eminhlanganweni ya Vukreste i xisirhelelo. Munhu la hlamuseriweke laha henhla u hlamusela vutomi byakwe tanihi lebyi “fanaka ni tindhawu timbirhi leti hambaneke. Yin’wana hi leyi ndzi bohekaka ku va eka yona, kasi leyin’wana hi leyi ndzi navelaka ku va eka yona.” Rirhandzu ra vamakwerhu hi rona ri endlaka swi koteka leswaku lava xanisiwaka va tiyisela, hambi ku ri ku tirha eka swiyimo hinkwaswo. Va nghenise eswikhongelweni swa wena. (Vaefesa 1:16) Nkarhi na nkarhi, eswiyin’weni hinkwaswo, vulavula hi ndlela leyi khutazaka, u vula marito lama akaka ni lama khutazaka. (1 Vatesalonika 5:14) Loko swi koteka ni loko swi fanerile, va rhambe emintirhweni ya swa le tilweni ni le ku tihungaseni.
Mikateko Ni Mimbuyelo Ya Ku Yingisa Xikwembu
Anakanyisisa hi mikateko ni mimbuyelo ya ku kombisa ku yingisa Xikwembu siku na siku endyangwini lowu avaneke hi vukhongeri. Tikarhatele ku yingisa. “[U] nga heli mbilu.” (Vagalatiya 6:9) Ku tiyisela swiyimo leswi nonon’hwaka ni vuhomboloki ‘hikwalaho ka ripfalo eka Xikwembu, i swilo leswi nkhensekaka’ eka Xikwembu. (1 Petro 2:19, 20) Yingisa u ri karhi u tsundzuka leswaku swiletelo ni milawu ya Yehovha a yi landzuriwi. Leswi swi kombisa ku tshembeka elunghiselelweni ra Yehovha. Ku hanya ka wena hi ku chava Xikwembu swi nga tlhela swi ponisa vutomi bya munghana wa wena wa vukati, vana kumbe vatswari.—1 Vakorinto 7:16; 1 Petro 3:1.
Tsundzuka nkoka wa ku hlayisa vutshembeki eka Yehovha na Yesu Kreste, loko u langutane ni swilaveko ni mintlhontlho ya ndyangu lowu avaneke hi vukhongeri. U nga ha tinyiketela ku lwela swo tala, kambe ku lan’wa vutshembeki i ku lan’wa swilo hinkwaswo, ku katsa ni vutomi hi byoxe. Muapostola Pawulo u te: “Xikwembu . . . emasikwini lawa yo hetelela, xi vulavurile na hina hi N’wana, loyi xi n’wi vekeke ku va mudyandzhaka wa swilo hinkwaswo, loyi naswona xi tumbuluxeke tilo ni misava ha yena.” Hi ku xiya ‘ku ponisiwa lokukulu’ swi ta ku nyika matimba yo yingisa.—Vaheveru 1:1 2; 2:3.
Ku yingisa ka wena loku nga hundzukiki na ku yima u tiyile eka mahanyelo lamanene i nsirhelelo lowunene eka wena ni le ka munghana wa wena wa vukati la nga pfumeriki. Vutshembeki byi aka swiboho leswi tiyeke swa ndyangu. Swivuriso 31:11 yi ri hi wansati wo tshembeka ni la nga ni vuswikoti: “Mbilu ya nuna wa yena yi ṅwi ṭhemba.” Hanyelo ra wena leri baseke ni xichavo lexi enteke swi nga ha pfula mahlo ya nuna wa wena la nga pfumeriki. Swi nga ha n’wi susumetela ku amukela ntiyiso wa Xikwembu.
Ku yingisa Xikwembu i swa risima hakunene, naswona swi ponisa vutomi. Swi khongelele evuton’wini bya ndyangu wa wena. Swi ta tisa ku rhula ka mianakanyo ni ku dzunisa Yehovha.