Vavanuna ‘Va Mintlhaveko Yo Fana Ni Ya Hina’

A A RI hosi tlhelo muprofeta kambe a ri tatana la nga ni rirhandzu. Un’wana wa vana va yena u hundzuke xiphukuphuku loko a kula a tlhela a tikurisa. Hi matshalatshala yo teka xiluvelo xa vuhosi, n’wana loyi u sungule nyimpi ya xin’wana-manana, a kunguhate ku dlaya tata wa yena. Kambe eka nyimpi yoleyo, i n’wana loyi la dlayiweke. Loko tatana a twa hi ta rifu ra n’wana wa yena, u ye a ri yexe endlwini ya le henhla ivi a rila a ku: “Ṅwana nga Abšalom! Ṅwana nga, ṅwana nga Abšalom! Ingi ku file mina maṭhaṅweni ya wena! Abšalom, ṅwana nga, ṅwana nga!” (2 Samuwele 18:33) Tatana a ku ri Hosi Davhida. Ku fana ni vaprofeta van’wana va Yehovha, a ri “munhu la nga ni mintlhaveko yo fana ni ya hina.”—Yakobo 5:17.

Eminkarhini ya Bibele vavanuna ni vavasati lava a va ri vavulavuleri va Yehovha a va ri va swiyimo swo hambana-hambana evuton’wini naswona a va ri vanhu lava tolovelekeke. Ku fana na hina, a va ri na swona swiphiqo naswona a va karhatiwa hi ku nga hetiseki. Xana a ku ri vamani van’wana va vaprofeta lava, naswona mintlhaveko ya vona a yi fana ni ya hina hi ndlela yihi?

Muxe A Tshika Ku Titshemba Ku Tlula Mpimo A Titsongahata

Muprofeta la dumeke wa le minkarhini ya le mahlweni ka Vukreste a ku ri Muxe. Hambiswiritano, niloko a ri ni malembe ya 40 hi vukhale a a nga si lunghekela ku tirha tanihi muvulavuleri wa Yehovha. Ha yini? Loko vamakwavo va ha tshikileriwe hi Faro wa le Egipta, Muxe u kurisiwe hi ndyangu wa Faro naswona a ri ni “matimba emaritweni yakwe ni le swiendlweni swakwe.” Rungula ri ri: “A a ehleketa leswaku vamakwavo a va ta swi twisisa leswaku Xikwembu a xi va ponisa hi voko rakwe.” Hi ku titshemba ku tlula mpimo, u tirhise tihanyi loko a lwela hlonga ra Muheveru, a dlaya Muegipta.—Mintirho 7:22-25; Eksoda 2:11-14.

Sweswi Muxe u boheke ku baleka, naswona u hete malembe-khume ya mune lama landzeleke a ri murisi etikweni ra le kule ra Midiyani. (Eksoda 2:15) Eku heleni ka nkarhi wolowo, Muxe, loyi a ri ni malembe ya 80, u lerisiwe hi Yehovha ku va muprofeta. Kambe Muxe a a nga ha titshembi ku tlula mpimo. U titwe a nga faneleki lerova a kanakana ku lerisiwa hi Yehovha leswaku a va muprofeta, a vula marito lama, “Nḍi mani mina, e ku ya ka Faro?” na “Nḍi ta ku yini?” (Eksoda 3:11, 13) Hi xitiyisekiso ni mpfuno wa Yehovha wa rirhandzu, Muxe u hetisise xiavelo xa yena hi ku humelela lokukulu.

Ku fana na Muxe, xana u tshame u pfumelela ku titshemba ku tlula mpimo ku ku endla u endla kumbe u vula swilo leswi nga kombisiki vutlhari? Loko swi ri tano, amukela vuleteri lebyi engetelekeke hi ku titsongahata. Kumbe u tshame u titwa u nga faneleki ku hetisisa vutihlamuleri byo karhi bya Vukreste? Ematshan’weni yo ala, amukela mpfuno lowu nyikeriwaka hi Yehovha ni nhlengeletano ya yena. Loyi a pfuneke Muxe a nga ku pfuna na wena.

Eliya A Ri Ni Mintlhaveko Leyi Fanaka Ni Ya Hina Hi Nkarhi Wa Ndzayo

“Eliya a a ri munhu la nga ni mintlhaveko yo fana ni ya hina, kambe exikhongelweni u khongelele leswaku mpfula yi nga ni; naswona a yi nanga etikweni ku ringana malembe manharhu ni tin’hweti ta tsevu.” (Yakobo 5:17) Xikhongelo xa Eliya a xi fambisana ni ku rhandza ka Yehovha ko laya tiko leri N’wi fularheleke. Kambe, Eliya a swi tiva leswaku dyandza leri a ri khongelela a ri ta xanisa vanhu. Le Israyele a ku rimiwa swinene; vanhu a va tihanyisa hi mberha na mpfula. Dyandza leri tekaka nkarhi wo leha a ri ta vanga maxangu lamakulu. Swimilana a swi ta vuna; a ku nga ta va na mintshovelo. Swifuwo leswi tirhaka swi tlhela swi dyiwa a swi ta fa, naswona mindyangu yin’wana a yi ta sika hi ndlala. I vamani lava a va ta xaniseka ngopfu? I vanhu lava tolovelekeke. Endzhakunyana noni yi byele Eliya leswaku a yi sele ni mapa lama nga tataka xandla ni mafurha matsongo. A yi tiyiseka leswaku yona ni n’wana wa yona ku nga ri khale a va ta dlawa hi ndlala. (1 Tihosi 17:12) Leswaku Eliya a khongela hilaha a endleke hakona, a fanele a va ni ripfumelo leri tiyeke ra leswaku Yehovha u ta khathalela malandza ya Yena—lama fuweke ni lama pfumalaka—lama nga byi fularhelangiki vugandzeri bya ntiyiso. Hilaha rhekhodo yi kombisaka hakona, Eliya a nga khomisiwanga tingana.—1 Tihosi 17:13-16; 18:3-5.

Endzhaku ka malembe manharhu, loko Yehovha a kombise leswaku ku nga ri khale u ta nisa mpfula, ku navela ka Eliya ka mbilu hinkwayo ko vona dyandza ri hela ku voniwa eka swikhongelo swakwe leswi phindha-phindhiwaka, leswi enteke loko a ri karhi a “nkhinsama hansi, a v̌eka mombo wa yena e šikari ka maṭolo ya yena.” (1 Tihosi 18:42) Hi ku phindha-phindha, u khongotele murindzi wakwe a ku: “Wa nga tlhandluka, u languta tlhelo ra lwandle” a languta swikombiso swa leswaku Yehovha u swi twile swikhongelo swa yena. (1 Tihosi 18:43) Mawaku ntsako lowu a faneleke a ve na wona loko eku heteleleni, loko ku hlamuriwa swikhongelo swa yena, “tilo ri nisa mpfula, kutani misava yi tswala mihandzu ya yona”!—Yakobo 5:18.

Loko u ri mutswari kumbe nkulu evandlheni ra Vukreste, u nga ha boheka ku lwisana ni mintlhaveko leyi enteke loko u nyikela xitsundzuxo. Hambiswiritano, mintlhaveko yoleyo ya vanhu yi fanele yi ringaniseriwa ni ku tiyiseka leswaku ndzayo ya laveka minkarhi yin’wana, ni leswaku loko yi nyikeriwa hi rirhandzu, yi “veka mbhandzu wo rhula eka lava leteriweke hi kona, ku nga ku lulama.” (Vaheveru 12:11) Vuyelo bya ku yingisa nawu wa Yehovha minkarhi hinkwayo bya tsakisa. Ku fana na Eliya, hi khongela swi huma embilwini leswaku byi hetisisiwa.

Yeremiya U Kombise Xivindzi Ku Nga Khathariseki Ku Hetiwa Matimba

Eka vatsari hinkwavo va Bibele, swi nga endleka Yeremiya a ri un’wana la tsaleke swo tala hi mintlhaveko ya yena. Loko a ha ri jaha, a a kanakana ku amukela ntirho wa yena. (Yeremiya 1:6) Hambiswiritano u ye emahlweni hi xivindzi lexikulu a twarisa rito ra Xikwembu, a hlangavetana ni ku kanetiwa hi tihanyi hi Vaisrayele-kulobye—ku sukela eka hosi ku fikela eka vanhu lava tolovelekeke. Minkarhi yin’wana nkaneto wolowo wu n’wi vangele ku hlundzuka ni ku rila. (Yeremiya 9:3; 18:20-23; 20:7-18) Hi minkarhi yo hambana-hambana u hlaseriwile, a biwa, a boheleriwa milenge ni mavoko, a khotsiwa, a xungetiwa hi rifu, ivi a hoxiwa ekheleni leri nga ni ndzhope leswaku a ta fela kona. Minkarhi yin’wana rungula ra Yehovha a ri n’wi karhata, hilaha swi kombisiweke hakona hi marito ya yena lama nge: “Marumbu ya nga! Marumbu ya nga! Yowe! Ku v̌av̌iseka ka mbilu ya nga!”—Yeremiya 4:19.

Hambiswiritano, a a rhandza rito ra Yehovha, a ku: “Marito ya wena i ku rula ni ku ṭaka ka mbilu ya mina.” (Yeremiya 15:16) Hi nkarhi lowu fanaka, ku tshoveka mbilu ku n’wi vangele ku huwelela eka Yehovha a ku: “E ka mina u ta v̌a šihlov̌o le’ši kanganyisaka, kumbe mati la’ma phyeke,” tanihi ya xinambyana lexi omeke hi ku hatlisa. (Yeremiya 15:18) Hambiswiritano, Yehovha u yi twisisile mintlhaveko ya yena leyi lwaka ivi a ya emahlweni a n’wi seketela leswaku a ta hetisisa ntirho wa yena.—Yeremiya 15:20; nakambe vona 20:7-9.

Xana wena, ku fana na Yeremiya, u langutana ni ku karhateka kumbe nkaneto loko u hetisisa vutirheli bya wena? Titshege hi Yehovha. Hambeta u landzelela nkongomiso wa yena, kutani Yehovha u ta katekisa ni matshalatshala ya wena.

Yesu A Ri Ni Mintlhaveko Yo Fana Ni Ya Hina

Muprofeta lonkulu wa nkarhi hinkwawo a ku ri N’wana wa Xikwembu, Yesu Kreste. Hambileswi a hetisekile, a nga yi tumbetanga mintlhaveko ya yena. Hakanyingi hi hlaya hi mintlhaveko ya yena, leyi faneleke yi tikombe enghoheni ya yena ni ndlela leyi a angula van’wana ha yona. Hakanyingi Yesu a “twela vusiwana,” naswona u tirhise marito lama fanaka loko a hlamusela timfanelo eka swifaniso swa yena.—Marka 1:41; 6:34; Luka 10:33.

U fanele a tlakuse rito ra yena loko a hlongola vaxavisi ni swiharhi etempeleni hi marito lama nge: “Susani swilo leswi laha!” (Yohane 2:14-16) Xiringanyeto xa Petro xa leswaku, “Titsetselele, Hosi,” xi vange nhlamulo ya matimba leyi nge, “Yana endzhaku ka mina, Sathana!”—Matewu 16:22, 23.

Yesu a ri ni rirhandzu ro hlawuleka eka vo karhi lava a va ri ekusuhi na yena swinene. Muapostola Yohane u hlamuseriwe tanihi “mudyondzisiwa loyi Yesu a a n’wi rhandza.” (Yohane 21:7, 20) Naswona ha hlaya: “Yesu a a rhandza Marta ni makwavo wa xisati na Lazaro.”—Yohane 11:5.

Yesu na yena a a karhateka. Loko a twa hi ta rifu ra Lazaro, “Yesu a humesa mihloti.” (Yohane 11:32-36) Loko a paluxa ku vava ka mbilu ya yena loku vangiweke hi ku xengiwa hi Yudasi Iskariyota, Yesu u tshahe marito lama vavisaka lama humaka eka Tipisalema lama nge: “Loyi a a tshamela ku dya xinkwa xa mina u ndzi tlakusele xirhendze xa yena.”—Yohane 13:18; Pisalema 41:9.

Hambiloko a twa switlhavi leswikulu emhandzini, Yesu u kombise vuenti bya mintlhaveko ya yena. Hi rirhandzu u byarhise “mudyondzisiwa loyi a a n’wi rhandza” vutihlamuleri bya mana wa yena. (Yohane 19:26, 27) Loko a vone vumbhoni bya ku hundzuka eka un’wana wa vadyohi lava a va ri ematlhelo ka yena, Yesu hi ntwela-vusiwana u te: “U ta va na mina eParadeyisini.” (Luka 23:43) Hi nga vona ku karhateka ka mintlhaveko ya yena loko a rila a ku: “Xikwembu xanga, Xikwembu xanga, u ndzi tshikele yini?” (Matewu 27:46) Naswona marito ya yena loko a fa ma kombisa rirhandzu ni ku tshembela ka mbilu hinkwayo loko a ku: “Tatana, moya wa mina ndzi wu nyikela emavokweni ya wena.”—Luka 23:46.

Vona ndlela leyi leswi swi hi tiyisekisaka ha yona! “Hikuva muprista lonkulu loyi hi nga na yena, a hi yena loyi a nga tsandzekaka ku hi tshandzisa eku tsaneni ka hina, kambe [Yesu] loyi a ringiweke hi tindlela hinkwato ku fana na hina, kambe yena a nga vanga na xidyoho.”—Vaheveru 4:15.

Ku Tshemba Yehovha

Yehovha a nga si tshama a tisola hi vavulavuleri lava a va hlawuleke. A a tiva ku tshembeka ka vona eka yena, naswona hi ntwela-vusiwana u honise ku tsana ka lava a va nga hetisekanga. Kambe a a langutele leswaku va hetisisa ntirho wa vona. Va swi kotile ku endla tano hi ku pfuniwa hi yena.

A hi kombiseni ku tiyiseka hi ku lehisa mbilu eka vamakwerhu lava tshembekaka. Minkarhi hinkwayo va ta tshama va nga hetisekanga emafambiselweni lawa ya swilo, tanihi leswi na hina hi nga ta tshama hi nga hetisekanga. Nakambe, a hi fanelanga hi avanyisa vamakwerhu tanihi lava nga faneriwiki hi rirhandzu ni nyingiso wa hina. Pawulo u tsarile a ku: “Kambe hina lava hi tiyeke hi fanele ku tiyiselela ku tsana ka lava va nga tiyangiki, ku nga ri ku titsakisa hina vini.”—Varhoma 15:1; Vakolosa 3:13, 14.

Vaprofeta va Yehovha va ve ni mintlhaveko leyi hi nga na yona. Nilokoswiritano, va tshembe Yehovha, naswona Yehovha u va seketerile. Ku tlula kwalaho, Yehovha u va nyike swivangelo swo tsaka—ripfalo lerinene, ku vona ku tsakeriwa hi yena, vanghana lava tshembekaka lava va seketeleke ni xitiyisekiso xa vumundzuku lebyi tsakisaka. (Vaheveru 12:1-3) Na hina a hi namarheleni eka Yehovha hi ku tiyiseka loku teleke loko hi ri karhi hi tekelela ripfumelo ra vaprofeta va khale, vavanuna ‘va mintlhaveko yo fana ni ya hina.’

Madokodela, Vaavanyisi Ni Timbhoni Ta Yehovha

HI MARCH 1995, Timbhoni ta Yehovha ti seketele tiseminara timbirhi le Brazil. Xikongomelo xa kona a ku ri xihi? A ku ri ku lava ku kuma ndlela yo tirhisana ni vanhu lava tirhanaka ni swa vutshunguri ni nawu loko muvabyi a ri un’wana wa Timbhoni ta Yehovha naswona a nga wu amukeli mpompelo wa ngati exibedlhele.—Mintirho 15:29.

Lexi vavisaka, minkarhi yin’wana madokodela ma honise ku navela ka vavabyi lava nga Timbhoni naswona va lave ku nyikiwa mpfumelelo hi huvo leswaku va sindzisa mpompelo wa ngati. Eswiyin’weni swo tano Timbhoni ti tirhise tindlela tin’wana ni tin’wana ta le nawini leti a ti ri kona leswaku ti tisirhelela. Hambiswiritano, ti hlawule ku tirhisana ematshan’weni ya ku himpfilitana. Xisweswo, tiseminara ti kandziyise leswaku ku ni swikhomela-ndhawu swo tala swa vutshunguri bya mpompelo wa ngati leswi nga ni nkoka lowu fanaka, leswi Timbhoni ta Yehovha ti swi amukelaka hi ntsako.a

Nhlangano wa Regional Council of Medicine wa le São Paulo ana se a wu seketele xiyimo xa Timbhoni. Hi January 1995, wu bohe leswaku loko vutshunguri lebyi bumabumeriweke hi dokodela byi nga tsakeriwi, muvabyi u ni mfanelo yo byi ala ni ku tihlawulela dokodela un’wana.

Lexi nkhensekaka, sweswi ku ni madzana ya vanhu va swa vutshunguri le Brazil lava tiyimiseleke ku tirhisa vutshunguri lebyi nga riki na ngati eka vavabyi va vona lava byi kombelaka. Hi mpfhuka ka tiseminara ta March 1995, ntirhisano exikarhi ka madokodela, vaavanyisi ni Timbhoni ta Yehovha eBrazil wu antswe hi ndlela leyi xiyekaka. Hi 1997 magazini wa swa vutshunguri wa le Brazil lowu vitaniwaka Âmbito Hospitalar wu humese xihloko lexi sindziseke leswaku malunghelo ya Timbhoni ta Yehovha emhakeni ya ngati ma xiximiwa. Sweswi swi xiyiwa swinene leswaku, hilaha swi vuriweke hakona hi Regional Councils of Medicine exifundzeni xa Rio de Janeiro ni le São Paulo, “ntirho wa dokodela wo sirhelela vutomi bya muvabyi wa yena a wu fanelanga wu tlula ntirho wa yena wo lwela lunghelo ra muvabyi ro hlawula.”