Yingisani—Mulanguteri Wa Yehova Wa Vulavula!

“Nḍi ku endla mulanguteri wa yindlu ya Israel. . . . Kutani u ta v̌a tlharihisa hi v̌ito ra mina.”—EZEKIEL 3:17.

1. Ha yini u yingisa loko “mulanguteri” wa Yehova a vulavula?

“MULANGUTERI” wa Yehova u vula rungula ra Xikwembu sweswi. U yingiserile xana? Vutomi bya wena byi titshege hi ku amukela ka wena rungula rero hi ku tlangela na hi xiendlo. Ku nga ri khale, ‘matiko ma ta tiva Yehova’ loko a hlawulekisa vito rakwe leri kwetsimaka hi ku herisa mafambiselo lawa yo biha ni ku hlayisa vanhu vakwe. Xana u langutele ku va exikarhi ka vona? (Ezekiel 36:23; 39:7; 2 Petro 3:8-13) U nga va exikarhi ka vona, kambe ntsena loko u yingisa loko “mulanguteri” wa Yehova a vulavula.

2. Ku tsandzeka ku yingisa vaprofeta va Xikwembu swi vange yini eka mfumo wa Yuda?

² Ku tsandzeka ku yingisa vaprofeta va Xikwembu ku tise khombo ehenhla ka mfumo wa Yuda hi 607 B.C.E. Matiko lama nga valala ya hlalele ndzoviso wolowo emavokweni ya Babilona. Kambe vito ra Yehova ri kwetsimisiwile swonghasi loko a tise ku tlheriseriwa ka Vayuda vo tshembeka etiko-xikaya ra vona hi 537 B.C.E.!

3. Buku ya Ezekiyele yi tamele yini?

³ Ku lovisiwa ni ku pfuxetiwa koloko a swi vhumbiwe hi mulanguteri wa Yehova, Ezekiyele. Buku ya Bibele leyi byarhaka vito ra yena ni leyi yi hetiweke hi yena eBabilona kwalomu ka 591 B.C.E. yi tamele (1) ntirho wa Ezekiyele; (2) swileriso swa vuprofeta; (3) marungula yo avanyisa Israyele; (4) ku vhumba ka ku avanyisiwa ka Yerusalema; (5) vuprofeta byo avanyisa matiko man’wana; (6) switshembiso swa ku kondletela; (7) vuprofeta byo lwisana na Gogo wa Magogo ni (8) xivono xa vuhlawulekisiso bya Xikwembu. Hi ku rhambela ku hlaya buku leyi loko hi ri karhi hi yi dyondza. Xisweswo u ta vona ndlela leyi yi hi khumbaka ha yona namuntlha naswona u ta va u ri karhi u yingisa loko “mulanguteri” wa Yehova a vulavula.a

Mulanguteri Wa Xikwembu A Nyikiwa Ntirho

4. (a) I yini lexi Ezekiyele a xi voneke exivonweni? (b) “Ŝiv̌umbiwa le’ŝi hanyaka” a ku ri vamani, naswona hi tihi timfanelo leti a va ri na tona?

⁴ Hi Tammuz 5, 613 B.C.E. (hi lembe ra vuntlhanu ra ku khotsiwa ka Hosi ya Yuda Yoyakin eBabilona), Ezekiyele muprista wa malembe ya 30 hi vukhale a a ri exikarhi ka mahlonga ya Vayuda “enambyeni wa Kebar,” mugero lowu xiyekaka wa Nambu wa Yufrata. Exivonweni, u vone golonyi ya Yehova ya le tilweni, leyi fambisiwaka hi “ŝiv̌umbiwa ŝa mune le’ŝi hanyaka.” (Hlaya Ezekiel 1:4-10.) ‘Xivumbiwa xin’wana ni xin’wana lexi hanyaka,’ kumbe kerubim leyi nga ni timpapa, a xi ri ni swikandza swa mune. (Ezekiel 10:1-20; 11:22) Leswi swi komba leswaku tikerubim ti na rirhandzu (munhu), vululami (nghala), matimba (homu) ni vutlhari (gama) leswi swi swi nyikiweke hi Xikwembu. Kerubim yin’wana ni yin’wana a yi yime etlhelo ka ‘vhilwa lerikulu exikarhi ka mavhilwa,’ kutani moya wa Xikwembu, kumbe matimba lama tirhaka, a wu swi kota ku ti yisa eka tlhelo rihi na rihi.—Ezekiel 1:1-21.

5. Golonyi ya le tilweni yi yimela yini, naswona ku languteka loku ka yona ku fanele ku khumba vanhu va Yehova hi ndlela yihi?

⁵ Mufambisi wa golonyi a ku ri muyimeri la vangamaka wa Yehova. (Hlaya Ezekiel 1:22-28.) Golonyi yi yi yimela kahle swonghasi nhlengeletano ya tintsumi ya moya ya Xikwembu! (Psalma 18:10; 103:20, 21; Daniel 7:9, 10) Yehova u yi khandziya hi langutelo ra ku lawula swivumbiwa leswi ni ku swi tirhisa hi ku ya hi xikongomelo xa yena. Mufambisi a a rhulile, ku fana ni nkwangula-tilo lowu fambaka na yena, kambe Ezekiyele a a karhatekile. Entiyisweni, ku vonaka loku loku chavisaka ka ku kwetsima ni matimba ya Yehova tanihi Mukondleteri Lonkulu wa swivumbiwa swa yena swa le tilweni swi fanele ku hi endla leswaku hi tlangela lunghelo ro n’wi tirhela tanihi xirho xa nhlengeletano ya yena ya la misaveni hi ku titsongahata.

6. (a) I ntirho wihi lowu Ezekiyele a wu amukeleke, naswona u ku langute njhani ku tirhela Xikwembu? (b) Hi le ka vanhu va muxaka muni lava Ezekiyele a a fanele ku profeta eka vona, naswona swi pfuna yini ku tiva ndlela leyi Xikwembu xi tirhisaneke na yena ha yona?

⁶ Hambi leswi a tsundzuxiwaka hi masungulo ya yena ya vumunhu ni xiyimo xa le hansi hi ku vitaniwa “N’wana-wa-Munhu,” Ezekiyele u hlawuriwe tanihi muprofeta wa Yehova. (Hlaya Ezekiel 2:1-5.) Ezekiyele a a fanele ku ya eka “matiko lama nga yingisiki,” mfumo wa Israyele ni wa Yuda. Xo sungula, hi ku lerisa ka Xikwembu u dye buku leyi songiweke leyi nga ni swirilo, kambe a yi twala ku fana ni vulombe hikuva a a tlangela swinene ku va muprofeta wa Xikwembu. Hi ku fanana, Vakriste lava totiweke ni malandza-kulobye va swi kuma swi tsokombela ku va timbhoni ta Yehova. Ezekiyele a a fanele ku profeta exikarhi ka vanhu va timbilu to nonon’hwa ni va tinhloko to oma, kambe Xikwembu a xi ta endla leswaku xikandza xa yena xi nonon’hwa ku fana ni swikandza swa vona, mombo wa yena wu nonon’hwa ku fana ni dayimani. A a ta profeta hi xivindzi hambi va yingisa kumbe e-e. Swa khutaza ku tiva leswaku hi laha Xikwembu xi pfuneke Ezekiyele eka swiyimo swo nonon’hwa ha kona, Xi ta hi pfuna ku veka vumbhoni hi xivindzi eka nsimu yihi na yihi.—Ezekiel 2:6–3:11.

7. Ntirho wa Ezekiyele a wu ri ni vutihlamuleri byihi?

⁷ Ku dya buku leyi songiweke ku humese ‘moya lowu nga lawulekiki’ eka Ezekiyele lowu faneleke rungula ra yona. U tshame eTel-abib ‘a hlamala hi masiku ya nkombo’ a ri karhi a gayela rungula. (Ezekiel 3:12-15) Na hina hi fanele ku anakanyisisa ni ku dyondza hi ku chivirika ku kuma swilo leswi enteke swa moya. Leswi a a ri ni rungula ro ri twarisa, Ezekiyele u tirhisiwe tanihi mulanguteri wa Xikwembu. (Hlaya Ezekiel 3:16-21.) Mulanguteri loyi a ha ku hlawuriwaka a a fanele ku tsundzuxa Vaisrayele lava tlulaka nawu leswaku va kongomane ni ku herisiwa hi Xikwembu.

8. I mani la tirhaka tanihi “mulanguteri” wa Yehova namuntlha, naswona i vamani lava tirhisanaka na vona?

⁸ Loko Ezekiyele a tsandzekile tanihi mulanguteri, Yehova a a ta n’wi veka nandzu hi ku fa ka vahlaseriwa. Hambi leswi lava nga laveki leswaku a tivisa xisolo a va ta veka tingoti to fanekisela ehenhla ka yena, a a ta twarisa rungula ra Xikwembu hi xivindzi. (Ezekiel 3:22-27) Esikwini ra hina, Vujagana bya ala ku yingisa kutani byi ringeta ku veka swihinga ehenhla ka Vakriste lava totiweke. Kambe ku sukela hi 1919 vatotiwa lava va tirhe tanihi “mulanguteri” wa Yehova, va twarisa rungula ra yena ra “nkarhi wa makumu” wa mafambiselo lawa hi xivindzi. (Daniel 12:4) Lava tirhisanaka na vona entirhweni lowu i “ntshungu lowukulu” lowu andzaka wa “tinyimpfu tin’wana” ta Yesu. (Nhlavutelo 7:9, 10; Yohane 10:16) Tanihi leswi ntlawa wa “mulanguteri” wu hambetaka wu vula rungula ra Xikwembu, entiyisweni un’wana ni un’wana wa lava totiweke ni wa “ntshungu lowukulu” u ta lava ku ri twarisa tanihi muhuweleri wa nkarhi hinkwawo.

Vuprofeta Lebyi Tivisiweke

9. (a) Ezekiyele u hi vekele xikombiso hi ndlela yihi? (b) Ezekiyele u endle yini ku vhumba ku hlasela ka Babilona ka Yerusalema, naswona i yini leswi a swi vuriwa hi 390 wa masiku ni masiku ya 40?

⁹ Endzhakunyana Ezekiyele u twarise tidrama ta vuprofeta hi ku titsongahata na hi xivindzi, a veka xikombiso lexi faneleke ku hi susumetela ku hetisisa swiavelo leswi hi swi nyikiweke hi Xikwembu hi ku titsongahata na hi xivindzi. Leswaku a vhumba ku hlasela ka Babilona, a a fanele ku etlela ehansi a langutane ni xitina lexi eka xona a tsaleke xifaniso xa Yerusalema. Ezekiyele a a fanele ku etlela hi tlhelo ra yena ra ximatsi hi masiku ya 390 leswaku a rhwala swidyoho swa tinxaka ta khume ta mfumo wa Israyele, kutani hi tlhelo ra yena ra xinene masiku ya 40 ku rhwala swidyoho swa tinxaka timbirhi ta Yuda. Siku a ri yimela lembe. Kutani malembe ya 390 ma sukele eku sunguriweni ka Israyele hi 997 B.C.E. ku ya eku herisiweni ka Yerusalema hi 607 B.C.E. Malembe ya 40 ya Yuda ma sungule eku hlawuriweni ka Yeremiya tanihi muprofeta wa Xikwembu hi 647 B.C.E. ku ya eku herisiweni ka Yuda hi 607 B.C.E.—Ezekiel 4:1-8; Yeremia 1:1-3.

10. Ezekiyele u yi tivisise ku yini mimbuyelo ya nhlaselo, naswona i dyondzo yihi leyi hi nga yi dyondzaka eka mhaka ya leswaku Yehova u n’wi seketerile?

¹⁰ Ku ya emahlweni Ezekiyele u tivise mimbuyelo ya nhlaselo. Ku kombisa ndlala, u tiwundle hi swakudya swa le henhlanyana ka 0,2 wa tikhilogramu ni kwalomu ka tilitara ta 0,5 ta mati hi siku. Vuswa byakwe (ku hlanganisa loku nga riki enawini ka mavele, barley, tinyawa, swinyawana, n’wahuva ni maxalana lebyi swekiweke hi vulongo) a byi nga basanga. (Levitika 19:19) Xiendlo lexi xi kombe leswaku vaaki va Yerusalema a va ta tokota ku tsoniwa lokukulu. Kambe swa khutaza swonghasi ku tiva leswaku hi laha Yehova a tiyiseke Ezekiyele ehansi ka swiyimo swo nonon’hwa ha kona, Xikwembu xi ta hi pfuna ku tshama hi tshembekile ni ku hetisisa ntirho wa hina wo chumayela ehansi ka ku nonon’hwa hinkwako!—Ezekiel 4:9-17.

11. (a) I swiendlo swihi leswi boxiweke eka Ezekiel 5:1-4, naswona ntikelo wa swona a ku ri yini? (b) Mhaka ya leswaku Xikwembu xi hetisise switiviso swa Ezekiyele yi fanele yi va ni mbuyelo wihi eka hina?

¹¹ Hi ku tirhisa banga, endzhakunyana Ezekiyele u byevule misisi ya yena ni malebvu. (Hlaya Ezekiel 5:1-4.) Lava va dlayiwaka hi ndlala ni ntungu a va ta fana ni n’we xa nharhu xa misisi ya muprofeta leyi a yi hiseke exikarhi ka Yerusalema. Lava dlayiweke hi nyimpi a va ta fana ni n’we xa nharhu xa lava dlayiweke hi banga. Lava poneke a va ta hangalasiwa exikarhi ka matiko ku fana ni n’we xa nharhu xa misisi ya yena leyi hangalasiweke emoyeni. Kambe vakhotsiwa van’wana a va ta fana ni misisi yi nga ri yingani leyi tekiweke eka xiphemu lexi hangalasiweke kutani yi phutseriwa engubyeni ya Ezekiyele ku kombisa leswaku a va ta sungula vugandzeri bya ntiyiso eYudiya endzhaku ka khombo ra malembe ya 70. (Ezekiel 5:5-17) Mhaka ya leswaku Yehova u swi hetisisile leswi ni switiviso swin’wana swa vuprofeta swi fanele swi hi susumetela ku n’wi tshemba tanihi Muhetisisi wa vuprofeta.—Esaya 42:9; 55:11.

Ndzoviso eMahlweni!

12. (a) Ezekiyele 6:1-7 yi kombisa leswaku vahlaseri a va ta endla yini? (b) Hi ku ya hi vuprofeta bya Ezekiyele, Yerusalema wo fanekisela i yini, naswona i yini leswi nga ta wu humelela?

¹² Hi 613 B.C.E., Ezekiyele u vulavule ni tiko ku kombisa leswi nga ta wela vaaki va Yuda lava gandzelaka swifaniso. (Hlaya Ezekiel 6:1-7.) Vahlaseri a va ta onha tindhawu leti tlakukeke, swibya swa murhi wa risuna ni tialtari leti tirhiseriwaka vugandzeri bya mavunwa. Mianakanyo leyi ya ku herisiwa hi ndlala, ntungu ni nyimpi yi ta endla munhu a rila a ku “Yoo!” ivi a kandziyisa leswi hi ku phokoteriwa ka mavoko ni ku ba nenge ehansi. Mintsumbu ya vaoswi va moya yi ta thyakisa tindhawu leti tlakukeke. Loko Vujagana, Yerusalema wo fanekisela, a tokota ndzoviso lowu fanaka, byi ta tiva leswaku khombo ra byona ri huma eka Yehova.—Ezekiel 6:8-14.

13. ‘Nhonga’ leyi a yi ri evokweni ra Yehova i yini, naswona ku tirhisiwa ka yona a ku ta vanga yini?

¹³ ‘Makumu a ma ta ehenhla ka matlhelo ya mune ya tiko,’ mafambiselo ya vukhongeri lama nga tshembekiki ya Yuda. ‘Nhulu’ ya swilo swa khombo a yi ta funengeta nhloko ya mugandzeri wa swifaniso loko ‘nhonga’ evokweni ra Xikwembu—Nebukadnetsar ni mintshungu ya yena ya Babilona—va hlasela vanhu va Yehova ni tempele ya yena. Lava va nga va “vunyingi” bya Yuda bya vaxavi ni vaxavisi a va ta dlayiwa kumbe va yisiwa evuhlongeni, naswona mavoko ya wihi na wihi loyi a nga ta swi kota ku pona a ma ta wa hi ku chava. Kavula, eku wisiweni ka mafambiselo ya vukhongeri bya vona bya mavunwa, a va ta byevula tinhloko ta vona ti va mpandla hi ku twa ku vaviseka.—Ezekiel 7:1-18.

14. I yini leswi ku ba mati a ku ta tsandzeka ku swi endlela Yerusalema, naswona sweswo swi kombisa yini hi Vujagana?

¹⁴ Yehova ni mavuthu ya yena ya ku lovisa a va beriwi mati. (Hlaya Ezekiel 7:19.) Ku ba mati a ku byi ponisanga “v̌ukwetsimelo,” Vuhlawulekisiso, eku thyakisiweni tanihi leswi “v̌ayiv̌i” va Kalediya va tekeke swibya swo kwetsima naswona va siya tempele yi ri marhumbi. Yehova ‘u vangele ku tikukumuxa ka lowa matimba leswaku ku hela’ loko Hosi Sedekiyasi a khomiwile naswona lavakulu va vuprista bya Levhi va dlayiwile. (2 Tihosi 25:4-7, 18-21) E-e, vadyohi eYerusalema leyi rhendzeriweke a va nga ta pona ku hlaseriwa hi ku ba mati loko Xikwembu xi ‘va avanyisa’ tanihi vatshovi va ntwanano. Hi ku fanana, hi nkarhi wa ku avanyisa loku tshinelaka ka swilo leswi Vujagana byi swi tekaka swi ri swa nkoka, a byi nge swi koti ku ba mati leswaku byi balekela ku avanyisa ka Xikwembu ehenhla ka byona. Hi nkarhi wolowo nkarhi wu ta va wu nga ha ri kona wo yingisa “mulanguteri” wa Yehova.—Ezekiel 7:20-27.

Ku Hlunamela Manyala

15. I yini lexi Ezekiyele a xi voneke eYerusalema, naswona leswi swi fanele ku hi khumbisa ku yini?

¹⁵ Loko Ezekiyele a vone Xikwembu eku kwetsimeni hi Elul 5, 612 B.C.E., ‘xifaniso xa voko xi n’wi khome hi xikatsa xa misisi’ kutani xi n’wi yisa eYerusalema hi moya wa matimba. Golonyi ya le tilweni na yona yi ye kwalaho. Leswi Ezekiyele manuku a swi vonaka swi fanele swi hi endla leswaku hi papalata mianakanyo yo yingisela vagwinehi. (Swivuriso 11:9) Etempeleni, vagwinehi va Israyele a va gandzela xifaniso xa xikwembu (kumbexana mhandzi yo hlawuleka) leswi vangeleke Xikwembu ku va ni mavondzo. (Eksoda 20:2-6) Loko a nghena exivaveni xa le ndzeni, oho manyala lawa Ezekiyele a ma voneke! (Hlaya Ezekiel 8:10, 11.) Swi khomisa tingana swonghasi leswi vakulu va 70 va Israyele a va nyikela miri ya risuna eka swikwembu swa mavunwa leswi yimeriweke hi swifaniso leswi solekaka leswi tsariweke emakhumbini!—Ezekiel 8:1-12.

16. Xivono xa Ezekiyele xi kombisa yini mayelana ni mimbuyelo ya vugwinehi?

¹⁶ Xivono xa Ezekiyele xi kombisa ndlela leyi vugwinehi byi dlayaka emoyeni ha yona. Phela, vavasati va Israyele ku vuriwa leswaku a va rilela Tammuz, xikwembu xa Babilona ni ku va varhandzi va Ishtar xikwembu xa xisati lexi fuweke! Naswona swi nyenyetsa swonghasi ku vona vavanuna va Israyele va 25 exivaveni xa le ndzeni xa tempele va ri karhi va gandzela dyambu! (Deuteronoma 4:15-19) Enhompfini ya Xikwembu va tshineta rhavi leri nyenyetsaka, kumbexana ri yimela xirho xa xinuna xa munhu. A swi hlamarisi leswi Yehova a a nga ta swi yingisa swikhongelo swa vona, ku fana ni leswi Vujagana byi nga ta lava mpfuno wa yena byi nga humeleli enkarhini wa ‘nhlomulo lowukulu’!—Ezekiel 8:13-18; Matewu 24:21.

Ku Fungheriwa Ku Pona

17. Hi vahi vavanuna va nkombo lava kombisiweke exivonweni, naswona va endle yini?

¹⁷ Endzhakunyana, hi vona vavanuna va nkombo—un’wana i mutsari la ambaleke nguvu ya lineni kutani lavan’wana va tsevu va tamele matlhari ya ku dlaya. (Hlaya Ezekiel 9:1-7.) ‘Vavanuna va tsevu’ a va yimela mavuthu ya Yehova ya le matilweni ya ku herisa, hambi leswi a nga swi tirhisaka switirho swa la misaveni. Lava mimombo ya vona yi funghiweke hi ‘wanuna wa lineni’ a va ta tokota musa wa Xikwembu hikuva a va nga ma seketeri manyala lama endliwaka etempeleni. Ku herisa ka ‘vavanuna va tsevu’ ku sungule kwalaho hi vakulu lava gandzelaka swifaniso va 70, vavasati lava rilelaka Tammuz ni vagandzeri va 25 va dyambu. Lava ni van’wana lava nga tshembekiki eka Xikwembu va dlayiwile hi Vababilona hi 607 B.C.E.

18. (a) ‘Wanuna la ambaleke lineni’ wa manguva lawa i mani? (b) ‘Mfungho’ i yini, i vamani lava sweswi va nga na wona, naswona ku va na wona swi ta va ni vuyelo byihi?

¹⁸ ‘Wanuna wa lineni’ wo fanekisela i ntlawa wa Vakriste lava totiweke. Va famba hi yindlu na yindlu ku veka mfungho wo fanekisela eka lava va vaka xiphemu xa “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana” ta Kriste. “Mfungho” i vumbhoni bya leswaku tinyimpfu to tano i vanhu lava tinyikeleke, lava khuvuriweke lava nga ni vumunhu lebyi fanaka ni bya Kriste. ‘Va hlunamile va rila hikwalaho ka manyala’ lama endliwaka eVujaganini, naswona va humile eka Babilona Lonkulu, mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa. (Nhlavutelo 18:4, 5) “Mfungho” wa vona wu ta swi veka erivaleni eka mavuthu ya Xikwembu ya ku herisa leswaku va fanele ku hlayisiwa enkarhini wa ‘nhlomulo lowukulu.’ Va nga hlayisa “mfungho” wolowo hi ku hlanganyela ni lava totiweke eku fungheni ka van’wana. Kutani ke, loko u ‘funghiwile,’ hlanganyela hi ku gingiriteka entirhweni wo ‘fungha.’—Ezekiel 9:8-11.

Ndzoviso Wa Vukarhi eMahlweni!

19. I yini lexi ‘wanuna la ambaleke lineni’ wa manguva lawa a xi hangalasaka eVujaganini hinkwabyo?

¹⁹ Wanuna la ambaleke nguvu ya lineni u fambe exikarhi ka mavhilwa ya golonyi ya le tilweni ku ya teka makala ya ndzilo. Wona ma hoxiwe ehenhla ka Yerusalema, ku nyikela xitiviso xa le mahlweni xa leswaku ku lovisiwa ka vona ku ta va ku ri xikombiso xa vukarhi lebyi pfurhaka bya Xikwembu. (Ezekiel 10:1-8; Swirilo Swa Yeremia 2:2-4; 4:11) Esikwini ra Ezekiyele, vukarhi bya Yehova byi tisiwile hi ku tirhisa Vababilona. (2 Tikronika 36:15-21; Yeremia 25:9-11) Kambe ku vuriwa yini hi siku ra hina? ‘Wanuna la ambaleke lineni’ wo fanekisela u hangalasa rungula leri pfurhaka ra Xikwembu eVujaganini hinkwabyo tanihi xitsundzuxo leswaku vukarhi bya Xikwembu ku nga ri khale byi ta cheriwa ehenhla ka byona ni le ka Babilona Lonkulu hinkwaro. Kavula, lava alaka ku yingisa “mulanguteri” wa Yehova a va na ntshembo wo pona.—Esaya 61:1, 2; Nhlavutelo 18:8-10, 20.

20. (a) Ku twanana exikarhi ka mavhilwa ya golonyi ya le tilweni ni tikerubim swi fanele swi hi khumbisa ku yini? (b) Tihosana tin’wana a ti ri karhi ti endla yini, naswona hi ku hoxisa ti fanise Yerusalema na yini?

²⁰ Nakambe nyingiso wu kokeriwa eka golonyi ya le tilweni, nhlengeletano ya Xikwembu ya le tilweni. Hi ku vona ku twanana exikarhi ka mavhilwa ya golonyi ni tikerubim, hi fanele ku susumeteriwa ku tirhisana ni nhlengeletano ya Xikwembu ya la misaveni hi xitalo. Hi ku tshembeka, hi fanele ku yi sirheleta eka vavanuna lava kanganyisaka. (Ezekiel 10:9-22) A ku ri ni vavanuna vo tano esikwini ra Ezekiyele, hikuva u vone tihosana ta 25 ta hulumendhe ti kunguhata ku pfukela mavuthu ya Xikwembu ya ku herisa hi mpfuno wa Egipta. Va fanise Yerusalema ni ketlele, kutani vona va fanisiwa ni nyama leyi hlayisekeke endzeni. Kambe a va hoxisile swonghasi! ‘Banga’ ra ‘valuveri’ va Babilona a ri ta dlaya van’wana va vakunguhati, kasi van’wana a va ta va mahlonga. Leswi a swi ta humelela tanihi leswi Xikwembu xi vekeke Vayuda nandzu wo tlula ntwanano wa xona. (Ezekiel 11:1-13; Eksoda 19:1-8; 24:1-7; Yeremia 52:24-27) Hikuva Vujagana byi vula leswaku byi le ntwananweni ni Xikwembu kambe byi veka ntshembo eka tihulumendhe ta misava, byi ta lova ehansi ka nhlaselo wa vuthu ra Yehova leri herisaka.

21. Ku humelele yini endzhaku ka malembe ya 70 ya ku lovisiwa ka Yuda, naswona i xiendlakalo xihi lexi fanaka lexi khumbeke masalela lama totiweke?

²¹ Hambi leswi Vaisrayele va ‘hangalasiweke exikarhi ka matiko,’ tanihi 617 B.C.E., Xikwembu a xi ri “v̌ukwetsimelo,” kumbe vuchavelo, eka mahlonga lama hundzukaka. (Ezekiel 11:14-16) Kambe i yini swin’wana leswi nga languteriwaka? (Hlaya Ezekiel 11:17-21.) Endzhaku ka malembe ya 70 ya ku herisiwa ka Yuda, masalela ma tlheriseriwe ‘etikweni ra Israyele’ leri basisiweke. Hi ku fanana, endzhaku ka vuhlonga bya le Babilona, masalela lama totiweke ma ntshunxiwile hi 1919, naswona ehansi ka nkongomiso wa moya wa Xikwembu, khale ka “tiko” leri lovisiweke ra Israyele wa moya ri basisiwile. Hikwalaho, lava va ‘fungheriweke’ ku pona sweswi va tsakela tintswalo ta Xikwembu kun’we ni masalela lama kondleteriweke ya Israyele wa moya. Kutani loko u hambeta u yingisa “mulanguteri” wa Xikwembu, u nga va exikarhi ka lava nga ta pona loko Yehova a hlomula banga ra yena.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

◻ Ha yini u yingisa loko “mulanguteri” wa Yehova a vulavula?

◻ I yini lexi a xi yimeriwa hi golonyi ya le tilweni ya Xikwembu?

◻ I mani la tirhaka tanihi “mulanguteri” wa Yehova namuntlha?

◻ I swiendlo swihi swa vagwinehi leswi Ezekiyele a swi voneke eYerusalema, naswona xivono lexi xi fanele ku hi khumbisa ku yini?

◻ I mani ‘wanuna la ambaleke lineni’ wa manguva lawa, naswona “mfungho” lowu a wu vekaka emimombyeni i yini?